Geneza i istota systemu feudalnego oraz jego ewolucja w Średniowieczu.
FEUDALIZM-ustroj spoleczno-gospodarczy polegajacy na istnieniu podzielonej wlasnosci ziemi(wlasnosc zwierzchnia i uzytkowa) i poddanstwa chlopow,czego skutkiem byly roznorodne obciazenia chlopow(renta feudalna). Skutki feudalne w Europie,tworzace sie wraz z upadkim systemu niewolniczego,przetrwaly na jej zachodzie do schylku XVIII w.(epoka rewolucji francuskiej),w srodkowowschodniej Europie zas do drugiej polowy XIXstulecia (epoka Wiosny Ludow i pozniej).
Podstawowymi cechami feudalizmu jako ustroju spol.-gosp. byly:
*dominacja gospodarki wiejskiej(rolniczej)
*uzaleznienie gosp. od czynnika politycznego:w systemie lennym wladza polityczna polaczona byla z wladza ekonomiczna.
*dominacja gospodarki naturalnej,wysoki stopien samowystarczalnosci,powolny rozwoj sił wytwórczych(w tym postępu technicznego)
Podstawowe drogi ukształtowania się feudalizmu:
*Wlasciwa dla obszaru Italii, Hiszpani i płd.Francji-na tych terenach uksztowalo się państwo niewolnicze,bo zostały podbite przez barbarzynców.
BARBARZYNCA(gr.barbados-cudzoziemiec).
*Własciwa dla wszystkich pozostałych obszarow Europy-ta droga polegała na rozpadzie wspólnot plemiennych i na tworzeniu się ich w miejsze organizacje o charakterze państwowym.Władcy mniejszych organizacji terytorialnych podbijali inne.
System lenny-W państwie Franków-poczyniajac od VIII w.-władcy będący włascicilami całosci ziem państwa nadawali posiadłosci możnym,jako tzw.beneficjum(lenno).Nadawca lenna-senior,przyjmojący je-wasal.Darowizna na rzecz os. świeckiej wiązała się z obowiazkiem służby wojskowej na rzecz władcy i duchowania mu wiernosci.W ślady władców szli możnowładcy świeccy i duchowni,którzy którzy podporządkowali sobie wasali spośród rycerstwa poprzez wziecie jednostek w opiekę.System lenny w klasycznej postaci występowal we Francji w okresie IX-XIII w.Wyksztalcił on specyficzne normy prawne i obrzedowość(hołd lenny)
Własność ziemska należała do:
*władców(królów)
*feudałów ziemskich(własność rycerska)
*feudałów duchownych(kościoła)
Pan feudalny posiadał własność zwierzchnią-chłop rozporządzał nią.
Chłop za użytkowanie musiał świadczyć rentę feudalną.Renty:
*naturalna(zboże,zwierzeta)
*odrobkową(pańszczyzna)
*czynszowa-opłaty pieniężne
Uzależnienie chłopa od pana(poddaństwo) mogło być:
*gruntowe,osobiste,sądowe.
Włość feudalna 3/4-otrzymywali chłopi,1/4-gosp. pańskie.
W Europie od XI-XIII upowszechnił się system trójpolowy.
Feudałowie wXIII-XIVw. prowadzli wielkie akcje osadnicze.
Ujęty w formółę poddaństwa system feudalny zmuszał chłopów do wykonywania pracy na rzecz pana i świadczenia innych powinności w postaci darowizn i robocizn.(przymus)
Byłon ograniczeniem wolności i pociągał za soba krwawe powstania chłopskie(Anglia 1381r.,Niemcy 1525r.,Wegry 1514,Rosja w XVII i XVIII w.)