Dwudziestolecie międzywojenne
Dwudziestolecie międzywojenne
W czasie dwudziestolecia powstało większość obecnie istniejących państw.
Pierwsze lata okresu upłynęły na sporach, często zbrojnych o wytyczenie granic. 28 czerwca 1919 podpisano traktat wersalski, który oficjalnie zakończył I wojnę światową. Na Niemcy nałożono kary za wywołanie wojny, m.in. niemiecka armia została zredukowana, zabroniono jej posiadania niektórych rodzajów broni, zdemilitaryzowano niektóre regiony jak Nadrenia. Dla zapobieżenia wybuchowi kolejnej wojny powołano organizację międzynarodową jaką była Liga Narodów, której zakres działań był mocno ograniczony z powodu małych kompetencji. W Polsce wreszcie ziściło się marzenie o odzyskaniu niepodległości. Polska powróciła po wielu latach niewoli na mapy Europy, stała się niepodległym i niezależnym państwem.
Okres międzywojenny stał się eksplozją techniki. Rozbudowywała się sieć kolei, skonstruowany został samolot i samochód. Powstał szereg wynalazków, takich jak elektryczność, telefon i film.
Kultura i sztuka uwolniły się od problematyki narodowej. Upowszechniły się nowe rodzaje sposoby jej udostępniania (film, fotografia, radio, nagrania dźwiękowe).. Wzrosła rola kobiety w życiu społecznym.
Zagadnieniami politycznymi zostały odzyskanie niepodległości i walka o jej utrzymanie, zwłaszcza wojna polsko-bolszewicka ; w latach 20.- rosnące poczucie bezpieczeństwa narodowego; w latach 30 - narastające poczucie osaczenia i groźba nowej wojny.
We Włoszech narodził się Futuryzm. Był to kierunek kulturowy, którego założeniem było odrzucanie przeszłości i tradycji. tzw „patrzenie w przyszłość”. Powstały nowe nurty: faszyzm (najważniejszym dobrem w państwie jest wspólnota) , nazizm (totalitarna ideologia będąca niemiecką wersją faszyzmu), komunizm (ustrój państwowy negujący własność prywatną).
Dwudziestolecie międzywojenne jest to jeden z najkrótszych okresów literackich w dziejach, 1918–1939 (okres niepodległości II Rzeczypospolitej)
Odzyskanie niepodległości diametralnie zmieniło literaturę.
W latach niewoli pismo było czynnikiem integrującym naród. Wskazywało drogę ku wolności, nawoływało do czynu zbrojnego, bądź zachęcało do wytrwałej pracy organicznej.
Teraz literatura mogła zwrócić się w stronę życia codziennego, zająć się sprawami osobistymi człowieka, jego życiem wewnętrznym, zachowaniem, pojawia się zwykły, szary człowiek
Pomostem miedzy epoką modernizmu i dwudziestolecia jest twórczość L. Staffa i B. Leśmiana (poezja) oraz W. Berenta (proza).
W latach 1916 – 1919 Powstała grupa "Skamander” w skład, której wchodziła tzw. Wielka piątka: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński Jan Lechoń + Maria Pawlikowska – Jasnorzewska. Było to najważniejsze ugrupowanie poetyckie dwudziestolecia międzywojennego, a zarazem najbardziej wpływowe. Ukazały się pierwsze czasopisma Pro ARTE et STUDIO, Pro Arte, potem Skamander. Wkrótce poeci ci uzyskali drugą trybunę swych wystąpień. Była nią kawiarnia "Pod picadorem".
Pojawiło się hasło: AWANGARDA (dosłownie znaczy - przednia straż)
Była to grupa ludzi przodujących, torujących nowe drogi w jakiejś dziedzinie
Twórcą Awangardy Krakowskiej był Tadeusz Peiper. Założył on również czasopismo „Zwrotnica”, które przeciwstawiało się poglądom Skamandrów .
Na literaturę duży wpływ miały poezja francuska, anglosaska i rosyjska. Język został zbliżony do języka potocznego stosując nie rzadko wulgaryzmy. Poezja prezentowała skrajne programy artystyczne. Jednym z głównych celów była analiza psychologiczna wyraźnie podzielona na dwa okresy:
– w pierwszym dziesięcioleciu optymistyczna, mierząca w możliwości odrodzonego państwa, w cywilizację, technikę i postęp
– w drugim - głosząca pesymistyczne, katastroficzne wizje, przepowiadające wojnę.
Stosowano technikę symultaniczną polegającą na ukazywaniu tych samych zjawisk widzianych oczami różnych bohaterów - J. Joyce Ulisses (1922 r.). Jednocześnie powstawały słynne sagi rodzinne. „Saga rodu Forsytów „Rezygnowano z realizmu na rzecz metafory, sugestii, skrótu myślowego
W 1926 roku Józef Piłsudski dokonał zamachu, w którym obalił rząd prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Wincentego Witosa. Wspomniani politycy sami zrezygnowali ze stanowisk, w celu uniknięcia wojny domowej. Wspomniane wydarzenie zyskało nazwę przewrotu majowego, gdyż odbywało się w dniach 12 - 15 maja 1926 roku. Problemy społeczne zostały nasilone zwłaszcza po Wielkim Kryzysie na początku lat 30. Nie małe znaczenie miały także problemy mniejszości narodowych, zwłaszcza ukraińskiej i żydowskiej.
W 1933 roku wybory w Niemczech wygrał Adolf Hitler i jego partia NSDAP, Hitler rozpoczął budowę totalitarnej III Rzeszy, zyskując poparcie Niemców hasłami o konieczności "rewanżu" za klęskę I wojny.