Rodzaje i drogi szerzenia się zakażeń

Zakażenie
Polega na przystosowaniu i rozmnażaniu się drobnoustrojów w danym organizmie. Dużą rolę odgrywa zmiana wrażliwości i odczynowości ustroju. Ze względu na mechanizm zakażenia wyróżnia się dwa jego rodzaje: zakażenia wewnątrzpochodne ( endogenne ) oraz zakażenia zewnątrzpochodne (egzogenne ).
- Zakażenie wewnątrzpochodne - polega na gwałtownym rozmnażaniu się drobnoustrojów, które dotychczas żyły w organizmie w niewielkiej liczbie, ale w pewnym momencie uzyskały sprzyjające warunki do szybkiego rozwoju. Np. zapalenie płuc, nieżyt jelit, katar. - Zakażenie zewnątrzpochodne - polega na wtargnięciu do organizmu drobnoustrojów z zewnątrz, najczęściej z innego zakażonego osobnika. Zwykle drobnoustroje te są zjadliwe, silne, odporne, zdolne do przystosowania się, gdyż takich właściwości nabrały u poprzedniego gospodarza. Rozmnażając się, wywołują chorobę zakaźną nawet u osób zdrowych, ze sprawnymi siłami obronnymi. Pomiędzy prawidłowym stanem organizmu-zdrowiem a chorobą zakaźną, która jest następstwem zakażenia przez drobnoustroje chorobotwórcze odporne na działanie sił obronnych ustroju, istnieje wiele pośrednich postaci zakażenia, niw wywołujących objawów choroby zakaźnej. Należą do nich: - - Zakażenia bezobjawowe – mimo obecności i rozmnażania się drobnoustrojów w organizmie, brak jest objawów chorobowych. - Zakażenie utajone – początkowy, przejściowy okres zakażenia, poprzedzający właściwe objawy choroby zakaźnej. - Zakażenie poronne – objawy chorobowe są tak nieznaczne, że niekiedy uchodza uwadze chorego i lekarza.
Źródła zakażenia - Ludzie zakaźnie chorzy i chore zwierzęta - Ludzie i zwierzęta będące nosicielami - Zwłoki ludzie lub zwierząt krótko po śmierci
Okres zaraźliwości
To czas gdzie zakażenie może być przeniesione na ludzi zdrowych. W różnych chorobach zakaźnych okres ten ma różną długość. W zjawisku nosicielstwa zarazków w organizmie wytwarza się stan specyficznej równowagi. Zarazki namnażają się, lecz nie działają chorobotwórczo. Nosicielstwo może być: - Pochorobowe ( krótkotrwałe lub długotrwałe ) - W zakażeniach przebiegających bezobjawowo ( możliwe jest zakażenie się od osób w końcowych dniach okresu wylęgania choroby )
W Wewnętrznych zakażeniach sprawcami zachorowań ludzi są drobnoustroje przebywające w stanie utajonym w ich organizmie. Tak wywoływane są: półpasiec, późne nawroty duru wysypkowego, nawroty malarii. Ze źródeł endogennych mogą również się rozwijać się choroby wywołane przez drobnoustroje warunkowo patogenne: komensalie stanowiące główną część flory normalnej. Przy uszkodzeniach błon śluzowych może dochodzić do rozwoju zakażeń bakteriami bytującymi w drogach oddechowych lub przewodzie pokarmowym.
Wśród chorych przebywających w szpitalach spotykamy zasadniczo trzy grupy zakażeń: - zakażenia już istniejące którymi chory trafia do szpitala
- zakażenia powstające w czasie pobytu chorego w szpitalu.
- zakażenia związane ze środowiskiem poza szpitalnym , w sytuacji, kiedy chory przyjęty jest do szpitala bez objawów klinicznych zakażenia, z innych powodów, a zakażenie to ujawnia się podczas pobytu w szpitalu.

Drogi szerzenia się zakażeń

• przeniesienie bezpośrednie
• bezpośrednia styczność (droga kontaktowa) z chorym lub nosicielem przy pocałunkach, kontakcie seksualnym (także analnym i oralnym), podczas pielęgnacji lub leczenia chorych (przeniesienie jatrogenne). Przeniesienie z jednej osoby na drugą, które nie są w relacji matka - dziecko nosi nazwę przeniesienia horyzontalnego.
• bezpośrednia styczność z chorym zwierzęciem
• zakażenia własnymi pasożytami np. owsika
• zakażenie wertykalne, od matki na dziecko, mogące nastąpić poprzez:
• drogę łożyskową (wrodzone postacie chorób: różyczka, toksoplazmoza)
• w czasie porodu (droga pochwowa, na przykład zakażenie opryszczkowe
• karmienie piersią
• przeniesienie pośrednie
• zakażona krew (również rodzaj przeniesienia jatrogennego)
• kontakt skóry z materiałem zanieczyszczonym
• przeniesienie rękoma (droga feralno - oralna)
• droga pokarmowa (nośnikiem pokarm, woda, mleko)
• kropelkowa - w wyniku kichania lub kaszlenia na inną osobę. W ten sposób przenosi się wiele chorób, m.in.: ospa wietrzna, nagminne zapalenie przyusznic, przeziębienie, grypa, angina, gruźlica, odra, różyczka inhalacyjna - gdy mikroorganizm pozostaje w powietrzu przez dłuższy czas
• wektory – żywi przedstawiciele : stawonogi (muchy, komary, wszy, pchły), gryzonie.
• zakażenie poprzez glebę w której znajdują się zarazki
Wrażliwość ludzka na zakażenie
Częstość zachorowań na poszczególne choroby jest różna w zależności od podatności. Cecha podatności lub niepodatności przekazywana jest dziedzicznie. Niepodatność - może być zupełna, ludzie są niewrażliwi na pewne choroby zwierząt i odwrotnie. Może też mieć charakter względny i zmienny. U osób niepodatnych nie występują zachorowania, lecz mogą się zdarzyć zakażenia bezobjawowe. Niewrażliwość naturalna zależy od barier i mechanizmów obronnych skóry, błon śluzowych oraz poszczególnych układów i narządów. Wszystkie te mechanizmy określa się jako odporność naturalna. W poszczególnych okresach życia niektóre właściwości biologiczne i morfologiczne mogą się różnić, co warunkuje różną zachorowalność na niektóre choroby.
Czynniki obronne o charakterze swoistym ukierunkowane są na przeciwdziałanie szkodliwej działalności poszczególnych zarazków. Organizm może je uzyskać: - w sposób bierny - w okresie niemowlęcym przeciwciała z mlekiem matki, później swoiste przeciwciała we wstrzyknięciach surowicy odpornościowej, - w sposób czynny naturalny - przechorowanie i zakażenie bezobjawowe, - w sposób czynny sztuczny- przez szczepionki. Na skutek stymulacji immunologicznej powstają w organizmie zjawiska o charakterze swoistym: - typu humoralnego ( wytwarzanie przeciwciał - immunoglobulin ) - typu komórkowego
Zwalczenie chorób zakaźnych i zapobieganie im
Sprawne zwalczanie chorób zakaźnych polega na: - możliwie wczesnym rozpoznaniu choroby, wykryciu źródeł zakażenia i unieszkodliwianiu ich. Unieszkodliwienie źródeł zakażenia to izolacja chorych oraz ich leczenie, które obok innych pozytywnych wyników może skrócić okres ich zaraźliwości. Unieszkodliwienie nosicielstwa to rejestracja nosicieli zarazków i epidemiologiczny nadzór nad nimi, badania kontrolne, odsuwanie od pewnych zajęć oraz próby leczenia. W wielu chorobach przymusowe jest leczenie. - przerwaniu, ograniczeniu dróg szerzenia się choroby. To stosowanie różnych metod postępowania, w zależności od sposobu przenoszenia zakażeń. W zwalczaniu chorób przenoszonych drogą wodna i pokarmową istotne jest dostarczenie czystej lub chlorowanej wody, odkażenie wydalin i ustępów, walka z muchami, przestrzeganie zasad chi geny żywienia i osobistej. W ognisku zakażenia przeprowadza się odkażanie bieżące, a po wyzdrowieniu końcowe. W walce ze stawonogami będące źródłem zakażenia (wszawica, komary) przeprowadza się masowe akcje dezynsekcyjne, a w walce z gryzoniami deratyzacyjne. - ochronie ludzi z otoczenia przed zachorowaniami. W celu uodpornienia przeciw wielu chorobom stosuje się szczepienia ochronne, polegające na wprowadzeniu do organizmu materiałów biologicznych zawierających zabite lub unieczynnione zarazki, zarazki żywe lub pozbawione zjadliwości, jady tak zmienione, że tracą one jadowitość a zachowują właściwości antygenowe. Antygeny szczepionek pobudzają organizm do wytwarzania swoistych przeciwciał bez powodowania odczynów chorobowych lub wywołujących ich postać poronną. Do celów ochronnych mogą być też stosowane surowice odpornościowe u ludzi narażonych na zakażenia lub zagrożonych chorobą po zakażeniu. W pewnych przypadkach stosuje się tzw. Chemio profilaktykę, np. podawanie w odpowiednio małych dawkach chlorochiny w celu zapobiegania zachorowaniu na malarię.
Jednostki chorobowe
GRUŹLICA- prątek gruźlicy, znajduje się głównie we wnękach płuc i drogach oddechowych, rzadko w oponach mózgowych, kościach, nerkach, stawach. Drogą przenoszenia prawie wyłącznie jest droga kropelkowa z człowieka na człowieka. Rozwija się od 2 do 8 tygodni. Objawy - Gruźlica pierwotna ( 90% wszystkich zakażeń gruźlicą pozostaje w tym stadium ): 2-6 tygodni po zakażeniu powstaje kompleks pierwotny. To stadium jest zwykle bezobjawowe, ewentualnie występują objawy grypopodobne, w przypadku ciężkiego przebiegu- gorączka, poty nocne, kaszel, wydzielina, wysięk do opłucnej, rumień guzowaty. Przebieg zależy od stanu układu odpornościowego. - Gruźlica popierwotna: zwykle reaktywacja starego ogniska z powodu osłabienia układu odpornościowego (np. z powodu zaawansowanego wieku, alkoholizmu, leczenia cytostatykami, AIDS) - Rozsiew krwiopochodny, droga limfatyczną lub przez oskrzela; ogniska mogą pojawić się we wszystkich narządach. Objawy: przewlekły kaszel, nocne poty, utrat apetytu ze spadkiem masy ciała, gwałtowne osłabienie, krwista plwocina, ból w klatce piersiowej, gorączka. - Gruźlica prątkująca: potwierdzenie kwasoodpornych pałeczek w preparacie bezpośrednim z plwociny lub soku żołądkowego. Leczenie - Izoniazyd 5mg., Ryfampicyna 10mg.,Pirazynamid 35mg., etembutol początkowo 25mg. Później 15 mg., streptomycyna tylko w wyjątkowych przypadkach leczenie stopniowe w celu rozpoznania działań niepożądanych. Długość leczenia 6-9 miesięcy, w pojedynczych przypadkach także dłużej. Powikłania - Gruźlica prosówkowa, jamy w płucach, zapalenie płuc, odma samoistna, skrofuloza (choroba skóry, błony śluzowej i węzłów chłonnych w obszarze twarzy, szyi i karku. Higiena Gruźlica nieprątkująca - Chory i personel nie muszą zakładać fartucha i maski ochronnej na twarz. - Należy dezynfekować ręce - Stosować metody dezynfekcji uznane za skuteczne np. środki na bazie alkoholu i aldehydy, niszczenie bakterii w temp >65 stopni C. Gruźlica prątkująca - Izolacja pacjenta czas zależy od odpowiedzi na leczenie a zaniku wydalania prątków z plwociny lub wydzieliny oskrzelowej . - Personel ma obowiązek zakładania fartuchów ochronnych, rękawiczek i maski ochronnej na twarz, higienicznej dezynfekcji rąk po możliwym kontakcie ze skażonym materiałem. - Dezynfekcja naczyń na oddziale, przedmioty użytkowe należy pozostawić w pokoju. - Pacjent musi zakładać maskę ochronną na twarz w czasie transportu na inny oddział oraz w czasie kichania i kaszlu. -Osoby odwiedzające muszą zgłaszać się do personelu oddziału przed wejściem do pokoju, aby uzyskać informacje o środkach higienicznych. -Skażone odpadki należą do grupy odpadków specjalnych. - Po wypisie należy przeprowadzić gruntowną dezynfekcję pomieszczenia Profilaktyka - Badania przesiewowe osób mających kontakt z chorym, ewentualnie profilaktyczna farmakoterapia. Badanie osób z grup zwiększonego ryzyka zakażeń.

Choroby zakaźne dróg oddechowych i płuc
Choroby te u ludzi są bardzo częste i stanowią poważny problem zdrowotny i społeczne. Szerzą się droga powietrzną i są wywoływane najczęściej przez wirusy. Wirusy- należą do różnych grup i gatunków, zawierają antygeny swoiste dla grupy, gatunku i typu. Powstająca w odpowiedzi immunologicznej odporność jest najczęściej krótkotrwała. Sprawia to , ze ludzie chorują na skutek zakażeń nie tylko różnymi gatunkami wirusów, ale także naprzemiennie w wyniku zakażenia różnymi odmianami tego samego wirusa. Rozpoznanie etiologiczne jest trudne lub niemożliwe w poszczególnych przypadkach, bez specjalnych badań wiruso- i serologicznych. Zakażenia bakteryjne – występują rzadziej, lecz przebiegają ciężej. Mogą być wtórne, w następstwie uszkodzeń błon śluzowych przez wirusy, lub też samoistne, pierwotne. Wrota zakażenia dla dużej liczby zarazków stanowią błony śluzowe nosa i gardła.
OSTRE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA- to choroba zakaźna o łagodnym przebiegu , wywoływana przez rinowirusy. Objawy - po krótkim czasie okres wylęgania (24-28 godzin) występuje przekrwienie i obrzęk błony śluzowej przewodów nosa pojawia się obfita wydzielina płynna surowicza, potem bardziej śluzowa, w końcu czasem ropna, wydalana do otoczenia przez częste odruchy kichania. Pojawiają się podrażnienia spojówek, ogólne gorsze samopoczucie, uczucie jakby ogłuszenia. Stan zapalny trwa do 7 dni u ludzi dorosłych i u dzieci do 2 roku życia. Wystąpienie bólów głowy , gorączki i przedłużanie się choroby mogą być oznakami powikłania. U noworodków i niemowląt choroba ta ma cięższy przebieg, połączony z większym utrudnieniem oddychania i ssania. W innych wirusach dochodzi jeszcze do zajęcia zatok przynosowych, gardła, ucha środkowego, a u niemowląt i małych dzieci także krtań i oskrzeli. Leczenie - stosuje się leki w kroplach zmniejszające ukrwienie i obrzęk błony śluzowej. Zaleca się przebywanie w łóżku, zwłaszcza dzieciom oraz podawanie witamin. Ze względu na zaraźliwość zalecane jest wstrzymanie się w pierwszych dniach od bliższej styczności z otoczeniem. Przy zagrożeniu powikłaniami bakteryjnymi stosuje się antybiotyki.
WIRUSOWE ZAPALENIE GARDŁA- czynnikiem etiologicznym są adenowirusy, zwłaszcza u dzieci poniżej 5 roku życia. Objawy - uczucie drapania w gardle, gorączka, bóle głowy, złe samopoczucie, zmiany nieżytowe gardła, utrudnione połykanie, suchy kaszel. U dzieci dołączają niewielkie nudności, wymioty, bóle brzucha lub objawy brzuszne. Choroba trwa zazwyczaj kilka dni. W zakażeniach wirusem opryszczki- poza wymienionymi objawami są widoczne białawe nadżerki na błonie śluzowej tylnej ściany gardła i na podniebieniu. Leczenie - stosuje się witaminy, w okresie ostrych objawów przebywanie w łóżku, płukanie gardła łagodnymi środkami odkażającymi.
OSTRE ZAPALENIE MIGDAŁÓW BAKTERYJNE- w migdałach dochodzi często do cięższych zmian zapalnych. Zmiany te mogą przebiegać bez wytworzenia nalotów, jednak po krótkim okresie przekrwienia i obrzmienia migdałów pojawiają się na nich naloty. Do tej choroby zalicza się również: paciorkowe zapalenie migdałów (angina)-początek jest nagły, z dreszczami, wysoką gorączką, bólem gardła. Język jest obłożony, na migdałach pojawiają się czopy ropne, błona śluzowa jest żywo czerwony, węzły chłonne są powiększone i bolesne. Choroba utrzymuje się zazwyczaj do 7 dni czasem dłużej. Jej przebieg może wikłać powstanie ropnia około migdałkowego. W leczeniu stosuje się penicylinę w razie uczulenia erytromycynę. Ponadto leżenie w łóżku, salicylany, witaminy. W razie zmian martwiczych wskazane jest płukanie gardła łagodnymi środkami odkażającymi.
OSTRE ZAPALENIE KRTANI I TCHAWICY- czynniki wywołujące chorobę są różne, głównie są to wirusy, rzadziej bakterie. Objawy - zaczyna się od ostrego nieżytu nosogardzieli, gorączką, suchym kaszlem i chrypką. Przy nasileniu się zmian pojawia się duszność , szczekający kaszel i świst krtaniowy. Leczenie - polega na stosowaniu antybiotyków ogólnie i miejscowo, środków przeciwzapalnych i przeciwobrzękowo.
ZAPALENIE OSKRZELI I PŁUC- są wywołane przez różne czynniki: bakterie, wirusy, mikoplazmy, riketsje, a nawet grzyby i pasożyty. Są to choroby które mogą dawać powikłania. Objawy - wysoka gorączka z dreszczami, kaszel, ból w klatce piersiowej, zarówno przy zapaleniu oskrzeli jak i płuc. Mogą pojawić się powikłania takie jak np. gruźlica, ropień a nawet nowotwór płuc. Leczenie - zapalenie płuc powinno być leczone w szpitalu. Stosuje się antybiotyki. Trudno określić jak długo potrwa zależy od czynnika chorobotwórczego, sił obronnych organizmu oraz właściwie zastosowanego antybiotyku. Zapalenie oskrzeli leczy się przez podanie leków przeciwkaszlowych i wykrztuśnych, w niektórych przypadkach antybiotyków.
GRYPA- tę chorobę zakaźną wywołuje wirus zaliczany do maksowirusów. Epidemie grypy rozprzestrzeniają się bardzo szybko. Szybciej w mieście niż na wsi. Objawy - choroba zaczyna się nagle ziębieniem, wzrostem temperatury ciała do 38-39 stopni, bólami mięśniowymi, łamaniem w kościach, uczuciem ogólnego rozbicia i osłabienia. Występuje brak łaknienia, ból i zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, duszność, niekiedy krwawienie z nosa a u dzieci ból brzucha, nudności wymioty a nawet drgawki. Okres gorączkowy trwa do 5 dni. Może dochodzić do różnych powikłań jak zapalenie płuc, zapalenie zatok przynosowych, mięśnia sercowego, a nawet mózgu. Grypa jest czasem mylona z chorobami grypopodobnymi w których wyraźne objawy nieżytowe występują już od początku choroby, a ogólnoustrojowe są słabiej naznaczone. Leczenie - zaleca się leżenie w łóżku do 5 dni. Stosuje się leki działające objawowo, gorące płyny, witaminy szczególnie witaminę C.
ZAKAŻENIA MIKROPLAZMOWE- wywołane przez drobnoustroje z grupy Mycoplasma, różniące się od bakterii mniejszymi rozmiarami i bardziej prymitywną budową, od riketsji- wzrostem na pożywkach bezkomórkowych, a od wirusów posiadaniem obu rodzajów kwasu nukleinowego oraz wrażliwością na antybiotyki. Choroba występuje w małych lub bardziej nasilonych epidemiach zwykle w środowiskach rodzinnych. Okres wylęgania od 12 do 14 dni. Objawy - zaczyna się męczącym i uporczywym kaszlem, bólami głowy i powoli narastającą gorączką. Mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe i objawy oponowe. U dzieci częste są sinica i duszność. Leczenie - dobre wyniki leczenia daje wczesne zastosowanie antybiotyków. W przypadku ciężkiego zapalenia płuc stosowane są kortykosteroidy, tlen w razie duszności i sinicy.
KRZTUSIEC- to choroba wieku dziecięcego wywołaną przez pałeczkę Bordetella pertussis. Zachorowania szczepionych dzieci cechują się łagodnym, nietypowym przebiegiem i są trudne do odróżnienia od krztuśca rzekomego. Okres wylęgania od kilku do 14 dni. Objawy - w pierwszym okresie występują w drogach oddechowych nieżytowe objawy, którym towarzyszy niewysoka gorączka i niedomaganie ogólne. Stopniowo nasila się kaszel, zaczynają się trudności z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny. Napad kaszlowy zaczyna się głębokim wdechem, po którym następuje szereg krótkich urywanych wydechów wstrząsających całym dzieckiem. Dochodzi do kilkudziesięciu takich napadów w ciągu dnia. Dziecko staje się zmęczone i nerwowe, blednie, chudnie, twarz jest obrzmiała. Mogą powstać różne powikłania np. zapalenie płuc Leczenie - powinno być prowadzone w szpitalu zwłaszcza niemowląt i małych dzieci, gdzie są możliwe tlenoterapia, odsysanie wydzielin z dróg oddechowych i odpowiednie żywienie. Skuteczne są aminopencyliny. Niezbędna jest pielęgnacja i odpowiednie karmienie. Należy unikać pokarmów stałych, suchych pobudzających do kaszlu. Posiłki powinny być płynno papkowate.
Choroby Zakaźne Układu Pokarmowego
DUR BRZUSZNY- nazwany Tyfusem. Głównym zakażeniem jest człowiek chory lub nosiciel zarazków, a przenoszenie zachodzi przez zakażoną żywność i wodę. Choroba łatwiej się szerzy w złych warunkach sanitarno - higienicznych, w czasie klęsk żywiołowych, przy złym zaopatrzeniu w wodę pitną, czy zanieczyszczeniu wody ściekami. Główne zmiany anatomopatologiczne zachodzą w jelicie cienkim. Polegają na obrzmieniu i nacieczeniu elementów tkanki limfatycznej ściany jelita, następnie na powstaniu licznych martwiczych ognisk i tworzeniu się strupów. Z przewodu pokarmowego zarazki przedostają się do krwi i mogą umiejscawiać się w różnych narządach. Okres wylegania trwa od 1 do 3 tygodni. Objawy - stopniowy wzrost temperatury, pobolewanie brzucha, głowy i ogólne niedomaganie. Z końcem tygodnia obraz choroby jest już typowy. Temperatura ciała wzrasta do 40 stopni, chory jest apatyczny, odurzony, bóle głowy się nasilają, zły apetyt, język suchy obłożony nalotem, pojawia się suchy kaszel. Na skórze brzucha i dolnej części pojawia się wysypka. Brzuch jest wzdęty, powiększeniu ulega wątroba i śledziona. Może pojawić się biegunka. Z końcem 3 tygodnia gorączka spada i stopniowo ustępują inne objawy. U ok. 1/3 chorych następuje powrót choroby lub inne powikłania. Leczenie - obowiązkowe jest leczenie szpitalne. Stosuje się odpowiednie Sulfonamidy lub antybiotyki oraz odpowiednią dietę, odpowiednia ilość witamin i staranna pielęgnacja. W Powikłaniach leczenie zależy od ich rodzaju. W Przypadku perforacji jelita konieczny jest zabieg. Oprócz izolacji chorego obowiązuje odkażenie w ognisku epidemicznym, obserwacja osób z kontaktu, [próba ustalenia źródła i drogi przenoszenia zakażenia. Może być stosowane szczepienia ochronne.
CZERWONKA BAKTERYJNA- wywołana przez pałeczki Shigella. Źródła zakażenia i sposoby przenoszenia SA podobne jak w durze brzusznym. Zaraźliwość duża w okresie biegunki, ale istnieje także po chorobie i przeciętnie trwa 14dni do 3 miesięcy. Przebycie choroby nie powoduje uodpornienia. Zmiany zapalno – nieżytowe z obfitą wydzieliną surowiczo – śluzową i śluzową występują w jelicie gruby. Okres wylęgania wynosi 1 - 7 dni, przeciętnie 2 - 5 dni. Objawy - zaczyna się dreszczami, bólami brzucha, występuje biegunka z obfitą lub małą domieszką krwi. Następuje odwodnienie i utrata elektrolitów, osłabienie, wyczerpanie organizmu. Przy dużych zaburzeniach wodno –elektrolitowych występują: suchość błon śluzowych, mała elastyczność skóry, bóle mięśniowe, niedomoga krążenia, apatia, senność. Leczenie - w cięższych przypadkach leczenie jest szpitalne. Jeśli chory nie wymiotuje wodę uzupełnia się drogą doustną. Podawane są sulfonamidy lub antybiotyki oraz środki rozkurczowe. Właściwa dieta.
ZATRUCIA POKARMOWE ZAKAŹNE- to ostre krótkotrwałe choroby, występujące w krótkim czasie po spożyciu pokarmów zwierające drobnoustroje i ich jady. Najczęstszą przyczyną są pałeczki z grupy Salmonella. Częsta przyczyną zatruć SA też szczepy gronkowca złocistego wytwarzające enterotoksynę. W zatruciach salmonellowych mogą być zakażone produkty żywnościowe pochodzące od chorych zwierząt. Większość zatruć wywołują produkty zakażone z zewnątrz przez ludzi chorych lub nosicieli zarazków, a także przez gryzonie. Okres wylęgania jest krótki, średnio 2 – 4 godziny w zatruciach enterotoksyną, w innych 6 – 8 do 24, rzadziej do 48 godzin. Objawy - początek choroby jest nagły, często burzliwy w śród różnych objawów: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, bóle i zawroty głowy, często gorączka, osłabienie, objawy odwodnienia. Leczenie - zatrucia pokarmowe leczy się podobnie jak czerwonkę. Na początku choroby wskazane jest płukanie żołądka, podawanie węgla leczniczego, przy wymiotach środków przeciwwymiotnych. W ciężkim przebiegu leczy się szpitalnie.
Choroby zakaźne ze zmianami skórnymi
OPRYSZCZKA- wywołana wirusem Herpes. Objawy - objawia się drobnymi pęcherzykami na wargach lub w miejscu przejścia warg w skórę twarzy, ale może się też umiejscowić w innych okolicach na pograniczu śluzówki i skóry, np. na spojówce i rogówce, na śluzówce i skórze zew. narządów płciowych. W zapaleniu jamy ustnej i dziąseł występuje gorączka, ślinotok, a płytkie goją się w przeciągu 2 tygodni. Nawroty mogą wystąpić zazwyczaj w obniżonej odporności i w trakcie innych chorób bakteryjnych. Leczenie - w zależności od umiejscowienia zmian stosuje się boraks z gliceryną, fiolet goryczki, rywanol. Antybi otyki używane są tylko w przypadku powikłań bakteryjnych.
OSPA WIETRZNA – to choroba pospolita, głównie chorują na nią dzieci. Wysoka zaraźliwość zaczynająca się na 2-3 dni przed wysypką, jest przenoszona drogą kropelkową, ale możliwe są też zakażenia przez pył i artykuły świeżo zanieczyszczone zawartością pęcherzyków. Okres wylęgania trwa od 14 do 21 dni. Objawy – gorączka, czasem krótkotrwałą wysypką przechodząca w grudki, następnie w pęcherzyki i czasem krosty, zsychające strupy. Wykwity pojawiają się rzutami. Zmiany są obfitsze na zakrytych częściach ciała. Przebieg choroby jest łagodny, może być ciężki u niemowląt i u dorosłych. Powikłania pojawiają się rzadko. Leczenie – należy wystrzegać się drapania, utrzymywać skórę w czystości, witaminy, środki przeciwbólowe, miejscowe okłady i zasypki.
POŁPASIEC – występuje sporadycznie, głównie u osób dorosłych. Cechują go zmiany zapalne skóry unerwionej przez chorobowo zmienione nerwy czuciowe. Objawy – na początku choroby pojawiają się bóle o charakterze piekącym i rwącym w obrębie skóry unerwionej przez zmieniony zapalnie nerw. Następnie pojawiają się wykwity pęcherzykowe o wyglądzie podobnym do ospy wietrznej. Leczenie - należy wystrzegać się drapania, utrzymywać skórę w czystości, witaminy, środki przeciwbólowe, miejscowe okłady i zasypki.
ODRA – jest wirusową chorobą zakaźną występującą głównie u dzieci w wieku 2-5 lat. Wirus wywołujący tą chorobę jest wrażliwy na działanie światła, temperatury i wysychanie. Okres wylęgania wynosi 9 – 11 dni. Objawy – wysoka gorączka na początku, zaczerwienienie twarzy, przekrwienie oczu, łzawienie i nadwrażliwość na światło, silny nieżyt nosogardzieli, krtani, tchawicy i oskrzeli. Dziecko męczy suchy kaszel. Na 2 – 3 dni przed wysypką na błonie śluzowej policzków pojawiają się białe, czerwono obrzeżone plamki utrzymujące się 2-3 dni . w 3-4 dniu gorączka obniża się i następuje okres wysypkowy. Na 8-9 dzień gorączka opada, wysypka zaczyna blednąć. Powikłania odry są częste (zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie krtani). Leczenie – podaje się leki przeciwgorączkowe chory wymaga starannej pielęgnacji, w łóżku powinno się przebywać w czasie gorączki i tydzień po jej opadnięciu.
RÓŻYCZKA – wirusowa choroba zakaźna o dużej zaraźliwości na kilka dni przed wysypką i trwa ok. 4 dni od początku wysypki. Przenosi się drogą powierzchno-kropelkową. Okres wylęgania dość długi 14-21 dni. Objawy – na początku pojawia się gorsze samopoczucie, pojawia się wysypka rozwijająca się w pełni w ciągu doby. Jest ona krótkotrwała 2-3 dni, nie pozostawia przebarwień. Pojawia się też powiększenie węzłów chłonnych za uszami, gorączka niska i krótkotrwała. Leczenie – zaleca się izolację domową prze 4 dni od wysypki
RÓŻA – jest ostrym stanem zapalnym skóry spowodowana przez paciorkowce. Zmiany umiejscawiają się szczególnie na twarzy i na podudziach. Okres wylęgania 1-3 dni. Objawy- na początku dreszcze, gorączka, intensywne zaczerwienienie w sąsiedztwie wrót zakażenia szerzy się szybko i obejmuje znaczną powierzchnię. W cięższych przypadkach występują pęcherze z płynem surowiczym. Przebyta róża nie daje odporności na powtórne zachorowanie. Leczenie – przyczynowe antybiotykami skraca czas choroby i zmniejsza liczbę powikłań. Miejscowo stosuje się okłady.
PŁONICA (SZKARLATYNA) – wywołuje niektóre typy paciorkowca, wytwarzające toksynęerytrogenną, tj. uszkadza krwinki czerwone. Toksyna powoduje ogólne zatrucie i zmiany wysypkowe skóry. Zakażenie przenosi się drogą powietrzną przy bliskim kontakcie z chorym na płonicę a także na anginę. Objawy – szybki wzrost temperatury do 40 stopni, często wymioty, ból gardła. Rzadziej ból brzucha, głowy, biegunka. W pierwszej dobie pojawia się wysypka złożona z drobnych punkcikowa tych żywoczerwonych plamek na skórze. Najobfitsza jest na dolnych częściach brzucha, pośladkach, w zgięciach stawowych. Twarz jest zaczerwieniona, w gardle jest widoczne zaczerwienienie i obrzmienie migdałów. Mogą wystąpić różne powikłania (zapalenie węzłów chłonnych, zapalenie ucha środkowego, zatok przynosowych, gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek). Leczenie – stosuje się penicylinę przez 7 dni, a w razie uczulenia inne antybiotyki. Izolacja chorego przez co najmniej 7 dni.



Choroby przenoszone droga płciową

Choroby przenoszone drogą kontaktów płciowych towarzyszą ludzkości od zarania. Do niedawna dla podkreślenia sposobu zarażania się nimi nazywano je chorobami wenerycznymi od imienia rzymskiej bogini miłości Wenus, czyli Wenery, utożsamianej z grecką boginią piękna, kwiatów, miłości i pożądania Afrodytą.
W powszechnym odbiorze społecznym do chorób wenerycznych zalicza się kiłę, rzeżączkę oraz plagę XX wieku AIDS. Tymczasem drogą kontaktów seksualnych przenoszonych jest wiele innych chorób. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) usunęła z oficjalnej terminologii określenie „choroby weneryczne” i zaleciła dla całej tej grupy nową nazwę:
choroby przenoszone drogą płciową (STD - sexually transmitted diseases).
Zaliczamy do nich:
- nie rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU),
- rzeżączkę,
- drożdżycę dróg moczowo-płciowych,
- kłykciny kończyste,
- rzęsistkowicę,
- opryszczkę narządów płciowych,
- kiłę,
- wirusowe zapalenie wątroby typu B,
- chlamydiozę,
- zakażenia wywołane bacterial vaginosis.

Zakażenia przenoszone drogą płciową są chorobami poważnie zagrażającymi zdrowiu, a nawet życiu. Mogą powodować niepłodność kobiet i mężczyzn, poronienia nawykowe, porody przedwczesne, porody martwych płodów, zapalenia przydatków macicznych, utratę wzroku, uszkodzenia mózgu, oszpecenia, nowotwory.
Wiele chorób przenoszonych drogą płciową zagraża również noworodkom, które mogą się nimi zarazić od matki. Od 50 do 70% powikłań, które występują w ginekologii i położnictwie, jest wynikiem zakażeń przenoszonych drogą płciową. Zwłaszcza choroby, które powodują zmiany chorobowe na narządach płciowych lub wywołują ich stan zapalny, mogą w znacznym stopniu, według oceny Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) nawet trzykrotnie, zwiększać ryzyko przeniesienia HIV drogą seksualną.
W opinii ekspertów WHO sexually transmitted diseases przybrały charakter epidemii ogólnoświatowej, i to zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Według danych co roku na świecie zdarza się ponad 250 mln nowych zachorowań na te choroby, w tym co najmniej 50 mln przypadków chlamydiozy, 30 mln kłykcin kończystych, 25 mln rzeżączki i 20 mln opryszczki narządów płciowych.

RODZAJE ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ

ZAKAŻENIA WIRUSOWE: wirusy cytomegalii, HIV, brodawczaka ludzkiego typ HPV, WZW typ B, wirusy herpes - opryszczki narządów płciowych, mięczak zakaźny.

KŁYKCINY KOŃCZYSTE - wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego HPV (human papillomavirus).Jest to czwarta co do częstości występowania choroba przenoszona drogą płciową. Zmiany chorobowe występują przede wszystkim na narządach płciowych zewnętrznych i w okolicach odbytu. U kobiet często przechodzą na błonę śluzową przedsionka pochwy, a u mężczyzn na cewkę moczową. Okres wylęgania trwa do dwóch miesięcy. U mężczyzn usadowione są w okolicy napletka i żołędzi. U kobiet natomiast mogą występować nie tylko na sromie, ale i w pochwie, na szyjce macicy lub cewce moczowej. Partnerzy seksualni mogą przenosić wirusa zarówno poprzez stosunki seksualne, jak i przez dotykanie zainfekowanych miejsc.
Objawy - w początkowym okresie mają postać grudek, w późniejszym zaś tworzą uszypułowane, przypominające kalafior twory. Ich powstawaniu i rozwojowi sprzyja przewlekły stan zapalny połączony z wydzieliną oraz brak higieny osobistej. U kobiet wirus ten może przyczynić się do rozwoju raka szyjki macicy.

AIDS - wywołuje wirus HIV, który osłabia system odpornościowy zwalczający większość infekcji. Kiedy HIV zaatakuje, człowiek staje się JEGO nosicielem przez lata, i chociaż wygląda i czuje się zdrowo, może przekazywać go partnerom. AIDS jest chorobą, którą ten wirus wywołuje. Nie jest to pojedyncza jednostka chorobowa, lecz składa się na nią zespół infekcji (w tym nawet rak), które rozwinęły się na skutek spadku odporności organizmu.
Jak można się zarazić? Wirus HIV przenoszony jest poprzez kontakt z wydzielinami organizmu, takimi jak: nasienie, wydzielina z pochwy, ślina; drogą kontaktów dopochwowych, analnych lub oralnych; poprzez krew: jeżeli używasz wielokrotnie strzykawek lub w wyniku transfuzji zakażonej krwi; przez mleko matki: matka nosicielka może przekazać wirus dziecku. Zakażona matka może również przekazać wirus dziecku podczas ciąży lub w trakcie porodu.
Wirusem HIV nie można zarazić się przez korzystanie z tej samej toalety, wspólne naczynia, kąpiel w basenie. Jak dotąd nie wynaleziono lekarstwa na HIV, ale odpowiedzialny styl życia może uchronić przed potrzebą korzystania z medykamentu, który jeszcze nie istnieje.

OPRYSZCZKA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH - wywoływana jest przez wirus typu herpes występujący pod dwiema postaciami. Typ I powoduje zmiany w okolicy ust i nosa, zaś typ II w okolicy genitaliów i odbytu. Na powierzchni skóry lub błony śluzowej sromu i pochwy pojawiają się małe pęcherzyki o średnicy 1-2 mm wypełnione przezroczystym płynem, czasami zlewające się. Po ich pęknięciu powstają powierzchnie nadżerkowe, które po kilku dniach goją się samoistnie. Występowaniu zmian towarzyszy uczucie lekkiego swędzenia lub pieczenia. Wymagana jest interwencja lekarza. Występowanie tych objawów wiąże się najczęściej z brakiem przestrzegania elementarnych zasad higieny osobistej oraz przygodnymi kontaktami seksualnymi.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B (WZW B) - jest ogólnoustrojową, ostrą, zaraźliwą chorobą zakaźną, z dominującymi w obrazie klinicznym objawami uszkodzenia miąższu wątroby. Zgodnie z oceną Światowej Organizacji Zdrowia ponad 50% nowych zakażeń w rozwiniętych krajach Ameryki Północnej i Europy jest przenoszonych drogą płciową: około 1/4 wśród heteroseksualnych mężczyzn i kobiet oraz około 1/3 wśród homoseksualnych mężczyzn. Wirus typu B jest przenoszony drogą płciową lub poprzez kontakt z zakażoną krwią, śliną lub moczem. Może ujawnić się dopiero po 6-23 tygodniach od momentu zarażenia. Główne objawy to: cytrynowe zabarwienie skóry, wymioty, zawroty głowy i gorączka, objawy podobne do grypy, ból gardła lub kaszel, ciemne zabarwienie moczu i odbarwienie stolca. W Polsce notuje się powyżej 13 tys. zachorowań rocznie.
Zakażenie WZW B jest jedyną chorobą przenoszoną drogą płciową, której można zapobiegać nie tylko przez modyfikację zachowań seksualnych oraz stosowanie prezerwatyw, ale i dzięki przyjęciu bezpiecznej szczepionki.

MIĘCZAK ZAKAŹNY - wywołany jest przez molluscavirus. Okres wylęgania trwa od 14 do 50 dni. Wykwity przybierają postać półkolistych guzków barwy skóry, czasem białej lub woskowej, z pępkowym wklęśnięciem na szczycie. Ich wielkość jest różna – od łebka szpilki do ziarna dużego grochu. Z guzków już całkowicie rozwiniętych pod wpływem ucisku przez otwór we wklęśnięciu wydobywa się kaszowata treść. Liczba wykwitów jest zmienna. Występuje na narządach płciowych kobiet i mężczyzn. Czas trwania choroby waha się od kilku miesięcy do kilku lat.


ZAKAŻENIA GRZYBICZE: wywołane przez drożdżaki (kandydozy)
GRZYBICE (DROŻDŻYCE ) - najczęściej wywoływane są przez Candida albicans. Zmiany w postaci białych plam, jakby nałożonych na błony śluzowe, przypominają ścięte mleko. U mężczyzn wywołują zaczerwienienie i pieczenie pod napletkiem lub na żołędzi, z towarzyszącą serowatą wydzieliną. Może wystąpić bolesność i trudności z odprowadzeniem napletka. U kobiet pojawia się wydzielina z pochwy o serowatej konsystencji i zapachu drożdży. Towarzyszą jej świąd i zaczerwienienie w okolicy pochwy, sromu lub odbytu. Pojawia się ból podczas stosunków lub przy oddawaniu moczu. Zawsze konieczne jest leczenie obojga partnerów, w przeciwnym razie będą się wzajemnie zarażać. Okres trwania choroby jest różny, często występują nawroty.

ZAKAŻENIA BAKTERYJNE: kiła, rzeżączka, zakażenia bacterial vaginosis
SYFILIS (KIŁA) - nie jest zbyt powszechny w dzisiejszych czasach.
Wywoływany jest przez organizmy zwane krętkami bladymi. Wyróżniamy trzy stadia choroby:
1. Pierwszy etap: to bezbolesne owrzodzenie na żołędzi lub w pochwie, a czasem na twarzy lub odbycie. Objaw ten występuje dopiero po tygodniu, a nawet po trzech miesiącach od zakażenia i trwa około 2-3 tygodni. Po czy ustępuje samoistnie.
2. Drugi etap: po 2-6 miesiącach od zakażenia, na ciele pojawia się wysypka. Występują objawy podobne do grypy, jak gorączka, ból głowy i gardła. Tych obydwu etapów można nawet nie zauważyć. Jeżeli nie poddamy się leczeniu, wówczas następuje trzeci ostatni etap, który może się objawić nawet wiele lat po zakażeniu.
3. Trzeci etap: uszkodzenie serca, mózgu, układu nerwowego i innych organów - może spowodować śmierć.
Pierwsza wzmianka o istnieniu kiły w Polsce pochodzi z roku 1495 od Macieja z Miechowa. W swej „Chronica Polonorum" pisze on, że choroba została przywieziona do Krakowa przez niewiastę powracającą z pielgrzymki do Rzymu, żonę sługi burgrabiów zamku krakowskiego, zwanego Wojciechem Białym.

RZEŻĄCZKA - zwana pospolicie tryprem, jest znaną od starożytności chorobą dróg moczowo-płciowych. Jednak jak wynika z nazwy, ropny wyciek z cewki moczowej mężczyzn traktowano wówczas jako wyciek nasienia (gr. gonos = nasienie, rheo = cieknę) i nie wiedziano, że choroba przenosi się przez stosunki płciowe. Wywoływana jest przez bakterię dwoinki rzeżączki.
Okres wylęgania rzeżączki wynosi przeciętnie 2-5 dni. U mężczyzn najczęściej zakażeniu ulega cewka moczowa, u kobiet – kanał szyjki macicy i cewka moczowa. W następstwie kontaktów analnych procesem chorobowym objęta jest odbytnica, a w przypadku oralno-genitalnych form współżycia zakażeniu ulega śluzówka gardła.
U kobiet zakażenie ma najczęściej przebieg bezobjawowy lub skąpoobjawowy. Okres wylęgania u kobiet jest dłuższy niż u mężczyzn i może trwać nawet 3 tygodnie. Zakażenie rzeżączkowe u kobiet pierwotnie rozwija się w obrębie kanału szyjki macicy i cewki moczowej. Może pojawić się nadmierne wydzielanie śluzu z pochwy, rzadkiego, wodnistego, żółtego lub zielonkawego. Czasami oddawaniu moczu towarzyszy ból. U mężczyzn głównym objawem jest wyciek z cewki moczowej i uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu. Stwierdza się zaczerwienienie i obrzęk ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Wydzielina jest zwykle obfita, ropna. Wylęganie zakażenia trwa 2–5 dni, bywa jednak dłuższe. Do najczęstszych powikłań u mężczyzn należą zapalenie najądrzy i zakażenie rzeżączkowe gruczołu krokowego.

BACTERIAL VAGINOSIS - jest to zespół zaburzeń w ekosystemie pochwy charakteryzujący się wzrostem bakterii beztlenowych, klinicznie objawiający się nieprzyjemnym zapachem i zwiększoną wydzieliną.

ZAKAŻENIA PIERWOTNIAKOWE:
RZĘSISTKOWICA - wywołana jest przez pierwotniaka zwanego rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis) i jest to jedna z najczęstszych przyczyn przewlekłego zapalenia pochwy u młodych kobiet. Zakażenie mężczyzn następuje wyłącznie w drodze stosunku płciowego. Kobiety chorują jednak znacznie częściej aniżeli mężczyźni. Uzasadnione jest to możliwością zakażenia pozapłciowego, jak np. w czasie kąpieli w basenie, łaźniach ogólnych, przez używanie wspólnych ręczników, w trakcie pracy w zespołach kobiecych. W badaniach profilaktycznych czystości pochwy kobiet dojrzałych dość często, bo w ok. 70%, rzęsistek występuje we florze pochwy.
U mężczyzn choroba może przebiegać bezobjawowo lub wywoływać słabo nasilone objawy. U kobiet nasilenie objawów bywa różne, często dramatyczne, połączone z wyciekiem z pochwy dużych ilości pienistej wydzieliny o żółtawym lub zielonkawym kolorze i przykrym zapachu. Upławom towarzyszy uczucie świądu, pieczenia, czasem bólu. U kobiet w około 50% rzęsistkowicy towarzyszy zakażenie rzeżączkowe.

ZAKAŻENIA CHLAMYDIAMI:
CHLAMYDIE - to jeden z drobnoustrojów odpowiedzialnych za nieswoiste infekcje narządów płciowych zarówno kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet chlamydie wywołują upławy, pieczenie podczas oddawania moczu, później mogą się pojawić bóle podbrzusza, dłuższe miesiączki, niekiedy gorączka. Wtórnie dochodzi do stanów zapalnych jajników i jajowodów, co sprzyja niepłodności. U mężczyzn pojawia się (tylko rano) skąpa śluzowo-ropna wydzielina z cewki moczowej i ból przy oddawaniu moczu. Jest to objaw tzw. Nie rzeżączkowego zapalenia cewki moczowej (NGU). W Polsce u 30,9% mężczyzn zakażonych kłykcinami kończystymi współistniało NGU. Konsekwencją może być zapalenie najądrzy, co również może doprowadzić do niepłodności.
Mimo zakażenia u wielu kobiet przebieg choroby jest bezobjawowy. Warto zrobić sobie test na obecność chlamydii podczas corocznego badania kontrolnego u ginekologa.

NIERZEŻĄCZKOWE ZAPALENIE CEWKI MOCZOWEJ - to pierwsza co do częstości występowania choroba przenoszona drogą kontaktów seksualnych. Objawami zapalenia są bóle i pieczenie w cewce moczowej, nasilające się podczas mikcji, obrzęk i zaczerwienienie okolicy ujścia zewnętrznego cewki oraz wyciek śluzowy lub ropny. W przewlekłym zapaleniu występuje skąpy wyciek, najczęściej przed rannym oddaniem moczu.
NGU wywołane być mogą przez chlamydie, grzyby drożdżopodobne, a także przez rzęsistka pochwowego. Okres wylęgania trwa 3-7 tygodni, a więc jest znacznie dłuższy niż kilkudniowy zaledwie okres wylęgania rzeżączki. U kobiet bardzo często występuje zakażenie bezobjawowe lub skąpo objawowe. Często występuje u mężczyzn, których partnerki chorują na nadżerki szyjki macicy w przebiegu zakażenia chlamydiami. Liczne badania przeprowadzone na całym świecie wykazały, iż przewlekłe stany zapalne cewki moczowej predysponują do zakażeń innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. W każdym przypadku zapalenia cewki moczowej zarówno badanie, jak i leczenie powinny obejmować oboje partnerów.

Wirusowe zapalenie wątroby:
Jest to schorzenie występujące dość często, a wywołane jest przez wiele czynników etiologicznych takich jak: alkohol, leki, różnorodne substancje chemiczne występujące w środowisku człowieka oraz wiele drobnoustrojów. Znamy co najmniej 5 typów: A, B, C, D, E. Jako pierwszy epidemię żółtaczki opisał Hipokrates. W okresie amerykańskiej wojny domowej zachorowało na żółtaczkę co najmniej 70 000 żołnierzy. Aż do połowy obecnego stulecia termin "zapalenie wątroby" był synonimem żółtaczki, która jest jedynie zewnętrznym objawem uszkodzenia wątroby.
Ogólnie można powiedzieć, że wirusy wywołujące WZW typu A szerzą się drogą pokarmową, przebieg choroby okresu ostrego jest lżejszy, z mniejszą śmiertelnością. Typy wirusów B, C i D przenoszą się drogą parenteralną a także drogą seksualną i drogą zakażenia wertykalnego, przebieg jest na ogół cięższy z większą śmiertelnością, a u części ozdrowieńców występują następstwa o charakterze organicznym (przewlekłe zapalenia wątroby, marskość wątroby, pierwotny rak wątroby).
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A - jest "chorobą brudu", pojawiającą się wszędzie tam, gdzie panują złe warunki sanitarno-higieniczne. Małe dzieci podczas choroby nie mają żółtaczki, ale stanowią główne źródło infekcji dla dorosłych, u których występują klasyczne objawy: nudności, wymioty, ciemne zabarwienie moczu i żółtaczka skóry i oczu. Źródłem zakażenia jest człowiek wydalający wirusa z kałem, u którego wiremia trwa krótko. Niebezpieczne są osoby zakażone we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby, kiedy same nie zdają sobie z tego sprawy. Drogi zakażenia to droga pokarmowa poprzez zakażone przez kał chorego środki spożywcze i woda oraz rzadziej kontakt bezpośredni. Wrota zakażenia stanowi przewód pokarmowy. Skutecznym sposobem zabezpieczenia się przed zachorowaniem na WZW typu A jest szczepienie ochronne, dwie dawki szczepionki przyjęte w Skuteczną metodą zapobiegania jest szczepienie ochronne, a przy zastosowaniu nowoczesnych preparatów dostępnych już w naszym kraju możliwe jest równoczesne szczepienie przeciwko WZW typu A i B. WZW typu A i B stanowi szczególne zagrożenie dla osób przewlekle chorych na schorzenia wątroby. Żółtaczka w tych przypadkach przebiega ostrzej niż normalnie, znacznie też wzrasta zagrożenie zgonem pacjenta.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU E, C, D:
Wirusowe zapalenie wątroby typu C (hepatitis C, WZW C) jest chorobą zakaźną cechującą się rozlanym, nie ropnym uszkodzeniem wątroby, spowodowaną zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). WZW typu C może przebiegać z objawami żółtaczki lub co często spotyka się u dzieci bez tych objawów. Ostre zapalenie wątroby może przebiegać bezobjawowo.
Powikłaniem ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu C może być piorunujące zapalenie wątroby tzw. nadostre o bardzo poważnym rokowaniu, co do życia.

Zakażenia Szpitalne
a) zależne od stanu chorego - niedobory immunologiczne - wiek (noworodki, osoby starsze) - choroby podstawowe (cukrzyca, zesp. limfoproliferacyjne, urazy wielonarządowe, wrodzone i nabyte zespoły niedoborów odporności) - choroby towarzyszące (odleżyny, przewlekła niewydolność nerek, marskość wątroby, alkoholizm, neutropenia, przeszczepy narządów)
- niedożywienie
b) zależne od metod diagnostyczno – terapeutycznych
- czas hospitalizacji
- diagnostyka inwazyjna (cewnikowanie naczyń i pęcherza moczowego)
- Leczenie (rany chirurgiczne, intubacja, hemodializa, oddech wspomagany, leki cytostatyczne)

Źródła zakażenia

- ręce personelu
- źle wyjałowiony sprzęt medyczny
- zakażona krew i preparaty krwiopochodne
- aparatura medyczna ( respiratory , nebulizatory, ssaki , rurki od tlenu itd.. )
- przeterminowane płyny dezynfekcyjne, mydło w kostkach
- pościel , materiały opatrunkowe
- zlewy , ręczniki , baseny, nawilżacze, żywność, woda, wanny
- nieodpowiednio przygotowywane i źle przechowywane leki
- urządzenia wentylacyjne, kanalizacja

Zakażenia ran operacyjnych

Stanowią przeciętnie 25% zakażeń szpitalnych. O wystąpieniu cech zakażenia rany operacyjnej decydują co najmniej trzy grupy czynników. Zależne od chorego (stan odporności, nawyki higieniczne, itp.). Zależne od
Objawy - pojawienie się ropnej wydzieliny wydostającej się z rany, bolesne zaczerwienienie wskazujące na zapalenie tkanki łącznej . Gorączka > 38 C. Napięcie , obrzęk lub rozprzestrzeniający się rumień.
Rozpoznanie: NIE MUSI SIĘ OPIERAĆ NA WYNIKU BADANIA BAKTERIOLOGICZNEGO ( zanieczyszczenia , wtórna kolonizacja, fałszywie dodatnie wyniki )

Metody zapobiegania:

- skrócenie czasu hospitalizacji
- właściwe przygotowanie pola operacyjnego
- mycie rąk personelu (higieniczne i chirurgiczne)
- odpowiednia technika operacyjna
- okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa
- stała kontrola jałowości materiału operacyjnego i narzędzi
Epidemiologia - Ogółem od 5 % do 37% zakażeń szpitalnych, rany czyste 1 – 2%, rany czyste skażone 5 – 15%, rany skażone 15 – 30%, rany brudne ok. 40%

Wskazania do okołooperacyjnej profilaktyki antybiotykowej

- rany czyste skażone i skażone
- rany czyste z wszczepem materiału protetycznego Patogeny: Staphylococcus aureus. Enterococcus faecalis, E.coli ,

Zakażenia wirusami hepatotropowymi :
HBV, HCV, CMV, EBV, HSV


BIBLIOGRAFIA
„ Encyklopedia Zdrowia” – Witold S. Gomułka i Wojciech Rewerski
„Pielęgniarstwo” – Maria Kózka