Architektura islamu

ARCHITEKTURA ISLAMUIslam — objawiona religia monoteistyczna. Słowo islam tłumaczone jest w języku arabskim na poddanie się Bogu. Była to początkowo religia ludów arabskich, jednak szybko rozprzestrzeniła się na różne kontynenty. Szacuje się, że obecnie około 20% ludności świata to wyznawcy islamu - głównie w Azji i Afryce; szacunkowe dane mówią o ponad 1,2 miliarda ludzi. Za ostatniego proroka islam uznaje Muhammada, a za ostatnią objawioną księgę - Koran. Każdy muzułmanin ma pięć obowiązków, zwanych pięcioma filarami islamu (Arkan ad-din, Arkan-al-Islam). W kręgu kultury islamu niektóre państwa zrównały prawo religijne z państwowym, tak więc w państwie muzułmańskim - kalifacie - religia, moralność oraz prawo państwowe są ze sobą nierozerwalnie związane.


Architektura islamu obejmuje wszelkie zjawiska architektoniczne będące wytworem islamu jako zjawiska społecznego, kulturowego, politycznego i religijnego. Stąd obejmuje zarówno budynki służące celom kultowym, jak i świeckim, historyczne jak i współczesne, a także twórczość ośrodków będących pod wpływem islamu.

Charakterystyczne elementy architektury islamskiej
· Kopuły
· Meczety z minaretami-
Meczet- muzułmańska budowla kultowa przeznaczona do wspólnych modłów; pierwsze meczety były wzorowane na domu Mahometa; obejmowały zamknięty, kwadratowy dziedziniec, otoczony kolumnadą i nakrytą budowlę po stronie kibli (kibla jest to kierunek, w którym muzułmanie zawracają się podczas modlitwy), która od VIII wieku miała przynajmniej jeden minaret. Pośrodku dziedzińca zwykle znajduje się studnia, basen lub fontanna, służące do rytualnych ablucji.
Najważniejsze elementy meczetu to: mihrab, minbar, maksura, midha oraz dakka. Wyróżnia się meczety piątkowe, główne meczety w danej miejscowości dość duże, aby pomieścić cała gminę w czasie modlitw w piątki oraz zwykłe, budowane z myślą o modłach codziennych.

Minaret- wysoka, zwykle smukła wieża stawiana przy meczecie z nadwieszonym balkonem lub galeryjką, z którego muezin (duchowny islamski) mógł nawoływać wiernych na modlitwę.


· Wielkie dziedzińce są często połączone z centralną salą modlitw
· Dekoracja za pomocą geometrycznych i powtarzalnych ornamentów (arabesek- ornament architektoniczny)
· Częste używanie dekoracyjnego kaligrafowanego pisma jako ornamentu
· Skierowanie uwagi raczej na przestrzeń wewnętrzną niż zewnętrzną budowli
· Rzadkie są przedstawienia figuralne (ludzi i zwierząt). Częstym motywem są - zazwyczaj stylizowane i uproszczone - liście roślin.
· Architektura islamu jest często nazywana "architekturą zasłony", gdyż jej piękno leży w przestrzeniach wewnętrznych (dziedzińcach i pokojach), które nie są widoczne z zewnątrz.
· Użycie monumentalnych form, takich jak wielkie kopuły, wysokie minarety i duże dziedzińce, ma sprawiać wrażenie siły i potęgi.
Wpływy innych kultur na architekturę islamu
Charakterystyczny dla islamu styl rozwinął się wkrótce po śmierci proroka Mahometa w 632 r. Od początku korzystała ona z dorobku architektury starożytnego Rzymu, Egiptu, a także architektury perskiej i bizantyjskiej. Wczesnym przykładem takiego może być meczet Kopuła Skały (budowla na jerozolimskim wzgórzu świątynnym, uważana za jedno z najwspanialszych dzieł islamskiej architektury).W Jerozolimie ze sklepionymi przestrzeniami wewnątrz, okrągłą kopułą i użyciem powtarzalnych elementów dekoracyjnych.
Wielki Meczet w Samarze w Iraku, ukończony w 847, składa się z sali z rzędami kolumn, na której wspiera się wielki spiralny minaret.
Nie do końca wyjaśniony jest wpływ architektury islamu na rozwój gotyku w Europie.