Pojęcie i cechy przedsiębiorstw. Klasyfikacja podmiotów gospodarczych.
1. Podmioty gospodarujące to wszystkie jednostki organizacyjne i gospodarstwa domowe istniejące w Polsce.
2. Podmioty gospodarki narodowej to osoby prawne i samodzielne jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące różnorodną działalność.
3. Przedsiębiorstwa to zakłady prowadzące działalność gospodarczą.
4. Przedsiębiorstwa charakteryzują się:
a) samodzielnością w prowadzeniu działalności gospodarczej,
b) równością wobec prawa, zarobkowym i rentownym celem swej działalności,
c) posiadaniem bazy materialnej,
d) zarządzaniem przez uprawnione osoby.
5. Klasyfikacja przedsiębiorstw może uwzględniać następujące kryteria:
a) formę własności,
b) formę organizacyjno-prawną,
c) rozmiar działalności,
d) rodzaj prowadzonej działalności.
6. Ze względu na formę własności wyróżniamy:
· przedsiębiorstwa Skarbu Państwa,
· przedsiębiorstwa samorządów terytorialnych sektor publiczny
· przedsiębiorstwa prywatne osób fizycznych,
· przedsiębiorstwa prywatne osób prawnych, sektor prywatny
· przedsiębiorstwa zagraniczne.
7. Ze względu na formę organizacyjno-prawną wyróżnia się:
a) Przedsiębiorstwa Skarbu Państwa, mogą przybierać postać:
· organów administracji,
· organów władzy,
· wymiaru sprawiedliwości,
· funduszy,
· spółek Skarbu Państwa,
b) państwowe osoby prawne mogą przybierać postać:
· przedsiębiorstw państwowych,
· Spółek państwowych z osobowością prawną,
c) przedsiębiorstwa samorządów terytorialnych mogą przybierać formę:
· spółek komunalnych,
· funduszy,
· jednostek samorządu terytorialnego,
d) przedsiębiorstwa prywatne osób fizycznych to:
· osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
· spółki nie posiadające osobowości prawnej,
e) przedsiębiorstwa prywatne osób prywatnych to:
· spółdzielnie,
· stowarzyszenia,
· organizacje społeczne,
· fundusze,
· spółki osób prawnych,
f) przedsiębiorstwa zagraniczne mogą przybierać formę:
· przedstawicielstw firm zagranicznych,
· oddziałów firm zagranicznych,
· spółek osób zagranicznych.
8. W zależności od rozmiaru działalności wyróżnia się:
a) małe przedsiębiorstwa
· zatrudniają mniej niż 5 pracowników,
· przychód netto mniejszy równy 7mln. €,
· suma aktywów na koniec roku obrotowego mniejsza równa 5 mln. €,
b) średnie
· zatrudnienie mniejsze niż 250 pracowników,
· przychód netto mniejszy równy 40 mln. €,
· suma aktywów mniejsza równa 27 mln. €,
c) duże
· przedsiębiorstwa pozostałe.
9. Klasyfikacja przedsiębiorstw według rodzajów prowadzonej działalności jest przedstawiona w dokumencie zwanym PKD – Polska Klasyfikacja Działalności.
PKD ma charakter przedmiotowy, wyodrębnia 17 sekcji, 60 działów, 222 grupy, 503 klasy i 647 podklas.
Polska Klasyfikacja Działalności jest hierarchicznie usystematyzowanym podziałem przedmiotowym wszystkich rodzajów społeczno-gospodarczej działalności występującej w gospodarce narodowej. Przewiduje podział na sekcje (17), działy (60), grupy (222), klasy (503) i podklasy (647).
Sekcja A. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Sekcja B. Rybołówstwo i rybactwo
Sekcja C. Górnictwo i kopalnictwo
Sekcja D. Przetwórstwo przemysłowe
Sekcja E. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
Sekcja F. Budownictwo
Sekcja G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego
Sekcja H. Hotele i restauracje
Sekcja I. Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Sekcja J. Pośrednictwo finansowe
Sekcja K. Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
Sekcja L. Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
Sekcja M. Edukacja
Sekcja N. Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Sekcja O. Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna
Sekcja P. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników
Sekcja Q. Organizacja i zespoły eksterytorialne
10. Według pełnionych funkcji i celów, jakim służą w gospodarce podmioty gospodarcze są grupowane w układzie sektorów instytucjonalnych, takich jak:
· sektor przedsiębiorstw,
· sektor instytucji finansowych i ubezpieczeniowych,
· sektor instytucji rządowych i samorządowych,
· sektor gospodarstw domowych,
· sektor instytucji niekomercyjnych