Wielkie odkrycia geograficzne - przyczyny, skutki, wielcy odkrywcy

1.Przyczyny
W Hiszpani i Portugali była dobrze rozwinięta linia brzegowa i wiele portów.To sprzyjało żegludze.Dotychczasowa wiedza sprzyjała dalekim i ciekawym podróżą.Ludzie chcieli dowiedzieć się czegoś więcej o swojej planecie.W roku 1492 Martin Behaim stworzył pierwszy globus.Portugalscy i hiszpańscy żeglaże zdecydowali sięwypływać na szerokie wody ponieważ szukali przygód ale przedywszystkim również sławy i bogactwa.Wielu ludzi straciło źródło utrzymania.Mogli co najwyżej uczestniczyć w kontynentalnych wyprawach po metale barwniki korzenie pachnidła itp.Wszystko było utrudnione - Turcy blokowali drogę do indi.Europejczycy chcieli też krzewić chrześcijaństwo wykorzystać nowe statki, poszukiwać nowych szlaków handlowych.Napewno też myśleli o skutkach materialnych.

2.Wielcy odkrywcy
Portugalczycy zapuszczali się na południe płynąc wzdłż brzegów Afryki - poszukiwali morskiego szlaku do Indii.W roku 1487 portugalczyk Bartłomiej Diaz dotarł do Przylądka Dobrej Nadzieji.Największe znaczenie miała jednak wyprawa Vasco da Gama który w 1498 dotarł do portu Kalikat w Indiach.
W roku 1492 Krzysztow Kolumb - hiszpan włoskiego pochodzenia dotarł do bzregów Ameryki.Uważał on że, jeżeli ziemia jest okrągła, można ją opłynąć i znaleźć być może krótszą drogę do Indii.Gdy dopłynął do Ameryki myślał że jest w Indiach(drobna różnica Indie i Ameryka, prawda?).Potem jeszczy 3 krotnie wyprawiał się na zachód.Zmarł w 1506 r. .W XV w. amerykę opisał Amerigo Vespucci.Śswiat po raz pierwszy opłynął Ferdynand Maggelan w latach 1519-21.

3.Skutki
Dzięki odkryciom Europejczycy uzupełnili obraz świata.Do Europy napłynęły nowe towary: ziemniaki, kukurydza, kakao, tytoń których przedtem nieznano.Dzięki temu rozwinął się handel światowy, ale i rozwój niewolnictwa.Ludy zamieszkujące Amerykę miały swój własny język i własną kulturę.Europejczycy zaś narzucali im swoją kulturę.Krzewili chreścijaństwo mimi, że ludzie nie zawsze tego chcieli.Przywieźli narzędzia z rzelaza, broń palną,koło, uczyli jak zaprzęgać zwierzęta i wytapiać metale.



Kultura Odrodzenia w Europie


1.Włocy w XV i XVI w.
Na pówyspie Apenińskim nie istnialo jedno państwo tylko wiele małych księstw i Państwo Kościelne.Kwitła produkcja w zakładach rzemieślniczych.W kazdtm zakładzie powstawały określone części - dzięki temu powstały nowe miejsca pracy..Takie zakłady zwano manufakturami.Rozwijały się też banki.Zamiast pieniędzy można było brać np. w podróż weksle - papiery wartościowe.

2.Rozwój kultury
Dzieki rozwojowi handlu i rzemiosła nastąpił rozkwit kultury w mieście.W miastach wyrastały fortuny gromadzone przez kupców.Powstawały piękne kamienice stylu renesansowym.Ksiązęta zatrudniali malarzy i rzeżbiarzy bo chcieli być mecenasami- opiekunami kultury.

3.Roznice między średniowieczem i odrodzeniem


Średniowiecze Odrodzenie
motto:Módl się i pracuj a będziesz Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce
zbawiony
Człowiek myśli o religi o życiuw niebie Człowiek mysli o sobie i o życiu na ziemi
Sztuka i literatura koncenrujż się wokól religi Sztuka dotyczy ludzii-portrety rozwój nauki

Ksiązka droga -pisana ręcznie Wymalazek druku- książki tańsze

Ziemia- cenrum wszechświata Krytka dotychczasowych poglądów



4.Wybitni przedstawiciele
Leonardo da Vinci 1452-1519 malarz -Mona Lisa,Dama z gronostajem; rzeżbiarz architekt;zjmował się również medycyną i muzyką

Michał Anioł 1475-1564 wszechstronnie uzdolniony -znane rzeźby- Dawid Mojżesz, kopuła św.Piotra

Donato Bramante -malarz architekt 1444-1514 plan budowy bazyliki św.Piotra

Erazm z Roterdamu - filozof, znawca języków

Jan Gutenberg - 1399 - 1468 zastąpiłrzeżbione strony ruchomymi czcionkami - wydał Biblię



Odrodzenie a Polsce

1.Odrodzenie - warunki
W XVI w Polska należała do najbogadzych państw w Europie.
Ważny był wtedy dostęp do morza.Polska exportowała różne towary do innych krajów.Zygmunt Stary poślubił włoską księżniczkę bonę Sforzę.Ważnym ośrodkiem kultury w Polscze staał się dwór królewski właśnie Zygmunta.Wawel stał się przykłade do naśladowania kultury i archirektury.Magnaci wznosili piękne kamienne ratusze kamienice ,gromadzili książki,rzeżby,obrazy.

2.Przykłady architektury.
Ówczesnym stylem był renesans.
Sukiennice
Wawel
Kaplica Zygmuntowska
Rzatusz w Zamościu

3.Przedstawiciele Odrodzenia
Jan Kochanowski - poeta,pisarz 1530-1584
Mikolaj Rej - pierwszy pisał po POlsku
Mikołaj Kopernik - astronom dowiódł, że ziemia jest kulą Andrzej Frycz - Modrzewski - prawnik, filozof, teolog


Reformacja w Europie

Reformacja - zniana,ruch,reforma -miała na celu poprawienie obyczajów duchowieństwa

1.Marcin Luter.
Krytykował on zepsucie Kościeoła.W1517 roku przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze kartę zawierającą 95 tez.Domagał się on uznania Pisna Śswiętego za jedyne żródło wiary, zniesienia celibatu księży, reformy klasztorów.Mowił też o tym żeby pieniądze dawać biednym zamiast kupować odpusty.Chciał ograniczyć prawa papieża.

2.Rozwój Reformacji
Luter schronił się u fryderyka Mądrego bo próbowano go aresztować.Ludzi którzy popierali Lutra nazwano protestantami.Biedota uznała hasła Lutra za początek walki przeciw panom Feudalnym.Ciągle wybuchały walki między katolikami a protestantami - zakończył je dopiero pokój w Augsburgu 1555.
Powstały znowu naowe kościoły protestancjkie kture odrzucały kult święytych

3.Kalwinizm
Reformaytor religijny Jan Kalwin ogłosił w roku 1536 własną doktrynę religijną.Zruczał on kuly świętych i władzę papieża.Podstawą jego nauki - kalwinizmu, była nauka o przeznaczeniu.Dążył on do złączenia państwa i kościoła.

4.Anglikanizm
Najmniej róznił się od katolicyzmu.HenrykVIII poprostuw 1534r zrzucił zwierzchnictwo papieża(bo nie dał mu rozwodu z żoną) i ogłosił się głową kościoła.

Przez to wszystko kościół strasznie się podzielił.