Zad .1
humanizm - to prąd umysłowy i kulturalny powstały we Włoszech na początku renesansu . Humaniści głosili idee wielkości i godności człowieka jako istoty wolnej i twórczej , wzywali też do wszechstronnego rozwoju ludzkich zdolności.
grekokatolicyzm - kościół katolicki w obrządku wschodnim .
interreks - osoba obejmująca władzę w państwie na czas bezkrólewia . Funkcję pełnił prymas Polski . Pierwszym interreksem został Jakub Uchański .
dymitriady - zbrojne wyprawy polskiej szlachty do Rosji w celu obsadzenia na tronie rosyjskim rzekomego spadkobiercę tytułu cara Dymitra Samozwańca
Zad. 2
asceta - człowiek umartwiający się w celu osiągnięcia doskonałości duchowej np. : św. Aleksy , Szymon Słupnik , św. Franciszek .
rycerz - szlachcic broniący damy swojego serca np. .król Artur i rycerze Okrągłego Stołu , Roland , Zawisza Czarny .
władca - sprawiedliwy król np. Karol Wielki
Zad.3
Styl romański :
-grube , masywne mury z kamienia
-małe , wąskie okna
-absydy , portale
-budowla na planie krzyża
Przykłady :
-rotunda na Wawelu
-katedra w Poznaniu
opactwo w Cluny
Styl gotycki :
-lekkość
-strzelistość
-smukłość
-strzeliste bryły
-duże witrażowe okna
-wysokie wieże
-filary i przypory
-do budowy używano cegły
Przykłady :
-Kościół Mariacki w Krakowie
-dziedziniec Collegium Maius w Krakowie
-starówka w Krakowie , Toruniu , Gdańsku , Wrocławiu
-katedra w Reims
-katedra Notre Dame w Paryżu
Styl renesansowy :
-odwoływanie do wzorców antycznych
-harmonia
-umiar
-zrównoważona kompozycja
-budowle często wznoszono na planie centralnym
-budownictwo świeckie
-kopuły , arkady , łuki półkoliste
-układy miast na planach geometrycznych
Przykłady :
-Villa Rotondo koło Vicenzy
-Dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu
-misto Zamość
Zad. 4
Zasługi króla Kazimierza Wielkiego :
-wzmocnienie obronności kraju (budowa zamków , murów obronnych)
-wprowadzenie licznych reform (prawa , podatków)
-utworzenie pierwszej w Polsce szkoły wyższej Akademii Krakowskiej założonej w 1364 r. (dziś Uniwersytet Jagielloński)
-umiejętne prowadzenie polityki zagranicznej (pokój z Krzyżakami i porozumienie z Czechami)
-poszerzenie granic państwa (podbił Ruś Halicką)
Zad. 5
Wielkie odkrycia geograficzne
Przyczyny :
-chęć odkrycia drogi morskiej do Indii
-przeludnienie w Europie
-chęć szerzenia wiary chrześcijańskiej
-ciekawość świata , chęć przeżycia przygody , zysku
-nowe rozwiązania techniczne
-rywalizacja między państwami
Skutki :
-podbój Nowego Świata przez Europejczyków
-tworzenie kolonii
-wyniszczenie ludności miejscowej i jej kultury
-rozpowszechnienie nowych upraw w Europie
-napływ do Europy dużej ilości kruszców szlachetnych
-rozwój chrystianizacji
-rozwój techniki , nauki - poszerzanie horyzontów myślowych Europejczyków
-rozwój handlu
-rozwój niewolnictwa
Wielcy odkrywcy :
-Henryk Żeglarz dotarł do Zielonego Przylądka
-Bartłomiej Diaz dopłynął do najdalej wysuniętego na południe punktu w Afryce Przylądka Burz
-Krzysztof Kolumb włoski żeglarz odkrył w 1492 r. Amerykę
-wyprawa Ferdynanda Magellana opłynęła kulę ziemską
Zad. 6
Przedstawiciel renesansu :
-Erazm z Rotterdamu
-Niccolo Machiavelli
-Michel de Montaigne
-Michał Anioł
-Leonardo da Vinci
-Jan Kochanowski
-Andrzej Frycz Modrzewski
-William Szekspir
Zad. 7
Nowe wyznania w Europie :
-kościół luterański (protestancki) - Marcin Luter
-kościół kalwiński - Jan Kalwin
-kościół anglikański - król Henryk VIII
Zad. 8
W związku z tym , że reformacja zyskiwała coraz więcej zwolenników kościół postanowił jej przeciwdziałać i rozpoczął tzw. kontrreformację :
--działanie inkwizycji
-stworzenie indeksu ksiąg zakazanych
-obrady soboru w Trydencie
-powołanie zakonu jezuitów
Zad. 9
Stany sejmujące :
-senat
-król
-izba poselska
Zad. 10
Jagiellonowie - Polska i Litwa , Czechy , Węgry.
Zad.11
Unia w Krewie - unia personalna pomiędzy Polską i Litwą zawarta 14 sierpnia 1385 na zamku w Krewie . Przyczyny : poszukiwanie męża dla królowej Jadwigi oraz zagrożenie ze strony Krzyżaków . Postanowienia : chrzest Jagiełły , chrystianizacja Litwy , ziemie ruskie i litewskie przyłączone do Polski , odzyskanie utraconych ziem (Pomorza Gdańskiego) , uwolnienie jeńców polskich przebywających na Litwie .
Unia lubelska - unia realna Polski z Litwą zawarta w Lublinie w 1569 roku . Przyczyny : możliwość zagaśnięcia Jagiellonów , zrównanie praw litewskiej szlachty , zacieśnienie stosunków . Postanowienia : połączenie Polski i Litwy - powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów , , wspólny król , sejm polityka zagraniczna ; odrębne urzędy , skarb , wojsko , sądy , przyłączenie do Polski województw : bracławskiego , kijowskiego , podlaskiego i wołyńskiego .
Zad. 12
Wojna ze Szwecją
Przyczyny :
-kwestia podziału Infland
-spór dynastyczny
Skutki :
-wycofanie się Szwedów z portów pruskich i rezygnacja z ceł
-zniszczenie kraju poprzez przemarsze armii szwedzkiej w wyniku potopu szwedzkiego
Wojna z Rosją
Przyczyny :
-chęć odebrania Rosji Inflant i ziemi połockiej
-dymitriady - zbrojne wyprawy szlachy polskiej do Rosji
Skutki :
-uzyskanie ziemi smoleńskiej przez Litwę i czernihowskiej przez Polskę
-wybuch powstania Chmielnickiego
Wojna z Turcją
Przyczyny :
-pierwsza odsiecz wiedeńska
-łupieżcze wyprawy Kozaków na zimie tureckie
Skutki :
-ostateczne złamanie potęgi tureckiej
-odzyskanie Podola i Ukrainy przez Polskę
Zad. 13
Przyczyny powstania kozackiego :
-sprawa tzw. rejestru kozackiego
-nierówne traktowanie Kozaków i rządy magnaterii polskiej
-brak poparcia strony polskiej dla utworzenia Rzeczpospolitej Trojga Narodów z Ukrainą jako pełnoprawnym członkiem unii
Zad. 14
Władcy Polski
Piastowie
Mieszko I ok.960-992
Bolesław Chrobry 992-1025
Mieszko II Lambert 1025-1031
Bezprym 1031-1032
Mieszko II Lambert 1033-1034
Kazimierz Odnowiciel 1034-1058
Bolesław Śmiały 1058-1079
Władysław I Herman 1086-1096
Bolesław III Krzywousty i jego brat Zbigniew 1098-1107
Bolesław Krzywousty 1107-1138
Władysław II Wygnaniec 1138-1146
Bolesław IV Kędzierzawy 1146-1173
Mieszko III Stary 1173-1177
Kazimierz II Sprawiedliwy 1177-1194
Leszek Biały 1194-1202
Władysław Laskonogi 1202
Leszek Biały 1202-1210
Mieszko Plątonogi 1210-1211
Leszek Biały 1211-1227
Władysław Laskonogi 1227-1229
Konrad I Mazowiecki 1229-1232
Henryk I Brodaty 1232-1238
Henryk II Pobożny 1238-1241
Konrad I Mazowiecki 1241-1243
Bolesław V Wstydliwy 1243-1279
Leszek II Czarny 1279-1288
Henryk IV Probus 1288-1290
Przemysł II 1290-1296
Władysław I Łokietek 1306-1333
Kazimierz III Wielki 1333-1370
Jagiellonowie
1386-1434 – Władysław II Jagiełło
1434-1444 – Władysław III Warneńczyk
1447-1492 – Kazimierz IV Jagiellończyk
1492-1501 – Jan Olbracht
1501-1506 – Aleksander Jagiellończyk
1506-1548 – Zygmunt I Stary
1548-1572 – Zygmunt II August
Władcy elekcyjni
1573-1575 – Henryk III Walezy
1576-1586 – Stefan Batory
1587-1632 – Zygmunt III Waza
1632-1648 – Władysław IV Waza
1648-1668 – Jan II Kazimierz
1669-1673 – Michał Korybut Wiśniowiecki
1674-1696 – Jan III Sobieski
1697-1706 – August II Mocny
1704-1709 – Stanisław Leszczyński
1709-1733 – August II Mocny
1733-1736 – Stanisław Leszczyński
1733-1763 – August III
1764-1795 – Stanisław August Poniatowski
Zad. 16
1138-śmierć Bolesława Krzywoustego i początek rozbicia dzielnicowego
1226-sprowadzenieKrzyżaków do Polski przez Konrada Mazowieckiego
1411-I pokój w Toruniu
1385-Unia w Krewie
1337-1453-wojna stuletnia
1444-Bitwa pod Warną i śmierć polskiego króla Władysława III Warneńczyka
1453-zdobycie Konstantynopola przez Turków , upadek Bizancjum
1492-odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
1498-znalezienie drogi morskiej do Indii przez Vasco da Gamę
1519-1522-wyprawa Ferdynanda Magellana
1517-początek reformacji , wywieszenie przez Marcina Lutra na drzwiach kościoła w Wittenberdze 95 tez
1525-hołd pruski
1572-śmierć Zygmunta II Augusta ostatniego przedstawiciela Jagiellonów na tronie Polski
1573-pierwsza wolna elekcja . Wybór Henryka Walezego .
1610-Bitwa pod Kłuszynem
1620-Bitwa pod Cecorą
1655- początek potopu szwedzkiego
1656-koniec potopu szwedzkiego
1660-pokój w Oliwie
1673-II bitwa chocimska
1683-odsiecz wiedeńska
Pozdrawiam ,
DannyBryce .
