Prywatyzacja

Prywatyzacja jest to nowy termin szybko wchodzący do codziennego języka. Po raz pierwszy pojawił się w słowniku wydanym w 1983 r. i był definiowany jako „czynić prywatnym”. Prywatyzacja polega na przekazaniu aktu prywatnemu właścicielowi państwowego mienia. Prywatyzacja może się odbywać przez uwłaszczenie lub sprzedaż. Przeciwieństwem prywatyzacji jest nacjonalizacja.
Istnieją różnorodne motywy prywatyzacji. Jedną z nich jest motyw prywatyzacji efektywnościowy, czyli podniesienie ekonomicznej sprawności, efektywności przedsiębiorstw i całej gospodarki. Kolejny motyw ekonomiczny oznacza podniesienie dochodowości przedsiębiorstw i bogactwa państwa oraz społeczeństwa. Następny to ideologiczny, czyli ograniczenie roli państwa w życiu gospodarczym na korzyść instytucji prywatnych. Ostatni motyw prywatyzacji, czyli społeczny odnosi się do podniesienia poziomu życia społeczeństwa, jego upodmiotowienie, ograniczenie biurokracji, większa swoboda gospodarcza zapewniająca demokrację gospodarczą i polityczną.
Prywatyzować gospodarkę można w różny sposób. Jednym z przykładów jest sprzedaż przedsiębiorstw państwowych, reprywatyzację, czyli zwrot mienia przejętego przez państwo na podstawie aktów prawnych. Prywatyzować gospodarkę można również poprzez sposób prywatyzacji założycielskiej polega na wspieraniu powstawania i rozwoju prywatnych podmiotów gospodarczych, przekazywanie majątku państwowego samorządom lokalnym.
Zgodnie z ustawą z dnia 13 lipca 1990r w prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, każde przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na jego wielkość, rentowność czy pozycję na rynku, może być poddane przekształceniom własnościowym. Ustawa przewiduje zróżnicowane metody prywatyzacji w przypadku przedsiębiorstw dużych w dobrej kondycji finansowej oraz małych i średnich. Ustawa dopuszcza następujące procedury prywatyzacji: kapitałową (pośrednią) lub likwidacyjną (bezpośrednią).
Prywatyzacja podzielona jest również na makroekonomiczną i mikroekonomiczną. Pełna analiza makroekonomicznych aspektów prywatyzacji wymaga zbadania jej wpływu na wszystkie podstawowe zjawiska makroekonomiczne. Do zjawisk tych należy zaliczyć: wzrost gospodarczy, inflację, bezrobocie, równowagę makroekonomiczną, kształtowanie się salda budżetu państwa i co się z tym wiąże, rozmiarów długu publicznego. Mikroekonomiczna zaś to wpływ procesu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych na ich kondycję finansową i efektywność, bieżące i długofalowe (strategiczne) cele oraz na struktury podmiotowe rynków.
W krajach Europy Środkowo-Wschodniej procesy prywatyzacyjne w ostatnich latach odbywają się na bardzo dużą skalę. Stały się one ekonomiczną, społeczną i polityczną koniecznością przy zmianie systemu gospodarczego i politycznego, jaka się w tych krajach dokonuje.
W Polsce uregulowania prawne doprowadziły do ukształtowania się typowych form prywatyzacji. Należą do nich m.in. prywatyzacja kapitałowa - polegająca na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę skarbu państwa, a następnie na jego właściwej prywatyzacji. Drugim przykładem jest: prywatyzacja likwidacyjna - polegająca na faktycznym bądź tylko formalnym zlikwidowaniu przedsiębiorstwa państwowego. Robi się to po to, by sprzedać jego majątek, wnieść go do spółki lub oddać w użytkowanie spółce pracowniczej.
Wykorzystując te formy prywatyzacji realizowanych jest w Polsce szereg różnorodnych programów prywatyzacyjnych. Są to m.in: prywatyzacja sektorowa, szybka sprzedaż małych przedsiębiorstw, prywatyzacja restrukturyzacyjna, Program Powszechnej Prywatyzacji.
PRYWATYZACJA – proces transformacji własności państwowej we własność niepaństwowych osób prawnych lub fizycznych realizowany w drodze:
- udostępnienia osobom trzecim akcji/udziałów w spółkach z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa, powstałych z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego
- udostępniania osobom trzecim mienia przedsiębiorstwa
- sprzedaży przedsiębiorstwa