Układ pokarmowy człowieka
Sole mineralne w płynach i pokarmach stałych zawierają wiele ważnych dla naszego organizmu pierwiastków )spośród nich ok. 15 jest szczególnie istotnych). Niewielka ilość sili mineralnych tracona jest nieustannie wraz z potem, moczem podczas krwawień. Dlatego ubytki muszą być systematycznie uzupełniane. Ze względu na dzienne zapotrzebowanie pierwiastki dzielimy na dwie grupy*: makroelementy (ponad100 mg) oraz mikroelementy (znacznie mniej niż 100 mg).
Pierwiastek Rola i podstawowe źródła
Makroelementy wapń Istotny składnik kości i zębów. Niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego. Podstawowym źródłem są: mleko i przetwory mleczne oraz warzywa liściaste
potas i sód Bilans tych jonów istotnie wpływa na pobudliwość komórek nerwowych i mięśniowych. Sód odpowiedzialny jest także za równowagę wodno-mineralną ustroju. Oba pierwiastki są składnikami różnych pokarmów. Obecnie głównym źródłem sodu jest sól kuchenna (chlorek sodu)
fosfor Ważny składnik kości Jest też składnikiem ATP oraz DNA i RNA. Zawarty jest w różnych pokarmach.
magnez Wpływa pośrednio na biosyntezę białek, jest składnikiem niebiałkowych części wielu enzymów. Niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego siarka Składnik niektórych aminokwasów, np. metioniny. Jest istotnym składnikiem wielu białek. Źródłem siarki jest przede wszystkim mięso, ale także rośliny strączkowe oraz orzechy.
chlor Wraz z jonami sodu i potasu odpowiedzialny jest za równowagę wodno-mineralną
Mikroelementy żelazo Jest składnikiem hemoglobiny moioglobiny (barwnika występującego w mięśniach). Wpływa na transport tlenu, ponieważ występuje w enzymach ważnych dla tlenowych etapów oddychania wewnątrzkomórkowego. Źródłem są przede wszystkim: mięso, wątróbka, żółtka jaj, a także rośliny strączkowe i orzechy. Niedobór tego pierwiastka powoduje anemie.
jod Jest składnikiem hormonów tarczycy regulujących tempo metabolizmu. Źródłem są: ryby, sól kuchenna (jodowana) Niedostatek prowadzi do powiększenia tarczycy (wole)
fluor Jest składnikiem zębów i kości. Zębom nadaje odporność mechaniczną i odporność na próchnice. Rzadkie niedobory uzupełniane są fluoryzowaniem wody wodociągowej. Fluor jest też składnikiem większości past do zębów.
Witaminy nie są substancjami budulcowymi, ani energetycznymi.
Witaminy są związkami organicznymi których nasz organizm nie potrafi zsyntezować. Są one jednak niezbędne do wielu procesów biochemicznych i fizjologicznych. Znaczenie witamin wynika przede wszystkim z faktu, ze część z nich jest niebiałkowymi składnikami ważnych enzymów komórkowych. Inne są naturalnymi przeciwutleniaczami bądź np. wymagają wchłanianie jonów w jelitach. Witaminy dzielimy na dwie grupy: rozpuszczalne w tłuszczach oraz rozpuszczalne w wodzie.
Wpływ witamin na zdrowie jest faktem. Dlatego wielu ludzi zażywa je profilaktycznie w postaci tabletek, pragnąc uniknąć skutków ich niedoboru (awitaminoz). Należy jednak pamiętać, że nasza wiedza o całościowym wpływie znacznych dawek tych substancji jest stosunkowo niewielka. Warto więc wiedzieć, że np. zażywanie zbyt dużych dawek witaminy A wywoła nieporządne skutki uboczne (hiperwitaminozę)
BUDOWA I CZYNNOŚCI UKŁADU POKARMOWEGO.
Człowiek jest ssakiem wszystkożernym niewykazującym specyficznych przystosowań do procesów trawiennych.
Układ pokarmowy człowieka można podzielić na przewód pokarmowy oraz gruczoły dodatkowe. Przewód pokarmowy rozpoczyna się otworem ustnym. Dalej pokarm przechodzi do jamy ustnej i przez gardło oraz przełyk trafia do żołądka. Z niego przesuwa się przez jelito cienkie i grube. Przewód pokarmowy kończy się otworem odbytowym(odbytem). Gruczoły należące do układu pokarmowego to ślinianki, trzustka oraz wątroba.