I wojna światowa - opis i działania
I wojna światowa- konflikt zbrojny obejmujący wiele państw.
Stronami jakie brały odział w wojnie były, Państwa Centralne i Ententa.
Do Państw Centralnych, należały: Niemcy, Austro-Węgry, Turcja i Bułgaria
Natomiast do Ententy: Rosja, Wielka Brytania, Francja, Japonia, Włochy, Stany Zjednoczone.
Włochy w chwili wybuchu konflikty, odłączyły się oo Państw Centralnych i przyłączyły się do Ententy.
W 1917r. Stany zjednoczone wypowiedziały wojnę Niemcom do zmiany ich decyzji, przyczyniła się tzw. nieograniczona wojna podwodna. Którą Niemcy przeprowadzili w celu odcięcia Wysp Brytyjskich od dostaw surowców z zewnątrz, przełamania blokady morskiej i zniszczenia marynarki wojennej. Niemcy niszczyły nie tylko jednostki wojenne, ale też wszystkie statki, handlowe, pasażerskie, również z krajów neutralnych. Olbrzymi potencjał Stanów Zjednoczonych przesądził o nieuchronnej klęsce Niemiec i Państw Centralnych.
Japonia przystępując do Ententy chciała wziąć udział w podziale niemieckich posiadłości w rejonie Pacyfiku.
Przyczynami pośrednimi wybuchu wojny były:
-walki o wpływy w Europie,
-walki o kolonie w Afryce. Niemcy domagały się nowego podziało kolonii,
-pragnienie dominacji w Europie,
-konflikty narodowościowe.
Przyczyną bezpośrednią był:
Zamach na następce tronu Austro-Węgier Franciszka Ferdynanda. dokonany przez spiskowców serbskich 28 czerwca 1914r. w Sarajewie
Niemcy buntowały Austryjaków do wojny z Serbią.
Miesiąc po zamachu Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii
2 sierpnia Niemcy zażądały przemarszu przez neutralna Belgię. Po nieotrzymaniu zgody następnego dnia, zaatakowano Francję a 4 sierpnia przekroczyli granice Belgii. Spowodowało to wypowiedzenie wojny Niemcom przez Anglię.
W tym czasie Austro-Węgry przystąpiły do wojny z Rosja.
Wojska niemieckie na froncie ZACHODNIM posuwały się bardzo szybko.
Niemcy po przejściu przez Belgi, chcialy jak najszybciej zdobyć Francję. Przeprowadzając wojnę BŁYSKAWICZNĄ, aby uniemożliwić innym państwom w zmobilizowaniu swych armii, a po zdobyciu Francji przerzucić swoje wojska na front wschodni przeciwko Rosji. Wojna błyskawiczną zakończyła się niepowodzeniem.
Nad rzeką Marną doszło do bitwy która zatrzymała ofensywę wojsk niemieckich. W ten sposób wojna RUCHOMA stała się wojna POZYCYJNĄ. Była to wojna w której miały wygrać wojska z większymi zasobami, przeprowadzając zmasowane ataki zmusić przeciwnika do porzucenia pozycji i odwrotu.
W lutym 1916r. wojska niemieckie chcą zając francuską twierdzę Verdun. Przerwanie linii frontu w tym miejscu miało, otworzyć drogę do Paryża.
Bitwa trwała prawie rok, zaliczana jest do najkrwawszych wojen w historii. Podczas tej bitwy Niemcy jak i Francuzi, tracili dziennie kilkadziesiąt tysięcy rannych i zabitych ludzi. Bitwę tę wygrali Francuzi.
Kolejnym większym strarciem na froncie zachodnim byla bitwa pod Sommą (wrzesień 1916r.). Wojska Ententy chcące zmniejszyć napór Niemców na Verdun, rozpoczęły dzialania w północnej Francji. Dzialania te zakończyły się klęską.
FRONT WSCHODNI
Francja zażądała od Rosji podjęcia dzialan wojennych przeciw Niemcom.
w sierpniu 1914r. Armie rosyjskie uderzyły na prusy wschodnie. Walka pod Tannenbrrgiem zakończyla się klęską drugiej armii rosyjskiej, a pierwsza armie niemcy rozbili w regionie Jezior Mazurskich.
Rosjanie ponieśli duże straty.
W pierwszych dniach wojny Niemcy wkroczyli do Księstwa Warszawskiego. Wojska rosyjskie walczyły z Niemcami i wojskami Austro-Węgier..
Bitwy te mialy charakter MANEWROWY, polegaly one na wymianie obszarów na których trwały walki.
Austryjacy stracili ogromne obszary. Pomoc niemców pozwoliła na wyparcie Rosjan za linie Sanu.
Niemcy wspólnie z Austryjakamiw maju 1915r. przeprowadzili zaplanowaną ofensywe, doprowadzila ona do przelamania frontu rosyjskiego w okolicach Gorlic.
Rosjanie zostali zmuszeni do odwrotu.
Linia frontu ustabilizowała się na odcinku Tarnopol, Pińsk aż do zatoki Ryskiej.
W armii austryjackiej walczyły polskie oddziały strzelców dowodzone przez: Piłsudskiego, Sosnowskiego, Haliera oraz Sosabowskiego.
-Oprócz dwóch głównych frontów był także front Balkański i Włoski.
Na froncie Bałkańskim- walki toczyły się między Austro-Węgrami a Rumunią i Serbią. Wojska austryjackie wygrywały i wzbogacały się o terytorium Rumuńskie.
- Na froncie Włoskim- Austro-Węgry prowadziły krwawe walki POZYCYJNE, nie przynosiły one rezultatów żadnej ze stron.
Wojna toczyła się również na morzu.
Po wprowadzeniu przez Ententę blokady floty niemieckiej. Niemcy wypowiedziały nieograniczoną wojnę podwodną i właśnie ta wojna zmobilizowała Stany żjednoczone od przystapienia do walk po stronie Ententy.
Ziemie polskie w czasie I wojny światowej.
w 1915r. po wycofaniu wojsk rosyjskich, Królestwozostalo podzielone na dwie strefy:
Północną- niemiecką
poludniową- austryjacką
Zaborcy nie podejmowali żadnych dzialań i zobowiązań wobec Polaków. Nie pozwalano Polakom zjednoczyć się. Wyjątkiem były Legiony Polskie, u boku armii austryjackiej pod dowództwem Piłsudskiego.
Powstanie Państwa Polskiego
Było wyniekiem braku ludzi do walki. Zaborcy wydali tzw. "manifest dwóch cesarzy". Tworząc państwo Polskie na byłych terenach zaboru rosyjskiego, oczekując jednocześnie pomocy polaków w wojnie.
Koniec wojny 11listopada1918r.
Klęski na frontach i wewnętrzne konflikty spowodowały zawieszenie broni. Wojna zakończyła się podpisaniem kapitulacji w Campaginie.
Traktaty pokojowe kończyły wojnę.
Traktat Wersalski 28 czerwca 1919r.
Podpisany przez wszystkie strony konfliktu. Traktat ten ustalał nowe granice i odszkodowania.
-Niemcom odebrano kolonie,
-Francji przyznano Alzację i Lotaryngię,
-Polsce przyznano Wielkopolskę, Pomorze. W drodze plebiscytu: Górny Śląsk, Warmię, Mazury, Oraz utworzono wolne Miasto Gdańsk.
Broń w I wojnie światowej.
Użyto nowe rodzaje broni, cięzkie karabiny maszynowe, dziala, czołgi.
Niemcy wprowadzili gazy bojowe ( były one zakazane lecz pod koniec wojny zakaz zostal złamany i broń chemiczna byla używana przez obie strony konfliktu)
Marynarka posiadała pancerniki, okręty podwodne. Wykorzystywano nawet samoloty, na początku wojny tylko rozpoznawcze. Pod konec wojny lotnictwo posiadalo już jednostki mysliwskie, bombardujące oraz rozpoznawcze.
Z 4 mocarstw w 1914r. po I wojnie światowej zostala tylko Francja.
Niemcy- zostały rozbrojone.
Austro-Węgry- przestaly istnieć.
Rosja Bolszewicka- byla obezwladniona wojną domową.
Odrodziły się lub powstaly nowe państwa tj.
Polska, Czechy, Łotwa, Litwa, Estonia, Jugosławia, Finlandia powstala także Liga Narodów.
Dlugo pokój nie panował. Za 21 lat wbuchnie nowy konflikt zbrojny, ktory obejmowac będzie jeszcze większy obszar i jeszcze więcej państw.