Choroby skóry

KOSMETOLOGIA-
dziedzina wiedzy medycznej; dział dermatologii zajmujący się leczeniem i pielęgnowaniem skóry ciała ze stanów chorobowych (alergie, suchość, łojotok, łuszczenie, zmarszczki) oraz włosów, paznokci. Związana ściśle z higieną życia i odżywiania, metodami farmakologicznymi, fizykoterapeutycznymi i chirurgią plastyczną.

PIĘKNO- jest rzeczą względną, wartością moralną charakteryzującą daną osobę.

Historia Piękna:
Grecja- piękno było połączone z aktywnością fizyczną
XVIII w. -chęć stania się pięknym powodowało wiele chorób
XIX w.-kobiety ściski wały się gorsetami co utrudniało swobodne oddychanie

Trzy warunki piękna:
1. pełnia, czyli doskonałość rzeczy – pięknem jest to co nie ma skazy
2. proporcja, czyli harmonia – współgranie wszystkich elementów
3. blask, czyli błyszczące jest piękne – to co błyszczy jest piękne, bo piękno jest błyszczące

Dbanie o piękno:
-pielęgnacja całego ciała
-dbanie o harmonie całego ciała

SKÓRA: zwierciadło naszej duszy

WSPÓŁCZESNY KOSMETOLOG POWINIEN BYĆ:
również doskonałym edukatorem, mieć nie tylko zdolność nauczania jak chronić i pielęgnować skórę, zapobiec powstawaniu zmarszczek lub zredukować już istniejące, ale również wiedzieć jak zmniejszyć ryzyko choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego, raków skóry, czerniaka złośliwego.

SYMPTOMATOLOGIA CHORÓB SKÓRY
1.badanie dermatologiczne
wywiad( o alergie)
badanie przedmiotowe
badanie dodatkowe
jak dł. są zmiany na skórze?
W jaki sposób się zachowują
jak choroba się zaczełą
jak zmiany wyglądały na początku
czy zmiany pojawiły się na początku
2.objawy:
czy występuje świąd, ból, pieczenie
3.Objawy współistniejące ze strony innych narządów i układów:
wywiad rodzinny
choroby przebyte
dotychczasowe leczenie
zawód
warunki współczesne, mieszkaniowe, pracy
nałogi
wywiad ginekologiczny


PLAMY RUMIENIOWE:
plama jest płaska na poziomie
plamy z niedokrwienia
plamy z zaburzeń unaczynienia(nabyte, drobne)
naczyniowe
plamy wybroczynowe
plamy barwnikowe( nadmiar lub niedobór barwnika)(łączące, skórna, barwnikowe)
z zewnątrz (tatuaże)


Wykwit
w dermatologii: zmiana skórna, na podstawie której można ustalić rozpoznanie; są zasadniczym elementem obrazu klinicznego chorób dermatologicznych. Mimo różnorodności objawów skórnych można je podzielić na podstawie cech morfologicznych na kilkanaście podstawowych typów.
Wyróżniamy wykwity pierwotne i wtórne. Wykwity pierwotne pojawiają się w początkowym okresie ujawnienia się zmian chorobowych na skórze. Wykwity wtórne stanowią zejście wykwitów pierwotnych i są obecne w okresie dalszego przebiegu lub ustępowania choroby.
Przy opisie wykwitów zwraca się uwagę na takie ich cechy, jak: wielkość, kształt, postać, barwę, powierzchnię, ograniczenie umiejscowienia, ilość, towarzyszące objawy podmiotowe (ból, świąd), ewolucję i zejście.
Wykwity pierwotne
Plama
Grudka
Krosta
Cysta
Guz
Guzek
Pęcherzyk
Pęcherz
Bąbel
Wykwity wtórne
Łuska
Nadżerka
Przeczos
Rozpadlina
Strup
Blaszka
Owrzodzenie
Blizna
Urządzenia i leczenie:
mikroskop świetlny
instr. chirurgiczne
lancetron
dermatoskop
lampa Wooda (emituje promieniowanie UV)

BLIZNA:
jest  tkanką łączną włóknistą powstającą w procesie gojenia, która zastępuje tkankę uszkodzoną przez uraz lub chorobę. Tworzenie blizny jest częścią normalnego procesu gojenia się rany, w którym uszkodzona skóra właściwa zostaje zastąpiona nową, dobrze unaczynioną, tkanką ziarninową, z licznymi najpierw ułożonymi przypadkowo, potem już w sposób uporządkowany włóknami kolagenu. Blizna powstaje w miejscu zranienia lub innego uszkodzenia skóry.

Podział blizn
Przerostowe (hypertroficzne, keloidowe) powstałe na skutek nadmiernego tworzenia włókien kolagenowych, o powierzchni wypukłej z licznymi wypustkami, np.blizny pooparzeniowe.
Zanikowe (atrofczne, cienkie, bibułowate, o powierzchni cienkiej, zapadniętej), np. blizny potrądzikowe.

Skóra–
największy narząd powłoki wspólnej kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa
najwiekszy organ ustroju 1,5-2m kwadratowych. Masa wraz z tkanką podskórną wynosi 18-20 kg, w tym skóra właściwa ok 3,5 kg a naskórek 0,5kg
Budowa skóry

Skóra składa się z trzech warstw (licząc od zewnątrz):
1.naskórek – warstwa zewnętrzna pełniąca funkcję ochronną i rozrodczą, która posiada barwnik – melaninę, nadającą włosom i skórze barwę; naskórek dzieli się na 4 lub 5 warstw w zależności od grubości. Są to (od dołu):
warstwa podstawna (keranocyty)
warstwa kolczysta
warstwa ziarnista
warstwa jasna – tylko w miejscach gdzie skóra jest gruba – na podeszwach stóp, zwłaszcza na piętach i wewnętrznej stronie dłoni
warstwa rogowa , która dzieli się na warstwę zbitą i warstwę rogowaciejącą
2.skóra właściwa – warstwa środkowa, zawiera receptory, naczynia krwionośne, nerwy oraz gruczoły, np. potowe, a także korzenie włosów, jest to warstwa odżywcza i wspierająca (ma od 1 do 3 mm grubości)
3.tkanka podskórna – warstwa najgłębsza, zbudowana z tkanki łącznej właściwej luźnej; zawiera komórki tłuszczowe, izoluje przed nagłymi zmianami temperatury.
Podstawowe funkcje skóry to:
izolacja środowiska wewnętrznego od zewnętrznego (czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych) – mechaniczna osłona i obrona organizmu głównie przed drobnoustrojami chorobotwórczymi (ważny składnik odporności nieswoistej),
udział w oddychaniu (tylko kręgowce niższe),
termoregulacja ustroju,
udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (gruczoły potowe),
percepcja (odbiór) bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk, ból, ciepło, zimno) poprzez receptory w skórze i naskórku,
melanogeneza (melanina chroni organizm przed mutagennym promieniowaniem ultrafioletowym),
wchłanianie niektórych substancji,
gospodarka tłuszczowa,
gospodarka witaminowa (synteza witaminy D3 z 7-dehydrocholesterolu),
wydzielanie dokrewne i reakcje odpornościowe (skóra zawiera komórki Langerhansa należące do APC).
SALT(keratocyty, limfocyty,komórki Langerhausa, LC- cytokiny, cząstki adhezyjne)
O stanie skóry świadczy:
ogólny stan zdrowia
wiek
płeć
sposób życia

NASKÓREK:
1.keratynocyty (warstwa podstawowa)

Podstawna warstwa naskórka jest złożona z kilku warstw keratynocytów. Komórki te biorą aktywny udział w procesie rogowacenia naskórka. Keratynocyty przemieszczając się przez warstwę kolczystą i ziarnistą naskórka – różnicują się i zmieniają stopniowo swą budowę. Podczas swej biernej wędrówki ulegają rogowaceniu, odwodnieniu, a ich metabolizm stopniowo słabnie aż wreszcie zamiera. Białka tych początkowo żywych komórek naskórka - przekształcają się w tzw. skleroproteiny - zrogowaciałe białka zawierające głównie keratynę, substancję odporną na wpływy chemiczne i nierozpuszczalną w wodzie. Na końcu swej wędrówki stają się ściśle dopasowanymi do siebie bardzo spłaszczonymi keratynocytami bezjądrowymi. Komórki te są martwe i przypominają łuski ryby lub ściśle ułożone dachówki na dachu. Stanowią rogowe płytki naskórka wypełnione wspomnianą keratyną i innymi białkami (invohirkina, filargina) oraz sklejone ze sobą silnie kleistym spoiwem tłuszczowym (lipidowym).

2.Warstwa rogowa
jest zbudowana z dużej liczby zrogowaciałych komórek, które tworzą płaskie łuski. Pełni bardzo ważną funkcję ochronną przed urazami mechanicznymi i chemicznymi. Komórki
są spłaszczone, bez jąder, silnie do siebie przylegają na dole, a w górnej części są ułożone luźniej
i złuszczają się. Wszystkie komórki warstwy rogowej wypełnione są białkiem, czyli keratyną. Warstwa rogowa zawiera białka keratynowe, które wiążą wodę i nadają elastyczność. Na powierzchni warstwy rogowej występuje płaszcz lipidowy, który wraz z keratyną reguluje procesy wchłaniania i przenikania do skóry substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach. Keratyna chroni komórki niższych warstw przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi i promieniowaniem pozafioletowym. Okres przejścia keratynocytu z warstwy podstawnej do warstwy rogowej wynosi od 26 do 28 dni.
W wypadku choroby takiej jak łuszczyca trwa to 4 – 5 dni.

ELEMENTY UTRZYMUJĄCE WODĘ W NASKÓRKU.

1. NMF – NATURALNY CZYNNIK NAWILŻAJĄCY jest to roztwór małych, silnie higroskopijnych cząsteczek, który odpowiada za utrzymanie właściwej wilgotności wewnątrz kornedytu, tym samym przyczyniając się do odpowiedniego uwolnienia naskórka. NMF składa się z rozpuszczalnych w wodzie cząsteczek takich jak:
- aminokwasy(40%)
- mocznik
- kwas piroglutaminowy
- amoniak
- kwas mlekowy
- kwas moczowy
- magnes, sód, wapń, chlor, potas

NMF tworzy się z ziaren keratohianiny(warstwa ziarnista). W celu zapewnienia prawidłowego nawilżenia skóry i naskórka, w kosmetykach pielęgnacyjnych stosuje się szereg substancji higroskopijnych, które wspomagają i uzupełniają naturalne NMF.

Korneocyty(martwe, zrogowaciałe komórki naskórka warstwy rogowej) wypełnione są keratyną, lipidami i naturalnym czynnikiem nawilżającym.

2. CEMENT MIĘDZYKOMÓRKOWY:
W trakcie dojrzewania keratynocytów w warstwie kolczystej i ziarnistej naskórka tworzą się lipidy pełniące funkcję spoiwa łączącego komórki warstwy rogowej. Spoiwo to często zwane jest także cementem międzykomórkowym. Można porównać je do zaprawy murarskiej, zaś komórki warstwy rogowej do cegieł potrzebnych przy budowie domu. Cement międzykomórkowy odgrywa bardzo dużą rolę w strukturze warstwy rogowej wypełniając przestrzenie pomiędzy korneocytami. Zapewnia swoistość warstwy rogowej, decyduje o zatrzymaniu wody w naskórku, odpowiada za miękkość
i elastyczność skóry, a także zabezpiecza skórę przed możliwością penetracji obcych substancji
z otoczeniem. Zbudowany jest z lipidów. 40% lipidów stanowią ceramidy, a pozostałe lipidy cementu międzykomórkowego stanowią: cholesterol, siarczan cholesterolu i wolne kwasy tłuszczowe.

3. CERAMIDY to lipidy o budowie różnej od zwykłych tłuszczów. Dzięki ścisłemu ułożeniu zapewniają nieprzepuszczalność wody. W ceramidach 74% to NNKT(niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe), które wpływają na miękkość naskórka. Ilość ceramidów zmniejsza się wraz z wiekiem. Skóra osób czterdziestoletnich nie produkuje ceramidów prawie wcale, przez co następuje zwiększone odparowanie wody ze skóry, a ta wysusza się i złuszcza. Zaczynają pojawiać się zmarszczki, zmniejsza
się elastyczność skóry. W tym momencie należy dostarczyć skórze ceramidów. Ceramidy zawarte
w kosmetykach wbudowują się w zniszczoną strukturę cementu międzykomórkowego i zwiększają jego szczelność. Skóra odzyskuje utraconą jędrność i elastyczność oraz właściwy stopień nawilżenia.

4. PŁASZCZ LIPIDOWY(TŁUSZCZOWY):
Na powierzchni naskórka znajdują się także lipidy produkowane przez komórki gruczołów łojowych, zawierające węglowodory, woski tłuszczowe i kwasy tłuszczowe. Płaszcz lipidowy, czyli emulsja składająca się ze związków wydzielanych przez gruczoły łojowe natłuszcza, zmiękcza, uelastycznia skórę, utrzymuje wodę w naskórku oraz chroni przed działaniem czynników zewnętrznych. Niszcząco na płaszcz działają mydło i detergenty. Okres całkowitego odtłuszczenia trwa 10 – 20 min, odnowa płaszcza tłuszczowego trwa około godziny. Kwaśny odczyn powierzchni skóry pH 4,2 – 5,6 zabezpiecza przed uszkadzającymi czynnikami chemicznymi, bakteriami i grzybami. Płaszcz lipidowy na powierzchni warstwy rogowej reguluje wraz z keratyną procesy wchłaniania i przenikania do skóry substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczu. Z cieniutką warstwą potu tworzy barierę zwaną płaszczem hydrolipidowym, czyli emulsję składającą się ze związków wydzielanej przez gruczoły łojowe i potowe.

Unerwienia skórne
włókna czuciowe i ruchowe pochodzące z układu mózgowo- rdzeniowego
włókna autonomiczne
najbardziej unerwione są okolice pozbawione włosów: narządy płciowe i brodawki sutkowe.

Przydatki są to dodatkowe twory skóry, do których zalicza się:
gruczoły łojowe (holokrynowe)
gruczoły potowe (merokrynowe)
włosy
paznokcie

1.GRUCZOŁY ŁOJOWE związane są głównie z mieszkami włosowymi i leżą w skórze właściwej. Rozwijają się jako boczne wypuklenia torebek włosowych. Ich przewody wyprowadzające uchodzą do mieszków włosowych, w niektórych tylko okolicach ich ujścia leżą bezpośrednio na powierzchnię skóry, czerwień warg oraz brodawki sutkowe. Gruczoły te należą do gruczołów holokrynowych, to jest takich, których wydzielina powstaje na skutek niszczenia i rozpadu komórek wydzielniczych. Mają postać rozgałęzionych woreczków. Skurcz mięśnia przywłosowego powoduje wydzielanie łoju na powierzchnię skóry(gęsia skórka), w okolicach łojotokowych(strefa T na twarzy, przednia i tylnia rynna potowa tułowia). Gruczoły są rozgałęzione i wykazują wzmożoną aktywność. Z wiekiem aktywność gruczołów łojowych słabnie, z reguły wydzielamy 1 – 2 gramów dziennie. Zadaniem gruczołów łojowych jest zachowanie elastyczności warstwy rogowej, osłona skóry przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi i bakteryjnymi oraz natłuszczenie włosów.
Skład łoju:
- glicerydy
- woski
- kwasy tłuszczowe
- cholesterol
- węglowodory

Czynność gruczołów łojowych podlega wpływom hormonalnym. Wzrost produkcji androgenów(testosteron, progesteron – męskie) w okresie pokwitania powoduje znaczne powiększenie gruczołów łojowych. Estrogeny działają odwrotnie, powodują zmniejszenie wielkości gruczołów łojowych i ich wydzielanie.

2.GRUCZOŁY POTOWE dzielą się na typy ekranowe – występujące w całej skórze oraz apokryfowe – związane z mieszkami włosowymi i występujące głównie w okolicach pachowych, płciowych, odbytu, brodawek sutkowych oraz powiek. Składają się z części wydzielniczej, przewodu wyprowadzającego i ujścia, które w gruczołach ekranowych znajduje się w naskórku, a w apokryfowych w kanale
włosowym lub naskórku.
EKRYNOWE - są to pory widoczne gołym okiem na powierzchni skóry.
Te gruczoły znajdują się w skórze właściwej, a ich ujście w naskórku. Odgrywają rolę w regulacji cieplnej. Wzmożone wydzielanie potu zachodzi w przypadku wzrostu temperatury otoczenia(powyżej 31ºC) lub przy wysiłku fizycznym. Z reguły człowiek wydziela około od 0,5 – 1litra dziennie(nawet do 10 litrów przy dużym wysiłku lub wysokiej temperaturze). Skład chemiczny potu zależy od pokarmów, warunków klimatycznych, wpływów hormonalnych i innych. Pot jest bardzo rozcieńczonym roztworem soli zawierającym związki mineralne(potas, wapń, magnez, żelazo, a także mocznik, kwas mlekowy,
Węglowodany, lipidy i inne). Wydzielanie potu zależy od układu nerwowego. Obfite pocenie następować może pod wpływem bodźców emocjonalnych i dotyczy zwłaszcza dłoni i stóp. Ścisły związek z ośrodkowym układem nerwowym powoduje, że wycięty zwój nerwowy spowoduje całkowite
zahamowanie procesu pocenia, w tym miejscu. Pot ma lekko kwaśnie pH i wraz z wydzieliną gruczołów łojowych tworzy płaszcz tłuszczowy. Dzięki kwaśnemu odczynowi hamuje namnażanie się bakterii i grzybów, które wolą środowisko zasadowe. Ich czynność zaczyna się od urodzenia.

3.WŁOS tkwi w mieszku włosowym. Składa się z korzenia i łodygi. Cebulkę włosa stanowi dolna zbita część korzenia tkwiąca w skórze. Łodyga wystaje ponad powierzchnię skóry. W budowie włosa wyróżniamy część nabłonkową(macierz). W wyniku jej rogowacenia powstaje łodyga włosa. Część nabłonkowa tworzy pochewkę. Główną częścią łącznotkankową jest brodawka włosa zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy, ściśle związana z macierzą. Zniszczenie tej części powoduje trwałą utratę włosa, natomiast uszkodzenie części nabłonkowej jest odwracalna. Warstwy komórek otaczające włos to tzw. pochewki wewnętrzne i zewnętrzne. CEBULKA leży bezpośrednio nad brodawką włosa, która jest częścią skóry właściwej i odpowiada za tworzenie komórek włosowatych. Każdy włos z wyjątkiem rzęs i brwi ma własny mięsień przywłosowy
2. CYKL WŁOSOWY:
- anagen faza wzrostu, ok. 80 – 85%, trwa 3 – 6 lat
- katagen (okres przejściowy) 1% włosów występuje w tym okresie, trwa kilka dni do 2 tygodni, opuszka stopniowo zanika i ulega rogowaceniu z przesunięciem ku górze
- telagen okres spoczynkowy, 10 – 20% włosów występuje w tym okresie, trwa 2 – 4 miesięcy, pod koniec tej fazy włos wypada, nowy włos wyrasta z tego samego mieszka dopiero po 1,5 – 3 miesięcy

Odsetek włosów rosnących i znajdujących się w strefie spoczynku pozwala ocenić stopień uszkodzenia mieszka. Przy zadziałaniu szkodliwych czynników zewnętrznych(farby, środki do trwałej ondulacji) dochodzi głównie do uszkodzenia pochewek włosów. Różnice w długości i wzroście włosów zależą od czynników genetycznych i hormonalnych.
4.PAZNOKCIE tak samo jak warstwa rogowa i włosy składają się ze zrogowaciałych keratynocytów i stanowią ochronę dla mocno ukrwionych i unerwionych zakończeń palców rąk i stóp. Płytka paznokcia spoczywa na łożysku paznokcia. Po brzegach otaczają wał paznokciowy. Tylko część łożyska pokryta wałem paznokciowym nosi nazwę macierzy paznokcia. Paznokieć wyrasta z macierzy, pozostała część łożyska spełnia jedynie czynności odżywcze. Na kciuku, a czasem i na innych palcach dostrzec można białawe zabarwienie płytki paznokciowej o pół księżycowatym zarysie zwanym obłączkiem. Powstaje on na skutek uwidocznienia się zakrytych zwykle wałem paznokciowym korzenia paznokcia i jego macierzy. Obrąbek naskórkowy(skórka) pokrywa płytkę od strony wału i chroni ją przez urazami.