Dzieje Śląska od VII do połowy XII wieku.

Nie wiemy dokładnie, kiedy powstała nazwa Śląsk. Również na temat pochodzenia tej nazwy toczyły się od szeregu lat spory zwłaszcza między polskimi i niemieckimi uczonymi. Ci ostatni starali się wywieść tę nazwę od germańskiego plemienia Silingów, którzy mieli przebywać na Śląsku około II wieku naszej ery (n. e.). Twierdzeniom tym przeciwstawił się polski uczony - Władysław Semkowicz, który w sposób przekonywający wykazał, że nazwa Śląsk ma najprawdopodobniej związek z płynącą przez Śląsk rzeką Ślężą, względnie z górą Ślęż, zwaną również Sobótką. Góra ta, wznosząca się okazale w środkowej części Śląska, była przez wiele wieków ośrodkiem kultu religijnego pogańskich mieszkańców Śląska. Nazwa Ślęża lub Ślęż ma zaś ścisły związek ze słowiańskim słowem ślęg względnie śląg, oznaczającym wilgoć, mokrość. z tych też zapewne pradawnych czasów pochodzą nazwy jezior, rzek i osad. Nazwę Odra wiążą polscy językoznawcy z prasłowiańskim słowem oznaczającym wodę, Nysę " z płynięciem, Bóbr z bagnem, Kaczawę z kaczką itp.

Plemiona śląskie
Poczynając od VII wieku n.e. możemy na Śląsku mówić już o plemionach polskich. Łączy je z innymi polskimi plemionami wysoki poziom kultury. Na Śląsku budowano takie same jak w innych polskich krainach grody, używano podobnej ceramiki, wyrabiano podobne Narzędzia, broń i ozdoby. Plemiona śląskie utrzymywały też bliskie stosunki handlowe z innymi polskimi ziemiami, jak o tym świadczą znajdywane na Śląsku przedmioty, wyrabiane przez inne polskie plemiona. W tym czasie, gdy dobiegał końca proces formowania się na Śląsku ustroju feudalnego, gdy równocześnie zbliżał się moment wejścia Śląska w skład zorganizowanego go przez wielkopolskich Piastów państwa polskiego, znamy już nazwy niektórych śląskich plemion i ich siedziby. A więc na rozległych terenach między Górami Sowimi i Bardzkimi a Baryczą, nad rzeką Ślężą oraz poczynając od dorzecza Oławy prawdopodobnie do dorzecza Strzegomki mieszkali Ślężanie - plemię, które z czasem wszystkim mieszkańcom nadało nazwę Ślązaków, a krajowi Śląska. Centralny ośrodek tego plemienia znajdował się w okolicach Wrocławia.

Na terytorium od dorzecza Nysy Kłodzkiej po dzisiejsze osady Toszek, Lubliniec, Olesno, Kluczbork i Namysłów mieszkali Opolanie których centralna siedziba znajdowała się początkowo w okolicach Opola, z czasem w samym Opolu. Z Opolanami i plemionami małopolskimi z jednej strony, a z Morawianami z zachodniej strony sąsiadowali Gołęszyce, zajmujący stosunkowo niewielki obszar. Jednym z ich najstarszych grodów był Cieszyn względnie niedaleko od Cieszyna znajdujący się gród Podobora. Żyzne rolnicze tereny po obu brzegach Odry, głównie w okolicach Głogowa i Nowej Soli, ale sięgające na zachód poza rzekę Bóbr i po Nysę Łużycką, zajmowali Dziadoszanie. Zapewne część tego plemienia stanowili mieszkający nad rzeką Bóbr Bobrzanie.

Jak Śląsk przechodził z Polski do Czech i z Czech do Polski
Nie znamy bliżej wydarzeń, jakie rozegrały się na Śląsku na przełomie IX i X wieku. Być może ziemia śląska wchodziła przez pewien czas w skład państwa wielkomorawskiego, wydaje się, że na początku X wieku przynajmniej Górny Śląsk dostał się pod panowanie władców czeskich z rodu Przemyślidów. Zachodnia granica Śląska wahała się wówczas między Bobrem a Nysą Łużycką. Pod panowaniem Piastów znalazł się Śląsk już pod koniec X wieku, gdy formowało się polskie państwo, Zajęty został przez Mieszka I prawdopodobnie w latach 985 - 990. W każdym razie w 1000 roku już prawie cały Śląsk znajdował się w granicach Polski Piastowskiej. Przejście Śląska spod panowania czeskiego pod władzę Piastów pociągnęło za sobą długotrwałe, zacięte walki, gdyż książęta czescy dążyli do zagarnięcia tej ziemi. Już w czasach Bolesława Szczodrego z powodu jego odmowy zapłacenia rocznego trybutu Śląsk stał się terenem parokrotnych zbrojnych najazdów ze strony władców Czech i czeskich feudałów. Nie była to zresztą jedyna przyczyna zbrojnych polsko - czeskich zatargów. Z drugiej bowiem strony również polskie rycerstwo wyprawiało się poza granice Śląska, aby odzyskać ziemię opawską. Walki z Czechami związane były ponadto ze sprawą znacznie szerszą, ze stosunkiem cesarstwa do Polski, Czech i Węgier. Z jednej strony Polska uderzając na Czechy, stale sprzymierzone z cesarstwem, starała się ochraniać w ten sposób sojusznicze Węgry, przeciwko którym skierowane były ataki cesarza. Z drugiej strony niektórzy władcy polscy, w szczególności zaś Bolesław Szczodry, mieszali się w wewnętrzne sprawy czeskie, w toczone tam walki bratobójcze o tron książęcy czy stolec biskupi. .Za czasów następcy Bolesława Szczodrego, Władysława Hermana, nastąpiło w stosunkach polsko-czeskich złagodzenie. Władysław Herman spowinowacił się z władcami Czech przez małżeństwo z Judytą, córka czeskiego księcia Wratysława. Zgoda nie trwała, jednak długo. Po śmierci księcia czeskiego Wratysława, następca jego Brzetysław II wmieszał się w wewnętrzne sprawy polskie, gdy w odwet za odmowę zapłacenia trybutu poparł buntującego się przeciwko ojcu, Władysławowi Hermanowi, jego syna Zbigniewa i urządził w 1093 roku wielką wyprawę na Śląsk. Wyprawa ta dokonała ogromnego, spustoszenia prawie całego lewobrzeżnego Śląska. Władysław Herman został zmuszony do płacenia trybutu, ponadto Czesi zagarnęli pograniczny gród Kłodzko. W wirze walk prowadzonych z buntującym się synem i popierającymi go Czechami, Władysław Herman wydzielił w 1097 roku Śląsk jako osobną dzielnicę dla syna Zbigniewa. Kiedy jednak Zbigniew ponownie wystąpił przeciwko ojcu i został w walce pokonany, Śląsk bez miasta Wrocławia - otrzymał młodszy syn Władysława Hermana, Bolesław, zwany później Krzywoustym. W tych wewnętrznych sporach i zatargach, w wirze walk toczonych z najeżdżającymi kraj zewnętrznymi wrogami rosła coraz bardziej rola i wpływy śląskiego możnowładztwa, od którego poparcia stawał się coraz bardziej zależny Władysław Herman i jego obaj synowie. Do politycznego znaczenia dochodziło częściowo i mieszczaństwo, zwłaszcza wrocławskie, u którego polscy książęta ( w szczególności zaś Bolesław ) również niejednokrotnie szukali poparcia i pomocy.

Rozbicie dzielnicowe
Bolesław Krzywousty miał pięciu synów. Najstarszym był Władysław z pierwszego małżeństwa Krzywoustego. Z drugiego zaś małżeństwa pochodzili Bolesław Kędzierzawy, Mieszko Stary, Henryk Sandomierski i Kazimierz Sprawiedliwy. Krzywousty pamiętał dobrze doświadczenia młodości, kiedy zmagał się z bratem Zbigniewem. Chciał uchronić synów przed bratobójczymi walkami po swej śmierci, a jednocześnie zapewnić krajowi silną i sprawną władzę. Przedstawił na wiecu możnym i biskupom statut, w którym uregulował sprawę dziedziczenia dla swych synów i ich następców. Zgromadzeni przysięgli , że będą stać na straży wykonania postanowień statutu . Tekst statutu nie zachował się do naszych czasów , dlatego nie znamy dokładnie wszystkich jego postanowień. Wiemy jednak , że Bolesław Krzywousty wydzielił dzielnice dla czterech synów. Piątemu, Kazimierzowi, nie wyznaczył dzielnicy. Być może przeznaczył go do stanu duchownego, a może ten najmłodszy urodził się już po śmierci ojca, zmarłego w 1138 r. Najstarszy Władysław, zwany później Wygnańcem , otrzymał jako dzielnicę dziedziczną Śląsk .W 1138 roku umarł Bolesław Krzywousty. W myśl jego testamentu Śląsk przypadł jako dziedziczna dzielnica najstarszemu jego synowi Władysławowi, który równocześnie jako senior, najstarszy z rodu, objął w posiadanie ziemię krakowską i rządzić miał jako władca naczelny, całym państwem. Fakt, że właśnie seniorowi i władcy całego państwa przydzielona została Śląska ziemia, dowodzi, że uchodziła ona w tych czasach za jedną z największych i ważnych.

Zapoczątkowany testamentem Bolesława Krzywoustego okres rozbicia dzielnicowego Polski, który doprowadził do ogromnego osłabienia młodego państwa i przyniósł wiele niekorzystnych dla niego wydarzeń, zaważył w podobny sposób również na losach śląskiej dzielnicy. Władysław, wyznaczony na władcę całego państwa, któremu podlegać mieli pozostali Piastowie, spotkał się od samego początku z oporem młodszych braci niechętnych, żeby uznać jego zwierzchnią władzę. Doprowadziło to do licznych bratobójczych wojen, które sąsiadom Polski dawały sposobność do mieszania się w jej wewnętrzne sprawy. Sami Piastowicze zresztą zwracali się często o pomoc do sąsiadów. Korzystało z tego przede wszystkim cesarstwo. Gdy przeciwko Władysławowi wystąpili młodsi bracia, ten zwrócił się o pomoc do Konrada III. Przeciwko Władysławowi zbuntowało się również śląskie możnowładztwo z najpotężniejszym jego przedstawicielem. Piotrem Włastem. Władysław został zmuszony do opuszczenia kraju, do którego starał się wrócić, niestety przy pomocy króla niemieckiego Konrada III, na czele i niemieckiego rycerstwa.