Władcy Polski
MIESZKO I (960-992)
965 – TRAKTAT Z CZECHAMI:
ŚLUB Z DOBRAWĄ I KORONA CZESKA DLA ICH DZIECKA
ZIEMIE W SPORZE POLSKO-CZESKIM DLA BOLESŁAWA CZESKIEGO (ŚLĄSK I MAŁOPOLSKA)
CHRZEST POLSKI
POMOC MILITARNA CZECH W RAZIE NAJAZDÓW POGANÓW
ZAWARTO UKŁAD HANDLOWY O WYMIANIE TOWARÓW
ZOBOWIĄZANO SIĘ DO WYSYŁANIA MISJONARZY W CELU AKCJI CHRYSTIANIZACYJNEJ NA ZWIĄZEK WIELICKI I PRUSY
ZAGWARANTOWANO POMOC W TWORZENIU ORGANIZACJI PAŃSTWA MIESZKA
966 – CHRZEST POLSKI
WEJŚCIE DO CHRZEŚCIJAŃSKIEJ EUROPY
ZWIĘKSZENIE AUTORYTETU WŁADCY
ZMNIEJSZENIE ANALFABETYZMU PRZEZ KLER
SPRAWNIEJSZA ADMINISTRACJA DZIĘKI KAPŁANOM
ZMIANY ARCHITEKTONICZNE W ZWIĄZKU Z BUDOWĄ SAKRALNĄ
ZMIANA PRZYMIERZA (CZECHY PO ZREWANIU PRZYMIERZA Z WIELETAMI, PRZESZLI NA STRONĘ POLAKÓW)
ZAPRZESTANIE NAJZADÓW ZE STRONY RZESZY POD PRETEKSTEM CHRYSTIANIZACJI
968 – PIERWSZE BISKUPSTWO (W POZNANIU) NA CZELE Z JORDANEM – PODDANE PAPIEŻOWI, NIE RZESZY
972 – BITWA POD CEDYNIĄ
WYPRAWY CESARSKO-POLSKIE NA ZWIĄZEK WIELICKI
NAJAZD MARGRABIEGO NIEMIECKIEGO, HODONA, NA POLSKĘ
UTRZYMANIE PRZYJAZNYCH STOSUNKÓW POLSKO-NIEMIECKICH, POD WARUNKIEM ODDANIA BOLESŁAWA, SYNA MIESZKA, POD "OPIEKĘ" OTTONA I
980 – DRUGIE MAŁŻEŃSTWO – Z ODĄ
992 – TESTAMENT MIESZKA I – "DAGOME IUDEX"
POD KONIEC ŻYCIA MIESZKO ZRYWA PRZYMIERZE Z CZECHAMI, PRZYŁĄCZYŁ ŚLĄSK I MAŁOPOLSKĘ
SWÓJ KRAJ ODDAJE POD OPIEKĘ STOLICY APOSTOLSKIEJ
DZIELI KRAJ NA TRZY CZĘŚCIE: DLA BOLESŁAWA I DLA JEGO DWÓCH MŁODSZYCH BRACI, SYNÓW ODY
POLSKA MIESZKA I:
BYŁ WŁADCĄ POLAN (WIELKOPOLSKA), PÓŹNIEJ PRZYŁĄCZYŁ MAZOWSZE I POMORZE
WYSPECJALIZOWANE OSADY
NA CZELE GRODU STAŁ KOMES
WOLNI CHŁOPI (KMIECIE) MUSIELI SKŁADAĆ DANINĘ WŁADCY NA RZECZ DRUŻYNY ZE SWOICH ZIEM
DRUŻYNA – WOJSKO MIESZKA I POSIADAJĄCE ŻOŁD I BRONIĄCA SIĘ SZCZYTAMI (TARCZE)
IBRAHAM IBN JAKUB – KUPIEC Z ARABSKIEJ HISZPANII PRZEBYWAJĄCY W LATACH PANOWANIA MIESZKA NA JEGO ZIEMIACH
SIEMOWIT, LESTEK, SIEMOMYSŁ – PRZODKOWIE MIESZKA I
BOLESŁAW CHROBRY (992 – 1025)
997 – MISJA ŚW. WOJCIECHA
POCHODZIŁ Z CZECH, SKAD ZOSTAŁ WYGNANY ZA ZBYT GORLIWE SZERZENIE WIARY KATOLICKIEJ
OTRZYMAŁ OD BOLESŁAWA CHROBREGO POMOC W WYPRAWIE PRZECIWKO POGANOM – PRUSOM
ZAMORDOWANIE ŚW. WOJCIECHA PRZEZ PRUSÓW
JEGO DZIEJE WYRYTE SĄ NA BRAMIE DO KATEDRY GNIEŹNIEŃSKIEJ
999 – UTWORZENIE PRZEZ SYLWESTRA II ARCYBISKUPSTWA W GNIEŹNIE
1000 – ZJAZD GNIEŹNIEŃSKI
PLAN ZJEDNOCZENIA EUROPY
POWTSANIE TRZECH NOWYCH BISKUPSTW: KOŁOBRZEG, KRAKÓW, WROCŁAW
POWOŁANIE PIERWSZEGO ARCYBISKUPA – RADZIMA GAUDENTEGO, BRATA ŚW. WOJCIECHA
DARY OD OTTONA III: KOPIA WŁÓCZNI ŚW. MAURYCEGO ORAZ GWÓŹDŹ Z KRZYŻA PAŃSKIEGO
1002-18 – WOJNA POLSKO-NIEMIECKA Z CESRZEM HENRYKIEM II
SYTUACJA PRZED: BOLESŁAW ZAJMUJE MIŚNIĘ, MILSKO I ŁUŻYCE, ALE W MAGDEBURGU CESARZ NADAJE MU JAKO LENNO ŁUŻYCE I MILSKO
W DRODZE POWROTNEJ ZOSTAŁ NAPADNIĘTY PRZEZ NIEMCÓW – POGORSZENIE STOSUNKÓW MIĘDZY PAŃSTWAMI
PRZYCZYNA BEZPOŚREDNIA: PO PRZEJĘCIU WŁĄDZY W CZECHACH, HENRYK II ZARZĄDAŁ ZŁOŻENIA HOŁDU PRZEZ BOLESŁAWA, KTÓRY MU ODMÓWIŁ
OBRONA NIEMCZY
1018 – POKÓJ W BUDZISZYNIE
PRZYŁĄCZENIE MILSKA I ŁUŻYC DO POLSKI
CESARZ ZOBOWIĄZAŁ SIĘ DO WSPARCIA BOLESŁAWA W WYPRAWIE NA KIJÓW
1018 – WYPRAWA NA RUŚ KIJOWSKĄ
ZAGARNIĘCIE OD KSIĘCIA JAROSŁAWA GRODÓW CZERWIŃSKICH
Z TEJ WYPRAWY POCHODZI LEGENDARNY MIECZ KORONACYJNY – SZCZERBIEC, KTÓRYM CHROBRY UDERZYŁ W BRAMĘ MIASTA
1025 – KORONACJA
UMOŻLIWIŁA JĄ ŚMIERĆ HENRYKA II
PODNIOSŁA ZNACZENIE PAŃSTWA W EUROPIE
SYMBOLIZOWAŁ JEDNOŚĆ I NIEZALEŻNOŚĆ PAŃSTWA
CZYNIŁA Z WŁADCY POMAZAŃCA BOŻEGO
PAŃSTWO BOLESŁAWA CHROBREGO:
MONETA W PAŃSTWIE: DENAR
ODERWANIE SIĘ DZIELNICY POMORZA
ZNISZCZENIA WOJENNE W PAŃSTWIE
MIESZKO II LAMBERT (1025-34)
1025 – KORONACJA
1031 – BUNT BEZPRYMA; ATAK NA POLSKĘ
POWÓD: OBJĘCIE TRONU PRZEZ NAJMŁODSZEGO SYNA BOLESŁAWA, MIESZKA
OTTO SZUKA POMOCY U CESARZA, A BEZPRYM NA RUSI
DWUSTRONNY ATAK OBALIŁ MIESZKA
1032 – UCIECZKA DO CZECHY I POWRÓT PO ZAMORDOWANIU BEZPRYMA, GDZIE PO ŚMIERCI MIESZKA RZĄDZIŁ JAKO JEDYNY WŁADCA
PAŃSTWO MIESZKA II:
UTRACIŁ GRODY CZERWIŃSKIE, ŁUŻYCE I MILSKO
WŁADCA MIMO IŻ BYŁ OCZYTANY, POTRAFIŁ PISAĆ, ZNAŁ GREKĘ I ŁACINĘ, PRZEDSTAWIANY BYŁ JAKO KRÓL SŁABY I NIEUDOLNY
ŚW. MATYLDA – TA, OD KODEKSU
KAZIMIERZ ODNOWICIEL (1039 –58)
1038 – POWSTANIE W WIELKOPOLSCE
LUDNOŚĆ WIEJSKA NIEWZBOGACAJĄCA SIĘ, A TYLKO DOPŁACAJACA NA WOJSKO I WOJNĘ ZACZĘŁA SIĘ BUNTOWAĆ
SKIEROWANA BYŁA TAKŻE PRZECIWKO KOŚCIOŁOWI
RABOWANIE MOŻNYCH, PRZYWRÓCENIE KULTU BÓSTW SŁOWIAŃSKICH
MIECŁAW ODŁĄCZYŁ MAZOWSZE OD POLSKI I "ZAPRASZAŁ" TAM LUDZI - POWSTAŃCÓW
1038 – NAJAZD BRZETYSŁAWA II
DOTARŁ DO POZNANIA, KTÓRY WRAZ Z GNIEZNEM ZNISZCZYŁ I ZRABOWAŁ, W TYM RELIKWIE ŚW. WOJCIECHA
UPROWADZENIE LUDZI DO NIEWOLI
PRZYŁĄCZYŁ ŚLĄSK
1039 – OBJĘCIE RZĄDÓW
PRZYWIEZIENIE KAZIMIERZA Z ZAKONU, BY RATOWAĆ KRAJ, PRZEZ CESARZA NIEMEICKIEGO I KSIĘCIA RUSI, BY NIE POWSTAŁA POTĘGA CZECH
1050 – NAJAZD NA CZECHY I ŚLĄSK
PRZEDTEM PRZYŁĄCZYŁ MAZOWSZE I POMORZE
PRZYŁĄCZENIE ŚLĄSKA PO ZBROJNEJ INTERWENCJI WRAZ Z RUSIĄ KIJOWSKĄ (JAROSŁAW MĄDRY)
PŁACENIE DANINY NA RZECZ CZECH ZA ŚLĄSK
PAŃSTWO KAZIMIERZA:
PODZIAŁ KRAJU NA PROWINCJE, A TE NA KASZTELANIE, KTÓRYMI ZARZĄDZALI KASZTELANOWIE
PODSTAWY SYSTEMU FEUDALNEGO
STOLICA W KRAKOWIE Z POWODU WYNISZCZENIA POZNANIA I GNIEZNA
BOLESŁAW ŚMIAŁY (SZCZODRYM) (1076-79)
1069 – PRZYŁĄCZENIE GRODÓW CZERWIŃSKICH
1076 – KORONACJA
1079 – KONFLIKT Z BISKUPEM STANISŁAWEM; WYGNANIE
PRZYZCYNY NIEZANE
BISKUP ZOSTAŁ OSKARŻONY O ZDRADĘ, OSĄDZONY I SKAZANY NA ŚMIERĆ
WG LEGENDY BOLESŁAW ŚMIAŁY WPADŁ JAK SZALONY DO KRAKOWSKIEGO KOŚCIOŁA, GDZIE STANISŁAW ODPRAWIAŁ MSZĘ I POĆWIARTOWAŁ JEGO CIAŁO TASAKIEM
KRÓL MUSIAŁ UCIEKAĆ NA WĘGRY, GDZIE ZMARŁ W NIEWYJAŚNIONYCH OKOLICZNOŚCIACH
PAŃSTWO ŚMIAŁEGO:
DOBRZE ROZWINIĘTA GOSPODARKA
ZAPRZESTANIE PŁACENIA TRYBUTU ZE ŚLĄSKA
W SPORZE PAPIEŻ GRZEGORZ VII – HENRYK IV Z 1075 ŚMIAŁY POPARŁ PAPIEŻA – ŚMIAŁY PRZEZ CAŁY OKRES SWOJEGO PANOWANIA PROWADZIŁ PLITYKĘ ANTYCESARSKĄ, RÓWNIEŻ ZAGRANICĄ
BOLESŁAW KRZYWOUSTY (1108-38)
1079 – PANOWANIE WŁADYSŁAWA HERMANA
OBJĄŁ RZĄDY PO BRACIE
FAKTYCZNA WŁADZA W RĘKACH SIECIECHA, MOŻNOWAŁDCY MAŁOPOLSKIEGO
RYCERSTWO, NIEZADOWOLONE Z RZĄDÓW MOŻNOWŁADCY, A POPRATE PRZEZ SYNÓW HERMANA OBALA SIECIECHA
PODZIAŁ KRAJU NA ZBIGNIEWA I BOLESŁAWA, CO ROZPOCZYNA WOJNĘ BRACI
1109 – WOJNA Z NIEMCAMI
ZBIGNIEW, PO ZWYCIĘSTWIE BRATA (UDZIAŁ WĘGRÓW), UDAJE SIĘ PO POMOC DO RZESZY
OBRONA GŁOGOWA
BITWA POD PSIM POLEM
POKÓJ: ZBIGNIEW MA WRÓCIĆ DO KRAJU (RZESZA NIC NIE ZYSKUJE)
ZBIGNIEW ZOSTAJE UWIĘZIONY, WTRĄCONY DO LOCHÓW, TAM TEŻ OŚLEPIONY I TAM TEŻ ZMARŁ
1119 – PRZYŁĄCZENIE POMORZA
PÓŹNIEJ WYPRAWIŁ SIĘ NA POMORZE ZACHODNIE I OPANOWAŁ SZCZECIN
WŁADCA SZCZECINA ODDAŁ HOŁD BOLESŁAWOWI
MISJE CHRYSTIANIZACYJNE
1138 – TESTAMENT KRZYWOUSTEGO
PODZIAŁ PAŃSTWA NA ZIEMIE SENIORALNĄ I DZIEDZICZNE
ZIEMIA SENIORALNA: ZIEMIA KRAKOWSKA, CZĘŚĆ WIELKOPOLSKI Z GNIEZNEM, KUJAWY AŻ PO POMORZE GDAŃSKIE
WŁADYSŁAW WYGNANIEC: ŚLĄSK I ZIEMIĘ LUBUSKĄ
BOLESŁAW KĘDZIERZAWY: MAZOWSZE
MIESZKO III STARY: WIELKOPOLSKA
KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY: ZIEMIA SIERADZKA I ŁĘCZYCKA
HENRYK SANDOMIERSKI: ZIEMIA SANDOMIERSKA
PAŃSTWO KRZYWOUSTEGO:
PRZEBYWAŁ NA DWORZE GALL ANONIM
PRZEMYSŁ II (1295-96)
OD POŁOWY XIIIW. - JEDNOCZENIE ZIEM:
PRZEMYSŁ, WŁADAJĄCY WIELKOPOLSKĄ, POMÓGŁ WŁADCY POMORZA, MŚCIWOJOWI II ODZYSKAĆ GDAŃSK ZAGARNIĘTY PRZEZ BRANDENBURCZYKÓW
W ZAMIAN PRZEMYSŁ MIAŁ ODZIEDZICZYĆ PO MŚCIWOJU WŁADZĘ NA POMORZU, A POTEM JUŻ ŁATWA DROGA DO ZIEMI SENIORALNEJ (KRAKÓW) I OBJĘCIA WŁADZY
SPRZECIW CZECHÓW
POKONANY PRZEZ WACŁAWA II MUSIAŁ ZRZEC SIĘ PRAW DO ZIEMI KRAKOWSKIEJ
PLANY NA DALSZE PODBOJE PO KORONACJI, ALE ŚMIERĆ (ZAMORDOWANY PRZEZ BRANDENBURCZYKÓW) JE NIWECZY
1295 – KORONACJA
ZOSTAŁ KORONOWANY PO ZJEDNOCZENIU ZIEM W KATEDRZE GNIEŹNIEŃSKIEJ PRZEZ ARCYBISKUPA JAKUBA ŚWINKĘ
WACŁAW II CZESKI (1300-05)
1300 – KORONACJA
PRZEJĘCIE WŁADZY POPRZEZ ŚLUB Z CÓRKĄ PRZEMYSŁAWA II, RYKSĄ
GINIE W BITWIE W 1305
PAŃSTWO WACŁAWA:
WPROWADZA URZĄD STAROSTY DLA USPRAWNIENIA ADMINISTRACJI
URZĘDY I WYŻSZE STANOWISKA DLA CZECHÓW I NIEMCÓW, CO POWODUJE NIEZADOWOLONIE RYCERSTWA
WŁADYSŁAW ŁOKIETEK (1306-33)
DROGA DO WŁADZY:
BYŁ KSIECIEM BRZESKO-KUJAWSKIM
POPARCIE WĘGIER, NIEKTÓRYCH CZECHÓW I RYCERSTWA
NA ZIEMI KRAKOWSKIEJ, KTÓRA UWAŻAŁA ZA SWOJEGO WŁADCĘ JANA LUKSEMBURSKIEGO, WYBUCHA POWSTANIE
PRZYWÓDCA – BISKUP MUSKATA
KRWAWO TŁUMIONE POWSTANIA, WYGRANA ŁOKIETKA
BUNTY W WIELKOPOLSCE, KTÓRĄ ŁOKIETEK PRZYŁĄCZA ZA KILKA LAT
1308 – UTRACENIE POMORZA GDAŃSKIEGO
ZAJĘCIE TYCH ZIEM PRZEZ BRANDENBURCZYKÓW
ZAWOŁANIE NA POMOC KRZYŻAKÓW, KTÓRZY BIORĄ SOBIE POMORZE
1320 – KORONACJA
ZOSTAŁ KORONOWANY PRZEZ PAPIEŻA NA KRÓLA W KATEDRZE KRAKOWSKIEJ
SYMBOL ODRODZENIA SIĘ PAŃSTWA POLSKIEGO
SOJUSZNICY: WĘGRY (KAROL ROBERT W ZAMIAN ZA ELŻBIETĘ), LITWA (SYNOWI DAŁ ANNĘ ALDONĘ, CÓRKĘ GIEDYMINA)
1331 – BITWA POD PŁOWCAMI
UDERZENIE KRZYŻAKÓW NA POLSKĘ
NAPAD NA WRACAJĄCYCH Z ŁUPAMI WOJSKA KRZYŻACKIE ZAKOŃCZYŁ SIĘ POMYŚLNIE DLA POLAKÓW – OKAZAŁO SIĘ, ŻE MOŻNA ICH JEDNAK KIEDYŚ POKONAĆ!
KAZIMIERZ WIELKI (1333-70)
1333 – KORONACJA
1335 – ZJAZD W WYSZEHGRADZIE:
KAZIMIERZ ZAPŁACIŁ JANOWI LUKSEMBURSKIEMU 20 TYSIĘCY KOP GROSZY PRASKICH (DUŻA KWOTA)
DRUGI ZJAZD W WYSZEHGRADZIE ODBYŁ SIĘ W 1339 ROKU BYŁO TO ZWIĄZANE Z SOJUSZEM POLSKO-WĘGIERSKIM I PAPIESTWEM UMOŻLIWIAJĄCYM ODBUDOWĘ POLSKI BOLESŁAWÓW
1339 – SĄD PAPIESKI NAD KRZYŻAKAMI
NAJPIERW SPARWĘ POMORZA GDAŃSKIEGO POMIĘDZY POLSKĄ I KRZYŻAKAMI MIELI ROZSTRZYGNĄĆ WŁADCY WĘGIER I CZECH
ZDECYDOWALI, ŻE KRZYŻACY ODDAJĄ TYLKO KUJAWY I ZIEMIĘ DOBRZYŃSKĄ
KAZIMIERZ NIE ZGODZIŁ SIĘ NA TAKI UKŁAD I ZWRÓCIŁ SIĘ DO PAPIEŻA
SĄD PAPIESKI W WARSZAWIE PO DOCHODZENIU POSTANOWIŁ ODDAĆ POLSCE ZIEMIE SPORNE
NIE MA JEDNAK ANI ZATWIERDZENIA PAPIEŻA ANI SIŁ NA EGZEKWOWANIE PRAW
1343 – POKÓJ W KALISZU
POLSKA ZYSKAŁA ZIEMIĘ DOBRZYŃSKĄ I KUJAWY, A POMORZE BYŁO "JAŁOMUŻNĄ"
1364 – POWSTANIE AKADEMII KRAKOWSKIEJ
1370 – ŚMIERĆ KOŃCZĄCA PANOWANIE PIASTÓW
KAZIMIERZ ZAWARŁ UKŁAD Z KRÓLEM WĘGIER DOTYCZĄCY OBJĘCIA TRONU
PAŃSTWO KAZIMIERZA WIELKIEGO:
UCZTY U MIKOŁAJA WIERZYNKA
WOLNIZNA I PODATKI
MURY OBRONNE 30 MIAST
PRAWO SKŁADU
PRZYMUS DROŻNY
JEDNA MONETA W CAŁYM KRAJU – SREBNY GROSZ
UMOCNIŁ URZĄD STAROSTY
WYKSZTAŁCANIE SIĘ URZĘDÓW CENTRALNYCH (MARSZAŁEK, PODSKARBI, PODKANCLERZ, WOJEWODA
Z NAJWYŻSZYCH DOSTOJNIKÓW TWORZY SIĘ RADA KRÓLEWSKA
RYCERZ MUSIAŁ WYPOSAŻYĆ SIEBIE I SWÓJ POCZET
ZWOLNIENIE RYCERSTWA Z OBCIĄŻEŃ NA RZECZ PAŃSTWA
STATUTY PIOTRKOWSKI I WIŚLICKI
SĄDY KRÓLEWSKIE, ZIEMSKIE I GRODZKIE
SĄD WYŻSZY PRAWA NIEMIECKIEGO W KRAKOWIE
ZDOBYCZE TERYTORIALNE: RUŚ HALICKA (WALKA Z LITWĄ I WĘGRAMI), MAZOWSZE PŁOCKIE
LUDWIK ANDEGAWEŃSKI (1370-84) I JADWIGA (1384-99)
1370 – LUDWIK NA CZELE POLSKI I WĘGIER
NIE WYKAZYWAŁ ZAINTERESOWANIA POLSKĄ
KRAJEM RZĄDZIŁA MATKA, ELŻBIETA
1374 – PRZYWILEJ KOSZYCKI (ZNIŻENIE PODATKU)
1384 – JADWIGA KRÓLEM POLSKI
1385 – UNIA W KREWIE
ŚLUB JADWIGI I JAGIEŁŁY ŁACZY POLSKĘ I LITWĘ UNIĄ PERSONALNĄ
LITWA I JEJ WŁADCA MUSI PRZYJĄĆ WIARĘ CHRZEŚCIJAŃSKĄ
KONIEC PRETEKSTÓW KRZYŻAKÓW DO NAJAZDÓW NA LITWĘ
PRÓBY SKŁÓCENIA WIELKIEGO KSIĘCIA LITEWSKIEGO, WITOLDA Z BRATEM
WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO (1386-1434)
1386 – ŚLUB JADWIGI I JAGIEŁŁY
1409-11 – WIELKA WOJNA Z ZAKONEM
PRETEKST: POPARCIE PRZEZ JAGIEŁŁĘ POWSTANIA PRUSAKÓW NA ŻMUDZI
ZAKON WYPOWIADA WOJNĘ
Z POWODU ZIMY ZANIECHANO DZIAŁAŃ WOJENNYCH – ZAWARTO POKÓJ NA WARUNKACH CZESKICH (NIEKORZYSTNYCH DLA POLSKI), KTÓRY NIE BYŁ PRZESTRZEGANY
PRZYGOTOWANIA DO WOJNY (PROPAGANDA)
1410 – BITWA POD GRUNWALDEM
W CZERWCU KOŃCZY SIĘ ZAWARTE W POKOJU ZAWIESZENIE BRONI
POŁĄCZENIE SIĘ WOJSK POLSKICH Z LITEWSKIMI POD CZERWIŃSKIEM
ZWYCIĘSKA, KILKUGODZINNA BITWA
PRÓBA OBLĘŻENIA MALBORKA
1411 – I POKÓJ TORUŃSKI
ŻMUDŹ DLA LITWY DO KOŃCA ŻYCIA JAGIEŁŁY I WITOLDA
DO POLSKI WRACA ZIEMIA DOBRZYŃSKA
ZAKON WYPŁACA NAM 100 TYSIĘCY KOP GROSZY PRASKICH – STARATA FINANSOWA ZAKONU
1413 – UNIA W HORODLE
POTWIERDZA TRAKTAT W KREWIE
USTALA WŁADZĘ NA LITWIE WITOLDA
ZAWIERA SOJUSZ POLSKO-LITEWSKI PRZECIWKO KRZYŻAKOM
LITEWSKA SZLACHTA MA TAKIE SAME PRAWA JAK SZLACHTA POLSKA
1414-18 – SOBÓR W KONSTANCJI
PRZEDSTAWICIELE: PAWEŁ WŁODKOWIC (REKTOR UJ, PRZEDSTAWIŁ POSTĘPOWANIE KRZYŻAKÓW WZGLĘDEM LITWINÓW I PRUSÓW), MIKOŁAJ TRĄBA (PIERWSZY PRYMAS POLSKI) I ZAWISZA CZERNY JAKO REPREZENTANT POLSKIEGO RYCERSTWA
OSKARŻENIE JANA HUSA (BYŁ ON CZECHEM) O HEREZJĘ
1422 – PRZYWILEJ CZERWIŃSKI (NIETYKLANOŚĆ MAJĄTKOWA)
1430 I 1433 – PRZYWILEJ JEDLIŃSKI I KRAKOWSKI (NIETYKALNOŚĆ OSOBISTA BEZ WYROKU SĄDU I WYŻSZE
STANOWISKA DLA SZLACHTY)
WŁADYSŁAW WARNEŃCZYK (1434-44)
1434 – KORONACJA
DZIĘKI MATCE SONCE I ZBIGNIEWOWI OLEŚNICKIEMU
PO ŚMIERCI WITOLDA – WOJNA DOMOWA
CHCIELI NAWET ODERWAĆ LITWĘ OD POLSKI (PRZYMIERZE Z KRZYŻAKAMI)
ABY ZAŻEGNAĆ KONFLIKTOWI WYSYŁA SWOJEGO BRATA, KAZIMIERZA (WKL)
1440 – UTWORZENIE ZWIĄZKU PRUSKIEGO PODCZAS ZJAZDU W KWIDZYNIE
1440 – WARNEŃCZYK KRÓLEM WĘGIER
ZAWIĄZANIE UNII PERSONALNEJ
POMOC DLA OBLEGANYCH PRZEZ TURCJI WĘGIER
TYMCZASOWE ZAWIESZENIE BRONI DZIĘKI WYGRANYM BITWĄ PRZEZ JANA HUNYADEGO
1444 – BITWA POD WARNĄ
ŚMIERĆ WARNEŃCZYKA
PRZEGRANA BITWA PRZEZ FLOTĘ GENUI (OBIECANA PRZEZ PAPIEŻA), KTÓRA ZDRADZA WĘGRY
PAŃSTWO WARNEŃCZYKA:
W IMIENIU MAŁOLETNIEGO WARNEŃCZYKA RZĄDY SPRAWOWAŁ BISKUP KRAKOWSKI (KARDYNAŁ) ZBIGNIEW OLEŚNICKI
KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK (1447-92)
1444-47 – DROGA DO WŁADZY
SZLACHTA DOMAGA SIĘ PRZYWILEJÓW W ZAMIAN ZA KORONACJĘ KAZIMIERZA
KAZIMIERZ NIE DAJE PRZYWILEJÓW, PRZEZ CO TRWAJĄ NIESNASKI PRZEZ 3 LATA, PO CZYM ZOSTAJE KRÓLEM
1454-66 – WOJNA TRZYNASTOLETNIA
PRZYCZYNA: KRYZYS PAŃSTWA KRZYŻACKIEGO, ZABLOKOWANY DOSTĘP DO MORZA
POLACY+PRUSOWIE KONTRA ZAKON+NIEMCY
SZLACHTA CCHE PRZYWILEJÓW W ZAMIAN ZA KONIECZNOŚĆ ZOSTAWIENIA SWOICH GOSPODARSTW W TRAKCIE ŻNIW
PO BITWIE POD CHOJNICAMI ZMIANY W ARMII POLSKIEJ: REZYGNACJA Z POSPOLITEGO RUSZENIA, PODWYŻSZONE PODATKI NA ŻOŁD, NOWY DOWÓDCA – PIOTR DUNIN
1454 – AKT INKORPORACJI
POTAJEMNE ROZMOWY Z JAGIELLOŃCZYKIEM W KRAKOWIE
POWSTANIE MIESZCZAN I NIELICZĄCEGO SIĘ RYCERSTWA PRZECIWKO KRZYŻAKOM
ZDOBYCIE PRZEZ NICH MIAST KRZYŻACKICH
OBIETNICA JAGIELLOŃCZYKA WCIELENIA ZAKONU DO POLSKI
1454 – PRZYWILEJ CERKWICKO-NIESZAWSKI, GDY NIE CHCIELI NA WOJNĘ IŚĆ (BEZ ZGODY SZLACHTY NIE MOŻNA BYŁO USTALAĆ PODATKÓW I NOWYCH PRAW; KRÓL NIE MOŻE ZMUSZAĆ SZLACHTY DO POSPOLITYCH RUSZEŃ)
1454 – BITWA POD CHOJNICAMI – PIERWSZA I PRZEGRANA
KLĘSKA STRONY POLSKIEJ
KLĘSKA TA DOWIODŁO, ŻE O ZWYCIĘSTWIE WOJNY ZADECYDUJE SYTUACJA FINANSOWA PAŃSTW
POLSKA DOSTAWAŁA FUNDUSZE OD MIAST PRUSKICH – KRZYŻACY NIE MIELI NIC
1462 – ŚWIECIN – ZWYCIĘSTWO DUNINA
OD TEGO ZWYCIĘSTWA POLAKÓW WSZYSTKO DOBRZE SIĘ UKŁADAŁO
1466 – II POKÓJ TORUŃSKI
DOKONANO PODZIAŁU ZAKONU NA:
a) PRUSY ZAKONNE – OBSZAR Z KRÓLEWCEM JAKO OSOBNE PAŃSTWO KRZYŻAKÓW I LENNO POLSKI
b) PRUSY KRÓLEWSKIE – POMORZE Z GDAŃSKIEM I TORUNIEM, ZIEMIA CHEŁMIŃSKA I MICHAŁOWSKA, MALBORK, ELBLĄG I WARMIA – DLA POLAKÓW
JAN OLBRACHT (1492-1501)
1496 – PRZYWILEJ PIOTRKOWSKI
SZLACHTA NIE PŁACI OPŁAT CELNYCH
URZĘDY DLA SZLACHTY
ZAKAZ NABYWANIA ZIEM PRZEZ MIESZCZAN
CENY TOWARÓW MIEJSKICH USTALAJĄ URZĘDNICY SZLACHECCY
ZAKAZ OPUSZCZANIA ZIEMI PRZEZ CHŁOPA; TYLKO 1 SYN W CIAGU ROKU MOŻE OPUŚCIĆ WIEŚ
ALEKSANDER JAGIELLOŃCZYK (1502-06)
1505 – KONSTYTUCJA NIHIL NOVI - RADOM
USTANAWIA, ŻE KRÓL BEZ ZGODY SZLACHTY (IZBY POSELSKIEJ I SENATU)
KRÓL BEZ ZGODY IZBY POSELSKIEJ WPROWADZAĆ NOWYCH USTAW ANI ZMIAN W PRAWACH I PRZYWILEJACH
ZABEZPIECZENIE PRZED ABSOLUTYZMEM
ZYGMUNT I STARY (1506-48)
1507 – KORONACJA
1519-21 – WOJNA POLSKO-KRZYŻACKA
PRZYCZYNA: II POKÓJ NIE ZOSTAŁ ZATWIERDZONY PRZEZ PAPIEŻA, WIĘC PRZY POMOCY CESARZA CHCĄ ZRZUCIĆ ZALEŻNOŚĆ OD POLSKI
PRÓBY ZAŁAGODZENIA SPORU
PRZEJŚCIE CESARZA NA STRONĘ POLSKI
ZYGMUNT WYPOWIADA WOJNĘ I DOPROWADZA WOJSKA AŻ DO KRÓLEWCA
ZA NAMOWĄ CESARZA I PAPIEŻA ZGADZA SIĘ NA CZTEROLETNI ROZEJM
BRAK POMOCY W TYM CZASIE DLA KRZYŻAKÓW DOPROWADZA DO ICH PODDANIA SIĘ
1525 – HOŁD PRUSKI W KRAKOWIE
PRUSY ZAKONNE STAJĄ SIĘ ŚWIECKIMI PRUSAMI KSIĄŻĘCYMI
ALBERT HOHENZOLLERN PRZECHODZI NA LUTERANIZM I SKŁĄDA HOŁD
PROBLEMY Z PRUSAMI STAJĄ SIĘ ODTĄD SPRAWĄ WEWNĘTRZNĄ POLSKI (PRUSY TO LENNO) – PAPIEZ I CESARZ NIE ROSTRZYGAJĄ SPORÓW
1526 – BITWA POD MOHACZEM
SKŁÓCONA WĘGIERSKA SZLACHTA NIE OBRONIŁA MOHACZA
ZGINĄŁ LUDWIK JAGIELLOŃCZYK – KRÓL WĘGIER
STARCILIŚMY TRON WEGIERSKI
1526 – PRZYŁĄCZENIE MAZOWSZA DO POLSKI
1530 – KORONACJA ZYGMUNTA AUGUSTA
1531 – BITWA POD OBERTYNEM
JAN TARNOWSKI POKONAŁ MOŁDAWSKIE WOJSKA
ZAPRZESTANIE ICH NAJAZDÓW NA PŁD GRANICE POLSKI
1533 – POKÓJ Z TURCJĄ
PO WYDARZENIACH W MOHACZU, ZYGMUNT STARY DECYDUJE SIĘ UNORMOWAĆ STOSUNKI Z TURCJĄ
ZAPEWNIA BEZPIECZEŃSTWO NA 100 LAT
CHAN TATARÓW W ZAMIAN ZA KILKA TYSIĘCY ZŁOTYCH ROCZNIE ZOBOWIĄZUJE SIĘ NIE NAJEŻDŻAĆ POLSKI
PAŃSTWO STAREGO:
ZASTAŁ POLSKĘ Z BRAKIEM PIENIĘDZY
ODBUDOWA BUDŻETU PAŃSTWA DZIĘKI ZAGARNIĘCI MAJĄTKÓW ZIEMSKICH
DZIEDZICZNOŚĆ TRONU (DO TEJ PORY JAGIELLONOWIE BYLI WYBIERANI DROGĄ ELEKCJI W DYNASTII)
ZA JEGO PANOWANIA NADAL KRÓL MIAŁ WŁADZĘ, SZLACHTA DECYDOWAŁA TYLKO O PODATKACH I POSPOLITYM RUSZENIU
KORESPONDENCJA Z ERAZMEM Z ROTTERDAMU
WYDANIE SZEREGU EDYKTÓW ANTYREFORMATORSKICH
ROZWINIĘCIE GOSPODARKI
ZABEZPICZONE GRANICE, LICZĄCY SIĘ DWÓR W EUROPIE
WOJNA KOKOSZA – SZLACHTA CHCE NOWYCH PRZYWILEJÓW, NA CO NIE PRZYSTAJE KRÓL. ROKOSZANIE GŁÓWNIE ZABIJAJĄ NIEWINNY DRÓB
STOSUNKI Z HABSBURGAMI
CHCĄ TRONU WĘGIERSKIEGO I CZESKIEGO, GDZIE SIEDZI WŁADYSŁAW NAJSTARSZY SYN KAZIMIERZA
ABY ZAKON NIE POŁĄCZYŁ SIĘ Z NIMI, CHCEMY Z NIM ZWIĄZEK
POŁĄCZENIE DZIECI WŁADYSŁAWA Z WNUKAMI CESARZA
W ZAMIAN NAKŁONIENIE DO REALIZACJI II POKOJU TORUŃSKIEGO
BONA SFORZA
BYŁA WŁOSZKĄ (POCHODZIŁA Z MEDIOLANU), BARDZO WYKSZTAŁCONĄ I OBYTĄ
ZACHWYCAŁA SIĘ DZIEŁAMI STAROŻYTNYMI I WSPÓŁCZESNĄ KULTURĄ
TO ONA ZADBAŁA O FINANSE PAŃSTWA SKUPUJĄC MAJĄTKI
BYŁA ZAPATRZONA W ZACHODNIE MONARCHIE ABSOLUTNE I TAKIE RZĄDY WYMARZYŁA DLA SWOJEGO MĘŻA
ZMARŁA WE WŁOSZECH, PRAWDOPODOBNIE OTRURTA
ZYGMUNT AUGUST (1530-72)
1530 – KORONACJA
1548 – OBJĘCIE FAKTYCZNEJ WŁADZY W PANSTWIE
1561 – SEKULARYZACJA INFLANT
RZĄDZĄCY NA INFLANTACH ZAKON KAWALERÓW MIECZOWYCH ZOSTAŁ ZEŚWIECZCONY
MISTRZ ZAKONU PODDAŁ ZIEMIE INFLANCKIE POLSCE I LITWIE
1563 – ZDOBYCIE POŁOCKA PRZEZ WOJSKA IWANA IV GROŹNEGO
PRZYCZYNA: ZDOBYCIE PRZEZ NAS INFLANT
PRZYMIERZA: SZWECJA + ROSJA, POLSKA + DANIA
ZDOBYCIE POŁOCKA ZAMYKAJĄC DROGE DO WILNA
MIKOŁAJ RADZIWIŁŁ ZWALCZA ROSJAN NAD UŁĄ - 1564
ZMIANA SOJUSZY: NA TRONIE SZWECJI SIADA SZWAGIER ZYGMUNTA AUGUSTA + POLSKA, DANIA + ROSJA
ZAWARTO TRZYLETNI ROZEJM W 1570 ROKU
RUCH EGZEKUCYJNY:
NIEZADOWOLENIE SZLACHTY Z PANOWANIA MAGNATÓW
POWRÓT DO ROZDAWANIA KRÓLEWSZCZYZNY, CO WRAZ Z PRZYWILEJAMI I ZMNIEJSZENIEM PODATKÓW USZUPLIŁO BUDŻET KORONY
EGZEKUCJA DÓBR ROZDANYCH PRZEZ WŁADCÓW PO 1504 ROKU
DOMAGANIE SIĘ REFORM KOŚCIELNYCH, SĄDOWNICTWA, REORGANIZACJI WOJSKA, LIKWIDACJA ODRĘBNOSCI PRUS I LITWY
OPÓR SENATU ZOSTAWIŁ CZĘŚĆ DÓBR W RĘKACH MAGNATÓW
KRÓLEWSZCZYZNA STAŁA SIĘ WŁASNOŚCIĄ PAŃSTWA – DOCHODY Z NIEJ KONTROLOWAŁ SEJM
ZAŁAMANIE GDAŃSKA DĄŻĄCEGO DO USAMODZIELNIENIA SIĘ
PRUSY MIAŁY TYLKO SWOJE ŚADOWNICTWO I SKARB
INKORPORACJA KSIESTWA OŚWIEŃCIMSKIEGO I ZATORSKIEGO
1569 – UNIA LUBELSKA
SPRZECIW MOŻNOWŁADCÓW LITEWSKICH, KTÓRZY CHCĄ RÓWNOŚCI LITWY I KORONY
ZWOŁANIE SEJMU W LUBLINIE
NA ZNAK PROTESTU MOŻNOWŁADCY OPUSZCZAJĄ LUBLIN
POLSKA ZAGARNIA DLA SIEBIE W ZAMIAN WOŁYŃ, ZIEMIĘ KIJOWSKĄ I BRACŁAWSKĄ
MOŻNOWŁACY WRACAJĄ I ZGADZAJĄ SIĘ Z POSTANOWIENIAMI UNII
UNIA REALNA Z 1 LIPCA
WSPÓLNE: WŁADCA, SEJM I SENAT, POLITYKA ZAGRANICZNA I WOJNY, MONETA ORAZ PRAWA SZLAHCTY
ODDZIELNE: URZĘDY I WOJSKO, SKARB, SĄDOWNICTWO
1572 – KONIEC DYNASTII JAGIELLONÓW
SPORY DOTYCZĄCE PIENIEDZY PRZEZNACZONYCH NA WOJSKO
SPORY KRÓLEWSKO-SZLACHECKIE
SPORY O SPOSÓB PRZEJMOWANIA TRONU
PAŃSTWO ZYGMUNTA AUGUSTA:
POWSTANIE FLOTY KAPERSKIEJ
POWOŁANIE KOMISJI MORSKIEJ
JEGO MAŁŻEŃSTWU Z BARBARĄ RAZIWIŁŁOWĄ SPRZECIWIŁA SIĘ SZLACHTA I MATKA, GDYZ OZNACZAŁO TO WZROST POZYCJI MAGNATERII
KORONACJA I ŚMIERĆ BARBARY
ŻAŁOBA NA LITWIE, A W POLSCE RZĄDY MAGNATERII
ZGROMADZIŁ ARRASY WAWELSKIE
HENRYK WALEZY (1573-74)
1573 – SEJM ELEKCYJNY
ZAWIĄZANIE KONFEDERACJI MAGNATÓW
WYZNACZENIE INTERREKSA – JAKUB UCHAŃSKI
DECYZJA O WYBORZE KRÓLA DROGĄ ELEKCJI
1573 – KONFEDERACJA WARSZAWSKA
NIEPRZESTRZEGANIE EDYKTÓW ANTYREFORMATORSKICH STAREGO I AUGUSTA
SOLIDARNOŚĆ SZLACHTY BEZ WZGLĘDU NA WYZNANIE
NA SEJMIE OBRADOWALI PRAWOSŁAWNI, KATOLICY I PROTESTANCI
ZACHECANI TOLERANCJĄ RELIGIJNĄ LUDZIE PRZYBYWALI DO POLSKI
W TYM DOKUMENCIE SZLACHTA GWARANTOWAŁA RÓWNOŚĆ WSZYSTKICH WYZNAŃ
"KRAJ BEZ STOSÓW"
1573 – PRZYSIĘGA WALEZEGO W PARYŻU
1574 – I WOLNA ELEKCJA (
KANDYDACI:
ERNEST HABSBURG – SYN CESARZA, KTÓRY WPROWADZIŁBY RZĄDY ABSOLUTNE
JAN III WAZA – KRÓL SZWECJI BEZ POPARCIA SZWEDÓW
IWAN IV GROŹNY – CAR ROSJI CHCIAŁ DLA SIEBIE INFLANTY I KIJÓW
HENRYK WALEZY – BRAT KRÓLA FRANCJI KAROLA IX
ARTYKUŁY HENRYKOWSKIE – ZASADY USTROJOWE, KTÓRYCH ELEKT ZOBOWIĄZYWAŁ SIĘ PRZESTRZEGAĆ
PACTA CONVENTA – OSOBISTE ZOBOWIĄZANIA ELEKTA, W PRZYPADKU WALEZEGO TO: POŚLUBIENIE ANNY JAGIELLONKI, PORZYMIERZE FRANCUSKO-POLSKIE, ZAPEWNIENIE UJ ZAGRANICZNYCH REKTORÓW, SPROWADZENIE FLOTY FRANCUSKIEJ NA BAŁTYK, 450 TYSIĘCY FLORETÓW DLA NAS
1574 – UCIECZKA DO FRANCJI PO ŚMIERCI BRATA KAROLA IX
STEFAN BATORY (1576-87)
1576 – ŚLUB I KORONACJA
KANDYDACI:
MAKSYMILIAN II HABSBURG – OGŁOSZONY KRÓLEM PRZEZ UCHAŃSKIEGO; ZMARŁ W 1576
JAN III LUB JEGO SYN
IWAN IV GROŹNY LUB JEGO SYN FIODOR
STEFAN BATORY – WŁADCA SIEDMIOGRODU
1579 – TRYBUNAŁ KORONNY
POWSTAJE W ZAMIAN ZA FUNDUSZE NA WALKI
JEST TO POWIERZENIE NAJWYŻSZEJ WŁADZY SĄDOWNICZEJ SZLACHCIE
1579 – UTWORZENIE AKADEMII WILEŃSKIEJ
1577-82 – WOJNA POLSKO-MOSKIEWSKA
PRZYCZYNA: CHĘĆ ZDOBYCIA PRZEZ IWANA INFLANT ORAZ ZIEM RUSKICH NA LITWIE
1579 – KAPITULACJA POŁOCKA
ZDOBYCIE WIELKICH ŁUKÓW W 1580 ROKU
NIEUDANE OBLĘŻENIE PSKOWA W 1581 ROKU
1582 – ROZEJM W JAMIE ZAPOLSKIM:
WYCOFANIE SIĘ ROSJAN ZE WSZYSTKICH ZDOBYTYCH TWIERDZ NA TRENIE RZECZPOSPOLITEJ
DLA POLSKI – ZIEMIA POŁOCKA
DLA LITWY – WIELIŻ NAD DŹWINĄ
PAŃSTWO BATOREGO:
JEGO GŁÓWNYM DORADCOM, A ZARAZEM KANCLERZEM I WIELKIM HETMANEM KORNONNYM BYŁ JAN ZAMOYSKI
STWORZENIE PIECHOTY WYBRANIECKIEJ (1 CHŁOP Z 20 GOSPODARSTW SZEDŁ DO WOJSKA, A POZOSTALI MIESZKAŃCY KUPOWALI MU MUNDUR I BROŃ)
ZYGMUNT III WAZA (1587-1632)
1587 – PODWÓJNA ELEKCJA
ZWOLENNICY HABSBURGÓW WYBRALI NA KRÓLA ARCYKSIĘCIA MAKSYMILIANA
ZWOLENNICY ZYGMUNTA III WAZY (SIOSTRZENIEC ANNY JAGIELLONKI I ZYGMUNTA AUGUSTA) WYBRALI GO NA KRÓLA – NA JEGO STRONĘ PRZESZEDŁ TEŻ ZREZYGNOWAWSZY Z WALKI O TRON JAN ZAMOYSKI
1588 – BITWA POD BYCZYNĄ
O NASTĘPCY TRONU ZADECYDOWAŁY WOJSKA
ZAMOYSKI PRZYSZYKOWAŁ KRAKÓW I NIE DOPUŚCIŁ DO PRZEKROCZENIA JEGO GRANIC PRZEZ WOJSKO MAKSYMILIANA
MAKSYMILIAN UCIEKA NA ŚLĄSK GDZIE DOCHODIZ DO BITWY
HABSBURG TRAFIA DO NIEWOLI
1596 – UNIA BREZSKA
1605-29 – WOJNY ZYGMUNTA III WAZY
a) WOJNY POLSKO-SZWEDZKIE
PRZYCZYNY: CHĘĆ PANOWANIA SZWEDÓW NA BAŁTYKU, PRZYŁĄCZENIE ESTONII NA MOCY UNII PERSONALNEJ, DETRONIZACJA WAZY (OBAWY, ZE TEN GORLIWY KATOLIK ZNIESIE PROTESTANTYZM)
BITWA POD KIRCHOLMEM – JAN KAROL CHODKIEWICZ & HUSARIA
PRZEWAGA ZWYCIĘSTW POLAKÓW
ROZEJM, NA MOCY KTÓREGO SZWEDZI DOSTAJĄ ESTONIĘ I PÓŁNOCNE INFLANTY
ATAKI SZWEDÓW NA PORTY POLSKIE I PRUSKIE W LATACH 1617-29
BITWA POD OLIWĄ (1627) – ZWYCIĘSTWO JANA WEYHERA
POKÓJ W ALTMARKU: ZAJĘCIE PORTÓW PRZEZ SZWEDÓW I 3,5% CŁA Z HANDLU GDAŃSKIEGO DLA SZWECJI
b) WOJNA POLSKO-ROSYJSKA
PRZYCZYNA: SAMOZWANIEC
W 1605 ROKU DYMITR WKRACZA DO ROSJI I ZOSTAJE CAREM, PO CZYM GO MORDUJĄ
SZUJSKI WASYL NOWYM CAREM
DRUGI DYMITR WRAZ Z POLSKĄ UBIEGA SIĘ O TYTUŁ CARA
SZUJSKI ZAKŁADA PRZYMIERZE ZE SZWECJĄ
OBLĘŻENIE SMOLEŃSKA PRZEZ POLAKÓW
BITWA POD KŁUSZYNEM (1610)
ZDOBYCIE SMOLEŃSKA – 1611
W POROZUMIENIU Z ŻÓŁKIEWSKIM BOJARZY DETRONIZUJĄ CARA
ODRZUCONA PROPOZYCJA ROSJI
MICHAŁ FIODOROWICZ ROMANOW – POCZĄTEK DYNASTII ROMANOWYCH
ROZEJM W DYWILINIE: POLSKA DOSTAJE ZIEMIE SIEWIERSKĄ, CZERNIKOWSKĄ I SMOLEŃSKĄ
c) WOJNA POLSKO-TURECKA
PRZYCZYNY: OSKARŻENIA O NARUSZANIE GRANIC ORAZ POMOC POLSKA HABSBURGOM W WALCE Z LENNIKIEM TURECKIM
PRZEGRANA POD CECORĄ (1620) – ŚMIERĆ ŻÓŁKIEWSKIEGO
WYGRANY CHOCIM (1621) – JAN KAROL CHODKIEWICZ
POKÓJ: UKŁAD O NIEAGRESJI, NA MOŁDAWII MAJĄ RZĄDZIĆ WŁADCY PRZYCHYLNI POLSCE
1606 - ROKOSZ MIKOŁAJA ZEBRZYDOWSKIEGO, WOJEWODY KRAKOWSKIEGO
WYSTĄPIENIE W REAKCJI NA OGRANICZANIE WŁADZY SZLACHTY PRZEZ KRÓLA
1611 – STOLICA W WARSZAWIE
PAŃSTWO ZYGMUNTA WAZY:
CZEKAN NIEZRÓWNOWAŻONEGO PIEKARSKIEGO RANIŁ W CZASZKĘ WAZY
PIOTR SKARGA W SWOICH "KAZANIACH SEJMIKOWYCH" PRZECIWKO SZLACHCIE I KU UPADKOWI RZECZPOSPOLITEJ
WŁADYSŁAW WAZA (1632-48)
1632-34 – WOJNA POLSKO-ROSYJSKA (OBLĘŻENIE SMOLEŃSKA I POKÓJ W POLANOWIE)
PRZYCZYNY: ROSJA ATAKUJE UPRAGNIONY SMOLEŃSK, PRETENSJE WAZY DO TRONU CARSKIEGO DLA BRATA
OBRONA SMOLEŃSKA
PODPISANIE POKOJU: POTWIERDZENIE PRZYŁĄCZENIA ZIEM ZA ZYGMUNTA WAZY, DUŻE ODSZKODOWANIE DLA POLSKI, WŁADYSŁAW ZREZKA SIĘ PRETENSJI DO TRONU CARSKIEGO
1633 – KORONACJA
1635 – POKÓJ W SZTUMSKIEJ WSI
UWIKŁANA W WOJNĘ TRZYDZIESTOLETNIĄ SZWECJA BEZ WALKI PODPISUJE POKÓJ
MIASTA I PORTY PRUS DLA POLAKÓW, KTÓRE WZIĘTE BYŁY ZA WAZY
ZRZECZENIE SIĘ POBIERANIA OPŁAT ZA HANDEL GDAŃSKI
1635 – POKÓJ Z TURCJĄ
WYPĘDZENIE TURKÓW Z PODOLA
ROZGROMIENIE TURKÓW POD SASKIM ROGIEM (1633)
ZGROMADZENIE WOJSK POD KAMIEŃCEM PODOLSKIM
ZAWARCIE POKOJU BEZ WALK: ZANIECHANIE NAJZADÓW TATRSKICH NA POLSKĘ I WŁADCY NA MOŁDAWII I WOŁOSZCZYŹNIE PRZYCHYLNI POLSCE
1648 – POCZĄTEK POWSTANIA CHMIELNICKIEGO
JAN KAZIMIERZ (1648-68)
1648 – ELEKCJA JANA KAZIMIERZA
PRZEPYCHANKI MIĘDZY PRZYRODNIMI BRAĆMI: JAN KAZIMIERZ KONTRA KAROL FERDYNAND
PO LIŚCIE CHMIELNICKIEGO WYBIERAJA KAZIMIERZA
1648-58 – POWSTANIE CHMIELNICKIEGO
A) PRZYCZYNY:
PODWYŻSZANIE ŚWIADCZEŃ NA RZECZ PANA (WYSOKA PAŃSZCZYZNA), NIEZADOWOLENIE KOZAKÓW PODSYCANE PRZEZ KOŚCIÓŁ PRAWOSŁAWNY BOJĄCY SIĘ WZROSTU ZNACZENIA KOŚCIOŁA UNICKIEGO
OBROŃCAMI KOZAKÓW BYLI KOZACY ZAPOROSCY (MIESZANKA ZBIEGŁYCH MIESZCZAN CHŁOPÓW I DROBNEJ SZLACHTY OSIADŁA PRZY GRANICY POLSKO-TATARSKIEJ) NA CZELE Z ATAMANEM I Z OBOZEM NA SICZY
ZYGMUNT AUGUST I BATORY TWORZĄ KOZAKÓW REJESTROWYCH (PRZYSŁUGIWAŁY IM PEWNE PRZYWILEJE)
ZMNIEJSZENIE LICZBY KOZAKÓW REJESTROWYCH PRZEZ MAGNATERIĘ, KTÓRA BOI SIĘ, ŻE STANĄ SIĘ ONI WOJSKIEM POLSKIM
OGRANICZENIE PRZYWILEJÓW KOZAKÓW
B) PRZEBIEG:
PRZYŁĄCZENIE SIĘ TATARÓW ORAZ LUDNOŚCI UKRAIŃSKIEJ DO KOZAKÓW
BITWA POD ŻÓŁTYMI WODAMI, KORSUNIEM, BRACŁAWIEM, WINNICAMI, PIŁAWCAMI I BAREM W 1648 – PRZEGRANA POLAKÓW
BITWA POD ZBRAŻEM W 1649 – OBRONA POLAKÓW I PRZEKUPIENIE TATARÓW, BY NIE WALCZYLI
UGODA W ZBOROWIE, NA MOCY KTÓREJ WYODRĘBNIONO TRZY WOJEWÓDZTWA UKRAIŃSKIE, WZROSŁA LICZBA KOZAKÓW REJESTROWYCH, A CHMIELNICKI ZOSTAŁ HETMANEM UKRAINY
ZŁAMANIE UMOWY I ZWYCIĘSKA DLA NAS BITWA POD BERESTECZKIEM (1651) – KOZACY+TATARZY
ROZGROMIENIE POLAKÓW POD BATOHEM W 1652
C) UGODA W PEREJESŁAWIU – 1654:
POROZUMIENIE Z ROSJĄ
UKRAINA ZADNIEPRZAŃSKA Z KIJOWEM JEST PRZYŁĄCZONA DO ROSJI
CHMIELNICKI ZOSTAJE HETMANEM KOZAKÓW
ZWIĘKSZENIE KOZAKÓW REJESTROWYCH DO 40 TYSIĘCY
D) POKÓJ W HADZIACZU – 1658:
MOŻLIWY ZE WZGLĘDU NA ŚMIERĆ BOHDANA CHMIELNICKIEGO
WOJEWÓDZTWO KIJOWSKIE, BRACŁAWSKIE I CZERNIHOWSKIE UTWORZYĆ MIAŁY KSIĘSTWO RUSKIE Z AUTONOMIĄ
NIEUFNOŚĆ LUDNOŚCI I OBALENIE HETMANA KOZACKIEGO – JANA WYHOWSKIEGO
1654-67 – WOJNA POLSKO-ROSYJSKA
PRZYCZYNA: UKŁAD W PEREJESŁAWIU
KAPITULACJA SMOLEŃSKA W 1654 ROKU
ROSJANIE W 1655 ZAJMUJĄ GRODNO I WILNO
TYMCZASOWY POKÓJ W NIEMŻY – ROSJA ZATRZYMUJE WSZYSTKIE ZDOBYCZE
ODWET W 1660 – ODEBRANO WILNO
POKÓJ W ANDERUSZOWIE: ODDAJEMY IM: ZIEMIĘ SMOLEŃSKĄ, SIEWIERSKĄ I CZERNIHOWSKĄ ORAZ CZĘŚĆ UKRAINY Z KIJOWEM
KOZACY SIĘ CIESZYLI Z ODSEPAROWANIA OD POLSKI, ALE WKRÓTCE ROSJANIE ZLIKWIDUJĄ SICZ, A RZADY CARÓW BĘDĄ SUROWSZE OD POLSKIEJ MAGNATERII
1652 – PIERWSZE ZERWANIE SEJMU PRZY UŻYCIU LIBERUM VETO (WOLNE, NIE POZWALAM)
DOKONAŁ TEGO WŁADYSŁAW SICIŃSKI NA PLECENIE LITEWSKIEGO MAGNATA JANUSZA RADZIWIŁŁA
1655-60 – POTOP SZWEDZKI
A) PRZYCZYNY:
EKSPANSJA TERYTORIALNA CELEM ZROBIENIA Z BAŁTYKU MORZA WEWNĘTRZNEGO SZWECJI
ROZWIĄZANIE KWESTII KORONY SZWECJI POMIĘDZY JANEM KAZIMIERZEM A KAROLEM GUSTAWEM
WYKORZYSTANIE SYTUACJI RZECZPOSPOLITEJ
B) ROZMOWY KAROLA X GUSTAWA:
Z JANUSZEM I BOGUSŁAWEM RADZIWIŁŁEM, KTÓRZY ODDAJĄ LITWĘ W ZAMIAN ZA ZAPEWNIENIE DZIEDZICZNEGO WŁADCY NA NIEJ (UNIA SZWECJI I LITWY, ZERWANIE UNII LUBELSKIEJ) ORAZ POMOCY W POKONANIU ROSJI
ZE SZLACHTĄ POD UJŚCIEM: KAROL GUSTAW W ZAMIAN ZA DETRONIZACJĘ JANA KAZIMIERZA I OSADZENIE JEGO NA TRONIE POLSKI GWARANTUJE, ŻE ZACHOWA UNIĘ POLSKO-LITWESKĄ, PRZYWILEJE SZLACHECKIE, NIETYKALNOŚĆ MAJĄTKOWĄ I OSOBISTĄ ORAZ SWOBODY DLA KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
C) PRZEBIEG WOJNY:
UDERZENIE NA POLSKĘ Z DWÓCH STRON: NA WIELKOPOLSKĘ (OD POMORZA SZCZECIŃSKIEGO) I NA MAZOWSZE (PRZEZ LITWĘ)
UCIECZKA JANA KAZIMIERZA DO HABSBURGÓW I ABDYKACJA
SZWEDZI POPRZEZ GWAŁTY I RABUNKI ZDOBYWAJĄ MIASTA I ZRAŻAJĄ DO SIEBIE LUDZI
OBRONA CZEŚTOCHOWY (GŁOWNIE ODZNACZYŁ SIĘ AUGUSTYN KORDECKI)
POWSTANIA W WIELKOPOLSCE I MAŁOPOLSCE
WYZWOLENIE KRAKOWA – POSTAWA HETMANA STEFANA CZERNIECKIEGO
POWRÓT JANA KAZIMIERZA
ŚLUBY LWOWSKIE: POLSKA POD OPIEKĄ MARII PANNY, WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ, ZNIESIENIE PAŃSZCZYZNY
ATAK POLAKÓW Z KRAKOWA NA SANDOMIERZ, RADOM, PIOTRKÓW, ŚRODĘ WLKP.
ROZŁAM ARMII: NA WARSZAWĘ ORAZ NA WIELKOPOLSKĘ (KALISZ, POZNAŃ, GNIEZNO I BYDGOSZCZ)
POŁĄCZENIE W BYDGOSZCZY
WYPARCIE SZWEDÓW Z POMORZA GDAŃSKIEGO
CZARNIECKIEMU NIE UDAJE SIĘ ZDOBYĆ SZCZECINA
D) TRAKTATY WELAWSKO-BYDGOSKIE W 1657:
ELEKTOR BRANDENBURSKI W ZAMIAN ZA ODDANIE MU PRUS KSIĄŻĘCYCH ZRZEKA SIĘ SOJUSZU ZE SZWECJĄ
D) POKÓJ W OLIWIE (1660):
ODDANIE INFLANT POLSCE
UTRATA PRUS KSIĄŻĘCYCH
ZA ZNIESIENIE W/W LENNA ELEKTOR PRUSKI OBIECUJE POMOC ZBROJNĄ
JAN KAZIMIERZ ZRZEKA SIĘ PRETENSJI DO TRONU
E) SKUTKI WOJEN:
STRATY TERYTORIALNE: ZIEMIA SMOLEŃSKA, CZERNIHOWSKA, SIEWIERSKA, UKRAINA Z KIJOWEM, PRUSY KSIĄŻĘCE
UBYŁO LUDNOŚCI: ZMARŁO 1/3 LUDNOSCI ZGINĘŁA NA SKUTEK ZARAZ, GŁODU LUB OD MIECZA
SPALONO SETKI WSI, MIASTA PRZESTAŁY ISTNIEĆ LUB WEGETOWAŁY
SZWEDZI WYWIEŹLI OBRAZY, ZBIORY BIBLIOTECZNE, RZEŹBY
ZUBOŻAŁA WARSZAWA
1658 – WYGNANIE ARIAN
KARA ZA POPARCIE SZWEDÓW: ALBO KATOLICYZM, ALBO WYGNANIE Z KRAJU
NIE WSZYSCY ARIANIE POPIERALI NAJEŹDŹCÓW, A TA UCHWAŁA ŚWIADCZY O WZROŚCIE NIETOLERACJI
1665 – ROKOSZ JERZEGO LUBOMIERSKIEGO
PRZERODZIŁ SIĘ W DWULETNIĄ WOJNĘ DOMOWĄ
KRWAWA BITWA POD MĄTWAMI WYGRANA PRZEZ ROKOSZAN
ZNIWECZENIE PRÓB ZMIAN USTROJOWYCH
1668 – ABDYKACJA
JAN KAZIMIERZ NIE CHCIAŁ RZĄDZIĆ W TAK ZNISZCZONYM PAŃSTWIE
RESZTĘ ŻYCIA SPĘDZIŁ WE FRANCJI
MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI (1669-74)
1669 – ELEKCJA MICHAŁA KORYBUTA WIŚNIOWIECKIEGO
WYBRANY ZE WZGLĘDU NA POCHODZENIE (PIAST, ZE ZNANEJ RODZINY WIŚNIOWIECKICH)
1672 – KONFEDERACJA W SZCZEBRZESZYNIE
JAN SOBIESKI SKRYTYKOWAŁ RZĄDY KORYBUTA WIŚNIOWIECKIEGO I DOMAGAŁ SIĘ JEGO DETRONIZACJI
1672 – WOJNA POLSKO-TURECKA
JEDNYM Z POWODÓW BYŁO MAŁŻEŃSTWO KORYBUTA Z JOANNĄ HABSBURSKĄ
ZDOBYCIE PRZEZ TURKÓW KAMIEŃCA PODOLSKIEGO
1672 – UGODA W BUCZACZU
ODDAJEMY TURCJI PRAWOBRZEŻNĄ UKRAINĘ ORAZ PODOLE Z KAMIEŃCEM PODOLSKIM
POLSKA PŁACI HARACZ SUŁTANOWI TURECKIEMU – POLSKA STAJE SIĘ LENNIKIEM TURECKIM
SEJM NIE RATYFIKOWAŁ UGODY
1673 – BITWA POD CHOCIMIEM – HETMAN JAN SOBIESKI ZWYCIĘŻA
JAN III SOBIESKI (1676-96)
1676 – KORONACJA
PO DWÓCH LATACH PANOWANIA
BYŁ ON PRAWNUKIEM STANISŁAWA ŻÓŁKIEWSKIEGO!
1683 – ODSIECZ WIEDEŃSKA
W RAMACH POKOJU Z HABSBURGAMI
ROZGROMIENIE TURKÓW DOWODZONYCH PRZEZ WIELKIEGO WEZYRA KARA MUSTAFĘ
SOBIESKI NA CZELE WOJSK POLSKICH, AUSTRIACKICH I NIEMEICKICH
POWSTRZYMANIE EKSPANSJI TURECKIEJ
ŁUPY Z WYPRAWY WZBOGACAJĄ WOJSKO
1684 – PRZYSTĄPIENIE DO LIGI ŚWIĘTEJ
LIGA ŚWIĘTA – SOJUSZ POLSKI, PAPIESTWA, AUSTRII, WENECJI I ROSJI PRZECIWKO TURCJI
1686 – POKÓJ GRZYMUŁTOWSKIEGO
ZAWIERAŁ WARUNKI ROZEJMU W ANDRUSZOWIE
NAZWA OD POSŁA GRZYMUŁTOWSKIEGO, KTÓRY ZAWARŁ TEN UKŁAD
PAŃSTWO SOBIESKIEGO:
REZYDENCJA W POBLIŻU WARSZAWY – VILLA NOVA (WILANÓW)
AUGUST II MOCNY (1697-1706; 1709-33)
1697 – ELEKCJA FRYDERYKA II
POKONUJE M.IN. SYNA SOBIESKIEGO – JAKUBA
BYŁ ELEKTOREM SASKIM, CZYLI MÓGŁ WYBIERAĆ KRÓLA SAKSONII
PRZYJACIEL CARA PIOTRA I
1700-21 – WOJNA PÓŁNOCNA
A) PRZYCZYNA:
CHĘĆ ZAJĘCIA BAŁTYKU PRZEZ ROSJĘ I SZWECJĘ
B) WOJNA Z UDZIAŁEM POLSKI (1700-06):
POWSTANIE LIGII PÓŁNOCNEJ (ROSJA, SAKSONIA, DANIA I BRANDENBURGIA) PRZECIW SZWECJI
INICJATOR PRZEDSIĘWZIĘCIA – AUGUST II MOCNY
1700 - WYGRANA MAŁOLETNIEGO KAROLA XII POD NARWĄ
ZAJĘCIE PRZEZ SZWECJĘ GŁÓWNYCH MIAST RZECZPOSPOLITEJ
WOJNY DOMOWE SPOWODOWANE ZBYT SWOBODNĄ POLITYKĄ AUGUSTA II
SZWECJA PODSUWA IM NOWEGO KRÓLA, LESZCZYŃSKIEGO, WOJEWODĘ POZNAŃSKIEGO - 1704
POKÓJ W WARSZAWIE, NA MOCY KTÓREGO SZWECJA DOSTAJE KURLANDIĘ, A MY JUŻ NIE CHCEMY INFLANT
ABDYKACJA AUGUSTA II W 1706
C) WOJNA BEZ UDZIAŁU POLSKI (1706-21):
1709 – BITWA POD POŁTAWĄ – WYGRANA ROSJI I KOZAKÓW
UCIECZKA STANISŁAWA LESZCZYŃSKIEGO
POWRÓT AUGUSTA II I PRÓBY PRZEROBIENIA KRAJU NA MONARCHIĘ ABSOLUTNĄ
SPRZECIW SZLACHTY I SOJUSZNIKA – ROSJI
UTWORZENIE W 1715 ROKU KONFEDERACJI W TAROGRODZIE (SZLACHTA PRZECIWKO KRÓLOWI I HETMANOM)
OSTATNIE 12 LAT WOJNY TO WYCOFYWANIE SIĘ WOJSK SZEDZKICH Z ROSJI
POKÓJ W NYSZTADZIE (1721): INFLANTY, INGRIA, ESTONIA, ZATOKA FIŃSKA DLA ROSJI
NOWA STOLICA ROSJI - PETERSBURG
1717 – SEJM NIEMY
ZE WZGLĘDU NA ZRYWANIE SEJMÓW PRZEZ POSŁÓW, NA TYM ZAKAZANO SIĘ ODZYWAĆ
UCHWALENIE POKOJU KRÓLA ZE SZLACHTĄ
KLĘSKA PLANÓW AUGUSTA DOTYCZĄCYCH MONARCHII ABSOLUTNEJ
ZALEŻNOŚĆ OD ROSJI
1720 – TRAKTAT POCZDAMSKI
PRUSY I ROSJA ZOBOWIĄZUJĄ SIĘ DO WSPÓLNEJ POLITYKI PRZECIWKO POLSCE, UTRZYMANIA USTROJU (BEZNADZIEJNEGO) I LIBERUM VETO (NISZCZĄCEGO KRAJ)
1732 – TRAKTAT TRZECH CZARNYCH ORŁÓW
PRUSY, ROSJA I AUSTRIA WYBRAŁY WSPÓLNEGO KANDYDATA NA TRON – AUGUSTA III SASA ZA JEGO "DROBNĄ" OPŁATĄ
STANISŁAW LESZCZYŃSKI (1704-09; 1733-36)
AUGUST III SAS (1733-63)
1733 – PODWÓJNA ELEKCJA
SZLACHTA WYBIERA STANISŁAWA LESZCZYŃSKIEGO (GŁÓWNIE PRZEZ NASILENIE KSENOFOBII)
AUSTRIA, PRUSY I ROSJA POPIERAJĄ AUGUSTA III I PRZY UŻYCIU SIŁY SIADA ON NA TRONIE POLSKI
STANISŁAW LESZCZYŃSKI UCIEKA W TYM SAMYM ROKU DO GDAŃSKA, GDZIE CZEKA NA POMOC FRANCJI (JEGO CÓRKA JEST ŻONĄ LUDWIKA XV)
FRANCJA, KTÓREJ AUSTRIA ZEZWALA NA PRZYŁĄCZENIE LOTARYNGII, NIE CHCE SIĘ MIESZAĆ DO SPORU
STANISŁĄW UCIEKA DO LOTARYNGII W 1736, GDZIE GINIE (PŁONIE)
PAŃSTWO AUGUSTA III:
W SKUTEK ZRYWANIA SEJMÓW MAGNACI POLEPSZYLI SWOJĄ POZYCJĘ
PRZEKUPYWANIE DROBNEJ SZLACHTY BY GŁOSOWAŁA NA ICH KORZYŚĆ
RZĄDY FAWORYTÓW
AUGUST NIE CHCIAŁ ZAJMOWAĆ SIĘ POLSKĄ
KRAJ POPADAŁ W BIEDĘ I RUINĘ
TRAGICZNA SYTUACJA SPOŁECZNA I GOSPODARCZA CHŁOPÓW
ZNISZCZENIE MIAST PRZEZ NAJEŹDŹCÓW, GRABIEŻ (TAKŻE PRZEZ NASZE WOJSKA)
JEZUICI UCZYLI ŁACINY, KTÓRA NA NIC SIĘ NIE PRZYDAWAŁA, CZYTANO GŁÓWNIE MODLITEWNIKI I KATECHIZMY, CO OBNIŻYŁO POZIOM INTELEKTUALNY SPOŁECZEŃSTWA
STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764-96)
1740 – UTWORZENIE COLLEGIUM NOBILIUM
UTWORZONE PRZEZ STANISŁAWA KONARSKIEGO
PRZEZNACZPONE TYLKO DLA DZIECI Z ELITARNYCH DOMÓW
UCZYŁO SIĘ W NIM NIE TYLKO ŁACINY, ALE TAKŻE MATEMATYKI, PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH I PRZYRODNICZYCH
1765 – UTWORZENIE SZKOŁY RYCERSKIEJ
Z INICJATYWY STANISŁAWA AUGUSTA
UCZĘSTNICZALI DO NIEJ, M.IN. TADEUSZ KOŚCIUSZKO I JAKUB JASIŃSKI
PRZEZNACZONA DLA TAKŻE DLA BIEDNYCH WARST SPOŁECZNYCH
OPRÓCZ SZTUKI WOJENNEJ UCZONO TAM TAKŻE HISTORII, MATEMATYKI, PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
NAUCZYCIELE BYLI ŚWIECCY
KIEROWAŁ NIĄ KSIĄŻĘ ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI
1767-68 – SEJM DELEGACYJNY
PRZYCZYNA: POGORSZENIE SYTUACJI DYSYDENTÓW W POLSCE
NA POLECENIE CARYCY MIKOŁAJ REPNIN MIAŁ ARESZTOWAC WSZYSTKICH POSŁÓW, KTÓRZY SPRZECIWIĄ SIĘ POSTANOWIENIOM SEJMU
ZATWIERDZONO PRAWA KARDYNALNE: WOLNA ELEKCJA, LIBERUM VETO, PRAWO ROKOSZU, NIETYKALNOŚĆ OSOBISTA SZLACHTY, RÓWNOUPRAWNIENIE DYSYDENTÓW, WYŁĄCZNOŚĆ SZLACHTY W SPRAWACH URZĘDÓW I POSIADANIU DÓBR ZIEMSKICH
1768 – KONFEDERACJA BARSKA
NAJPIERW BYŁ TO RUCH RELIGIJNY PRZECIWKO DYSYDENTOM, A Z CZASEM PRZEKSZTAŁCIŁ SIĘ W ZBROJNE WYSTĄPIENIE PRZECIWKO KRÓLOWI I ROSJI
DOŁĄCZENIE CHŁOPÓW, MIESZCZANIE I ODDZIAŁÓW WOJSKA KORONNEGO, NIEZADOWOLONYCH Z REFORM KRÓLA
POKONANI PRZEZ ROSJĘ
OSTATNIĄ FAZĄ DZIAŁAŃ ZBROJNYCH BARZAN NA UKRAINIE BYŁA RZEŹ W HUMANIU PODCZAS POWSTANIA CHŁOPÓW UKRAIŃSKICH.
ZDOBYCIE DZIĘKI POMOCY FRANCJI CZĘSTOCHOWY I WAWELU, ALE NA KRÓTKO
1770 – AKT DETRONIZACJI KRÓLA
1771 – PORWANIE KRÓLA (CZYN DESPERACJI)
1772 – I ROZBIÓR POLSKI
PRZYCZYNA: KONFEDERACJA BARSKA
ROSJA ZAANGAŻOWANA W KONFLIKTY Z TURKAMI MUSIAŁA PRZYSTAĆ NA ISTNIENIE TRZECH ZABORCÓW
PRUSY: WARMIA, ŻUŁAWY, POMORZE, UJŚCIE WISŁY, PŁN WIELKOPOLSKA
AUSTRIA: PŁD MAŁOPOLSKA Z LWOWEM, CZĘŚĆ UKRAINY
ROSJA: ZIEMIE BIAŁORUSKIE I LITEWSKIE, NAD GÓRNĄ DŹWINĄ I DNIEPREM
1773 – SEJM POROZBIOROWY
MARSZAŁEK SEJMU – ADAM PONIŃSKI
PATRIOTYCZNA POSTAWA TADEUSZA REJTANA
POWOŁANIE RADY NIEUSTAJĄCEJ ZŁOŻONEJ ZE ZWOLENNIKÓW CARATU MAJĄCA BYĆ DORADZTWEM KRÓLA
UTWORZENIE KEN-U, CO UKRÓCIŁO GRABIEŻ POSIADŁOŚCI POJEZUITOWSKICH
RATYFIKOWANO TRAKTAT HANDLOWY (NAŁOŻENIE PRZEZ PRUSY CEŁ Z HANDLU MORSKIEGO)
ZATWIERDZENIE PRAW KARDYNALNYCH
PODNIESIENIE LICZBY WOJSKA DO 30 TYSIĘCY
1788-92 – OBRADY SEJMU WIELKIEGO
SEJM SKONFEDEROWANY (NIE MOŻNA GO BYŁO ZERWAĆ, UCHWAŁY PODEJMOWANO WIĘKSZOŚCIĄ GŁOSÓW), ZA ZGODĄ KATARZYNY II UWIKŁANEJ W KONFLIKTY ZAGRANICZNE
A) WYRÓŻNIA SIĘ TRZY STRONNICTWA:
PATRIOTYCZNE – ZWOLENNICY REFORM I PRZYMIERZA Z PRUSAMI PRZECIWKO ROSJI
PRZEDSTAWICIELE: ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI, STANISŁAW MAŁACHOWSKI (MARSZAŁEK), IGNACY POTOCKI
DWORSKIE (KRÓLEWSKIE) – ZWOLENNICY REFORM W POROZUMIENIU Z ROSJĄ
PRZEDSTAWICIELE: KRÓL STANISŁAW, HUGO KOŁŁĄTAJ, STANISŁĄW STASZIC, JULIAN URSYN NIEMCEWICZ
HETMAŃSKIE – ZWOLENNICY "ZŁOTEGO WIEKU", NIE CHCĄ ŻADNYCH REFORM
PRZEDSTAWICIELE: FRANCISZEK KSAWERY BRANICKI, SEWERYN RZEWUSKI, STANISŁAW SZCZĘSNY POTOCKI
B) REFORMY SEJMU WIELKIEGO:
ZNIESIONO RADĘ NIEUSTAJĄCĄ
POWIĘKSZENIE ARMII DO 100 TYS. (BRAK PIENIEDZY, WIEC JEST TYLKO 65 TYS.)
WPROWADZONO PODATEK (10% Z MAJĄTKÓW SZLACHTY I 20% Z MAJĄTKÓW DUCH.)
KWIECIEŃ 1791 – "PRAWA O MIASTACH" (NIE WOLNO WIĘZIĆ MIESZKAŃCA BEZ WYROKU SADOWEGO, NOBILITACJA, PRAWO DO URZĘDÓW, 24 OSÓB DO SEJMU Z GŁOSEM DORADCZYM, PRAWO DO ZAKUPU ZIEM, SZLACHTA MOŻE ZAJMOWAĆ SIĘ HANDLEM I RZEMIOSŁEM, MIASTA NIE PODLEGAJĄ KONTROLI STAROSTÓW I WOJEWODÓW, WSZYSTKO DOT. TYLKO MIAST KRÓLEWSKICH)
KONSTYTUCJA 3 MAJA - 1791
1792 – KONFEDERACJA TARGOWICKA
SKŁAD: FRANCISZEK KSAWERY BRANICKI, SEWERYN RZEWUSKI, STANISŁAW SZCZĘSNY POTOCKI
PODPISANIE W PETERSBURGU AKTU KONFEDERACJI PRZECIWKO REFORMOM SEJMU WIELKIEGO
OGŁOSZONO GO W PRZYGRANICZNEJ TARGOWICY
1792 – WOJNA POLSKO-ROSYJSKA
WKROCZENIE W MAJU WOJSK ROSYJSKICH
BITWA POD ZIELEŃCAMI (18 VI) – ZWYCIĘŻA KSIĄŻĘ JÓZEF PONIATOWSKI, BRATANEK KRÓLA
BITWA POD DUBIENKĄ (18 VII) – ZWYCIĘŻA TADEUSZ KOŚCIUSZKO
ULTIMATUM KATARZYNY
PRZYSTĄPIENIE KRÓLA DO TARGOWICZAN
1793 – II ROZBIÓR POLSKI
PRUSY: GDAŃSK, TORUŃ, KUJAWY, ZIEMIA CHEŁMIŃSKA, SIERADZKA, ŁĘCZYCKA I WIELKOPOLSKA
ROSJA: ZIEMIE BIAŁORUSKIE POD PRYPEĆ, UKRAIŃSKIE, WOŁYŃ I PODOLE
1793 – SEJM W GRODNIE – ZATWIERDZENIE II ROZBIORU I ZNIESIENIE REFORM SEJMU WIELKIEGO
1794 – INSUREKCJA KOŚCIUSZKOWSKA
PO SEJMIE W GRODNIE WIELU ZNANYCH POLAKÓW WYEMIGROWAŁO Z KRAJU
UDALI SIĘ DO DREZNA, GDZIE ZAWIAZALI SPISEK POWSTAŃCZY
TADEUSZ KOŚCIUSZKO NAJWYŻSZYM NACZELNIKIEM SIŁY ZBROJNEJ NARODOWEJ
24 MARCA 1794 – AKT INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ
WZOŁANIE POSPOLITEGO RUSZENIA
BITWA POD RACŁAWICAMI (4 IV) Z KOSYNIERZAMI – ODZNACZYŁ SIĘ WOJCIECH BARTOS (W. GŁOWACKI)
OBWIESZZCENIE UNIWERSAŁU POŁANIECKIEGO – MAJ: ZNIESIENIE DO 50% PAŃSZCZYZNY, POWOŁANI DO WOJSKA NIE MUSZĄ JEJ ODRABIAĆ, GWARANCJA NIEUSUWALNOŚCI Z ZIEMI
POWSTANIE W WARSZAWIE (17 IV) – SZEWC JAN KILIŃSKI
POWSTANIE W WILNIE – JAKUB JASIŃSKI
OBLĘŻENIE WARSZAWY PRZEZ ROSJAN I PRUSAKÓW – OBRONA TRWAŁA 2 MIESIĄCE
POWSTANIA W WIELKOPOLSCE – GENERAŁ JAN HENRYK DĄBROWSKI DOTARŁ DO BYDGOSZCZY
OBALIŁ GO SUWOROW – NAJLEPSZY CARSKI DOWÓDCA
BITWA POD MACIEJOWICAMI (10 X): POLSKA KONTRA ROSJA – KOŚCIUSZKO DOSTAŁ SIĘ DO NIEWOLI, A JEGO MIEJSCE ZAJĄŁ PAWEŁ WAWRZECKI
PRZERAŻONE RZEZIĄ PRAGI Z DNIA 4 LISTOPADA, WŁADZE WARSZAWY PODPISAŁY KAPITULACJĘ
1795 – III ROZBIÓR POLSKI
ROSJA: KURLANDIA, ŻMUDŹ, ZIEMIE LITEWSKIE Z WILNEM, POLESIE, ZIEMIA CHEŁMSKA, CZĘŚĆ WOŁYNIA
AUSTRIA: PŁD MAŁOPOLSKA Z KRAKOWEM, LUBELSZCZYZNA, CZĘŚĆ ZIEMI CHEŁMSKIEJ, PŁD-WSCH MAZOWSZE
PRUSY: KSIĘSTWO SIEWIERSKIE, ¾ MAZOWSZA Z WA-WĄ, ZIEMIE LITEWSKIE NA ZACHÓD OD NIEMNA
1796 – ABDYKACJA PONIATOWSKIEGO
ZAMIESZKAŁ POD NADZOREM W GRODNIE
ZMARŁ W PETERSBURGU W 1798 ROKU, BYŁ NASZYM OSTATNIM KRÓLEM...
1797 – KONFEDERACJA PETERSBURSKA
ZMAZUJE Z MAP EUROPY PAŃSTWO POLSKIE
REFORMY PONIATOWSKIEGO:
REFORMA WALUTY : W UŻYCIU WESZŁY NOWE MONETY, GDYŻ TE, KTÓRYMI POSŁUGIWANO SIĘ DO TEJ PORY BYŁY FAŁSZYWE, SPECJALNIE SPREPAROWANE PRZEZ FRYDERYKA II
OGRANICZENIE LIBERUM VETO: NIE OBOWIĄZYWAŁO ONO NA SEJMACH, PODCZAS KTÓRYCH POSŁOWIE DEBATOWALI NA TEMATY GOSPODARCZE. WÓWCZAS DECYDOWAŁA WIĘKSZOŚĆ GŁOSÓW
GŁOSOWANIE POSŁÓW: POSŁOM ZEZWOLONO NA GŁOSOWANIE WEDŁUG ICH WŁASNEJ WOLI, A NIE WG POSTANOWIEŃ SEJMIKÓW
FINANSE I GOSPODARKA: WZRÓSŁ BUDŻET PAŃSTWA, ZWIĘKSZYŁY SIĘ MOŻLIWOSCI HANDLOWE, WZNOWIONO EKSPLOATACJĘ RUD ŻELAZA I WĘGLA KAMIENNEGO.