Diagnoza

Definicja i geneza diagnozy
Lekarze jako pierwsi używali słowa diagnoza. Tak więc uznaje się, że diagnoza przybyła z nauk medycznych. To nie tylko stwierdzenie suchych faktów, a dociekanie czemu tak się stało. Diagnoza oznacza zebranie w odpowiedni sposób danych, które podlegają ocenie, interpretacji i określeniu. Jest to fakt, który odróżnia diagnozę od zwykłego zbierania informacji. Pierwszym niezbędnym elementem do dokonania diagnozy jest wiedza, drugie to doświadczenie.
Jako pierwsza terminu diagnoza użyła M.Richmond w 1917 roku. Potrzebę rozwijania jej w Polsce widzieli m.in. J.Korczak, H.Radlińska, A.Kamiński.
Diagnoza społeczna
Jest to ukierunkowanie rozpoznania na te społeczne uwarunkowanie losów jednostki, które znajdują wyraz w jej najbliższym środowisku (rodzina, szkoła, praca, sąsiedztwo).
Rodzaje diagnoz socjalnych:
-d rodziny
-d indywidualnej jednostki (ucznia w szkole, osoby potrzebującej wsparcia)
-d społeczności lokalnych (grupy zawodowej, uczniów)
Etapy diagnozy społecznej
1. Rozpoznanie problemów jednostki (pyt jak jest?)
2. Identyfikacja czynności dysfunkcjonalności i właściwego funkcjonowania (pyt dlaczego tak jest i co może wspierać zmianę)
3. Projektowanie działań
4. Ewaluacja podjętych działań (co jest skuteczne i w jakim stopniu?)
5. Wprowadzenie zweryfikowanych działań
Etapy diagnozy wg. Podgóreckiego
1. Opis – zastosowanie danych empirycznych
2. Ocena – porównanie stanu rzeczy zastanych ze stanem rzeczy pożądanych (jakie były pierwotne cele danego przedsięwzięcia, a jakie udało się realnie zdziałać)
3. Konkluzje – stwierdzenie, czy jakieś działanie jest pożądane i należy go wdrożyć czy jest zbędne, jeśli tak dlaczego?
4. Tłumaczenie – wyjaśnienie w różnych aspektach
5. Postulowanie – zobrazowanie stanów, które mają być realizowane lub wyeliminowanie
6. Stawianie hipotez – czyli związków między założonym działaniem, a przyczyną tego działania
Diagnoza rodziny
To uchwycenie całokształtu specyfiki rodziny jako grupy społecznej, uwzględniając wszelkie zjawiska wewnątrzrodzinny. Np. warunków socjalno-bytowych, relacji interpersonalnych, a częściowo także zjawiska makrospołeczne (akceptowane społecznie i kulturowo wzory postępowania, normy).
Rodzina- jest środowiskiem pierwotnym, charakteryzuję się ścisłym zespoleniem jej członków poprzez więzi emocjonalne, osobiste, dialog. Środowisko to posiada cechy wspólnoty, posiada swoje funkcje (prokreacyjna, opiekuńcza, ekonomiczna, socjalizująca..) Rodzina posiada swoje normy, wartości oraz przekaz między pokoleniowy.
Co podlega diagnozie?
-sfera materialno-bytowa
-s oddziaływań wychowawczych
-s wartości
-s warunków strukturalnych
A także wg. Kawuli
-czynniki ekonomiczne, kulturalne i psychospołeczne
Techniki diagnostyczne
Informacje o środowisku potrzebne do dogłębnej diagnozy uzyskujemy dzięki m.in. takimi techniką jak: wywiad, rozmowa, analiza dokumentów, obserwacja, wybrane kwestionariusze i skale do oceny (kwestionariusz dla rodziców do badania postaw rodzicielskich -M.Zielińska ; inwentarz postaw; test komunikacji rodzic-dziecko; kwes rodzinnych praktyk wychowawczych)
Diagnoza w pracy społecznej
Na rzecz dziecka doświadczającego przemocy współpracuję opieka zdrowotna(lekarz, ginekolog, pielęgniarka) pomoc społeczna(pracownik socjalny) sfera edukacji (pedagog, psycholog) policja(interwencje)
3 teorie przemocy wobec dziecka:
-teoria ekologiczna, zwraca się w niej uwagę na przebieg interakcji zachodzących między jednostkami ich środowiskiem. Przemoc częściej występuję w obszarach tzw. Stresu społ (bezrobocie, bieda)
-t społeczno-kulturowa, w ramach tych teorii przyjmuję się, że rozmiary przemocy domowej powiązane są z kulturowym przyzwoleniem na stosowanie kar cielesnych
-t społeczno- strukturalna, przyczyny przemocy upatruje się w wadliwej strukturze społeczeństwa i niesprawiedliwej polityce socjalnej państwa wobec różnych grup społ (zakredytowania, raty, niskie płace)
Poglądy wpływające na prace socjalną
-p protekcjonistyczny, zakłada on ograniczone ingerowanie w sferę prywatnego życia rodziny
-p liberalistyczny, zakłada, że dziecko winno mieć te same prawa co dorosły, a ich uznanie zależy od samoświadomości jednostki
Przemoc wobec dziecka
Określa się jako krzywdę wyrządzoną dziecku zazwyczaj przez opiekuna, rodzica świadomie lub na skutek zaniedbania. Krzywda może mieć charakter fizyczny, emocjonalny, seksualny i na skutek zaniedbania
Przyczyny przemocy stosowanej wobec dziecka:
-doświadczenia przemocy przez rodziców w okresie własnego dzieciństwa
-doświadczenia deprawacji emocjonalnej w okresie własnego dzieciństwa
-alkoholizm jednego lub obojga rodziców
-zaburzenia psychiczne rodziców
-posiadanie dzieci z różnych związków
-przewlekła choroba lub inwalidztwo
-czynniki ekonomiczno-bytowe
-zaburzone interakcje między ludzkie
-marginalizacja społeczna
Strategie radzenia sobie z przemocą
-rozmowy ze sprawcą- wzbudzenie w partnerach poczucia winy „przemoc jest zła” 75& kob to stosuje
-uzyskiwanie obietnic
-straszenie
-ukrywanie się przed sprawcą
-pasywna obrona, osłanianie ciała przed atakiem
-unikanie
-walka obronna
-ujawnienie przemocy
Efekt psychologicznej pułapki, czyli dlaczego kobiety nie porzucają tyranów domowych
-model pułapki psychologicznej, poczucie odpowiedzialności za związek, zaznacza inwestycje czasu, sił, energii, zabiegów jakie włożyła w związek
-model pułapki sytuacyjnej, odejście przestrzega jako mniej korzystne aniżeli pozostanie w związku
-model pułapki lęku, lęk przed samotnością, niezaradność jest silniejsza niż cierpienia wynikające z relacji z toksycznym partnerem
-model wyuczonej bezradności
Założenia pracy socjalnej z osobą doznającą przemocy
-rozpoznanie problemu(diagnoza), nawiązanie właściwego kontaktu, ustalenie ograniczeń i zasobów, uruchomienie naturalnego wsparcia środowiskowego
-ocena sytuacji, ocena bezpieczeństwa podopiecznego, ustalenie katalogu niezbędnych potrzeb
-interwencja w pracy socjalnej z ofiarą przemocy, wsparcie psychologiczne, interwencja kryzysowa, zapewnienie schronienia, pomocy medycznej, zabezpieczenie podstawowych potrzeb materialnych, edukowanie, motywowanie, pomoc prawna itp.
-zakończenie i ewaluacja
Kierunki rozwoju opieki nad dzieckiem na zachodzie
-zmniejszenie się liczby pobytów dzieci w ośrodkach stałego pobytu
-tworzenie form całodziennej i dziennej opieki nad dziećmi
-promocja instytucji rodzin zastępczych
-dążenie do profesjonalizacji opieki
-kontrola jakości sprawowanej opieki
Czynniki hamujące pomoc rodzinom dotkniętym problemem pomocy domowej.
-balansowanie osób udzielających pomocy pomiędzy potrzebą, a odpowiedzialnością
-interwencja w sprawy przemocy domowej może być również szkodliwa jak sama przemoc wewnątrzrodzinna
-nieprzemyślane działanie, zbyt pochopne decyzje, zła diagnoza
-braki systemu pomocowego lub nieefektywność oddziaływania psychopedagogicznego
-istniejące normy i wzorce dot rodziny i jej funkcjonowania są często przyczyną zniechęcania do interwencji
-problem definicyjny zjawisk (co jest już przemocą a co nie)
-reakcje emocjonalne osób udzielających pomocy mogą utrudnić rozsądne podejmowanie dec i działań
-kontakt z takimi problemami rodzi obawy o własne bezpieczeństwo
Jak powinna wyglądać rozmowa na temat przemocy z dzieckiem ?
-powinna rozmawiać jedna osoba, w warunkach bezpiecznych, w niestresującym dla dziecka czasie, zależnie od wieku i doświadczeń dziecka, należy przejawiać wiarę i zaufanie w to co mówi dziecko
-należy zachować spokój, rozmowę zaczynamy od pytań ogólnych niezwiązanych z tematem diagnozy
-należy upewnić dziecko, że dobrze robi ujawniając przemoc, nie można obiecywać, że nikt inny się nie dowie, należy uwzględnić rytm w jakim dziecko się otwiera
-przyjmujemy co dziecko mówi bez osądzania, demonizowania, kryminalizowania syt.
-nie udajemy, że wszystko jest ok., dziecko ma wiedzieć, że to jest problem, który wspólnie da się rozwiązać
-nie wypowiadamy negatywnych sądów o agresorze, nie obiecujemy dziecku czegoś czego nie możemy zapewnić, rodzice nie powinni być obecni przy rozmowie
Diagnoza rodzin dysfunkcyjnych
Rodzina problemowa nie musi oznaczać rodziny patologicznej. Jest to rodzina charakteryzująca się zespołem cech niepożądanych ze społecznego pk widzenia. Ma problemy lub nie realizuje podstawowych funkcji rodziny. Rodzina taka stwarza zagrożenie dla socjalizujących się w rodzinie dzieci.
Cechy rodzin dysfunkcyjnych
-długotrwały stres w rodzinie (zła syt materialna, uzależnienia, podział obowiązków domowych)
Stres może być wywołany urodzeniem dziecka, dojrzewaniem dzieci, odchodzenie dzieci z domu, wydarzenia losowe(śmierć, utrata pracy, choroby) patogenne wzorce rodziny (alkoholizm, przemoc, prostytucja)
Diagnoza kryzysu
Czynniki wywołujące kryzys:
-poziom zdolności regeneracyjnych rodziny
-typ rodziny
-mocne strony rodziny
-wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół
-indywidualne cechy każdego z członków rodziny
-sposób radzenia sobie z trudnymi syt
Czynniki jakie należy brać pod uwagę diagnozując rodzinę
-wydolność (lub jej brak) materialna
-warunki mieszkaniowe
-patologie społeczne w rodzinie,
-dojrzałość lub niedojrzałość społ-emocj rodziców
-samotne rodzicielstwo
Rodzaje konfliktów:
-jawny; ich przebieg jest możliwy do zaobserwowania. Najczęściej w konflikty te włącza się różne strony przeciwników i zwolenników(teściowa i moja mama)
-ukryty; są one zatajone przed otoczeniem, przybierają one postać tzw. Walki niejawnej
-konstruktywny; konflikt ten przynosi wzmocnienie związku, wzrost zaufania, podwyższoną samoocenę, diagnozę cech partnera, zmniejszenie lub ustanie napięć, zaspokojenie potrzeb oby stron, wyrównanie szans członków
-destruktywny; pojawia się gdy nawarstwiają się nieporozumienia w związku, a przez to osłabiają się więzi pomiędzy partnerami. Partnerzy nie pragną rozwiązania konfliktu lecz wchodzą na ścieżkę walki towarzyszy im wówczas wyładowanie frustracji, zdania nacechowane negatywnie, brak zaufania, brak poczucia wspólnoty
Etapy procesu sytuacji konfliktowej
-narastanie, emocje rosną
-otwarcie, wybuch emocji
-eskalacja, „ty mi tak to ja Tobie jeszcze gorzej”,
-konfrontacja, partnerzy są zmęczeni konfliktem, próba porozumienia
Formy nawiązywania konfliktów
-separacja, najgorszy i najprostszy sposób rozwiązywania konfliktów
-uległość, dominacja
-kompromis, gdy spotykają się jednostki równe sobie
-od negatywnych do poz oddziaływań, gest pojednania
-strukturalna poprawa, efektywna komunikacja między partnerami, najlepszy sposób rozwiązywania konfliktów. Powoduję ona przedstawienie stanowisk obu stron, ujawnienie prawdziwych emocji, oddzielenie spraw błahych od małostkowych, wzrost zaufania, chętne poruszanie spraw wrażliwych
Rozpoznanie tradycyjnych (wadliwych) sposobów rozwiązywania konfliktów
-ignorowanie, milczeniem pomija się problem
-odwlekanie, odwlekanie dyskusji
-pokojowe współistnienie, udawanie, że nie ma konfliktu
Diagnoza uzależnienia i współ uzależnienia
ICD10 Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób Urazów i Przyczyn Zgonów mówi, że zespół uzależnienia od alkoholu możemy zdefiniować po wystąpieniu przynajmniej 3 z 10 objawów (w miesiącu, rok-kilka okresów)
Objawy:
-silne pragnienie lub poczucie przymusu
-upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (trudno zakończyć, ograniczyć, powstrzymać się)
-fizjologiczne objawy, zespół abstynencyjny (drżenie rąk, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, majaczenia senne, niepokój)
-zmieniona, najczęściej podwyższona tolerancja na alkohol
-koncentracja życia wokół picia, każda okazja jest dobra
-uporczywe picie alkoholu, pomimo szkodliwych następstw
-palimosesty, urywanie się filmu
-zaniedbanie fizyczne i zawodowe
-klinowanie, picie alkoholu w trakcie trzeźwienia
-konsekwencje zdrowotne, marskość wątroby
Diagnoza współ uzależnienia występuję gdy:
-zależność własnej samooceny od opinii innych zwłaszcza alkoholika
-branie na siebie odpowiedzialności za zaspokajanie potrzeb innych kosztem siebie
-problemy z wyznaczaniem granic zbliżania się i izolowania od alkoholika
-skłonność do nawiązywania relacji z ibisami o zaburzonej osobowości
-spełnienie 3 lub więcej wymienionych (zaprzeczanie, tłumienie uczuć, depresja, nadmierna czujność, kompulsywność, lęk, nadużywanie środków zmieniających świadomość, doświadczenia przemocy seksualnej, fizycznej, choroby somatyczne, przebywanie w toksycznym związku bez szukania pomocy)
Diagnoza zespołu FAZ (jednostka chorobowa) 4 kryteria:
-opóźniony wzrost,
-uszkodzenia mózgu (opóźniony rozwój, niedorozwój, zaburzenia zachowania, trudności w uczeniu się)
-charakterystyczne rysy twarzy (małe oczodoły, krótki nos, płaska twarzoczaszka, bardzo wąska górna warga, mała szczęka, brak rynienki pod nosowej)
-potwierdzone wywiadem spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży