Ocena projektu inwestycyjnego
1.Podstawy planowania
Planowanie jest pierwszą z funkcji niezbędnych w systemie zarządzania. Planowanie z natury dotyczy przyszłości, a więc sytuacji, która będzie kształtowana przez inne czynniki niż te, która ukształtowały stan obecny. Wiąże się z tym problemem trafność przewidywań przyszłych warunków działalności gospodarczej. Planując działania trzeba ocenić problemy, które dają szansę dojścia do zamierzonego celu.
Zarządzanie obejmuje:
• Planowanie
• Organizowanie
• Decydowanie
• Motywowanie
• Kontrolowanie
Planowanie ma następujące funkcje:
• Pozwala wpływać na kształt przyszłości, zamiast oczekiwać co czas przyniesie,
• Pozwala jasno określić cel i kierunek rozwoju przedsiębiorstwa,
• Skupia uwagę na oszczędnym gospodarowaniu zasobami,
• Harmonizuje działalność przedsiębiorstwa,
• Ułatwia orientację e celach przedsiębiorstwa, ich hierarchii i powiązaniach,
• Umożliwia przygotowanie do przetrwania ewentualnych kryzysów przedsiębiorstwa,
• Prezentuje przedsięwzięcie na zewnątrz.
Proces planowania składa się z usystematyzowanych działań obejmujących:
• OKREŚLENIE CELÓW-cele poszczególnych planów cząstkowych muszą uwzględnia cele planów wyższego rzędu,
• OCENA SYTUACJI-w planie należy uwzględnić wszystkie możliwe uwarunkowania otoczenia zew. oraz środowiska wew. Firmy,
• USTALENIE PROCEDURY-w planie ustalania się zadania do wykonania, metody i porządek ich realizacji,
• USALANIE HARMONOGRAMU PRACY-terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych prac,
• PRZYPISYWANIE ODPOWIEDZIALNOŚCI-w każdy etapie realizacji planu należy wskazać osobę, czy zespół osób odpowiedzialnych za realizacje zadań. Ponadto należy określić władzę, kontrolę nad planem oraz odpowiedzialność za rezultaty,
• SPRAWDZENIE WYKONALNOŚĆI PLANU I KOSZTÓW REALIZACJI-jest to ostateczny przegląd planu przed przystąpieniem do jego realizacji.
PLAN DZIAŁANIA POWINIEN ODPOWIADAĆ NA NASTEPUJĄCE PYTANIA:
CO CHCEMY ROBIĆ?
(Charakterystyka przedsiębiorstwa)
JAK CHCEMY TO WYKONAĆ?
(Jakimi środkami planujemy zrealizować zamierzenie)
CZYM DYSPONUJEMY?
(Analiza własnych zasobów materialnych, ludzkich i finansowych)
CZEGO NAM BRAKUJE?
(Analiza braków w tym samym obszarze działania)
JAK ZAMIERZAMY DZIAŁAĆ NA RYNKU?
(Opis produktu, rynku, klientów, konkurencji, zaplanowanie działania marketingowego)
ANALIZA EKONOMICZNO-FINANSOWA PRZEDSIĘWZIĘCIA.
(Plany finansowe, analiza wykonalności projektu)
10 PORAD PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁANIA
BĄDŹ ZWIĘZŁY
PRZEDSTAW CZYNNIKI SUKCESU
BĄDŹ GŁÓWNYM AUTOREM PLANU
NIE UNIKAJ ELEMENTÓW RYZYKA
PISZ ZROZUMIALE DLA WSZYSTKICH
NIE OBIECUJ KORZYŚCI „NA WYROST”
NADAJ OPRACOWANIU PROFESJONALNĄ FORMĘ
ZWRÓĆ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ NA STRESZCZENIE
SPRAW ABY OPRACOWANIE BYŁO ZWARTE I LOGICZNE
ZASIĘGNIJ OPINNI W SPRAWIE TWOJEGO OPRACOWANIA
2.Planowanie poprzez cele
Każda firma powinna być organizacją uporządkowaną i powołaną do realizacji celów. Formułowanie i wybór celów jest najważniejszym przedsięwzięciem w procesie planowania działalności, zaś głównym krokiem w formułowaniu celów jest zdefiniowanie MISJI.
MISJA firmy to cel najbardziej ogólny, ukierunkowany na pożądany stan, który firma chce osiągnąć w przyszłości . Wyraża ona aspiracje i trwałe dążenia jako całość do osiągnięcia zakładanych efektów .Sformułowanie misji wymaga wcześniejszego rozważenia i odpowiedzi na pytania:
1. Po co istnieje firma?
2. Do czego dąży ?
3. Czyje i jakie potrzeby pragnie zaspokoić?
4. Jakie społeczne cele zakłada?
Podstawowy cel jakim jest misja, jest rozpisywanie na cele bardziej szczegółowe i konkretne, obejmujące krótszy okres: Strategiczny, operacyjny i taktyczny.
Konieczność ustalenia celów wynika z ich następujących funkcji:
• Nadają jednolity kierunek działaniom ludzi oraz zasobów rzeczowych firmy
• Pomagają zrozumieć ważność działania do osiągnięcia celu
• Wytyczanie systematycznie pomagają w dążeniu do doskonałości w działaniu
• Są źródłem motywacji dla właściciela i pracownika
• Są źródłem wysiłku do podnoszenia jakości i efektywności działania
• Pozwalają ocenić wyniki firmy jako całość oraz osób w nią zaangażowanych
Zestaw celów o różnym poziomie szczegółowości tworzy hierarchiczną strukturę celów. Cele niższego rzędu muszą przyczynić się do realizacji celów wyższego rzędu. Poznajemy strukturę celów na przykładzie gospodarstwa ekologicznego:
Rodzaje celów Rodzaj problemów ujętych w celach Okres objęty celami -Przykładowe treści celów
Cel przewodni MISJA Po co istnieje moje gospodarstwo? Długi okres ok. 10-20 lat -Jestem producentem zdrowej żywności dla dzieci
-Jestem producentem żywności ekologicznej
Cel
strategiczny Co uczynić w jakim kierunku podążyć aby zrealizować misję? Średni okres czasu 3-5do 10lat -Chce być liderem na rynku zdrowej żywności w jak najkrótszym czasie
-Musze upowszechnić ekol. Tech. Prod.
-Wzrost sprzedaży rocznej o 5%
-Obniżam koszty produkcji o 2% rocznie
Cel operacyjny Co musze zrobić aby osiągnąć cele strategiczne? Okres uzależniony od konkretnego działania -Dobre przygotowanie gleby pod uprawę warzyw gruntowych
-Produkcja soków z warzyw
-Wysokie jakość wyrobów własnych
-Przechowalnia do owoców
-Sad z odmianami odporne na choroby
Cel taktyczny Co zrobić aby zrealizować cel taktyczny? Okres krótki(miesiąc. Kwartał) -Posadzić sad w 10 mcs
-Zebrać warzywa do nadejścia mrozów
-Uprawić glebę wczesną wiosną
Reasumując, należy podkreślić, iż cele powinny:
• Mieć pokrycie w zasobach
• Mieć wymiar czasowy
• Być wykonalne
Ocena projektu inwestycyjnego
Finansowa opłacalność projektu - z punktu widzenia inwestora - powinna być nadrzędnym kryterium oceny inwestycji, ważniejszym niż inne zalety projektu. Tradycyjne metody oceny odnoszą poziom zysku netto do zainwestowanego kapitału. Jednak jest to uważane za niewystarczające ze względu na długi czas trwania projektu. Dyskontowanie strumieni pieniężnych stało się więc formą powszechniej akceptowaną.
Istnieją dwie podstawowe metody dyskontowe, stosowane w praktyce do oceny opłacalności finansowej projektów inwestycyjnych: metoda wartości aktualizowanej netto NPV i metoda wewnętrznej stopy zysku IRR.
NPV jest definiowana jako wartość uzyskana przez dyskontowanie (przy stałej stopie dyskontowej i osobno dla każdego roku) różnic między wpływami a wydatkami pieniężnymi, powstającymi podczas funkcjonowania projektu. Stopa dyskonta powinna być równa rzeczywistej stopie oprocentowania kredytów długoterminowych. Jeśli wartość NPV jest dodatnia, inwestycja uważana jest za rentowną, jeśli zaś równa zeru - to projekt jest możliwy do przyjęcia, pod warunkiem że uwzględniono duży margines błędu. W przypadku gdy NPV jest ujemny, projekt powinien być odrzucony.
Natomiast IRR jest stopą dyskontową, przy której wartość aktualizowanych wydatków pieniężnych równa się wartości aktualizowanych wpływów pieniężnych lub - inaczej mówiąc - stopa dyskontowa, przy której aktualizowana wartość efektów równa się wartości nakładów inwestycyjnych, a NPV równy jest zeru. IRR dokładnie pokazuje stopę efektywności inwestycji, może być bowiem interpretowany jako roczna pieniężna stopa zwrotu netto zainwestowanego kapitału. Projekt będzie realizowany, jeśli IRR jest większa niż stopa dyskontowa (koszt kapitału powiększony o margines ryzyka).