Azja

Japonia



Środowisko



Japonia składa się z około 3000 wysp , które tworzą długi łańcuch ciągnący się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji . Największymi wyspami są:Honsiu , Hokkaido , Sikoku i Kiusiu . Na tych czterech wyspach żyje większość Japończyków , chociaż ponad połowę ich powierzchni zajmują góry i porośnięte lasami wzgórza . Liczne potoki i wodospady spadające ze stromych

stoków tworzą malownicze , niepowtarzalne krajobrazy . Ukształtowanie powierzchni spowodowało , że rolnictwo rozwinęło się jedynie na nizinach nadbrzeżnych . Są to jednocześnie jedne z najgęściej zaludnionych obszarów na świecie , a takie miasta jak Tokio czy Jokohama tworzą rozległe

aglomeracje Japonia odczuwa ogromny deficyt wolnych terenów , dlatego zasypuje się i osusza zatoki morskie . Wyspy są wierzchołkami ogromnego , podwodnego łańcucha górskiego , który wynurza się z wód Oceanu Spokojnego . Obszar ten jest jednym z najmłodszych ( pod względem geologicznym ) fragmentów Ziemi i bardzo niespokojnym . Częstym zjawiskiem są tu wybuchy wulkanów i trzęsienia ziemi , związane z przemieszczaniem się mas skalnych i magmy we wnętrzu Ziemi , które wielokrotnie powodowały ogromne zniszczenia . Czasami podmorskie trzęsienia ziemi są przyczyną wielkich fal morskich zwanych tsunami , które zalewają wybrzeża , zatapiają statki , niszczą wszystko , co napotkają na swojej drodze . Japonia ma zróżnicowany klimat . Na północy występują chłodne lata i chłodne , śnieżne zimy . Bardziej na południu zimy są łagodniejsze ,

a lata ciepłe i wilgotne . Na wyspach Riukiu występuje klimat podzwrotnikowy. Jesień i wiosna są prawie w całej Japonii pogodne i słoneczne , a typowym obrazkiem dla japońskiej wsi w okresie wiosny są kwitnące wiśnie i śliwy .











Gospodarka



Japonia jest krajem cudów gospodarczych . Jednym z nich jest sposób wykorzystywania ziemi . Dzięki nowoczesnym metodom uprawy zagospodarowane są nawet najmniejsze skrawki terenu nadające się dla celów

rolniczych , z których uzyskuje się duże zbiory , herbaty , ziemniaków , owoców , rzepaku i tytoniu . Wysokie plony są możliwe dzięki stosowaniu specjalnych odmian oraz używaniu nawozów sztucznych i środków ochrony roślin . Zastosowanie nowoczesnego sprzętu , np.: maszyn do zbioru ryżu ,

sprawia , że w wysoko wydajnym rolnictwie japońskim może pracować bardzo niewiele osób . Kolejnym cudem jest fakt , że ten nieduży wyspiarski kraj ,

pokonany w drugiej wojnie światowej , stał się jedną z największych potęg przemysłowych świata . Jest to efekt ciężkiej pracy Japończyków , jak również stosowanie nowoczesnych technologii . Japonia musi sprowadzić duże ilości ropy naftowej i innych surowców dla przemysłu , ale produkuje więcej samochodów i kolorowych telewizorów niż jakikolwiek inny kraj na świecie .

Firmy japońskie otwierają fabryki na całym świecie . Jednak ostatnio ich towary muszą konkurować z artykułami produkowanymi w innych krajach

azjatyckich , takich jak np. Korea Południowa . Niektórzy ludzie uważają ,

że powodzenie Japonii jest wynikiem zmuszania ludzi do ciężkiej pracy ,

ciągłej rywalizacji , która towarzyszy życiu Japończyków od przedszkola do emerytury . Wielkie przedsiębiorstwa często wymagają od swoich pracowników wielkiej lojalności , śpiewania specjalnie napisanych hymnów na cześć przedsiębiorstw , ubierania się firmowe uniformy i wspólnego , codziennego gimnastykowania . W zamian pracodawcy organizują pracownikom czas wolny , zapewniają opiekę medyczną i mieszkania .





Ludność



Pierwszymi mieszkańcami Japonii byli jasnoskórzy Ajnowie . Ostatni ich

potomkowie żyją dziś na Hokkaido , najbardziej na północ wysuniętej wyspie spośród dużych wysp Japonii . Zachowały się tam nieliczne wioski Ajnów , którzy wymieszali się z Japończykami . Większość obecnych mieszkańców

Japonii jest potomkami ludów , które przybyły tu przed tysiącami lat

z kontynentu azjatyckiego . Jedynymi liczniejszymi mniejszościami etnicznymi są Koreańczycy i Chińczycy .

Ponad 75% Japończyków mieszka w zatłoczonych miastach , głównie na wyspie Honsiu . Pracują oni w biurach , bankach , fabrykach , sklepach

i zwykle dojeżdżają do pracy z odległych przedmieść pociągami lub metrem .





Chiny









Środowisko



Chiny są trzecim co do wielkości krajem świata , po Rosji i Kanadzie . Krajobraz Chin , tak jak i klimat , jest bardzo zróżnicowany . Na północnym

wschodzie zimy są długie i mroźne , a lata krótkie i bardzo gorące . Region

ten jest znacznie zalesiony i obfituje w liczne bogactwa mineralne , w tym węgiel kamienny .

Duże różnice temperatur są szczególnie typowe dla północnych obszarów kraju , gdzie rozległe stepy sąsiadują z dziewiczymi terenami pustyni

Gobi . Latem w ciągu dnia temperatura na pustyni dochodzi do 38 stopni Celsjusza , ale zimą może spaść w nocy do -34 stopni Celsjusza .

Północno-wschodnią część Chin zajmuje Nizina Mandżurska , otoczona górami Wielki Chingan i Mały Chingan . Na wschodzie , nad Morzem Żółtym

leży aluwialna Nizina Chińska ,odwadniana przez szeroką, krętą Rzekę Żółtą ,

znaną z katastroficznych powodzi . Żyzne namuły wyniesione z Wyżyny Lessowej są osadzone w korycie , co sprawia , że jest to ważny region rolniczy.

Przepływająca przez centrum kraju Jangcy jest głównym szlakiem wodnym Chin . Wypływa z gór leżących na zachodzie i uchodzi do Morza Wschodniochińskiego . Ma 6300 km długości i jest trzecią rzeką świata . Zachodnią część Chin zajmuje wysoko położona , niegościnna Wyżyna Tybetańska , często nazywana "Dachem świata". Bardziej na południe ciągnie się łańcuch Himalajów z najwyższym szczytem świata - Mount Everest ( Czomolungma ).Himalaje obniżają się w kierunku południowo - wschodnim , gdzie znajduje się najcieplejsza część Chin. Zarówno południowe Chiny , jak i pobliska wyspa Hajnan mają klimat gorący i wilgotny , z wiejącymi od maja do października wiatrami monsunowymi , przynoszącymi obfite opady .

Gospodarka



Duża liczba mieszkańców i wielkość Chin sprawiają , że kraj ten należy do najważniejszych - pod względem gospodarczych - państw na świecie . Występują tu bogate złoża węgla kamiennego , ropy naftowej , rud żelaza

i wolframu . Chiny mają duże zasoby leśne , potencjał hydroenergetyczny , obfitujące w ryby łowiska . Urodzajne gleby mogą dostarczać wystarczającej ilości żywności dla prawie całej ludności kraju . Chiny mają również liczące kilkanaście wieków tradycje handlowe i rzemieślnicze . Dokonano tu wielu znaczących wynalazków . Chińczycy zbudowali kompas , wynaleźli druk , banknoty , opracowali metodę produkcji porcelany . Mimo tych ogromnych możliwości i osiągnięć , Chiny miały zawsze problemy ekonomiczne , które występują także i dzisiaj . Wiele z bogactw mineralnych zalega w odludnych , trudno dostępnych regionach . Na znacznych terenach jest zbyt sucho , aby można było rozwijać rolnictwo bez sztucznego nawadniania . Ponadto miasta i przemysł rozwijają się często na obszarach o największym znaczeniu dla rolnictwa .





Chiny mają ogromne zasoby siły roboczej , ale wraz ze wzrostem liczby ludności , rosną potrzeby w zakresie wyżywienia , opieki zdrowotnej

i oświaty. Gdy w 1949 władzę w Chinach przejęli komuniści , usiłowali poprawić dole chłopów i robotników , którzy od wieków byli wyzyskiwani i cierpieli nędzę . W latach 50. i 60. zaczęto rozwijać przemysł ciężki . Na obszarach wiejskich zorganizowano rolnicze gospodarstwa produkcyjne zwane komunami , w których wieśniacy , po połączeniu gospodarstw , wspólnie pracowali przy uprawie roślin i hodowli zwierząt . Poczynając od lat

80. w Chinach pojawiły się elementy gospodarki rynkowej , dopuszczono własność prywatną , zezwolono na działalność zagranicznych inwestorów .

Gospodarka zaczęła się szybko rozwijać , a produkty chińskie znalazły się na rynkach niemal wszystkich krajów świata . Nastąpiło szybkie unowocześnienie przemysłu , rozwinęły się usługi , między innymi nowoczesna telekomunikacja.







Ludność



Od czasu , gdy władzę w Chinach przejęli w 1949 roku komuniści , życie mieszkańców tego kraju uległo poprawie . Podniósł się poziom życia , zwłaszcza w miastach . Życie rodzinne bardzo ważne dla Chińczyków , uległo bardzo dużym przeobrażeniom . Zmieniły się również praktyki religijne . Od wieków religia była bardzo ważnym elementem w życiu Chińczyków i obok siebie egzystowało wiele wierzeń . Gdy do władzy doszli komuniści religia zaczęła być dyskryminowana , szczególnie w latach 60. , w okresie znanym jako rewolucja kulturalna . Obecnie władze są bardziej tolerancyjne i ludzie mają większą swobodę praktyk religijnych . Większość ludności żyje na wsi

i zajmuje się rolnictwem . Głównymi uprawami na północy są pszenica , kukurydza i ryż , podczas gdy na południu największe znaczenie mają ryż

i herbata . Większość ludności skupiona jest w bardzo gęsto zaludnionej wschodniej części Chin , gdzie znajdują się najlepsze tereny dla rolnictwa .





Indie



Środowisko



Indie mają kształt wielkiego trójkąta skierowanego wierzchołkami na południe , w stronę Oceanu Indyjskiego . Zajmują większą część rozległego obszaru , który wraz z Bangladeszem i Pakistanem jest często nazywany subkontynentem indyjskim . Od północy i północnego wschodu kraj ograniczają wysokie , pokryte śniegiem szczyty Himalajów - najwyższych gór na świecie . W północno - zachodniej części łańcucha górskiego rozpościera się malowniczy , urozmaicony jeziorami region Dżammu i Kaszmir . Podnóża Himalajów porastają lasy , w których żyją lamparty i tygrysy . Na południe od Himalajów rozpościera się rozległa Nizina Hinduska . Żyje tu większość mieszkańców kraju , skupiona na urodzajnych terenach powstałych z osadach naniesionych przez potężną rzeką Ganges .



Na południowym zachodzie rozpościera się sucha i niegościnna pustynia Thar . Trzeci główny region stanowi rozległa wyżyna Dekan , zajmująca środkową i południowa część Półwyspu Indyjskiego . Jest ona pokryta polami uprawnymi i pastwiskami . Występują tu również liczne złoża surowców mineralnych . Wyżynę Dekan otaczają góry i wzgórza : na zachodzie - Ghaty Zachodnie i na wschodzie - Ghaty Wschodnie , które opadają stromo ku nizinom nadmorskim . Ghaty Zachodnie są wyższe od Ghatów Wschodnich

i porośnięte w niższych partiach wilgotnymi lasami równikowymi . W lecie

z południowego zachodu wieją silne wiatry monsunowe , przynoszące całym Indiom obfite opady .



Gospodarka



Indie są krajem bogatym w zasoby naturalne , dzięki czemu możliwa jest produkcja dużej ilości żywności i wiele artykułów przemysłowych . Jednak szybki wzrost liczby ludności powoduje , że żywności nie starcza dla wszystkich.

Wielu mieszkańców Indii żyje nadal w ubóstwie , pada ofiarami klęsk żywiołowych , takich jak susze , trzęsienia ziemi i powodzie , co jeszcze pogłębia ich nędzę . Powierzchnie tutejszych terenów rolniczych jest bardzo duża , ale większość ziemi jest mało urodzajna . Od chwili uzyskania przez Indie niepodległości w 1947 kolejne rządy przywiązują dużą wagę do modernizacji rolnictwa . Obecnie rolnictwo daje około 1/3 dochodów . Aby można było wykorzystać rolniczo tereny pierwotnie suche , w wielu częściach kraju rozbudowano systemy nawadniające . Wyraźny wzrost produkcji rolnej spowodowało wprowadzenie nowych , wysoko plennych odmian roślin uprawnych i nawożenie . Większość tutejszych gospodarstw jest zbyt mała , aby można było stosować nowoczesne maszyny, a produkowana w nich żywność wystarcza w zasadzie na zaspokojenie potrzeb jednej rodziny . Gospodarstwa rolne w Indiach stają się coraz mniejsze , ponieważ zgodnie ze zwyczajem hinduskim ziemia jest dzielona po śmierci rodziców między wszystkie dzieci . Część mieszkańców Indii domaga się zmiany tego prawa , dzięki czemu gospodarstwa mogły by być większe i dawałyby większa produkcję . Od lat 50. miasta indyjskie zmieniły swoje oblicze pod wpływem rozwijającego się przemysłu .Poza tradycyjnymi artykułami , takimi jak wyroby bawełniane i jedwabne , produkuje się tu nowoczesne maszyny oraz wyroby elektrotechniczne. Ponad 50 % energii elektrycznej otrzymuje się dzięki wykorzystywaniu miejscowych surowców energetycznych - ropy naftowej i węgla kamiennego . W Indiach szybko rozwijają się również usługi i coraz więcej mieszkańców znajduje zatrudnienie w turystyce , bankowości i łączności .



Ludność



Indie są krajem zamieszkanym przez wiele różnych grup etnicznych , posługujących się tysiącem różnych języków i dialektów . Ludność jest zróżnicowana również pod względem religijnym , chociaż ponad 80 % mieszkańców Indii stanowią wyznawcy hinduizmu . Zgodnie z hinduistyczną tradycją , ludzie od urodzenia żyją w odrębnych , zamkniętych grupach społecznych , zwanych kastami . Chociaż konstytucja znosi wszystkie przywileje związane z kastami , surowe rygory w każdej kaście nadal regulują kwestie związane z wyżywieniem , ubieraniem się oraz pracą .

Wielu wioskach indyjskich sposób życia nie zmienił się od stuleci . Każdego dnia ludzie czerpią wódę z jednej wspólnej studni i oświetlają swoje domostwa lampami oliwnymi . Ale wraz z rozwojem gospodarczym kraju , coraz więcej wsi posiada wodociągi i elektryczność . W miastach biedota , stanowiąca większość , gnieździ się w slamsach , natomiast ludzie bogaci zamieszkują dzielnice wzniesione na wzór europejski . Niektórzy Hindusi ubierają się

zgodnie z moda europejską , inni preferują stroje tradycyjne , takie jak na przykład barwne sari , noszone przez wiele kobiet indyjskich . Życie społeczne

w Indiach koncentruje się na bazarach , które są pełne ludzi wymieniających wiadomości przy ogłuszających dźwiękach muzyki , klaksonów samochodowych i nawoływań ulicznych sprzedawców .