Wszechświat - referat
1. a) Układ słoneczny
Pod pojęciem Układu Słonecznego rozumie się Słońce i wszystkie ciała niebieskie, związane z nim grawitacyjnie: planety ze swoimi księżycami oraz planetoidy, komety i meteoroidy, a także materię pyłowo-gazową, która wypełnia przestrzeń międzyplanetarną. Układ Słoneczny wchodzi w skład Galaktyki. Położony jest mniej więcej w płaszczyźnie dysku galaktycznego, w odległości około 10 kiloparseków (czyli ponad 30 tysięcy lat świetlnych) od jej centrum, na peryferiach jednego z ramion spiralnych. Okres obiegu Układu Słonecznego wokół środka Galaktyki wynosi 250 mln lat. Układ Słoneczny porusza się względem sąsiednich gwiazd z prędkością około 20 km/s w kierunku punktu, zwanego apeksem Słońca, znajdującego się na sferze niebieskiej w gwiazdozbiorze Herkulesa.
b) Układ planetarny
Układ planetarny to system ciał niebieskich występujących w nim. Należą do niego:
- gwiazda (być może gwiazdy - gwiazdy podwójne)
- planety
- księżyce planet
- komety
- meteory
- inne mniejsze pozostałości po tworzeniu się układu planetarnego
c) Orbita
Tor ciała niebieskiego krążącego wokół innego ciała niebieskiego. W Układzie Słonecznym Ziemia, inne planety, asteroidy, komety i mniejsze ciała podążają po swoich orbitach wokół Słońca. Także księżyce podążają po własnych orbitach wokół swoich planet.
to miara odległości często stosowana w astronomii. Jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie jednego roku.
1 l.y. = 9,4605•1015 m (w przybliżeniu 9 500 bilionów km)
1 l.y. = 63240 j.a.
1 pc = 3,2616 l.y. = 206265 j.a.
d) Opis planet
Merkury-
-średnia odległość od Słońca: 57900000 km
-średnica: 4878 km
-Temperatura na powierzchni: -185 do 430C
-doba: 59 ziemskich dni
-rok: 88 ziemskich dni
-liczba księżyców – 0
- nachylenie osi: 00
Wenus
-Średnica odległości od słońca: 108200000 km
-Średnica: 12104 km
-Temp. na pow. 480C
-Doba: 243 ziemskich dni
-Rok 225 ziemskich dni
-Liczba księżyców – 0
-Nachylenie osi: 177 18’
Ziemia
- Średnia odległość od Słońca:150000000
- Średnica:120420 km
- Temperatura na powierzchni: -180C
- Doba: 10,23 godziny
- Rok: 29,46 ziemskich lat
- Liczba księżyców: 2
- Nachylenie osi: 2642’
Mars
- Średnia odległość od Słońca:227900000 km
- Średnica:6787 km
- Temperatura na powierzchni: -120 do 15
- Doba: 24,6 godziny
- Rok: 687 ziemskich dni
- Liczba księżyców: 2
- Nachylenie osi : 2512’
Jowisz
- Średnia odległość od Słońca:778300000 km
- Średnica:142760 km
- Temperatura na powierzchni:-150C
- Doba: 9.84 godziny
- Rok: 11,86 ziemskich lat
- Liczba księżyców: 39
- Nachylenie osi: 307’
Saturn
- Średnia odległość od Słońca: 1427000000 km
- Średnica: 120420 km
- Temperatura na powierzchni: -180C
- Doba: 10,23 godziny
- Rok: 29,46 ziemskich lat
- Liczba księżyców: 30
- Nachylenie osi: 2642’
Uran
- Średnia odległość od Słońca: 2871000000 km
- Średnica:51118 km
- Temperatura na powierzchni: -214 C
- Doba: 17,24 godziny
- Liczba księżyców: 21
- Nachylenie osi: 98
Neptun
- Średnia odległość od Słońca:4497000000 km
- Średnica:49528 km
- Temperatura na powierzchni:-220C
- Doba: 18,4 godziny
- Rok: 164,8 ziemskich lat
- Liczba księżyców: 8
- Nachylenie osi: 2936’
Pluton
- Średnia odległość od Słońca:5913000000 km
- Średnica:2284 km
- Temperatura na powierzchni: - 230 C
- Doba: 6,39 dnia
- Rok: 248,5 ziemskich lat
- Liczba księżyców: 1
- Nachylenie osi 118
e) Teoria Kopernika
Teoria M. Kopernika- przenosi układ odniesienia z Ziemi do Słońca , co ujmuje się lapidarnie w Polsce : ”Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”. Po powrocie Kopernikański uczeni uświadomili sobie, że nie żyjemy w wyjątkowym miejscu w kosmosie. Okazuje się bowiem, że prawa przyrody, czyli prawa fizyki, nie są wyjątkowe, ale są takie same również w innych zakątkach naszego Wszechświata. To twierdzenie nazywamy kopernikańską kosmologiczną. To dzięki tej zasadzie możemy wnioskować o budowie odległych obiektów naszego Wszechświata zakładając, że atomy na odległej gwieździe podlegają tym samym prawą fizyki co w naszym laboratorium.
Teoria Geocentryczna - ruchu planet była bardzo skomplikowana.
Zakładała, że Ziemia jest nieruchoma a ruch planet odbywa się po stosunkowo
niewielkich kołach, zwanych epicyklami, których środki biegną po okręgach
kół dokoła Ziemi, położonej nieco poza środkami tych kół. Teoria geocentryczna
budowy świata głosiła, że ruch ciał niebieskich odbywać się może jedynie po kołach,
które w starożytności uważano za krzywe doskonałe. Zakładano zgodnie z nauką
Arystotelesa, że Ziemia i Niebo złożone są z odmiennych elementów i rządza się
odmiennymi prawami. Teorie geocentryczną obalił polski astronom Mikołaj Kopernik.
Wykazał, że złożoność obserwowanych ruchów planet na niebie wynika stąd,
że planety obserwujemy z ruchomej Ziemi. Środkiem ruchów wszystkich planet
jest Słońce oraz Ziemia jest jedną z planet. Teorię heliocentryczną budowy
świata Kopernik przedstawił w swym największym dziele De revolutionibus.
Włoski astronom Galileusz (Galileo Galilei)dostarczył dzięki swym obserwacjom
wielu argumentów przemawiających za słusznością Teorii heliocentrycznej
Kopernika. W 1609 roku zastosował lunetę astronomiczną do obserwacji nieba.
2 SŁOŃCE JAKO ŹRODŁO ENERGI
Co się dzieje na Słońcu? – Prawie cała energia Słońca (ponad 95%) produkowana jest w kuli o promieniu 0,25 R stanowiącej zaledwie 1,5% całej objętości słońca
Opis słońca
Średnica równikowa: 1392000 km
Średnica południkowa: 1392000 km
Masa: 932950
Okres obrotu: w przybliżeniu 27 dni
Przyspieszenie grawitacyjne 273 m/s2
3. JEDNOSTKA ASTRONOMICZNA, ROK ŚWIETLNY
1) Jednostka astronomiczna- (skrót j.a po angielsku AU, astronomical unit ) jest to legalna w astronomii jednostka odległości, równa długości promienia niepertubowanej orbity kołowej ciała o masie znikomo małej, które krąży dookoła słońca mająca 86400 sekund efemercydalnych.
2) Rok świetlny- (ang. light year) to miara odległości stosowana w astronomii. Jest to odległość jaka pokonuje światło w próżni w czasie jednego roku.
1 l.y=9,4605•1015 m (9500 miliardów km)
1 l.y=63240 j.a
1 pc + 3,2616 l.y=206265 j.a
4. ZACMIENIE SŁONCA I KSIĘŻYCA
Zaćmienie słońca- powstaje, gdy Księżyc znajduje się pomiędzy słońcem a ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.
Zaćmienie księżyca- zachodzi, gdy Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem
i Księżyc „wejdzie” w stożek cienia ziemi.
Przypływy i odpływy- są spowodowane opadami deszczów i topnieniem wielkich lodowców .
5. POJĘCIA
1) Gwiazda – to ciało niebieskie będące skupiskiem związanej grawitacyjnie materii, w której zachodzą reakcje syntezy jądrowej
2) Kometa – jest to ciało niebieskie poruszające się po orbicie eliptycznej lub torze zbliżonym do paraboli wokół słońca. Zbudowana jest z jadra i jego mglistej otoczki zwanej komą z warkocza
3) Meteoryt- pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego przyciągającego przez znaczenie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni.
6. DROGA MLECZNA NASZA GALAKTYKA
Droga mleczna – to galaktyka spiralna. W której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Droga Mleczna inaczej nazywana jest, Galaktyką . Zawiera około 200 miliardów gwiazd i na średnicę około 100000 lat świetlnych .Na niebie widziana jako jasna „smuga” przecinająca niebo.
7. POJĘCIA
Czarna dziura- to obiekt astronomiczny, który tak silnie oddziałuje grawitacyjnie na swoje otoczenie, że nawet światło nie może uciec z jego powierzchni. Zatem rodzaj materii ani energii nie może opuścić czarnej dziury i dlatego jest ona całkowicie czarna. Czarna dziura powstaje , kiedy wielokrotnie cięższa od słońca zapada się pod swoim ciężarem po wyczerpaniu się paliwa atomowego. Granica po przejściu, której nie jest możliwe wyrwanie się z pola grawitacyjnego czarnej dziury, nazywana jest horyzontem zdarzeń.
Pulsar- jest rodzajem gwiazdy neutronowej wyróżniającym się tym, że wysyła w regularnych nie wielkich, nie wielkich odstępach czasu impulsy promieniowania elektromagnetycznego.
Planetoida – to obszar rozciągający się pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. W obszarze tym znajdują się miliony małych ciał niebieskich czyli planetoid, z których znane są dziesiątki tysięcy. 220 planetoid ma średnicę przekraczającą 100 km, a największą z nich Ceres ma średnicę ok. 1000 km. Łączna masa obiektów w pasie planetoid szacowana jest na 2,3 • 10 21 kg.
8 TEORIA WIELKIEGO WYBUCHU
Wielki wybuch – (ang. Big Bang) to model powstania Wszechświata uznawany przez współczesną kosmologie za najbardziej prawdopodobny,
9 PIERWSZY LOT CZŁOWIEKA W KOSMOS
Pierwszy człowiek w kosmosie- Jurij Aleksiejewicz Gagarin- Rosjan urodzony 9 marca 1934 r. koło Smoleńska zm. 27 marca 1968r – radziecki kosmonauta, pierwszy człowiek w kosmosie.
Pierwsza prędkość kosmiczna- (V,) (prędkość kołowa, prędkość subitalna) – potrzebna do osiągająca orbity okołoziemskiej V,= 7.91 km/s
Druga prędkość kosmiczna – (V,,)(prędkość ucieczki ) potrzebna do opuszczenia orbity okołoziemskiej v,,= 11.19 km/s
10. PIERWSZE LĄDOWANIE CZŁOWIEKA NA KSIĘŻYCU
Pierwszy człowiek na księżycu – 3 lutego 1966r , po raz pierwszy statek kosmiczny zbudowany przez człowieka osiadł na powierzchni Srebrnego Globu, nie rozbijając się o nią. Uczyniła to Radziecka tuna 9, osiadając mniej więcej 100 km, na północny wschód od krateru Calaverius, na Oceanu Procellaram, czyli Oceanic Burz