Sztuka renesansu

Renesans narodził się we Włoszech w połowie wieku XIV, w wieku XV pojawił się w innych krajach europejskich, we Włoszech kres epoki przypada na początek XVI w (1527 r). Wojska cesarskiego splądrowały renesansowy Rzym. W pozostałych krajach renesans trwał do wieku XVI i XVII. Renesans polski trwał od polowy XV w do przełomu XVI - XVII w. Renesans
charakteryzowała m. in. : fascynacja antykiem, odrodzenie nauki, człowieka, antyku, odkrywanie świata, humanizm, ponadto indywidualizm i docenienie roli artysty w kształtowaniu kultury.

W okresie renesansu w sztuce zaczęły obowiązywać wzorce klasyczne i naturalizm. Sztuka renesansu odzwierciedlała idee epoki. Cechowała ją harmonia formy, spokój, statyczność, jasność konstrukcyjna, piękno osiągane poprzez zastosowanie określonych proporcji(wzorowanych na antycznych). Łączono tematyki dzieł np. motywy mitologiczne współistniały z chrześcijańskimi. Twórczość renesansowa sławiła człowieczeństwo i piękno świata widzialnego, rezygnując ze skrajnie duchowego podejścia do sztuki, jakim charakteryzował się okres średniowiecza. Renesans przejął wiele klasycznych technik, na przykład w takich dziedzinach jak architektura czy rzeźba. Twórcy renesansowi zacierali granice między różnymi dziedzinami sztuki i literatury. Autorzy nie pozostawali jednak anonimowi, tak jak to było w średniowieczu. Chcieli uzyskać powszechne uznanie.

Malarstwo renesansowe koncentrowało się na problematyce konstrukcji przestrzeni i bryły przedstawianych przedmiotów. Charakterystyczny dla malarstwa był zwrot ku naturze ugruntowany jej obserwacją. Rozwijało się też malarstwo portretowe - najpierw w ujęciu profilowym, a następnie ukazujące półpostaci. Pojawiająca się często tematyka religijna i mitologiczna stanowiła w wielu przypadkach pretekst do przedstawiania życia współczesnego. Pejzaże dawały szczególne możliwości eksperymentowania w zakresie trójwymiarowej przestrzeni. Czystym, nasyconym kontrastowo barwom towarzyszyło rozproszone światło. W okresie dojrzałego renesansu wyjątkowe znaczenie
miała wszechstronna, twórczość trzech najwybitniejszych indywidualności epoki: Leonarda da Vinci (Mediolan) oraz Michała Anioła i Rafaela (Rzym).
- Leonardo da Vinci (1452-1519)- był włoskim malarzem, rzeźbiarzem I uczonym. To mistrz psychologicznego portretu, oddającego duchowe przeżycia I tajemnice człowieka. Jego najpopularniejsze obrazy to „Chrzest Chrystusa” oraz namalowana w 1503roku „Mona Lisa” którą znają chyba wszyscy. Obraz ten został wykonany na zamówienie zamożnego florenckiego kupca I jest to portret jego żony. Przeczuwając nadchodzącą śmierć Leonardo da Vinci stale podróżował. Ostatnie trzy lata życia spędził na dworze króla Francji – Franciszka I. Według legendy artysta zmarł na rękach króla 2 maja 1519r.

- Rafael(Rafaello Santi) 1483-1520)- był włoskim malarzem I architektem. Jego sztuka stanowi doskonały przykład zharmonizowania duszy i ciała. Jego malarstwo cechuje się spokojem i harmonią. Artysta dążył do stworzenia idealnego typu postaci kobiecej. Był uczniem Leonarda da Vinci i Michała Anioła.
Od 1515 do 1520 r nadzorował budowę Kościoła Świętego Piotra. Jego najpopularniejszy obraz to „Madonna Sykstyńska”.
Pozostali wybitni malarze renesansu to: Pieter Bruegel (autor wiezy babel) Albert Duurer, - Sandro Botticelli, Piero della Francesca, - Mesaccio, - Diego Velazquez,
- Hans Holbein, El Greco. Tycjan
Renesansowi rzeźbiarze tworzyli przede wszystkim w marmurze naśladując styl antycznych posągów rzymskich. Stosowano zasady perspektywy i klasyczne kanony proporcji. wiedza na temat anatomii człowieka inspirowała rzeźbiarzy do przedstawiania nagich postaci z wyraźnie zaznaczonymi mięśniami i stawami. Niektórzy rzeźbiarze dokonywali nawet sekcji zwłok, aby lepiej poznać budowę człowieka. Jednym z takich rzeźbiarzy był Michał Anioł, który w zamian za pozwolenie mu dokonywania sekcji zwłok w Kościele Świętego Ducha, miał wyrzeźbić dla przeora drewniany krucyfiks. W rzeźbie pojawił się portret popiersiowy, posąg konny, akt i rzeźba sepulkralna. Najwybitniejsi rzeźbiarze to: Michał Anioł, Donatello, Lorenzo Ghiberti, Desiderio da Settignano, Mino da Fiesole, Wit Stwosz.
Michał Anioł( Michelangelo Buonarroti) (1475-1564)- był genialnym włoskim rzeźbiarzem, malarzem, architektem i poetą. . W latach 1502-1504 artysta rzeźbił „Dawida” – jego najsłynniejsze dzieło. Papież Juliusz II zlecił Aniołowi pomalowanie sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej. Malowanie zabrało mu cztery lata (1508-1512). Największą inspiracją Michała Anioła były rzeźby antyczne. Na polecenie kolejnego papieża artysta zajmował się budową Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie. Nie zdołał niestety tego dokończyć umierając 18 lutego 1564 r.

W architekturze renesansu wykorzystywano elementy antyczne takie jak: kolumny, trójkątne frontony, łukowe sklepienia, kopuły. Rozwijała się architektura zarówno świecka jak i sakralna(przede wszystkim kościoły). Wykształciły się nowe formy budowli świeckich np. wille, pałace, kamienice, ratusze. Budowle renesansowe charakteryzowała prostota kompozycji, podziały poziome podkreślane wydatnymi gzymsami i fryzami, symetria budowli. Często występowały wewnętrzne dziedzińce otoczone krużgankami. Najwybitniejsi architekci to: Donato Bramante, Flippo Brunelleschi, , Andrea Palladio. We włoszech oprucz D Bramante tworzyli Michał Anioł i Rafael.
- Donato Bramante (1444-1514) – współpracował m. in. z Leonardem da Vinci, czerpał inspiracje z architektury antycznej i starochrześcijańskiej. Jego budynki charakteryzują doskonałe proporcje, oszczędne dekoracje, surowość i monumentalizm
Muzyka
Renesans w muzyce to okres przypadający na lata ok. 1430-1600. Jednak w wyznaczeniu dat ramowych tego kierunku istnieją spory wśród muzykologów. Niektórzy z nich np. (E. Wellesz, A. Schering, H. Besseler nie wyodrębniają wcale okresu renesansu w muzyce. Rozkwitała muzyka religijna z jej podstawowymi gatunkami: mszą i motetem, komponowanymi na chór a cappella. Do wybitnych twórców należeli: O. di Lasso, J. Ockeghem, J. Obrecht, G. P. da Palestrina. Spośród najznakomitszych kompozytorów muzyki świeckiej wyróżnili się: C. Jannequin, C. Gesualdo da Venosa, L. Marenzio, C. de Rore, A. Willaert. Renesansową muzykę polską reprezentowali: Wacław z Szamotuł, M. Leopolita, T. Szadek, C. Bazylik, M. Gomółka, muzykę lutniową tworzyli: W. Bekwark, W. Długoraj, J. Polak, D. Cato.

Literatura
Głównym przedstawicielem literatury renesansu jest Jan Kochanowski z Czarnolasu, autor m. in. 19 trenów, i wielu fraszek Z epoką tą jest też kojarzony Mikołaj Rej z Nagłowic który oprócz pisania zajmował się także muzyką, polityką. Jego główne utwory to „Zwierciadło” i Zywot człowieka poczciwego.
Duży wpływ na życie literackie i umysłowe wywarła reformacja, a także kontrreformacja, w związku z czym ukazało się m. in. wiele przekładów Starego i Nowego Testamentu (Pismo Święte) oraz mnóstwo pism polemicznych, nierzadko podważających ustalone autorytety i dogmaty. W Europie znani byli tacy pisarze jak Dante Alighieri "Boska komedia", Jan Boccacio "Dekameron", Franciszek Petrarka "Sonety do Laury", Michał Montaigne "Próby" i Tomasz More "Utopia".
DRUKARSTWO.
Nie należy zapominać, że lata o których mówimy, to czas wielkiego odkrycia- w 1450 r. Jan Gutenberg wynalazł druk. Dzięki temu wynalazkowi można było łatwo powielać tekst, zwiększyć jego dostępność oraz obniżyć koszt wydanego dzieła, co sprawiło, że mogli sobie nań pozwolić nie tylko ludzie zamożni. Dzięki temu zwiększyła się ilość ludzi czytających. Europejscy drukarze wydawali również dzieła powstałe w wiekach średnich. Dzięki drukarzom do czytelników docierały pewne wartości epoki poprzedniej, utrwalały się w ich świadomości średniowieczne gatunki literackie. Na ziemiach Rzeczypospolitej od momentu pojawienia się pierwszej tzw. Tłoczni Straubego liczba warsztatów zaczęła wzrastać, głównie od 1503 r. Szczególnie zasłużeni impresorzy(czyli dawni drukarze) to: Jan Haller, Florian Ungler, Hieronim Wietor, Bernard Wojewódka.

Odkrycia
Na zakończenie wspomnę, że renesans to tez epoka wielkich odkryć geograficznych, które symbolizuje Krzysztof Kolumb (1451-1506), który w 1492 dotarł do wybrzeży Kuby,. Jednak kontynent amerykański swoją nazwę zawdzięcza innemu Włochowi- Amerigo Vespucciemu (1454-1512), który kilka razy dopłynął do Nowego Świata. Pierwszą podróż dookoła świata odbył Portugalczyk Ferdynand Magellan(1480-1512)
Najwybitniejszym uczonym epoki był Mikołaj Kopernik, (autor dzieła „O obrotacg swer niebieskich” 1543r) który sformułował teorię że w centrum wszechświata nie znajduje się Ziemia, lecz nieruchome Słońce.



Prace napisałam korzystając z dwóch prac o tym temacie z tego serwisu, oraz z podręcznika, i trochę od siebie. Jest o sztuce no i o literaturze, odkryciach, drukarstwie. Praca do momentu literatury zajmuje cały arkusz a4, znaczy 4 strony a4. Praca ta jest pisana na brudno, są błędy typu że nie ma cudzysłowie, czy z dużej litery, bo pisałam ją na brudno na kompie.
Myślę że się komuś przyda:)
M. K.