Formy opieki nad osobami niepełnosprawnymi, dorosłymi w Polsce

Definicja zawarta w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych mówi: "Niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę, oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi".
Natomiast ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zawęża powyższą definicję określając: "Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeśli uzyskały orzeczenie."

Dla lepszego określenia potrzeb osób niepełnosprawnych przyjmujemy podział na siedem głównych grup:
-osoby niewidome i słabo widzące,
-osoby głuche i niedosłyszące,
-osoby niepełnosprawne intelektualnie,
-osoby chore psychicznie,
-osoby niepełnosprawne ruchowo,
-osoby starsze, niepełnosprawne z ogólnego stanu zdrowia,
-ze względu na poszczególne rodzaje schorzeń (np. układu krążenia, cukrzyca, hemofilia, choroby
nowotworowe).

Problemami wsparcia dla osób niepełnosprawnych zajmują się władze publiczne na szczeblu powiatu. Podstawę tego systemu wsparcia tworzą instytucje samorządowe: starostwa powiatowe lub urzędy miasta, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR). Powiatowe Urzędy Pracy (PUP), prowadzone przez samorządy szkoły powszechne i specjalne, poradnie pedagogiczno – psychologiczne, Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ). Administracja rządowa wnosi swój wkład w funkcjonowanie tego systemu poprzez prowadzenie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Realizacje rozmaitych przedsięwzięć adresowanych do osób niepełnosprawnych uzupełnić należy o organizacje pozarządowe o charakterze ogólnopolskim ( np. Polski związek Głuchych, Polski Związek Niewidomych, Caritas) oraz lokalne organizacje pozarządowe ( np. kluby i stowarzyszenia zajmujące się działalnością kulturalna). Organizacje pozarządowe współpracują z administracja publiczna a finansują swoje przedsięwzięcia korzystając ze środków budżetu samorządowego lub PFRON.

Działania Caritas zmierzają do zapewnienia różnych form rehabilitacji i terapii. W większości przypadków pomoc Caritas realizowana jest przez stałe placówki prowadzone przez Caritas diecezjalne. Wynika to ze specyfiki problemu - opieka nad niepełnosprawnymi powinna być profesjonalna i systematyczna. Placówki prowadzone przez Caritas dzielą się na kilka kategorii: ośrodki rehabilitacyjne, warsztaty terapii zajęciowej, domy dziennego pobytu, domy stałego pobytu, gabinety rehabilitacyjne, ośrodki informacji dla osób niepełnosprawnych.
Ośrodki rehabilitacyjne prowadzone przez Caritas są dużymi, bogato wyposażonymi placówkami. Dzięki temu na ich terenie można skupić wiele form pomocy. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych odbywa się tu w turnusach lub podczas pobytu jednodniowego, dziennego. Caritas prowadzi w Polsce 10 tego typu placówek.

Dom Pomocy Społecznej:
Jest to placówka przeznaczona dla dzieci i osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim.
Dom pomocy społecznej świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb. Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na domy dla:
a)osób w podeszłym wieku;
b)osób przewlekle somatycznie chorych
c)osób przewlekle psychicznie chorych;
d)dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
e)osób niepełnosprawnych fizycznie.
Domy dziennego pobytu służą tym osobom, które ze względu na daleko posuniętą niepełnosprawność nie mogą korzystać z warsztatów terapii zajęciowej. Opieka w tych placówkach obejmuje dowóz, posiłki i różne formy rehabilitacji. Domy dziennego pobytu w znacznym stopniu odciążają opiekunów, którzy na stałe zajmują się pomocą osobom o daleko posuniętej niepełnosprawności. Pod zarządem Caritas znajduje się 12 tego typu placówek.

Domy stałego pobytu dają osobom niepełnosprawnym całodzienną opiekę. Niektóre z nich działają na zasadzie „rodzinkowej”, czyli łączą w małe wspólnoty osoby o różnym stopniu niepełnosprawności. Dzięki tej metodzie pacjenci mają szansę nauczyć się zaangażowania w życie społeczne. Taką formę pomocy realizuje w Polsce 5 placówek.
Ośrodki Pomocy Społecznej:
W ramach swej działalności ośrodki podejmują również współpracę z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie np. przy umieszczaniu osób w Domach Pomocy Społecznej, przeprowadzaniu wywiadów środowiskowych itp. Realizując zadania z zakresu pomocy społecznej Ośrodki udzielają osobom niepełnosprawnym pomocy w zakresie:
-pomocy finansowej (zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, renty socjalne, zasiłki stałe, okresowe itp.),
-usługi i opiekę pielęgnacyjną,
-pomoc specjalistyczną (poradnictwo, terapia, praca socjalna),
-przyznawanie pomocy rzeczowej.

Zakłady Opieki Zdrowotnej

Publiczne i Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w swoich działaniach realizują:
- leczenie ogólne i specjalistyczne,
- udzielają informacji o placówkach wsparcia i rehabilitacyjnych,
-kierują na leczenie szpitalne i w ośrodkach rehabilitacyjnych
W ramach ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia pacjent może
korzystać z następujących form i usług oferowanych w zakresie opieki długoterminowej:
Stacjonarna opieka długoterminowa realizowana w:
-zakładach opiekuńczo-leczniczych (ZOL); Liczba zakładow 174 w 2002 r. liczba łozek 11 700
-zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych (ZPO); Liczba zakładow100 w 2002r. liczba łozek 3 700
Zakład opiekuńczo - leczniczy jest zakładem stacjonarnym udzielającym całodobowych
świadczeń zdrowotnych, obejmujących swoim zakresem pielęgnację i rehabilitację osób nie
wymagających hospitalizacji, oraz zapewnia im środki farmaceutyczne i materiały medyczne,
pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także opiekę w czasie
organizowanych zajęć kulturalno-rekreacyjnych. W zakładzie opiekuńczo-leczniczym chory może przebywać czasowo - średni czas pobytu pacjenta w zakładzie opiekuńczo-leczniczym wynosi 3 – 6 miesięcy, lub w uzasadnionych przypadkach także na stałe, po uzyskaniu zgody płatnika.

Zakład pielęgnacyjno - opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które
obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających
hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie
i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób
i członków ich rodzin.
Celem zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego jest: zapewnienie okresowej intensywnej
opieki pielęgniarskiej:
-rekonwalescentom, umożliwiającej im powrót do środowiska zamieszkania i w miarę
możliwości samodzielne funkcjonowanie;
-osobom przewlekle chorym, które ze względu na stan zdrowia wymagają stacjonarnej
pielęgnacji i opieki.

SZPITAL GERIATRYCZNY
Dzienny szpital geriatryczny świadczy przede wszystkim opiekę medyczną w postaci konsultacji lekarskich, zabiegów pielęgnacyjnych, rehabilitacji, terapii zajęciowej, logopedii itp. Poza tym zapewnia pacjentom transport i posiłki. Zwykle funkcjonuje na bazie szpitala ogólnego lub geriatrycznego, a jego zasadniczym zadaniem jest przyspieszenie wypisu starszych niepełnosprawnych pacjentów ze szpitala.
Ponieważ często się zdarza, że pacjenci dziennych szpitali geriatrycznych wymagają pomocy socjalnej, a z kolei pacjenci ośrodków dziennego pobytu wymagają rehabilitacji - zaleca się powiązanie funkcjonalne i strukturalne tych placówek na bazie szpitali.
Do dziennego szpitala geriatrycznego przyjmowani są pacjenci bezpośrednio po leczeniu szpitalnym lub kierowani z domu przez geriatrę lub lekarza rodzinnego z powodu nagłego pogorszenia się stanu ich zdrowia. Najczęstszą przyczyną przyjęcia do DSG jest niedowład po udarze mózgu lub niesprawność spowodowana zmianami zapalno-zwyrodnieniowymi stawów.
Najważniejszym zadaniem dziennego szpitala geriatrycznego jest rehabilitacja w celu przywrócenia pacjentowi sprawności i zdolności do funkcjonowania w środowisku. Nie mniej ważne są kontynuacja leczenia i realizacja zabiegów pielęgnacyjnych, których pacjent nie może otrzymać w ramach opieki środowiskowej.
Opieka jest realizowana przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny z udziałem lekarza geriatry i pielęgniarki geriatrycznej. Pacjenci początkowo przychodzą do dziennego szpitala 3-5 razy w tygodniu, a pod koniec 1 raz w tygodniu i rzadziej. Większość spędza w dziennym szpitalu geriatrycznym 4-6 godzin dziennie 2 razy w tygodniu przez 7-12 tygodni.
Celem tego modelu jest poprawa jakości i skuteczności opieki geriatrycznej, jednak jego efektywność jest dyskutowana. Poważny problem stanowią organizacja i koszt transportu pacjentów. Podważana jest zasadność przedłużania pobytu pacjentów w DSG w celu dalszego podtrzymywania ich sprawności oraz odciążenia opiekunów. Na podstawie wielu badań dotyczących efektywności DSG nie stwierdzono, by był on istotnie tańszą formą opieki niż pobyt w szpitalu.

HOSPITACJA
Jest to forma opieki nad umierającymi. Pomoc niesiona konającym w bólu i osamotnieniu.Obecnie w Polsce działa 113 pozarządowych, non-profitowych hospicjów, w tym 64 prowadzone przez stowarzyszenia świeckie, 15 przez kościelne, 18 przez Caritas, 8 przez zgromadzenia, 10 przez stowarzyszenia zwyczajne i 1 przez samorząd lokalny.98 hospicjów prowadzi opiekę domową, 31 stacjonarną, a dzienną 12 ośrodków.
W 45 hospicjach działa opieka jest prowadzona wyłącznie na zasadach wolontariatu. W hospicjach działa ok. 2500 wolontariuszy.73 hospicja mają podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Nadal powstają hospicyjne zespoły przy parafiach. Hospicjum jest instytucją, której celem jest objęcie opieką medyczną, psychologiczną, duchową i społeczną osób znajdujących się w terminalnej (poprzedzającej śmierć) fazie choroby oraz niesienie podobnej pomocy rodzinom tych osób. Celem hospicyjnej opieki jest umożliwienie choremu najpełniejsze przeżycie terminalnego okresu choroby poprzez leczenie objawowe, pielęgnację oraz towarzyszenie choremu i jego rodzinie. Hospicja nie próbują więc wyleczyć pacjenta dążą jednak do tego, by uśmierzyć towarzyszący chorobie ból fizyczny, psychiczny i duchowy. Do tego celu dąży wspólnie zespół hospicyjny, składający się z lekarzy, pielęgniarek, psychologów, kapelanów, salowych, pracowników socjalnych oraz wolontariuszy medycznych i niemedycznych. Hospicja mogą być zarówno domowe, czyli opiekujące się chorym w jego domu, jak i stacjonarne, czyli przyjmujące pod swój dach osoby, którym nie można zapewnić wystarczającej opieki w ich domach.

PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH (PFRON)
Celem Funduszu jest realizacja zasady równości szans osób niepełnosprawnych i tworzenie polityki ich zatrudniania (w tym przede wszystkim wspierania instytucji zatrudniających osoby niepełnosprawne oraz pomoc w tworzeniu nowych zakładów i miejsc pracy). Środki Funduszu przeznaczane są m.in. na:
1.tworzenie nowych oraz przystosowywanie istniejących miejsc pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych;
2.tworzenie zakładów pracy chronionej;
3.likwidację barier architektonicznych;
4.udzielanie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej;
5.organizowanie szkoleń i przekwalifikowań;
6.organizowanie warsztatów terapii zajęciowej;
7.rehabilitację leczniczą i społeczną.
W ramach działań PFRON realizowane są również programy celowe: Papirus (wspieranie publikacji i wydawnictw dotyczących problematyki osób niepełnosprawnych); Partner (wspieranie zadań realizowanych przez organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych); Student (pomoc osobom niepełnosprawnym w zdobyciu wykształcenia na poziomie wyższym); Telepraca (pilotażowy program wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych w innowacyjnych zawodach wykorzystujących techniki informatyczne); Komputer dla Homera (wspieranie finansowe zakupu sprzętu elektronicznego oraz oprogramowania umożliwiającego rehabilitację zawodową i społeczną osób niedowidzących i ociemniałych); Pegaz 2003 (pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do samochodu, zakupie sprzętu komputerowego, zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektronicznym).

Gabinety rehabilitacyjne Caritas to małe placówki, w których odbywa się rehabilitacja w systemie dziennym. Na terenie kraju znajduje się 75 tego typu ośrodków, kierowanych przez Caritas.
Warsztat Terapii Zajęciowej prowadzone przez „CARITAS” finansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Tu osobie niepełnosprawnej proponuje się udział w zajęciach praktycznych mających charakter twórczy. Pacjenci warsztatów, po opieką fachowców, biorą udział w zajęciach stolarskich, wikliniarskich, krawieckich, malarskich i itp. Sposób funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej określają przepisy państwowe. Dzięki temu placówki te mogą korzystać ze wsparcia Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Caritas prowadzi w Polsce 33 tego rodzaju ośrodki.
Terapia odbywa się w następujących formach: indywidualnej poprzez – ogólne usprawnianie, rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, przygotowywanie do życia w środowisku społecznym, między innymi przez rozwijanie umiejętności planowania i komunikowania się, dokonywania wyborów, decydowania o swoich sprawach oraz innych umiejętności niezbędnych w niezależnym życiu, a także poprawę kondycji psychicznej oraz grupowej poprzez: rozwijanie umiejętności przy zastosowaniu różnych technik terapii zajęciowej, rozwijanie psychofizycznych sprawności niezbędnych w pracy, rozwijanie podstawowych oraz specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających podjęcie pracy w zakładzie aktywności zawodowej lub innej pracy zarobkowej, albo szkolenia zawodowego.
Powiatowy Urząd Pracy działa na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych realizuje zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudniania osób niepełnosprawnych. W ramach tych zadań Urząd Pracy prowadzi:
- rejestrację osób bezrobotnych niepełnosprawnych oraz poszukujących pracy,
- pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie,
- kieruje osoby niepełnosprawne, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej, do specjalistycznego ośrodka rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej,
- doradztwo organizacyjno – prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne.
Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, jeżeli nie osiąga wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynoszącego co najmniej 6% zobowiązany jest dokonywać miesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wskaźnik ten oznacza przeciętny miesięczny procentowy udział osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, przeliczając na pełny wymiar czasu pracy. Pracodawcy którzy osiągają taki poziom zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników są zwolnieni z wpłat na PFRON.
Przedsiębiorcy zatrudniający niepełnosprawnych muszą intensywnie i często kontaktować się zinstytucjami takimi jak PUP czy PFRON, gdyż stanowią one źródło informacji i dofinansowania należnego w przypadku przystosowania miejsca pracy przeznaczonego dla osoby niepełnosprawnej.
W polskim systemie prawnym funkcjonują następujące działania mające na celu wspieranie zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników: dofinansowanie do ich wynagrodzeń, zwrot podwyższonych kosztów zatrudnienia, finansowanie części składek na ZUS, zwrot kosztów przystosowania i tworzenia stanowiska pracy, dofinansowanie kosztów szkoleń, zwrot kosztów zatrudnienia asystenta pracownika niepełnosprawnego (zatrudnienie wspomagane).
Pod zarządem Caritas znajdują się również 2 zakłady pracy chronionej.

Rada ds. Osób Niepełnosprawnych
Do zakresu Rady należy:
- organizowanie przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem,
- inicjowanie rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych
-koordynacja zadań w zakresie realizacji programu,
- opiniowanie wniosków w zakresie zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
- opiniowanie rocznych harmonogramów realizacji „Programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych”,
- opracowywanie i modernizacja standardów postępowania.
Rada składa się z przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowy
Punkty Informacyjny dla Osób Niepełnosprawnych
Zadania:
- udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach osób niepełnosprawnych,
- udzielanie informacji o zadaniach finansowanych z funduszu PFRON realizowanych przez jednostki samorządu powiatowego,
- udzielanie informacji o instytucjach, placówkach działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
Cele działalność ośrodków informacji dla osób niepełnosprawnych jest informowanie osób niepełnosprawnych o ich prawach i możliwościach uzyskania pomocy oraz informowanie pracodawców o korzyściach wynikających z zatrudniania osób niepełnosprawnych. Trzy działające w Polsce ośrodki informacji, pomagają osobom niepełnosprawnym, opiekunom i rodzicom tych osób, pracodawcom oraz pracownikom instytucji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób psychicznie chorych
Podstawowym celem działania Środowiskowego Domu Samopomocy jest rehabilitacja osób niepełnosprawnych psychicznie, a przede wszystkim poprawa ich funkcjonowania w społeczeństwie i powrót do wcześniej pełnionych ról społecznych. Uczestnikami placówki będą osoby z rozpoznaną chorobą psychiczną i ukończonym 18-tym rokiem życia.Odpowiedzialne - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
Praca socjalna
Podejmowanie przez pracowników socjalnych działań mających głównie na celu ułatwianie kontaktów z placówkami służby zdrowia, udzielanie pomocy w korzystaniu z różnych form rehabilitacji leczniczej i społecznej, inicjowanie kontaktów rodzinnych oraz podejmowanie działań zmierzających do większego zaangażowania rodziny w sprawowanie opieki nad osobą wymagającą takiej pomocy, w tym zawieranie umów alimentacyjnych, porozumień na świadczenie usług, zapewnienie osobom uprawnionym usług w ramach pielęgniarskiej opieki środowiskowej, uwrażliwienie społeczności lokalnych na potrzeby osób niepełnosprawnych, także rozpowszechnienie idei wolontariatu, objęcie opieką wolontarystyczną osób potrzebujących opieki, skorzystanie przez osoby starsze i niepełnosprawne z przysługujących uprawnień np. wyjazdu na turnus rehabilitacyjny, do sanatorium, w uzyskaniu odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego itp.
Wolontariat
Cechy wolontariatów:
- dobrowolne uczestnictwo;
- silna motywacja działania, duże osobiste zaangażowanie;
- bezpośredni, oparty na osobistych więziach kontakt między "dawcą" i "biorcą";
- satysfakcja z działalności;
- sposób na życie;
- zapełnienie luki istniejącej w systemie formalnej opieki społecznej;
- elastyczność form i zakresu działania.
Ulgi i uprawnienia przysługujące osobom niepełnosprawnym
Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności mają prawo do korzystania w życiu codziennym z pewnych ulg i uprawnień. Są one uzależnione od schorzenia i stopnia niepełnosprawności. Warto się z nimi zapoznać, gdyż mogą one, choćby w niewielkim stopniu, ułatwić codzienne funkcjonowanie osobie niepełnosprawnej.

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do:
-49% ulgi na przejazdy w pociągach PKP - tylko w klasie 2. pociągów osobowych,
-37 % ulgi w pociągach pośpiesznych, ekspresowych, IC i EC,
-49% na przejazdy w autobusach PKS w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów jednorazowych,
-37% ulgi w autobusach PKS pośpiesznych i przyspieszonych, na podstawie biletów jednorazowych,
-bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską wraz ze wskazanym przez siebie opiekunem (na podstawie orzeczenia potwierdzającego stopień niepełnosprawności) na terenie Warszawy,
-95% ulgi na przejazdy w pociągach PKP i autobusach PKS dla opiekuna towarzyszącego w podróży (na podstawie jednego z dokumentów podopiecznego oraz biletów jednorazowych), przy czym opiekun musi być pełnoletni (skończone 18 lat) a w przypadku osoby niewidomej musi mieć skończone 13 lat.
-karty parkingowej potwierdzającej uprawnienia do niestosowania się do niektórych znaków drogowych
Wykaz znaków: zakaz ruchu w obu kierunkach (B-1), zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych (B-3), zakaz wjazdu autobusów (B-3a), zakaz wjazdu motocykli (B-4), zakaz wjazdu motorowerów (B-10), zakaz postoju (B-35), zakaz postoju w dni nieparzyste (B-37), zakaz postoju w dni parzyste (B-38), strefa ograniczonego postoju (B-39).
-zwolnień od opłat abonamentowych za radio i telewizję, tylko osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji oraz osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu na podstawie np. orzeczenia potwierdzającego stopień niepełnosprawności.
-ulgowych biletów do muzeów,
-do odliczeń niektórych wydatków od dochodu (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.),
-bezpłatnych usług doręczania listów, paczek i przekazów pocztowych bezpośrednio do domu (zapotrzebowanie na usługę zgłasza się na poczcie, w miejscu zamieszkania), ponadto placówki pocztowe muszą wydzielić stanowiska do obsługi osób niepełnosprawnych i dostosować skrzynki do ich potrzeb.
-50% rabatu na usługi telekomunikacyjne, tylko dorośli i dzieci, które ukończyły 16. rok życia. Za abonament telefoniczny przysługuje rabat w wysokości 50% opłaty podstawowej, wynikającej z obowiązującego cennika usług telekomunikacyjnych tp

Bibliografia:
1„Młodzi niepełnosprawni – aktywizacja zawodowa i nietypowe formy zatrudnienia” (pod red.) Ewa Giermanowska Warszawa 2007,
2.Antonina Ostrowska „Niepełnosprawni w społeczeństwie”, Warszawa 1994,
3.Z. Kawczyńska – Butrym „Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej”, Katowice 1998,
4.„Aktualne problemy wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych (pod red.) Grażyna Kwaśniewska, Anna Wojnarska, Lublin 2004,
5.Internet (http://www.caritas.pl/news.php?id=4749&d=)