Wkład ostatnich Piastów w rozwój Polski.

Władca Polski Książe Bolesław Krzywousty zmarł w 1138 roku.Przed śmiercią dokonał podziału kraju między synów,ustanawiając zasade senioratu.Nastał dla Polski okres rozbicia dzielnicowego,ciągłych walk o władzę i mieszanie sie w sprawy polskie obcych oraz ich hęć podporządkowania sobie ziem polskich.Okres ten trwał ponad 200 lat.Idea zjednoczenia ziem w jedno państwo istniala zawsze i niemal wszyscy książęta dzielnicowi byli jej zwolennikami,jednak sprzecznośc interesów miedzy nimi nie pozwoliła żadnemu długo tego dokonć.Najbliższym osiagnięcia tego celu był książe gnieźnieński Przemyslaw II ,który zjednoczył Wielkopolskę z Pomorzem Wschodnim.Miał również prawo do Małopolski lecz Kraków opanował Wacław II król Czech.Za zgoda papieża Przemysław II koronował się w Gnieźnie w 1295 roku na króla Polski.
W lutym 1296 roku został zaskoczony przez wojska brandenburskie w Rogoźnie i tam zginął.
Po korone polską sięgnął Wacław II,który jako pretekst wykozystał obietnicę księcia wrocławskiego że ten mu zapisze w testamencie Wrocław.Po jego smierci wkroczył na ziemie polskie.Popierał go cesarz jak również patrycjat miast śląskich i małopolskich.Zajął Kraków,Sandomierz i zmusił do poddania się Łokietka,który bronił się w Łęczycy.Król czeski opanował małopolske a Cieszyn i Opole uznały jego zwierzchnictwo.Niemógł mu przeciwstawic się Łokietek,mimo ze po Przemysławie II rządził Wielkopolską,Pomorzem Gdańskim,księstwem brzesko-kujawskim,ziemia sieradzką i łęczycką.
Przeciwko Łokietkowi było w tym czasie duchowieństwo i część moznowładców oraz żywioł niemiecki w miastach.Poddano Wacławowi Wielkopolskę i pozostałe ziemie,które połączył z Małopolską i w 1300 roku koronował sie na króla Polski.Zgode na to wydał mu nie papież,lecz cesarz uznając tym samym Polskę za lenno, kraj zależny od Niemiec.Mimo ,że zjednoczenie ziem polskich nastąpiło,była to raczej typowa okupacja Właściwego zjednoczenia ziem polskich dokonał dopiero przedostatni z rodu Piastów,wspomnianych wcześniej Władysław Łokietek.Wygnany z Polski przez Wacława pojechał Łokietek do Rzymu.U papieża Bonifacego VIII uzyskał wyrok,który orzekał że Wacław nieprawnie jest królem Polski i nie uznal jego koronacji.Łokietek udał sie nastepnie na Węgry,gdzie zawarł sojusz z królem Karolem Robertem.Z nielicznym wojskiem przekroczył Karpaty likwidując wszędzie po miastach załogi czeskie.Po stronie Łokietka stawał lud wiejski i część rycerstwa,a najskuteczniejszym jego sprzymierzeńcem było powszechne niezadowolenie z rządów Wacława.Wśród ciągłych walk wyparto najpierw Czechów z sandomierskiego a następnie wzieto się do krakowskiego.Tu było trudniej ale w maju 1306 roku Wawel był juz w ręku Łokietka.W listopadzie tego samego roku zajął Świecie a w grudniu Gdańsk,wyrzucając z tamtąd margrabiów brandenburskich.Cały czas musiał prowadzic Łokietek walkę o zjednoczenie i suwerenność i to nie tylko z obcymi ale równiez z rodzimymi zdrajcami.Przeciw Łokietkowi wzniecili rewoltę niemiecki wójt Krakowa Albert wraz z biskupem Muskatą i wójtem Wieliczki poddając ksieciu opolskiemu warownie miejską.Łokieteki jednak bund stumił.Na Pomorzu przeciwny Łokietkowi ród Święców zawezwał Brandenburczyków do zajęcia kraju.Brandenburczycy zajeli Pomorze,bronił się tylko gród w Gdańsku bo niemieki patrycjat wpuścił Brandenburczyków do miasta.Obrońcy za zgoda Łokietka wezali na pomoc Krzyżaków,którzy wyparli Brandenburczyków ale sami zajeli miasto i gród a w listopadzie 1308 roku wycięli mieszkańców i spalili miasto.Krzyżacy zajeli w następnych latach Tczew i Świecie.W1314 roku Łokietek zajął Poznań,którym rzadzili książeta głogowscy.Datę tę uważa sie za za kończącą walki o zjednoczenie ziem polskich.Po wyparciu Głogowczyków miał Władysław w ręku Małopolskę i Wielkopolskę,ziemię sieradzką,łęczycką oraz Kujawy.dokończywszy dzieła zjednoczenia Polski,postanowił Władysław Łokietek sięgnąć po koronę.Mimo przeszkód jakie czynił na dworze papieskim,król czeski,Jan Luksemburczyk roszczący sobie prawo do korony polskiej,Łokietek pozwolenie uzyskał i koronował się w 1320 roku w katedrze na Wawelu.Całe panowanie Łokietka to 45 lat walki -klęsk,z których si ę podnosił-zwycięstw,ktore nie były ostatecznymi triunfami.W chwili śmierci Łokietka w marcu 1333 roku sytuacia Polski znów była zła.Krzyzacy w 1332 roku zdobyli Kujawy.Sojusz ich z Janem Luksemburskim trwał nadal,a rozejm z Polską obowiązywał do Zielonych Świąt 1333 roku.Wtakiej sytuacji Kazimierz otrzymał po ojcu państwo stosunkowo niewielkie:Krakowskie,Sandomierskie,Mazowsze i Wielkopolskę bez Kujaw, ale juz zjednoczone.Polska słaba zniszczona wojnami,otoczona potężnymi państwami,gotowymi w każdej chwili rzucic się na jej posiadłości,pod żadnym warunkiem prowadzic wojen.Od północy groził potężny już wówczas Zakon Krzyżacki,król czeski Jan luksemburczyk piastował tytuł króla polskiego i miał pretensję do tronu,a cesarz niemiecki objął w posiadanie Brandenburgię i stał się bezpośrednim sasiadem Polski.Kazimierz uznał,że najpierw trzeba się wzmocnić a później odbierać co się Polsce należy.W dniu koronacji na króla,która odbyła sie w kwietniu 1333 roku podpisano w Krakowie uklad,którym przedłużono rozejm z Zakonem o jeden rok.Do umowy przystąpił rownież Jan Luksmburczyk.Od czasu tej umowy pokój z Krzyzakami przetrwał kilkadziesiat lat.Kazimierz zawarł przymierze z cesarzem i jego synem margrabią brandenburskim.Od Jana Luksemburczyka zarządał z rzeczenia się tytułu króla polskiego.Luksemburczyk nie chcial mieć zatargów z cesarzem jak również z królem węierskim więc zgodził się na te żądania,zastrzegając sobie prawo zwierzchnictwa nad ksiestwami śląskimi.Sprawy te zostaly załatwione na zjeździe w Wyszehradzie,gdzie spotkali się królowie Polski,Czech i Węgier oraz przedstawiciele Zakonu.Proszeni na rozjemców w sprawach polsko -krzyzackich,królowie Czech i Węgier,wydali wyrok,na mocy którego Zakon miał zwrócic Polsce Kujawy i Dobrzyń,zatrzymac zaś Pomorze jako jałmużnę króla Polski.Sojusze te wzmocnił Kazimierz,ustanawiając swego siostrzeńca,królewicza wegierskiego Ludwika,następca tronu polskiwego na wypadek,gdyby sam umarł bez potomnie.Również umiejętnie prowadził Kazimierz sprawy o odzyskanie Rusi Czerwonej,a następnie o obronienie jej przed Tatarami i Litwinami.Efektem tego było przyłonczenie tych ziem do Polski.Jak w polityce zewnętrznej tak i w wewnetrznej wykazał Kazimierz Wielki wielkośc umysłu i połozyl olbrzymie zasługi dla kraju.Dokonał on sztuki trudnej,a mianowicie potrafił znaleść kompromis miedzy koniecznosciami panstwa a zwykłym,ludzkim dążeniem obywateli do osobistego szczęścia.Utrwalił on panowanie prawa pisanego,które zostało uchwalone na zjazdach dostojników duchownych i swieckich w Wislicy i Piotrkowie.Życzeniem królewskim było żeby w polsce był:"jeden król,jedno prawo i jedna moneta."Ustawodawstwo Kazimierza dązyło wyraźnie do brania w ochrone strony słabszej i to nie tylko jednostek ale całych grup społecznych.Przykładem może być obrona włościan w statutach wislickim i piotrkowskim.
Wytworzyło się tak zwane prawo ziemskie,ktore obowiązywało tak szlachciców,jak sołtysów i lud wiejski.Wieśniak mógł się bogacic,miał dostęp do sądu,a władza ziemianina nad nim podlegała nadzorowi panstwa.Przezwisko ""krol chłopów "nadane Kazimierzowi przez współczesną mu szlachtę potwierdza te działania.W miastach,ktore były osadzone na prawie niemieckim,przewazała terz ludnośc niemiecka trudniąca sie rzemiosłem i handlem Dotyczyło to szczególnie Krakowa.Obok niemal niemieckiego Krakowa powstały tuz za murami nowe miasta o ludności polskiej,Kazimierz i Kleparz (obecnie dzielnice Krakowa).Kazimierz przyznał innym miasom jak:Wieliczka,Skawina,Bochnia iSącz prawo składu,(oznaczało ono że przejeżdzający kupcy musieli skadac w miescie swoje towary i wystawiac je na sptrzedaż)co przyczyniło sie do rozwoju tych miast i ich wzbogacenia.Niemieckośc miast podtrzymywał zwyczaj odnoszenia sie w sprawach spornych do sadu w Magdeburgu.Aby stosunki te przerwac ustanowił Kazimierz sąd apelacyjny na Wawelu.Szlachta i ziemianie podlegali sądowi ziemskiemu.Przeprowadził krol reforme wojska.Obowiązek służby wojskowej obciążał wszystkich prywatnych posiadaczy ziemi -od największego komesa czy arcybiskupa po wójtów i sołysów.Karzdy musiał iść na wojnę we własnej zbroi konno i z odpowiednim pocztem.Potężne rody i wielcy panowie posiadali własne chorągwie.
Pomniejsi woje służyli w chorągwiach poszczególnych ziem.Kazimierz zaczął też organizować i używać wojska zacieżne.Wszechstronnie rozwijający sie kraj potrzebował licznych pracowników umysłowych kształconych na miejscu i znajacych stosunki polskie.W 1364 roku ukazał sie edykt królewski o załozeniu w Krakowie " szkoły głównej "czyli uniwersytetu.W tym samym roku zatwierdził go papież.Powstały katedry prawa kanonicznego żymskiego,medycyny oraz nauk wyzwolonych.Czasy Kazimierza Wielkiego to panowanie rozumu.We wszystkich działaniach znać trzeźwość,opanowanie,rozsądek. Za jego czasów Polska przemienila się w jeden wielki system warowny.Wprzeciągu swego panowania wzniósł Kazimierz Wielki kosztem skarbu krolwewskiego ponad pięćdziesiąt zamków a około 30 miast opasał obronnymi murami.Zbudowano około sześćdziesiąt nowych miast i około 500 wsi.Słusznym było powiedzenie,że "zastał Polskę drewnianą,a zostawił murowaną." Był to rezultat rozważnego i planowego działania.Materialne środki kraju zużyto w sposób znamionujacy głeboką wiedzę,działanie spokojne i celowe.Dobrobyt ogólny wzrósł,a pod koniec panowania było w Polsce więcej powszechnej pomyślności niz w dniu koronacji.Kazimierz Wielki zmarł w 1370 roku.
Celem działań ostatnich Piastów była głównie jedność i suwerenność panstwa.
Władysław Łokietek doprowadził do zjednoczenia ziem polskich i zapewnił im suwerenność,a Kazimierz Wielki zdobycze te utrzymał i umocnił.
Unikaniem wojen,szczęśliwymi i mądrymi sojuszami z ościennymi potęgami,dobrą i celową gospodarką wewnetrzną oraz reformami na szeroką skale,doprowadził do rozkwitu kraju i dobrobytu.Polska stała się potęgą,z którą przez około 300 następnych lat musiano się liczyć w Europie.