Rolnictwo

Czynniki rozwoju rolnictwa :
Przyrodnicze Poza przyrodnicze (antropogeniczne)
- żyzność gleb- stosunki wodne- klimat- długość okresu wegetacji- ukształtowanie terenu - nawozy sztuczne- kapitał ludzki i finansowy- forma własności ziemi- rynek zbytu

Obszary rolne na świecie :

Afryka : Wyżyna Abisyńska (jęczmień, pszenica, proso), Delta Nilu (mady rzeczne), Góry Atlas (kukurydza, pszenica), Wybrzeże pieprzowe (ryż)
Ameryka Południowa : Nizina La Platy, Wyżyna brazylijska, Pampa, Llanos
Ameryka Północna : Nizina Zatokowa i Atlantycka (rolnictwo plantacyjne), Wlk. Równina Prerii, Półwysep Kalifornijski, obszary na zachód od Kordylierów, podnóża Apallachów
Australia : wybrzeża, przedgórze Gór Wododziałowych
Azja : Nizina Gangesu, Indu i Chińska, Wyspy wulkaniczne, stepy ukraińskie
Europa : Nizina Padańska, Nizina Francuska, Wyżyna Bawarska, Wyżyna Czesko-Morawska, Nizina Śląska, Niziny : Węgierska, Ukraińska, Rumuńska

Rolnictwo intensywne Rolnictwo ekstensywne
- aby zwiększyć plony stosuje się większą ilość nawozów (najwięcej najwięcej Japonii).- lub desygnuje się więcej ludzi na pole- zwykle w krajach wysoko rozwiniętych- uzyskuje się zwykle wysoką jakość tym samym zwiększa się opłacalność rolnictwa- znaczna część produkcji jest przeznaczona na sprzedaż, ewentualnie eksport- najlepszy przykład – Holandia (słabe gleby, świetna jakość, nowoczesne urządzenia, )- Do obszarów intensywnego rolnictwa zaliczamy: Europę Zachodnią, Dolinę Kalifornijską, Nizinę Zatokową i Atlantycką w USA, Japonię i Koreę oraz Nizinę Chińską, Jawę, deltę Nilu i Nizinę Gangesu - duże obszary uprawne- aby zwiększać plony, powiększa się powierzchnię pola- małe zaangażowanie pracy żywej i uprzedmiotowionej- Główne obszary rolnictwa ekstensywnego: Queensland i Nowa Południowa Walia w Australii, Wielkie Równiny w USA i Kanadzie, obszar Pampy w Argentynie oraz cała strefa międzyzwrotnikowa w Afryce, Bliski Wschód, Pakistan, Afganistan i niemal cały obszar b. ZSSR


Rośliny zbożowe
Krótki okres wegetacji Dłuższy okres wegetacji
- owies i jęczmień (słabe gleby bielicowe, mało opadów, strefa umiarkowana - chłodna, nawet okołobiegunowa; jęczmień nadal popularny, owsa uprawia się coraz mniej - mniejsze pogłowie koni).- żyto (małe wymagania glebowe, małe plony z hektara, mało opłacalny, coraz mniej się go uprawia, strefa umiarkowana chłodna, produkuje się z niego zdrowy chleb żytni i wódkę – Rosja, Europa Środkowo- Wschodnia). - pszenica (bardzo duże plony z hektara, b. opłacalna, potrzebuje dobrych gleb, nie lubi gdy jest za mokro, strefa umiarkowana ciepła, produkuje się z niej piwo, chleb, mąkę, płatki, wódkę).- ryż 1) mokry (wymaga dużo wilgoci, monsunowe strefy, gleby mało ważne, głównie uprawia się go w Azji – Chiny, Indie, Wietnam, Bangladesz).2) suchy (tzw. górski, kiepskie gleby, wysoko nad poziomem morza, uprawia się w Azji Południowo- Wschodniej).- kukurydza (średnio długi okres wegetacji, bardzo dobre gleby – brunatne, czarnoziemy; uprawiana w gorszych warunkach staje się paszą, robi się z niej popcorn, płatki, mąkę, dodaje do sałatek, strefa umiarkowana ciepła).





Bulwy
Ziemniak – korzenio-bulwa, najlepiej smakuje z gleb bielicowych (piaskowatych), im gleba bardziej wilgotna tym ziemniak mniej smaczny, stosuje się go jako paszę, do produkcji mąki, alkoholu. Do produkcji chipsów stosuje się specjalne ziemniaki, w naszej strefie do 100 ton/ha. Płodozmian – żyto lub pszenżyto.
Batat – Azja południowo-wschodnia, bardzo ciepły klimat, potrzebne spore opady, ale gleby maja być przewiewne, płodozmian – ryż, na surowo trujący, tzw. słodki ziemniak.
Jam – Afryka albo Ameryka, bardzo stara roślina, ma wymagania glebowe, temperatura – od 20 do 35 stopni, wysokie opady, strefa równikowa lub około równikowa.
Rośliny korzeniowe
Maniok – z Wyż. Brazylijskiej, strefa okołorównikowa, nie wychodzi poza zasięg zwrotników, lubi wodę, 20-30 stopni, gleby ciężkie, dobrze utrzymujące wilgoć, łatwo się uprawia, dużo opadów.
Kłącza
Taro – głównie w Afryce, duża dowolność, jeśli chodzi o temp. (13-35 stopni), duży rozrzut gatunków
Ksantosoma – Azja, Afryka, Ameryka Południowa – tam się ją uprawia, w strefach zwrotnikowych, podzwrotnikowych(bez równika) i międzyzwrotnikowych, nie lubi nadmiaru wilgoci, jest łatwe do uprawy.

Ziemniaki Maniok Bataty
Afryka RPA, Zambia Kotlina Kongo, Wyż. Wschodnio-afrykańska, Górna Gwinea, Kotlina Górnego Nilu
Ameryka Płd. Andy, zbiornik Rio Negio, Pampa Niż. Amazońska, Wyż. Brazylijska, Boliwia (13% śp.) i Paragwaj (2% śp.)
Ameryka Pół. Równina Centralna, Wyż. Meksykańska, Apallahy, okolice Niz. Hudsońskiej Stany Zjednoczone
Azja G. Jabłonowe i Stanowe, Płw. Indochiński, dolina Amur, Chiny (15% śp.), Japonia Chiny (33 mln ton), Płw. Malajski, północna część Sumatry, Jawa, Filipiny, Indie Chiny (86% śp.), Indonezja
Europa Ukraina, Polska (Niż. Mazowiecka, Kotlina Sandomierska, Wyżyna Małopolska), Niemcy - -

Nazwa : Gleby : Kraj : Region geograficzny : Inne :
Pszenica Żyzne gleby – bogate w próchnicę, zasadowe, co najmniej obojętne gleby strefowe – czarnoziemy, gleby brunatne, mady rzeczne Chiny (16,6 %), Indie (12,1 %)USA (9,5 %) Strefa umiarkowana ciepła (podchodząca pod zwrotnik), Nizina Chińska, Mandżuria, Pendżab, Wielka Równina Prerii Długi okres wegetacji, robi się z niej piwo, chleb, mąkę, wódkę, płatki
Jęczmień Słabe gleby bielicowe, jednak najlepsze plony daje na spulchnionych i nie zakwaszonych Rosja (12,7 %)Niemcy (10,2 %)Kanada (8,3 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacji, robi się z niego płatki, jako pasza,
Owies Słabe gleby bielicowe, Rosja (23,3 %)Kanada (10,8 %)USA (7,3 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacji, przede wszystkim jako pasza dla koni
Proso Indie (35,4 %)Nigeria (20,5 %)Chiny (13,5 %) Strefa międzyzwrotnikowa Uprawianę na kaszę, mąka
Sorgo USA (22,5 %)Indie (17 %)Nigeria (11 %) Strefa międzyzwrotnikowa, Tereny Teksasu, Oklahomy, Pasza, mąka
Żyto Słabe gleby bielicowe, zakwaszone, piaszczyste Rosja (25,1 %)Niemcy (22,5 %)Polska (21,4 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacyjny, Wódka, chleb,
Ryż mokry Mało ważne, potrzebuje dużo wilgoci, ciężkie gleby, utrzymujące wodę, słabo kwaśne Chiny (31 %)Indie (22,5 %)Indonezja (8,4 %) Strefy monsunowe, Azja południowo-wschodnia, delta i dolina dolnego Jangcy, Kotlina Syczuańska Dość krótki okres wegetacyjny,
Ryż suchy Piaszczyste, laterytowe Chiny (31 %)Indie (22,5 %)Indonezja (8,4 %) Strefy monsunowe, Azja południowo-wschodnia, delta i dolina dolnego Jangcy, Kotlina Syczuańska Dość krótki okres wegetacyjny, przemysł gorzelniczy
Kukurydza Bardzo dobre – brunatne, czarnoziemy, mady rzeczne USA (39,2 %)Chiny (18,4 %)Brazylia (6,9 %) Strefa umiarkowana (ciepła), Corn Belt, Nizina Centralna, Nizina Chińska, Wyżyna Meksykańska Dość długi okres wegetacyjny, popcorn, mąka, płatki, jako jedzenie
Rzepak, rzepik Przyzwoite gleby - brunatne Chiny (23,6 %)Kanada (20,2 %)Indie (14,1 %) Strefa umiarkowana, dorzecze jangcy Olej, pasza, biopaliwa, olej przemysłowy i spożywczy
Słonecznik Dobre gleby Argentyna (22,5 %)Ukraina (11,3 %)Rosja (11,2 %) Strefa umiarkowana, obszary pampy argentyńskiej, Biopaliwa, olej przemysłowy i spożywczy, smaczny sam w sobie
Soja USA (47,9 %)Brazylia (19,5 %)Argentyna (11,4 %) Strefa umiarkowana, stany środkowe, pas kukurydziany (Corn Belt) Cele spożywcze, margaryna, długi okres wegetacyjny
Oliwka Hiszpania (32 %)Włochy (19 %)Grecja (14,7 %) Strefa śródziemnomorska, basen morza śródziemnego, Długi okres wegetacyjny,
Winorośl Gleby lekkie, odwodnione Strefa śródziemnomorska Długi okres wegetacyjny
Orzeszki ziemne Wszystkie Indie (38%)Chiny (37,5 %)Nigeria (7,9 %) Strefa międzyzwrotnikowa Kosmetyki, olej spożywczy i przemysłowy, leki
Kokosy (kopra) Gleby lekkie, o wysokim poziomie wód gruntowych Filipiny (39,7 %)Indonezja (22,1 %)Indie (14,2 %) Strefa międzyzwrotnikowa, Nizina Chińska, Płw. Indyjski, Sumatra, Jawa Olej jadalny, margaryna, mydło, gliceryna, pasza, włókno
Wilkomlecz Wszystkie Strefa międzyzwrotnikowa, klimat gorący, suchy kosmetyki
Sezam IndieChinyMeksyk Strefa międzyzwrotnikowa, Dolina Jangcy, Olej spożywczy, cele cukiernicze
Bawełna Lekkie gleby, gdzie nawadnianie nie jest możliwe Chiny (25 %)USA (19,1 %)Indie (8,9 %) Nizina Chińska, Płw. Indyjski Do sałatek, jako olej spożywczy,
Tytoń Dobre gleby – brunatne, czarnoziemy Chiny (38,2 %)Indie (10,1 %)Brazylia (8,2 %) Nizina Chińska, Góry Dynarskie, Niż. Wschodnio-europejska Długi okres wegetacyjny
Herbata Przyzwoite gleby, głębokie i przepuszczalne gleby piaszczysto-gliniaste Indie (27,5 %)Chiny (23,2%)Sri Lanka (9,9 %) Klimat monsunowy, wododział między rzekami Jangcy i Xi Jiang Długi okres wegetacyjny,
Yerba Mate ParagwajArgentynaBrazylia Zastępuje herbatę
Kakao Żyzne, porowate, głębokie gleby – najlepiej, choć niekoniecznie Wyb. Kości Słoniowej (36,1 %)Indonezja (15,2 %)Ghana (11,8 %) Klimat równikowy, Zatoka Gwinejska B. długi okres wegetacyjny
Kawa Gleby pylaste (duża ilość próchnicy), czerwonoziemy, gleby pochodzenia wulkanicznego Brazylia (24,3 %)Wietnam (12,3 %)Kolumbia (9,6 %) Kafle Mocca, klimat zwrotnikowy lub podzwrotnikowy, stan Sao Paulo, północna część Parany, wyżyna Abisyńska
Chmiel Czarnoziemy, gleby brunatne Niemcy (34 %)USA (33 %)Chiny (10,7 %) Półkula północna, klimat umiarkowany, okolice Dunaju w Czechach Pnącze, piwo, lekarstwa, szampon
Konopia Indie, Iran, Afganistan, Turcja Klimat podzwrotnikowy i umiarkowany Olej, narkotyk
Koka Wilgotne Kolumbia, Ekwador, Boliwia, Laos, Kambodża, Wietnam Klimat podrównikowy Narkotyk, jako lek, pomaga na wysokościach
Trzcina cukrowa Dobre, mało przepuszczalne gleby. Brazylia (26,8 %)Indie (22 %)Chiny (6,2 %) Klimat zwrotnikowy, podzwrotnikowy, morski, basen Morza Karaibskiego, Ameryka Środkowa, dolina Gangesu, Wyż. Chińska
Burak cukrowy Średnie i dobre, główne uprawy na czarnoziemach i glebach brunatnych Francja (11,9 %)USA (11,5 %)Niemcy (11,2 %) Strefa umiarkowana, Nizina Wschodnioeuropejska, Nizina Francuska, Nizina Węgierska Stosunkowo długi okres wegetacji
Marchewka Gleby dobrze napowietrzone, w miarę żyzne, im żyźniejsze tym większa marchewka Klimat ciepły podzwrotnikowy
Kapusta Chiny (35,1 %)Indie (8,7 %)Rosja (6,5 %) Klimat umiarkowany ciepły, podzwrotnikowy
Maniok Gleby ciężkie, utrzymujące wilgoć Nigeria (19 %)Brazylia (13 %)Tajlandia (10,5 %) Wyżyna Brazylijska, Nizina Chińska, Płw. Malajski
Ziemniak Gleby bielicowe (piaskowate) Chiny (21 %)Rosja (10,7 %)Indie (8,1 %) Góry Stanowe, Jabłonowe, dolina Amur, Nizina Chińska Mąka, alkohol, do jedzenia, pasza, płodozmian – żyto lub pszenżyto
Bataty Lekkie i porowate Chiny (86 %)Uganda (1,6 %)Wietnam (1,3 %) Nizina Chińska, Indonezja Płodozmian - ryż
Jam Dość dobre Nigeria (68,3 %)WKS (7,8 %)Ghana (7,3 %) Strefa równikowa, okołorównikowa, Kongo, Nizina Amazonki
Banany Drobnoziarniste, piaszczysto-gliniaste Indie (18,1 %)Brazylia (10 %)Ekwador (8,2 %) Strefa międzyzwrotnikowa Jedzenie, soki
Jabłka Chiny (31,4 %)USA (9,1 %)Francja (4,4 %) Praktycznie wszędzie Soki, jedzenie, alkohol



Nazwa : Kraj : Inne :
Bydło Indie (16,2 %)Brazylia (12,6 %)Chiny (7,8 %) Wielkie równiny prerii, Wyżyna brazylijska, Nizina Chińska, siła pociągowa, mleko, mięso, tradycje, religia
Mleko USA (15,2 %)Indie (7,1 %)Rosja (6,5 %)
Mięso z uboju Chiny (27,6 %)USA (16 %)Brazylia (6,4 %)
Owce Chiny (12,4 %)Australia (11 %)Iran (5,2 %) Wełna, mięso
Trzoda chlewna Chiny (49 %)USA (6,6 %)Brazylia (3,2 %) Mięso, skóra, tłuszcze
Kury Chiny, USA, Indonezja Jajka, mięso
Jaja kurze Chiny (37,9 %)USA (9,7 %)Japonia (4,8 %)
Wielbłądy Somalia (31,5 %)Sudan (15,2 %)Indie (7,8 %) Transport, siła pociągowa, wełna
Kozy Chiny (24,5 %)Indie (17 %)Pakistan (6,7 %) Mleko koźle, skóra, mięso
Konie Chiny (16,3%)Brazylia (10,3 %)Meksyk (10,2 %) Transport, siła pociągowa, mięso, sport, ilość owsa zależy od pogłowia koni
Pszczoły Chiny, Turcja Miód, cukier, leczenie
Miód Chiny, USA, Argentyna Cukier, alkohol, lecznicze spawy
Jedwabniki Japonia, Chiny, Korea Płd. Jedwab


Rodzaje hodowli
Intensywna: Ekstensywna:
- Niewielka powierzchnia, mała swoboda poruszania się- Duże nakłady pieniężne (budynek, leki itp.)- Dużo paszy - swoboda zwierząt- jedzą co chcą i pasą się jak chcą

Problemy wyżywienia na świecie

2200 – 2500 kcal – normalna dawka
1000 – 2000 kcal – niedożywienie
mniej niż 1000 kcal – głód

W stanie głodowym jest jakieś 800 mln ludzi

Przyczyny głodu : słabe zbory, klęska żywiołowa, susze, szkodniki, wojna - głód
Miejsca głodu : Afryka (kumulacja czynników), Ameryka Płd. i Azja Płd. -Wsch. – niedożywienie
Największy głód : Angola, Tanzania, Etiopia (susza), Mozambik (susza i wojna), Somalia (konflikt wewnątrz kraju), Kenia (wojna, brak infrastruktury, szarańcza), Demokratyczna Rep. Konga (wojna),

Są dwie metody pomagania krajom głodującym – dawanie możliwości produkcji jedzenia (USA - Afryka) lub dawanie gotowych racji żywnościowych, czego skutkiem może być rozleniwienie robotników, uzależnienie państwa (Etiopia) lub też utrzymanie reżimu (Somalia).