"Pan Tadeusz" - obraz utraconej ojczyzny w Epilogu.
Obraz utraconej ojczyzny we fragmencie Epilogu Pana Tadeusza. Co z tego obrazu odnajdujesz w całym poemacie Mickiewicza?
OJCZYZNA - słowo to nadaje dziełom polskich romantyków szczególny wymiar. Wielcy poeci tej epoki, jak Mickiewicz, Słowacki czy Norwid, z ogromną czcią przywołują obraz Polski. Choć ich koncepcje wizji drogi do niepodległości w znacznym stopniu różniły się, nie mogli oni zapominać o tym, że ich rodacy czekają na moralne wsparcie.
Tenże filar polskiej liryki romantycznej nie poprzestawał jedynie na inspirowaniu ludności do poświęceń, rzadziej wytykając narodowi błędy, ale często sięgał do jego pragnień, wyobrażeń o Polsce wolnej od cierpień, a nawet przesyconej przyjazną atmosferą.
Najlepszym dowodem na tego rodzaju tezy jest utwór Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”.
W Epilogu, autor epopei najpełniej wyraża swój żal i smutek z powodu braku zjednoczenia oraz zawiści w łonie Wielkiej Emigracji. Rozgoryczenie, frustracja oraz nostalgia przenoszą jego myśli do „kraju lat dziecinnych”.
Retrospekcje Mickiewicza przywołują wyłącznie idylliczne obrazy. Ojczyzna jawi się tu jako kraina wiecznej szczęśliwości, niezmąconej bólem i cierpieniem. Ta naiwna, beztroska wizja „raju utraconego” tkwi nieprzerwanie w pamięci poety od czasów dzieciństwa. Wieszcz, w chwili zapomnienia, przebywa wśród najbliższych mu osób. Wyśniony wizerunek przyrody 1litewskiej oraz nienaganna moralność przyjaciół sprawiają, że może on poczuć się przez chwilę jak u siebie w domu. Te rozmyślania przynoszą Mickiewiczowi wielką ulgę, w ten sposób buduje on w marzeniach swój własny azyl, który „drzwi od Europy zamykał hałasów”.
Bez wątpienia wszystkie zabiegi użyte przez autora w Epilogu prowadzą do przedstawienia wyidealizowanego świata, który ma przynieść ukojenie cierpiącym rodakom w kraju.
Mimo, że Epilog niesie ze sobą wiele wartościowych przesłanek dotyczących ojczyzny i jej dziecięcych wyobrażeń, to nie należy zapominać o tym, że cały mickiewiczowski poemat opiera się na iluzyjnym postrzeganiu „ziemi ojców” przez największego z polskich romantyków.
Już od Księgi I Soplicowo - główne miejsce akcji, ukazywane jest jako oaza spokoju, żyjąca własnym rytmem, oddzielona od reszty świata. Mieszkańcy tej osobliwej osady egzystują w harmonii z naturą, rutynowo dbają o ład i porządek we dworze, wiernie przestrzegają polskich zwyczajów (pielęgnując zwłaszcza gościnność).
Abstrakcją wydają się też być relacje między bohaterami utworu - razem tworzą oni idealną wspólnotę, która wspiera się w kultywowaniu narodowej tradycji, obrzędów i obyczajów. Trudno doszukać się tu „czarnych charakterów”, wszelkie wady postaci są traktowane przez Mickiewicza z pobłażaniem, z dobrotliwym uśmiechem, przymrużeniem oka (wplatanie w 2wątki elementów humoru).
Bardzo ważną rolę w ukazaniu Soplicowa jako arkadii odgrywa również przyroda, która oprócz piękna, potrafi zaoferować człowiekowi swoją pomoc (burza). Natura chętnie współpracuje z soplicowską społecznością. Wieszcz podkreśla jej znaczenie poprzez mnogość lirycznych opisów (zwłaszcza personifikacje): drzewa biorą się za ręce, „słońce ma zdrowe oblicze gospodarza”, stawy wiodą ze sobą miłosne rozmowy.
Oprócz tego, na idealizację świata przedstawionego wpływają przemiany wewnętrzne bohaterów (Jacka Soplicy; Gerwazego; społeczności szlacheckiej, która walczy dla dobra wspólnego) oraz pomyślne zakończenie wszystkich wątków poematu (zmierzch waśni Sopliców i Horeszków, wkroczenie Legionów na Litwę). „Ku pokrzepieniu serc” autor epopei czasami odchodzi od realności zdarzeń (uwłaszczenie chłopów przez Tadeusza), z wiadomych względów nie wspomina także o klęsce Napoleona.
Aby uwydatnić wyjątkowość zdarzeń mających miejsce w osadzie, Mickiewicz uzupełnia utwór elementami baśni (np. magia koncertu Jankiela)
Kończąc należy stwierdzić, że Adam Mickiewicz stworzył wspaniały sen o Polsce, który dla współczesnych mu ludzi stanowił źródło oderwania od szarej, pełnej trwogi rzeczywistości.
Natomiast my sami, jako naród niepodległy możemy czerpać z mickieiwczowskich idei, stanowiąc o naszej tradycji i mentalności.