Obraz utraconej ojczyzny we fragmencie epilogu "Pana Tadeusza" (68-99) i wierszu C. K. Norwida "Moja piosnka".

Dla każdego człowieka pod słowem ojczyzna kryją się zupełnie inne treści. Jeden uważa, że ojczyzna to miejsce, w którym przyszło się człowiekowi urodzić i którego w takim układzie, z oczywistych wzglądów, nie może sobie wybrać. Kto inny będzie uważał, że ojczyzna to poczucie tożsamości z jakąś grupą ludzi, którą można nazwać narodem - że ojczyzna to język, pewien krąg kulturowy. Jeszcze inny będzie zdania, że ojczyzna to miejsce na świecie, które uważasz za swój dom i w którym czujesz się najlepiej i najbezpieczniej. Są tacy, którzy do słowa ojczyzna przywiązują ogromną wagę i tacy, dla których to pojęcie jest tylko słowem. Nie jest pewne, czym jest ojczyzna. Pewne natomiast jest jedno - ojczyzna jest stale obecnym motywem literackim. W polskiej literaturze charakterystyczną sytuacją jest pojawienie się motywu ojczyzny wtedy, kiedy ona sama jest w zagrożeniu lub wręcz w niewoli.

Romantyzm polski jest epoką specyficzną. Realizuje wszystko to, co jest obecne w europejskim - w rekwizytach, pejzażu, miłości, śmierci, roli poezji nie różni się niczym od angielskiego czy niemieckiego. Ale jest jednocześnie bogatszy o jeden niesłychanie ważny element, którego brak w literaturach europejskich. Jest nim sprawa narodowa, która w oczywisty sposób narzuca rozszerzenie tematyki. Sytuacja polityczna, brak autonomii ojczyzny nie pozwala przejść romantykom nad tym do porządku dziennego. Ojczyzna to najważniejszy temat polskiej literatury romantycznej. W tekstach romantycznych widać głęboką troskę o przyszłe losy zniewolonego narodu. Nie byliby też romantycy sobą, gdyby w tej tragicznej sytuacji kraju nie usiłowali odnaleźć jakiegoś znaku wyższej sprawiedliwości, nie mogąc uwierzyć, że Polska żyje w zniewoleniu i oczywiście podejmują tę kwestię w swoich dziełach. Przypisują swojemu krajowi wyjątkową rolę, nadają temu cierpieniu wymiaru globalnego, nie mogąc i nie chcą uwierzyć, że to, co się stało to historyczna prawidłowość. Wszystkie dzieła romantyczne nadają cierpieniu Polski szczególnego znaczenia. Pierwsza z koncepcji historiozoficznych polskiego romantyzmu to mesjanizm. Koncepcja ta przypisywała wyjątkowym jednostkom lub narodom misje zbawienia i odrodzenia ludzkości w drodze cierpień i poświęceń. W dziełach literackich tej epoki romantycy opisują Polskę jako męczennika za wolność powszechną, przypisując jej szczególną rolę w odrodzeniu ludzkości, prowadzącym do jej zbawienia. Polacy w tej koncepcji staja się narodem wybranym, którego losy realizują mistyczną triadę - niewinna ofiara, cierpienie, zbawienie.
Pierwsze księgi „Pana Tadeusza” powstały w Paryżu w latach 1832 - 1834 w atmosferze nadziei na odzyskanie niepodległości - liczono na Wojnę Narodów. Początkowo zamiarem Adama Mickiewicza nie było pisanie eposu, ale wraz ze zmianą sytuacji politycznej, zmieniły się również zamiary poety. "Pan Tadeusz" powstawał także w żałobie po upadku powstania listopadowego, co autor przedstawił w epilogu:

”Gdzie żołnierz dłużej żałuje oręża
Niż tu syn ojca; po psie płaczą szczerze
I dłużej niż tu lud po bohaterze.”

Poeta odkrył, że tylko w krainie lat dziecinnych Polak może uzyskać trochę szczęścia:

„Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty, jak pierwsze kochanie (...)
Kraje dzieciństwa, gdzie człowiek po świecie
Biegł jak po łące, a znał tylko kwiecie”

Mickiewiczowi nie podobał się świat Zachodu, traktował tą kulturę jako zmaterializowaną, niszczącą więzi międzyludzkie. Czuł się tam wyalienowany, zagubiony. "Pan Tadeusz" wyrasta z tęsknoty za ojczyzną. Mickiewicz w epilogu wyraził pogląd, że Rzeczpospolita powinna się odrodzić w dawnych, piastowskich granicach, świadomy był także, że jego dzieło będzie elementem kultury narodowej. Niezwykle ważne są też obyczaje. O tradycjach patriotycznych świadczy zegar, który gra Mazurka Dąbrowskiego. Opis Soplicowa miał na celu „pokrzepienie serc” po upadku powstania listopadowego.
W podobny sposób idealizuje ojczyznę Cyprian Kamil Norwid w utworze „Moja piosenka”. Poeta tęskni za krajem ludzi uczciwych, prawych i szlachetnych. Czuje, że nigdy nie ujrzy rodzinnych stron, a nostalgia za ukochaną ojczyzną uwypukla jej piękno. Wiersz „Moja piosenka” należy do grupy liryków osobistych autoironicznych ,tzn. że poeta pisze o samym sobie z ironią, które z przejmującą prostotą i w bolesnym skrócie ujmują jego los. Wiersz opowiada o tęsknocie do kraju przebywającego na emigracji poety, który przerastał współczesnych sobie i dlatego jego twórczość za życia autora nie znalazła zrozumienia ani uznania.

„Ona we łzie, w modlitwie i w hymnie(...)
Raz wywalczę się przecie;
Złotostruna nie opuść mię lutni!”

Zarówno Mickiewicz jak i Norwid wierzyli, że istnieje miejsce na ziemi w którym panuje ład, harmonia, pomyślność i radość. Obydwoje cierpieli z powodu utraty tak ważnej rzeczy jakim dla nich była Polska. Epilog z „Pana Tadeusza” oraz wiersz Norwida „Moja piosenka” mają bardzo podobny charakter. Obydwa utwory przedstawiają Nam miłość autorów do ojczyzny.
Sama nazwa wielkiego eposu wywodzi się z historii. Adam Mickiewicz nadał właśnie taki tytuł gdyż Tadeusz Kościuszko był przywódcą powstania listopadowego, w którym sam Mickiewicz miał zamiar wziąć udział. Właśnie tytuł już Nam sugeruje, że głównym wątkiem tego wielkiego utworu będzie miłość do ojczyzny, patriotyzm. Obaj autorzy już w młodym wieku wyjechali poza granicę i to właśnie skłoniło ich do napisania tak patriotycznych utworów, lecz nie tylko to, gdyż w 1795 roku Polska zniknęła z mapy Europy w wyniku III rozbioru. Problem ten (odzyskanie niepodległości) nie tylko poruszali Norwid i Mickiewicz. Najwięcej właśnie takich utworów napisał Juliusz Słowacki. Właśnie Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki z wielkim zaciekawieniem analizują niepowodzenie powstania listopadowego. Dlatego też Mickiewicz opisał Polaków jako naród wybrany i tu właśnie narodziło się pojęcie Mesjanizmu.

Myślę, że autorzy którzy wyjeżdżali poza granicę Polski (Francja) szczególnie kładli nacisk na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Bardzo im zależało na tym by powrócić do kraju, do kraju w którym mogliby spędzić resztę swojego życia w spokoju i nie martwiąc się o nic. Ich doświadczenie było nieco większe niż autorów, którzy tworzyli na terenie naszego kraju, gdyż wiele doświadczyli wyjeżdżając, przeżyli będą głównie we Francji.