Klasycyzm.

KLASYCYZM to kierunek nawiązujący do wzorów kultury antycznej z okresu jej największego rozkwitu (a więc przypadający na V-IV w. p.n.e. w Grecji oraz I w. p.n.e.-I w.n.e w Rzymie), który możemy zaobserwować w literaturze, sztuce, architekturze oraz muzyce.
W literaturze klasycyzm, jako prąd literacki, wiążący się z renesansowym zwrotem do antyku, rozwinął się we Francji w XVII w. i przetrwał aż do pierwszego ćwierćwiecza wieku XIX. Celem literatury klasycznej było osiągnięcie w realizacji wartości absolutnych i ponadczasowych, a więc prawdy i piękna, opierając się na poglądach filozoficznych, głoszących istnienie w świecie niezmiennych praw ładu, które przyznawały rozumowi możliwość poznania natury oraz jej naśladowania we wszelkich dziełach człowieka. Zasady dobrego smaku, naśladowanie pierwotnych, doskonałych wręcz wzorców antycznych oraz zasady decorum, dotyczące stosowności, tematyki i budowy dzieł, były głównymi wyznacznikami, którymi kierował się twórca doby klasycyzmu. Dbano również o zachowanie harmonii, jasności oraz jednorodności gatunkowej i stylistycznej. Ponadto literatura tego okresu przejawiała funkcje dydaktyczno-moralizatorskie, a język, którym się posługiwano był zazwyczaj jasny, czytelny oraz zwięzły, często odwołujący się do wzorców retorycznych. Głównymi i najbardziej cenionymi gatunkami o tradycji antycznej, należącymi do kanonu gatunków literackich były tragedia, poemat opisowy i dydaktyczny, oda, list poetycki, epos, bajka oraz satyra, natomiast główni przedstawiciele, to m.in. J. de La Fontanie, Moliere, S. Johnson, M.W. Łomonosow, B. Pascal, czy P. Corneille. Jednak do tej pory za najpełniejszą wykładnię klasycznej teorii estetyki uznaje się Sztukę poetycką N. Boileau (1674).
W sztuce nurt klasycyzujący swoje pierwsze kroki stawiał już w XVII w. głównie w Angli i Francji. Połowa XVII w., pod wpływem wielu przemian w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym oraz umysłowym, przy jednoczesnym zwiększeniu zainteresowania sztuką starożytnego Rzymu i Grecji, zaczęła kształtować nowy klasycyzm, nazywany neoklasycyzmem.
Malarstwo klasyczne poruszało głównie wątki mitologiczne i historyczne. Wyrażało się również w tematyce alegorycznej oraz portretowej. Tak, jak w literaturze, na obrazach dominowała harmonia, jasność koncepcji i doskonałość formy, która dominowała nad kolorem.
Rzeźba podobnie jak malarstwo, lubowała się w tematyce alegorycznej oraz portretowej, dążąc do uzyskania harmonii proporcji oraz ideału piękna. Występowała również rzeźba architektoniczna, przejawiająca się w ozdobnych wykończeniach kolumn-fryzach, oraz tympanonach. Wszelkie nawiązania do starożytnych budowli greckich i rzymskich były charakterystyczne dla architektury klasycznej. Portyki, frontony, łuki triumfalne, zastosowanie klasycznych porządków architektonicznych i detali to główne nowinki architektoniczne tego okresu. Oprócz tego powstały nowe typy budowli, jak teatry, kamienice, domy bankowe, czy handlowe, a centrum sztuki klasycznej stała się w Francja.
We Francji oraz Wiedniu rozwinęła się także muzyka klasyczna. Jej ‘żywotność’ datuje się na lata 1750-1830 r. Muzyka tego okresu charakteryzuje się przejrzystością, symetrią i równowagą w stosowaniu środków artystycznych oraz rozwojem faktury instrumentalnej, ściśle związanej z formą dzieła. Powstały również nowe środki harmoniczne i fakturalne oraz wykształcił się cykl sonatowy, oparty na zasadzie budowy okresowej i pracy tematycznej oraz będący podstawą wszystkich zasadniczych gatunków klasycznej muzyki instrumentalnej. Ponadto dominującymi formami tej epoki są rondo, wariacje i sonata, nazwane później formami klasycznymi. Natomiast głównymi przedstawicielami tego nurtu byli J. Haydn, W.A. Mozart oraz L. van Beethoven, a więc trzej wielcy klasycy wiedeńscy.