Kreacja pieniądza przez system bankowy
Obecnie pieniądz tworzy się głównie przez system banków komercyjnych. Banki tworzą pieniądz w każdym momencie udzielenia pożyczki.
Banki nie mają prawa tworzenia nieograniczonych zasobów pieniądza. W sensie prawnym ilość pieniądza, którą bank może tworzyć zależy od poziomu wysokości depozytów złożonych w nim przez jego klientów.
Zdolność banków do kreacji pieniędzy jest ponad to ograniczona przez system rezerwy, który nakłada wymogi posiadania rezerw obowiązkowych. Najważniejszym ograniczeniem jest obowiązek posiadania rezerw obowiązkowych w centrali Narodowego Banku Polskiego. W każdym przypadku fundusze pozostają bezczynne w tym sensie, że nie mogą być wykorzystane e charakterze przynoszących odsetki pożyczek lub inwestycji.Wskaźnik rezerw obowiązkowych to część rezerw inwestycji depozytowej (np. banku handlowego), która nie może być legalnie wykorzystywana do tworzenia pieniądza. Całkowite wymagane prawem rezerwy to wszystkie aktywa trzymane przez bank, które mogą być zgodnie z prawem użyte w charakterze rezerw obowiązkowych. Wskaźnik rezerw obowiązkowych jest wyrażony w postaci procentu całkowitych depozytów banku płatnych na żądanie, np., jeśli rezerwa obowiązkowa wynosi 15%, bank ma obowiązek utrzymania depozytów rezerwowych równych, co najmniej 15% sumy złożonych weń depozytów oszczędnościowych płatnych na żądanie. Tak wiec przy pomocy pożyczek bank jest w stanie tworzyć pieniądz warty 85% złożonych weń depozytów płatnych na żądanie. A wiec ilość pieniądza, którą bank może stworzyć zależy od jego rezerw nadwyżkowych.
Rezerwy nadwyżkowe są to zasoby pieniądza, które stanowią nadwyżkę nad poziomem rezerw obowiązkowych banku.
REZERWY NADWYŻKOWE = CAŁKOWITE REZERWY – REZERWY OBOWIĄZKOWE
Rezerwy Nadwyżkowe to wszystkie rezerwy posiadane przez bank ponad minimum wymagane prawem.
Obniżenie poziomu wskaźnika rezerw obowiązkowych ponosi poziom rezerw nadwyżkowych i zdolności banku do kreowania pieniędzy. Gdy poziom rezerw obowiązkowych zostanie podniesiony rezerwy nadwyżkowe i zdolność do kreowania pieniądza ulęgają obniżenie.