Pożądane funkcje rodziny w społeczeństwie z punktu widzenia społecznego.
Rodzina jest to podstawowa grupa społeczna występująca we wszystkich historycznie znanych typach społeczeństw i kultur, składa się z małżonków i ich dzieci(także tych adoptowanych), oraz krewnych małżonków.
Rodzina uważana jest za najważniejszą grupę społeczną, która zaspokaja potrzeby uczuciowe dotyczące życia intymnego małżonków, a także więzi między rodzicami i dziećmi oraz między rodzeństwem. Tradycyjne funkcje rodziny zaczęły się zmieniać pod wpływem uprzemysłowienia i urbanizacji. Współcześnie przeważa model rodziny małej(nuklearnej), która obejmuje rodziców i ich potomstwo, zazwyczaj jest to 2 1 2 2 2 3. W obecnym czasie znacznie zmalała lub całkiem zanikła kontrola rodziny nad postępowaniem jej członków, zwiększył się natomiast zakres swobód obyczajowych. Funkcje opiekuńcze nad osobami potrzebującymi wsparcia w coraz większym zakresie zaczęły być przejmowane przez różne instytucje społeczne. Jedną z przyczyn tych zmian są nowe relacje między kobietami i mężczyznami w życiu społecznym Kobiety stały się bardziej niezależne i coraz więcej chcą osiągnąć w życiu. Wyzwaniem dla uznanego modelu rodziny stały się żądania środowisk homoseksualnych. W USA i Europie Zachodniej ich członkowie zaczęli domagać się prawa do zawierania formalnych związków.
Jest kilka funkcji rodziny: prokreacyjna (biologiczna), jej celem jest podtrzymanie ciągłości biologicznej w społeczeństwie a zarazem dostarcza, poprzez zaspokojenie popędu płciowego i instynktom: macierzyńskiego oraz ojcowskiego, nowych członków społeczeństwa, a jednocześnie pozwala osiągnąć małżonkom satysfakcję z udanego życia seksualnego ; ekonomiczna, czyli dostarczanie dóbr materialnych członkom rodziny; opiekuńcza, zabezpieczenie członków rodziny, gdy sami nie mogą zaspokoić swoich potrzeb (np. w okresie dzieciństwa lub starości, z powodu inwalidztwa), a także jak sama nazwa wskazuje, jest procesem wychowawczym odbywającym się na linii rodzice - dzieci. Jej celem jest przygotowanie młodych członków rodziny do życia w społeczeństwie poprzez przekazaniu im norm i zachowań służących prawidłowemu wykonywaniu ról społecznych. Funkcja ta oznacza nie tylko socjalizację dzieci przez rodziców, ale również zmianę zachowań małżonków pod wpływem swoich dzieci; socjalizacyjna, mająca na celu wprowadzenie członków rodziny w życie społeczne; kontrolna, społeczna kontrola zachowań poszczególnych członków rodziny; stratyfikacyjna, sytuująca członków rodziny w strukturze społecznej, w określonych klasach i warstwach społecznych; typowo wypoczynkową funkcją jest rekreacyjno - towarzyska. Koncentruje się ona na traktowaniu rodziny jako azylu, gdzie można odpocząć po całodziennym trudzie związanym z pracą zawodową, zregenerować siły, czemu sprzyja specyficzna atmosfera panująca w domu rodzinnym.
Wychowanie w rodzinie jest jednym z najważniejszych etapów procesu uspołecznienia (socjalizacji) dokonuje się poprzez uczestnictwo i współdziałanie we wspólnym życiu. Obejmuje ono hierarchię wartości, cele, sposoby ich realizacji i stosunek do nich. Brak właściwej hierarchii wartości, nie konsekwencja w ich realizacji utrudniają wychowanie, przyczyniają się do zaburzeń w zachowaniu, a nawet przestępczości młodzieży. Brak opieki rodziców (funkcja opiekuńcza) w pierwszych latach życia dziecka może spowodować poważne zakłócenia w rozwoju emocjonalnym. Kłopoty mogą stać się przyczyną rozpadu rodziny, której spoistość jest ważna nie tylko dla jej członków, ale dla istnienia społeczeństwa jako całości.
Nie zawsze rodzina spełnia wszystkie funkcje. Powstaje wówczas problem dysfunkcjonalności rodziny - czyli pewnych problemów w prawidłowym funkcjonowaniu którejś z funkcji. Dysfunkcjonalność w pełnieniu zadań na rzecz społeczeństwa należy badać biorąc za punkt wyjścia model danej funkcji, jaki stawia społeczeństwo przed rodziną, np. jeśli w danym kraju nie jest przyjęty model dzietności rodziny, nie można mówić o dysfunkcjonalności rodziny pod tym względem.
Rodzina, w społeczeństwie, pełni dwie podstawowe funkcje utrzymuje ciągłość biologiczną społeczeństwa przez rodzenie nowych członków oraz przekazuje młodemu pokoleniu dziedzictwo kulturalne szerszych zbiorowości.
Bibliografia:
ENCYKLOPEDIA POPULARNA PWN ? 1995r.
Wiedza o Społeczeństwie ? Maria Bielecka
Wiedza o Społeczeństwie ? Włodzimierz Maj