Pytania do egzaminu

1.definicja ekonomi makroekonomi i mikroekonomi
Eknomia jest to nauka o alokacji czyli rozdziale ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia potrzeb dzielimy ją na dwie grupy:
mikroekonomię- bada zachowanie konsumentów i podmiotów gospodarczych
makroekonomię- bada procesy zachodzące w całej gospodarce
2. co to jest ekonomia normatywna i pozytywna
normatywna zajmuje się ona sądami wartościującymi jakie powinny być ceny dochody i kierunki polityki gospodarczej rządu
pozytywna jest to sposób przedstawiania tego co jest w życiu gospodarczym
3.co to jest rynek
jest instytucją umożliwiającą wymianę dóbr i usług i czynników wytwórczych.
4. opisz mechanizm rynkowy

5.co to jest pobyt,krzywa popytu co określa prawo popytu
popyt jest to pojęcie przedstawiające całkowitą zależność między wielkością zapotrzebowania na dany produkt lub czynnik wytwórczy a jego cenę
Krzywa popytu to graficznie przedstawione prawo popytu które pokazuje ilość dobra lub usługi jakie konsumenci chcą kupić przy każdym poziomie ceny w danym okresie
Prawo popytu głosi że wzrostowi ceny dobra towarzyszy spadek wielkości popytu a spadkowi ceny wzrost wielkości popytu
6.przedstaw determinaty popytu i opisz je
czyli czynniki wpływające: cena danego dobra, dochód(suma pieniędzy)jakość towaru, gust, moda,ceny innych dóbr substytuty, dobra komplementarne. Substytutami nazywamy takie dobra które mogą się nawzajem zastąpić(masło-margaryna).Dobra komplementarne to takie dobra które konsumowane są razem(kawa-śmietanka).Jeżeli cena jednego z dóbr komplementarnych rośnie to popyt na nie maleje a jednocześnie maleje popyt na drugie dobro.Jeżeli cena jednego dobra spada to ograniczamy konsumpcję substytutu tego dobra.Liczba kupujących-na wielkość zakupów na rynku ma wpływ liczba kupujących którzy chcą zakupy zrobić przy czym zalerzność ta jest jednokierunkowa czyli wzrost liczby konsumentów powoduje wzrost wielkości zakupów.odwrotnie jest w przypadku zmniejszenia sią liczby kupujących.Pozostałe czynniki to;oczekiwanie promoci,efekt veblena_kupuję bo jest drogie.
7.wzrost i spadek popytu.
Wzrost popytu-wzrost dochodów konsumentów,ceny innych dóbr czy zmiana jakiego kolwiek czynnika zwiększająca zainteresowanie danym dobrem powoduje że wielkość popytu na to dobro rośnie przy każdej cenie. wzrost przedstawimy jako przesunięcie się krzywej popytu w prawo.Wzrost popytu następuje zawsze wtedy gdy zdaży się coś co czyni dane dobro bardziej atrakcyjniejsze dla konsumentów w efekcie są oni gotowi kupić je za keżdą cenę większość tego produktu niż przedtem.
Spadek popytu-spadek dochodów konsumentów,ceny innych produktów lub zmiana jakiego kolwiek czynnika zmniejszającego zainteresowanie danym dobrem powoduje że wielkość na dane dobro popytu maleje przy każdej cenie.Spadek przedstawimy jako przesunięcie się krzywej popytu w lewo.Spadek następuje wtedy gdy zdaży się coś co czyni dane dobro mniej atrakcyjniejszym.Wskutek tej zmiany konsumenci są gotowi kupić mniej dobra niż przedtem.
8. ćwiczenia dotyczące wzrostu i spadku popytu.
wzrost ceny benzyny-spadek popytu
wzrosły dochody konsumentów zakupy samochodów wzrosły-wzrost popytu
9.podaż,krzywa podaży,prawo podaży
Podaż jest to relacja między ilością dobra lub usługi jaką producent jest w stanie i jest skłonny wyprodukować i oferować do sprzedaży w danym okresie po danej cenie przy założeniu że pozostałe czynniki nie ulegną zmianie.
Krzywa podaży pokazuje ilość dobra lub usługi czyli produktów jakie producenci chcą dostarczyć na rynek przy każdym poziomie cen w danym okresie.
Prawo podaży głosi że wzrostowi ceny dobra towarzyszy wzrost wielkości podaży a spadkowi ceny spadek wielkości podaży
10.Przedstaw determinaty podaży i opisz je.
-ceny czynników produkcji(płace,czynsz,energia)wzrost cen czynników produkcji powoduje przesunięcie krzywej w lewo,a spadek cen czynników produkcji przesunięcie w prawo
-technologia efektywna(obniża koszty wytwarzania produktów co zwiększa zyskowność produkcji i powoduje przesunięcie krzywej w dół
-podatki(z reguły powodują obniżenie produkcji,są traktowane przez producenta przez dodatkowe koszty i przesuwa krzywą wgórę co powoduje spadek podaży
-subsydia(dopłaty przez państwoi powoduje wzrost produkcji,dopłaty traktowane są jako zmniejszenie kosztów produkcji co powoduje przesunięcie krzywej w dół a to wiąże się ze wzrostem podaży
-ilość przedsiębiorstw w gałęzi(wzrost liczby przedsiębiorstw powoduje spadek podaży,a spadek liczby przedsiębiorstw spadek podaży)
11.Wzrost i spadek podaży
Wzrost podaży-zmiana jakiegokolwiek czynnika zachęcającego do wzrostu produkcji powoduje że wielkość podaży danego dobra rośnie przy każdej cenie,wzrost przedstawimy jako przesunięcie się krzywej w prawo
Spadek-jest to wzrost kosztów produkcji,pogorszenie warunków produkcji lub zmiana jakiego kolwiek czynnika mającego negatywny wpływ na ofertę producentów powoduje że wielkość podaży dobra maleje przy każdej cenie,spadek podaży przedstawimy jako przesunięcie krzywej w lewo.
12.Równowaga rynkowa
konkurencyjne oddziaływanie producentów i konsumentów przyczynia się do tego że dochodzi do sytuacji gdy popyt i podaż są sobie równe,stan ten nazywamy równowagą rynkoą
13.Co określa polityka fiskalna państwa
Zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizowania zadań stojących przed państwem.Jest ona realizowana przez budżet państwa
16.Funkcje polityki fiskalnej i budżetowej
-funkcja alokacyjna-kształtowanie podziału czynników wytwórczych między sektor prywatny(dotacje,podatki)i sektor publiczny(po przez udzielanie funduszy na konkretne zadania i ich dalszą alokację wewnątrz sektoru)
-fun.dystrybucyjna-między sektorami państwo oddziaływuje na ostateczny podział dochodów indywidualnych po przez bezpośrednią redystrybucję dochodów pieniężnych(bezpłatne lub częściowo płatne zaspakajanie potrzeb w sferze społecznej)
-fun.stabilizacyjne-polega na wykożystywaniu budżetu osiągnięć makroekonomicznych(wysokie zatrudnienie,niska inflacja,stabilność bilansu publicznego).Funkcję tą państwo realizuje po przez deficyt lub nadwyżką budżetową,podatki,dług publiczny.
17.Instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę.
-dochody publiczne-oddziaływanie na koniękturę(podatki dochodowe,obrotowe,wpływ eksploatacji)
oddziaływanie na struktury ekonomiczne(polityka podatkowa wpływ majątku publicznego)
-wydatki publiczne-oddziaływanie na koniękturę(wydatki na wynagrodzenia w sektorze publicznym,świadczenia społeczne)
oddziaływanie na struktury ekonomiczne(wydatki na inwestycje cywilne.
18.Krzywa luffera
ilustruje zależność między stopą podatkowę a wpływami do budżetu państwa.Krzywa ta opiera się na założeniu,że wpływy do budżetu zależą od podstawy opodatkowania(czyli dochodu i wysokości stup opodatkowania)
19.Rodzaje polityki fiskalnej
-polityka pasywna-opiera się ,na tym że określone elementy dochodów i wydatków budżetowych cechuje tendencja do automatycznego reagowania na zmiany sytuacji gospodarczej
-pol.aktywna-wymaga od państwa dostosowania wyznaczników polityki fiskalnej do zmian w cyklu gospodarczym(zmiany stawek i struktury podatków,zmiany zasad i wypłat transferów)
-poli.aktywno-pasywna-działania kontur
-poli.restrukcyjna-powoduje chamowanie konięktury i ma na celu zmniejszenie popytu globalnego(po przez zmniejszenie konsumpcji,zwiększenie podatków,zmniejszenie inwestycji-zwiększenie podatków)
-poli.stymulacyjna-pobudza koniękturę orzywienie gospodarcze powoduje wzrost popytu globalnego działania dotyczą wzrostu zatrudnienia i produkcji po przez obniżkę podatków,zwiększenie wydatków budżetowych i deficyt budżetowy
20.Definicja budżetu
zestawienie wszystkich dochodów i wydatków niezależnie od szczebla struktury polityczno-administracyjnej państwa(jest to roczny plan fin)
21.Definicja podatku,podmiot podatku,przedmiot,podstawy,stawki
-Podatek-jest świadczeniem pieniężnym,przymusowym i bezzwrotnym nakładanym przez podmioty prawa publicznego na podmioty trzecie
-Podmiotem podatku-jest osoba fizyczna lub prawna zobowiązana do zapłacenia podatku czyli podatnik
-Przedmiotem opodatkowania.są zjawiska z którymi łączy się obowiązek opłacenia podatku(dochód,grunt,kapitał,lokal,spadek)
-Stawka podatkowa-stanowi wyrażona procentowo lub kwotowo wysokość podatku jaką pobiera się od danej podstawy opodatkowania
-Podstawy podatku-podstawą podatku jest dochód,czyli kwota przychodu pomniejszona o koszty jego uzyskania,19,30i40%
23.Podatki pośrednie i bezpośrednie
-Pośrednie-to świadczeniawymierzone od tzw.przejawu istnienia dochodu czyli od wydatku podatnika,NP.na zakup produktu z którym związana jest określona kwota podatku
-Bezpośrednie-to świadczenia wymierzone bezpośrednio do źródła przychodu,a więc obciążające wielkość osiąganych dochodów podatnika-podmiotu mającego prawny obowiązek płacenia podatku
24.Podatki,dochodowy,majątkowy,konsumpcyjny
-Dochodowy-mają charakter osobisty,czyli naliczane są od nadwyżki przychodów nad poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów
-Majątkowy-są bardzo zróżnicowane i mają za zadanie uzupełnić podatki dochodowe
-Konsumpcyjne-płacone są w momencie płacenia za kupowane dobro lub usługę.cechą charakterysyczną jest to że ciężar ten ponosi konsument podatnikiem w sensie formalnym jest natomiast sprzedawca dobra czy usługi konsumpcyjnej.
25.Opisz podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych
-Fizycznych-muszą zapłacić wszystkie osoby które w danym roku uzyskały dochód wyży od sumy określonej w ustawie.bez względu na to czy został on uzyskany w kraju czy za granicą.podatek od osób fizycznych ma charakterprogresywny(tzn,stopa oprocentowania rośnie wraz ze wzrostem dochodu podatnika)
-Prawnych-dotyczy między innymi firm uzyskujących przychody z działalności gospodarczej,z wyłączeniem gospodarki rolniczej i leśnej,wynosi on 27%.
26.Opisz podatek akcyzowy-
wliczany jest w ceny towarów akumulacji zysku(duża nadwyżka przychodów uzyskiwanych z ich sprzedaży nad kosztami ich uzyskania)akcyzą najczęściej nakładana jest na;alkohol,wyroby tytoniowe,rafinerie,gry hazardowe,w polscepodatek ten obejmuje jachty pełnomorskie,sprzęty elektroniczne wysokiej klasy(kamery video)
27.Opisz podatek VAT
-jest on pobierany od obrotów netto realizowanych przez kolejne podmioty rynkowe,cechuje go tzw.mechanizm"naliczanie-obliczanie"polegającym na tym że na każdym szczeblu obrotu od kwoty podatku naliczonego od wartości zrealizwoanej sprzedaży oblicza się kwotę podatku zawartą w cenach nabytych surowców,materiałów,towarów i usług.
28.Elementy budżetu państwa.
-przychody rządowe;podatki bezpośrednie od zysków przedsiębiorstwi od indywidualnych obywateli,podatki pośrednie płacone w cenie nabytych towarów,cła importowe i exportowe które mają na celu ochronę producentów,opłaty skarbowe(świadczenia za usługi)
-wydatki rządowe;administracja państwowa,obrona narodowa,wojsko,sądownictwo,oświata i kultura,szkolnictwo,służba zdrowia,wyrównywanie nierówności społecznych(transfery,renty,emerytury.
29.Analiza budżetu państwa na 2005r.
-dochody krajowe;dochody podatkowe-vat,pod.od ger i akcyzowy,podatki od osób fizycznych i prawnych,dochody niepodatkowe-dochody zagraniczne-rekompensata budżetu z unii europejskiej
-wydatki sztywne-subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego,finansowanie dróg,koszty obsługi długu publicznego,dotacja do funduszu Ub.Społ.,dotacje doKRUS,składki na osoby niepełnosprawne,składki do unii europejskiej,składki dla osób które przebywają na urlopach macieżyńskich i wychowawczych-wydatki elastyczne-wynagrodzenia i wydatki jednostek budżetowych,dotacje do jednostek samorządu terytorialnego,dotacje do sektora finansów publicznych,dotacje do podmiotów gospodarczych.
30.Polityka monetarna
-polega na rgulowaniu stopy wzrostu podaży pieniądza w celu wspierania roswoju gospodarczego oraz stabilizacji poziomu produkcji(cen)i zatrudnienia;podmiotem polityki monetarnej jest bank centralny.
31.Funkcje banku centralnego
-instytucja emitująca pieniądz gotówkowy,bank banków(zapewnia sprawne funkcjonowanie systemu bankowego),bank państwowy(finansowanie deficytu,rozliczania budżetu,kontrola podaży pieniądza)
32.Instrumenty polityki monetarnej
-Oddziaływanie na płynność bankową;stopa dyskontowa=określenie stopy procentowej stosowanej przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym;operacje otwartego rynku=działania polegające na kupiowaniu i sprzedawaniu przez bank centralny publicznych papierów wartościowych i wywieraniu w ten sposóbwpływu na rezerwy gotówkowe banków komercyjnych;rezerwy obowiązkowe=część rezerw która nie może być wykorzystana przez banki komercyjne do udzielania pożyczek(wyraża się ją w procentach)
-Bazpośrednia kontrola kredytów;ograniczenie drogą administracyjną wzrostu kredytów bankowych.
33.rodzaje polityki monetarnej.
-Ekspensywna(miękka)poli.pieniężna-zwiększa podaż pieniądza(obniżenie stopy dyskontowej,obniżenie rezerw obowiązkowych).Prowadzona jest gdy gospodarka jest w trudnej sytuacji lub ma problem z wzrostem gospodarki i bank centralny dąży do poprawy sytuacji
-Restrykcyjna(twarda)poli.pieniądza-zmniejsza podaż pieniądza(podwyrższenie stopy dyskontowej,obniżenie rezerw obowiązkowych)jest ona wykorzystywana do schładzania gospodarkikiedy zbyt duży zagregowany popyt grozi wzrostem inflacji i bezrobocia
-Selektywna poli.kredytowa-polega na modyfikowaniu zachowania instytucji kredytowych celem ułatwienia pewnym obszarom gosp. do kredytów(kredyty preferencyjne,gwarancyjne)
34.źródła finansowania deficytu budżetowego
-drastyczne cięci w budżecie zmniejszenie płac-powoduje pogorszenie zarobków sfery budżetowej prowadzące do obniżenia efektywnego popytu i tym samym zachamowania wzrostu lub nawet dochodu narodowego
-zaciągnięcia kredytów w bankach komercyjnych(banki dla ludności)powoduje zmniejszenie możliwości kredytowych do sektora prywatnego i może spowodować podniesienie stopy oprocentowania kredytu co wpływa niekorzystnie na rozmiary inwestycji w sektorze prywatnym
-zwiększenie długu publicznego polega na emisji przez skarb państwa obligacji i sprzedaży ich na wolnym rynku bankom komercyjnym.
35.Charakterystyka rynku doskonale konkurencyjnego
-na rynku występuje wielu producentów z których żaden nie jest na tyle wielki by wpływać na bieżącą cenę rynkową producentów;wszyscy producenci sprzedają wyroby homogeniczne(że dobra wytwórcy nie są do odróżnienia od dóbr wszystkich pozostałych producentów);produkty jednorodne;konsumenci są w pełni zorientowani co do cen różnych producentów i jest im obojętne u którego z nich kupią;bariery wejścia i wyjścia na rynek producenci cieszą się pełną wolnością wejścia i wyjścia z rynku;na rynku występuje wielu producentów ale żaden nie może wpłynąć na cenę rynkową gdyż nie jest na tyle silny;firmy sprzedają towar po cenie równowagi rynkowej;państwo jest bierne;producent musi podejmuje decyzje ile ma wyprodukować produktów czy usług
36.Charakterystyka monopolu
-produkty są jednorodne lub zróżnicowane zakłada sięże na rynku istnieją bliskie substytuty tych produktów;na tym rynku występują duże bariery wejścia i wyjścia(bardzo wysokie koszty likwidacji);jeden sprzedający i wielu kupujących;jest doskonała informacja o rynku;krzywa podaży monopolisty jest prawie równa z krzywą popytu rynkowego
37.Charakterystyka oligopolu
-niewielka liczba przedsiębiorstw które opanowały rynek danego produktu;konkurencja nie cenowa między przedsiębiorcami;występuje względna stabilność cen;pełna informacja o rynku;ograniczenia wyjścia i wyjścia;reakcje konkurentów są trudne do powodzenia;wielkość zmiany sprzedaży zależy od reakcji konsumentów.
38.Charakterystyka rynku niedoskonałego
-duża liczba małych przedsiębiorstw;występuje szereg konkurentów produkujących nie wiele różniące się od siebie produkty;przeważają formy konkurencji pozacenowej(reklama,jakość towaru);istnieje swoboda wejścia i wyjścia z wrynku;istnieją bliskie substytuty i klijęci mogą wybierać innych producentów;jest wielu kupujących;doskonała informacja o rynku;przedsiębiorca jest cenotwórcą(w związku z czym istnieją 2 krzywe popytu Dgdy przedsiębiorstwo zmienia cenę i konkurencja też-d-występuje gdy zmianie cen przedsiębiorstw nie towarzyszą zmiany cen innych przedsiębiorstw)
39.Rynek i jego rodzaje
-rynek jest instytucjąumożliwiającą wymianę dóbr i usług i czynników wytwórczych wyróżniamy rynki:
-rynek wolny władze gospodarcze nie sprawują kontroli bezpośredniej-regulowany-władze gosp. sprawują kontrolę ze względu na odmienność sprzedawanego dobra,rynek towarów i usług-rynek pracy,pieniądza,ze względu na przestrzeńrynek dzielimy na:lokalny,globalny,krajowy,regionalny
40.Bariery stwarzane przez władze na rynku gosp.
-cło,koncesja,ceny masymalne(produkty kupowane na codzień),cena minimalna rynek pracy,przepisy dotyczące organizacji rynku(przepisy o przetargach)
41.rynek kapitałowy i giełda
-Rynek kapitałowy-są to czynniki wytwórcze tkj.budynki,narzędzia i inne produkty znajdujące się w posiadaniu gospodarstwa domowego,firmy lubrządu
-Giełda-spotkanie dwóch zainteresowanych stron czyli firm poszukujących funduszy pożyczkowych i gospodarstw domowych lokalizujących swoją nie skonsumowaną część dochodów,na giełdzie odbywa się obrót papierami wartościowymi a także rejestrowane są transakcje spekulacyjne.
42.Rodzaje papierów wartościowych
-Akcje-to papier wartościowy który potwierdza udział jego właściciela czyli akcjonariusza.Akcja jest to tytuł prawny do części majątku przedsiębiorstwa.
-obligacja-jest papierem wartościowym potwierdzającym że emitent obligacji zaciągnoł porzyczkę u właściciela obligacji.Obligacja jest to forma pożyczki emitentowi.
-Dywidenda-jest to dochód przynoszony przez akcje z zysku osiągniętego przez firmę.
43.Rynek pracy i bezrobocie
-rynek pracy-jest to liczba osób która chce podjąćpracę czynniki wpływające:,na podaż na rynku pracy wpływają czynniki liczba ludności,kwalifikacje,struktura podług wieku, popyt na rynku pracy są to rozmiary zapotrzebowania na pracę zgłaszane przez przedsiębiorstwa przy określonej płacy realnej.
bezrobocie-polega na tym że ludzie chcą pracować i poszukują pracy przy istniejących stawkach płac,ale nie mogą jej zdobyć;rodzaje bezrobocia-bezr.frykcyjne-wynika z ciągłych zmian w gosp.rynkowej w której powstają nowe miejsca pracy a część jest likwidowana-bezr.strukturalne-wynika z niedopasowania struktury podaży i popytu na rynku pracy w odniesieniu do kwalifikacji pracowników lub danego regionu(powstaje ono przez likwidację pewnych branż i zakładów);bezr. sezonowe,bezr.jawne,bezr.ukryte.