Nabłonek pokrywający

Cechą tego nabłonka jest rola pokrywająca i ochrony organizmu przed czynnikami zew.-naskórek. Bierze udział w wymianach zachodzących między błonami łączno-tkankowymi, a środowiskiem zewnętrznym, to samo dotyczy narządów, tzn. że narząd jest zabezpieczony przed środowiskiem zewnętrznym. Każdy nabłonek pokrywający składa się z dwóch części (stron). Jedna część znajduje się od strony tkanki łącznej, a druga od strony środowiska zewnętrznego. W naczyniach krwionośnych i limfatycznych strona zewnętrzna (styka się) z krwią. W tkance nabłonkowej występują liczne twory dodatkowe, których zadanie polega na spajaniu komórki ze sobą na ograniczeniu ich od błon łączno-tkankowych, na chronieniu powierzchni, na wzmacnianiu budowy i rozszerzaniu czynności. Do tworów dodatkowych zaliczamy: błonę podstawną, włókienka nabłonkowe oraz struktury występujące na powierzchni komórek, będą to: desmosomy, listewki graniczne, rąbek oskórkowy, rąbek szczoteczkowy, oskórek i rzęski.

* Błona podstawowa *

To cienka jednorodna błona, odgraniczająca nabłonek pokrywający od struktur łączno-tkankowych, występuje praktycznie w całym organiźmie i ma bardzo duże znaczenie.

* Włókienka nabłonkowe *- Pojawiają się w nabłonkach pokrywających narażonych na działanie urazów mechanicznych, np. naskórek; w nabłonku jamy ustnej i w nabłonku pochwy; są to struktury wzmacniające.

* Desmosomy *- Są tworem, dzięki którym pojedyncze komórki nabłonka pokrywającego tworzą spójność.

* Listewki graniczne *- Tworzą swoiste obręcze wokół pojedynczych komórek nabłonkowych; są to też struktury wzmacniające.

* Rąbek oskórkowy i Rąbek szczoteczkowy *- Są to twory występujące na wolnej powierzchni pojedynczych komórek nabłonkowych. Są to wypustki cytoplazmatyczne. Występują w nabłonku kanalików nerkowych.

* Oskórek *- u ssaków oskórek występuje bardzo rzadko, spotykamy go na powierzchni zębów jako pryzmaty szkliwa; oskórek jest gęstą substancją pokrywającą pojedyncze komórki.

* Rzęski *- są to cienkie, nitkowate twory cytoplazmatyczne, mogą posiadać zdolność ruchu; wchodzą w skład, tzw. nabłonka migawkowego, który występuje w przegrodzie nosowej, dzięki temu (zdolności poruszania się) nabłonek migawkowy w przegrodzie nosowej posiada zdolność usuwania zanieczyszczeń; porównuje się ruch rzęsek do falowania łanu zboża; rzęski występują również w nabłonku głornych dróg oddechowych.

Nabłonek okrywający dzielimy ze względu na:

- wielkość i kształt komórek;
- ilość warstw;

Rozróżniamy następujące typy nabłonka pokrywającego:

1. nabłonek płaski;
2. nabłonek sześcienny;
3. nabłonek cylindryczny;
4. nabłonek wielorzędowy migawkowy;
5. nabłonek wielowarstwowy;
a) nabłonek wielowarstwowy płaski;
b) przejściowy;
c) walcowaty;