Układ rozrodczy

1)Rozmnażanie:
*BEZPŁCIOWE(bez udziału gamet;osobniki potomne są identyczne genetycznie do os.macierzystego;b.szybko zwiększa sieich liczebność)
-pączkowanie
-podział kom.
-fragmentacja plechy
-przez zarodniki
-wegetatywne(przez cebulę-czosnek;bulwy-ziemniak;sadzonki;kłącza-konwalia;rozłogi-truskawki)
*PŁCIOWE(z udziałem gamet;osobniki są zmienne;gamety są haploidalne;powstają w gonadach u zwierząt,a w gametangiach u roślin)
2)Budowa uk.rozrodczego :
a)męskiego:
*narządy zewnętrzne:
-worek mosznowy(utrzymuje sperme w temp.ok2`C niższej niż temp.reszty ciała);
-prącie(narząd kopulacyjny,służy do wprowadzenia spermy do żeńskich dróg rodnych);
*narządy wewnętrzne:
-najądrza(przechowuje plemniki-ok.40dni);
-jądra(wytwarzają sperme-kanaliki nasienne,produkują hormon testosteron);
-nasieniowody(transportuje plemniki);
-pęcherzyki nasienne;
-gruczoły opuszkowo-cewkowe(produkuje wydzielinę,która neutralizuje kwaśny odczyn cewki moczowej i ułatwia wnikanie plemników do żeńskich dróg rodnych);
-gruczoł krokowy;
-cewka moczowo-płciowa(wydalanie spermy i moczu,przebiega w ciele gąbczastym prącia);

*spermatogeneza-proces wytwarzania i dojrzewania plemników.Zachodzi w ścianach kanalików nasiennych w jądrach.Kanaliki częściowo wysłane są warstwą nie wyspecjalizowanych kom.zwanych spermatogoniami.Z niektórych z nich powstają plemniki poprzez podział mejotyczny(spermatogenezę).Plemniki przesuwają się kanalikami n.do najądrzy,gdzie dojrzewają i sąprzechowywane.

b)żeńskie:
*zewnętrzne:
-wargi sromowe;
-łechtaczka;
-przedsionek pochwowy;
*wewnętrzne:
-jajniki(ich funkcja to orogeneza-tworzenie kom.jajowych)

-jajowody(długi przewód,który transportuje kom.jajowe do macicy dzięki rzęskom);
-macica(narząd mięśniowy,który służy do rozwoju zarodka);
-pochwa(narząd umożliwiający zapłodnienie wewnętrzne;wejście zamyka błona dziewicza);
*budowa jajnika:
-warstwa zewnętrzna(korowa):powstają kom.jajowe;występują pęcherzyki pierwotne i Graafa.
-warstwa wewnętrzna(rdzeniowa):odżywianie warstwy zewnętrznej;sa w niej naczynia krwionośne i nerwowe.

*cykl menstruacyjny:
-menstruacja-przysadka mózgowa uwalnia hormon folikulotropowy,który pobudza w jajniku rozwój jednego z pęcherzyków pierwotnych oraz wydzielanie estrogenów.
-faza przedowulacyjna(5-14dzień)-estrogeny pobudzają namarzanie się kom.w błonie śluzowej macicy i tworzenie nowych naczyń krwionośnych.poza tym trwa dojrzewanie pęcherzyka Graafa.Pod koniec wydzielany jest hormon luteinizujący.
-owulacja(jajeczkowanie)-pęka pęcherzyk Graafa i kom.jajowa dostaje się do jajowodu.Pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte.
-faza poowulacyjna-(do28dni)ciałko żółte zaczyna produkować progesteron.Jeśli do 10dni po owulacji nie dojdzie do zapłodnienia c.żółte przemienia się w c.białawe.W związku z tym spada stężenie progesteronu.
3)Rozwój prenatalny człowieka:
>1etap:okres przedimplantacyjny(do 6dnia):
-brustkowanie(podziały mitotyczne zygoty )

>2etap:okres rozwoju listków zarodkowych(1-3tyg):
-implantacja(zagnieżdżanie,wrastanie blastuli w błonę wewnętrzną macicy)
-tworzenie listków zarodkowych-gastrulacja(formują się charakterystyczne grupy kom):
~ektoderma(listek zewnętrzny)
~mezoderma
~endoderma
-tworzenia błon płodowych:

>3etap:okres zarodkowy(4-8tyg):
-tworzenia łożyska(zespół struktur pochodzący od matki-warstwa wewnętrzna macicy i płodu-kosmki kosmówki uczestniczących w wymianie substancji między matką,a płodem;Funkcje łożyska:wymiana substancji-pokarm,O2,wit,przeciwciała,aminokwasy,glukoza,sole min.-Ca2+,mocznik;hormonalna-blokuje jajniki;bariera łożyskowa-chroni zarodek).
-organogeneza-tworzenie tkanek i narządów:
~ektoderma(naskórek i jego twory,uk.nerwowy i narządy zmysłu)
~mezoderma(mięśnie,kości,chrząstki,serce,skóra)
~endoderma(uk.oodechowy,część uk.wydalniczego,uk.pokarmowy)
>4etap:okres płodowy(9tyg-9miesiąca):
*etapy porodu:
-okres rozwierania(skurcze co 5-7min.,rozszerzenie szyjki macicy);
-wypieranie(kurczy się macica,skurcze,wypieranie zarodka);
-usuwanie łożyka i wód płodowych
*38-42tyg-ciąż prawidłowa
*przed 24tyg-poronienie
4)Rozwój postnatalny:
a)okres noworodkowy(do 6tyg):
-przystosowanie do oddychania powietrzem atm.;
-przyswajanie produktów pokarmowych
-odruchy bezwarunkowe(ssanie,chodzenie,chwytanie);
b)okres niemowlęcy(6tyg-2lat):
-szybki wzrost ciała;
-rośnie ruchliwość;
-wyżynają się pierwsze zęby;
-uczy się chodzić i mówić;
c)okres dziecięcy(2lat-11/15lat-wiek dojrzewania):
-intensywny wzrost;
-sprawność ruchowa
-rozwój intelektualny;
-zęby stałe;
-rośnie wydolność serca;
d)okres młodzieńczy(16-20lat)
e)okres dojrzały(24-40lat):
-pełny rozwój fizyczny i intelektualny;
f)wiek średni(40-65lat):
-menopauza;
-andropauza;
-przekwitanie(klimakterium;
g)starość(65-…):
-maleje wydolność fizyczna i intelektualna;
-zmarszczki;
-osłabienie mięśnia sercowego;
-sztywność ciała;
zanikanie homeostazy;
choroby np.choroba Parkinsona,osteoporoza,choroba wieńcowa;