Czym dla bohaterów Lalki Bolesława Prusa są miłość i małżeństwo? Zanalizuj podane fragmenty utworu, odwołując się do swojej wiedzy o wskazanych w nich postaciach.

Bolesław Prus w powieści „Lalka” przedstawił wachlarz polskiego społeczeństwa. Obecni są tu arystokraci, mieszczanie i kupcy, reprezentowani przez Izabelę Łęcką, Stanisława Wokulskiego, doktora Szumana, Kazimierza Starskiego i panią Prezesową. Wszystkie te postacie pochodzą z różnych środowisk, są ludźmi w różnym wieku i o różnym statusie społecznym. Ponadto posiadają różne poglądy, szczególnie na temat miłości i małżeństwa. Poglądy te można podzielić na dwa rodzaje: romantyczny i pragmatyczny, z których to wynikają dwa odrębne rodzaje związków małżeńskich. Pogląd romantyczny to taki, który zakłada istnienie miłości prawdziwej a nawet idealnej, która nie wiąże się ze statusem społecznym czy majątkiem. Zwieńczeniem tegoż uczucia jest szczęśliwe małżeństwo. Natomiast pogląd pragmatyczny zakłada, iż prawdziwa miłość nie istnieje, a małżeństwo to rodzaj kontraktu pomiędzy ludźmi o takim samym statusie społecznym i majątku.
„Miłość bowiem (…) zjawia się dopiero po sakramencie i najzupełniej wystarcza, ażeby żona umiała pięknie prezentować się w domu, a mąż z powagą asystować w świecie” – pogląd Izabeli Łęckiej, arystokratki, która całkowicie zgadzała się ze zdaniem konserwatywnych, starszych matron, sprawiał, że panna Izabela wykluczała istnienie prawdziwej miłości. Według niej, miłość to tylko mały dodatek do „kontraktu” małżeńskiego, słabe uczucie niknące naprzeciw spraw ważnych, takimi jak wielkość majątku i status społeczny. Panna Łęcka zakładała z góry, że małżeństwo to przymus, który człowiek musi przyjąć do świadomości. Sakrament ten pozwalał jedynie, by połączone rody podtrzymały swój prestiż, a małżonkowie otrzymali potomka, który odziedziczał tylko najlepsze cechy. Takie poglądy wypaczyły postawę panny Izabeli w stosunku do innych ludzi, w szczególności Stanisława Wokulskiego. Posąg Apollina, który kupiła i ustawiła w swym gabinecie, był jedyną rzeczą, która wzbudzała w niej uczucia romantyczne. Sprawiał on, iż panna Izabela widziała w swych snach „wypiększone rysy tych ludzi, którzy kiedykolwiek zrobili na niej wrażenie”. Niestety posąg spowodował również odmienny efekt, ponieważ postrzeganie mężczyzn przez bohaterkę było zbyt wyidealizowane. Patrząc na perfekcyjne kształty Apollina, szukała wyśnionego kandydata, niemalże boga, co spowodowało odtrącanie potencjalnych przyszłych mężów.
Stanisław Wokulski to postać, która miłość romantyczną odkryła dopiero w średnim wieku. Jako wdowiec, który zawarł w przeszłości małżeństwo z rozsądku, zrozumiał, że sakrament małżeństwa jest ukoronowaniem miłości. Z pozytywisty przemienił się w romantyka, gdy spotkał pannę Izabele i zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia. Od tamtego momentu miłość stała się dla niego całym życiem. Zaczął idealizować postać panny Łęckiej i dla niej zapragnął wejść w arystokratyczne sfery. By tego dokonać, dorobił się szybko na dostawach dla wojsk w Bułgarii. Panna Izabela stała się dla niego „mistycznym punktem”, który spowodował całkowite oddanie się pragnieniu poślubienia panny Łęckiej. Uważał, że nie możność dokonania tego czynu spowoduje, że jego życie zostanie pozbawione sensu. „Niekiedy zdawało mu się, że w jego uczuciach tkwi jakaś omyłka i że panna Izabela nie jest żadnym środkiem jego duszy” – były to momenty zwątpienia Stanisława Wokulskiego, który postanowił udać się do doktora Szumana po medyczną poradę. Ostateczne odrzucenie bohatera przez Izabele Łęcką spowodowało jego nieszczęście, a w końcu próbę samobójstwa.
Doktor Szuman był bliskim przyjacielem Wokulskiego, który po stracie narzeczonej próbował odebrać sobie życie. Wynikiem tego była ironiczna postawa doktora wobec życia i trywializacja uczuć. Odpowiadając na pytania Stanisława o miłości, zaleca bohaterowi zawarcie związku małżeńskiego. Uważał on, że jest to jedyne lekarstwo na miłość, a miłość sama w sobie jest zjawiskiem biologicznym, czymś, co pozwala przetrwać gatunkowi ludzkiemu. Ponadto, wg doktora Szumana miłość w podeszłym wieku jest najgorsza i zaleca Wokulskiemu by ożenił się jak najszybciej. W przeszłości poglądy doktora były podobne do tych, jakimi jego przyjaciel odznaczał się podczas wizyty, wierzył w miłość romantyczną. Jednakże śmierć narzeczonej wywarła ogromny wpływ na jego psychice i sprawy uczuciowe zaczął traktować z ironią a wręcz pogardą, odwołując się jedynie do medycyny. Doktor Szuman jest szczególnie wyróżniającą się postacią w powieści, ponieważ jego poglądy na temat miłości i małżeństwa uległy drastycznej zmianie pod wpływem silnych emocji.
„ Wszyscy obłudnie gardzimy pieniędzmi , lecz każdy z nas wie , że jest to mierzwa , z której wyrasta wolność osobista, nauka , sztuka , nawet idealna miłość” – to pogląd Kazimierza Starskiego, arystokraty, który, podobnie jak Izabela Łęcka, nie wierzy w romantyczną miłość. Ironicznie stwierdza, że miłość stworzyły jedynie wyższe, arystokratyczne sfery, jest to uczucie „rycerzy i trubadurów”, czyli coś co już dawno minęło. Twierdzi, że małżeństwo jest zbyt podniosłym aktem żeby mówić o miłości. Traktuje sakrament małżeństwa jako kontrakt, jako „ważny wypadek dla mnóstwa osób i interesów”. Jest typowym przedstawicielem młodej arystokracji, materialistą, uważa że jedynie pieniądze dają szczęście, a za nie można kupić również miłość. Poglądy Kazimierza Starskiego bazują głównie na przeszłości jego rodziny, podaje on przykład swych rodziców, którzy zawarli związek małżeński z miłości i nie byli szczęśliwi. Jest to powód, dla którego on sam nie ma zamiaru się żenić, a jedynie korzystać z niezobowiązujących romansów. Jego na wpół drwiący, na wpół smutny uśmiech wskazuje na to, iż nie jest on do końca przekonany do swoich poglądów, oraz nie jest do końca szczęśliwy ze swego dotychczasowego, frywolnego życia.
Ostatnia przedstawiona postać, pani Prezesowa, która jako jedyna ze wszystkich przedstawionych postaci wyróżnia się racjonalnymi poglądami na temat miłości i małżeństwa, uważa, że zawieranie związków małżeńskich dla pieniędzy jest formą małżeństw politycznych, czymś, co nie powinno mieć miejsca wśród pospolitych ludzi. Uważa sakrament małżeństwa zawarty dla pieniędzy za „gwałt zadany najświętszym uczuciom”. Jest ona wierna poglądom miłości romantycznej, uważa miłość za rzecz świętą, która nie powinna być pogardzana, wręcz pielęgnowana.
Podsumowując, zróżnicowane charaktery i przynależność do różnych klas społecznych, a także osobiste przeżycia bohaterów „Lalki” powodują, że posiadają oni odmienne poglądy na temat miłości i małżeństwa. Przedstawiciele arystokracji, czyli Izabela Łęcka i Kazimierz Starski, za sprawą otoczenia przez konserwatywnych ludzi z wyższych sfer, traktują miłość jako uczucie mistyczne, nie występujące w realnym świecie, a małżeństwo jako kontrakt pomiędzy ludźmi dobrze usytuowanymi. Osobiste przeżycia z przeszłości, które wywarły piętno na poglądach Stanisława Wokulskiego i doktora Szumana, zmieniły postawy obydwu przyjaciół. Wokulski, podobnie jak Izabela, której obiektem westchnień był posąg Apollina, idealizował walory panny Łęckiej, zatracając się zupełnie w miłości romantycznej, stawiając miłość za główny cel w swym życiu, a małżeństwo za zwieńczenie swego uczuciowego sukcesu. Natomiast doktor Szuman, którego tragiczna śmierć narzeczonej doprowadziła do ironicznego podejścia do sfer uczuciowych, odwoływał się jedynie do medycznych frazesów. Jednakże jako przyjaciel Wokulskiego, zalecił mu jednak zawarcie związku małżeńskiego. Postacią wybijającą się przed szeregi przedstawionych wyżej bohaterów jest pani Prezesowa, która, pomimo przeżycia zawodu miłosnego, nie poddała się i wciąż wierzyła w romantyczną miłość i szczęśliwe małżeństwo, zachowując przy tym zdrowy rozsądek. Pomimo takiego zróżnicowania pod względem poglądów, można ogólnie stwierdzić, że miłość i małżeństwo, przedstawione w powieści Bolesława Prusa, nie dają szczęścia człowiekowi. Miłość to stan umysłu, który może doprowadzić do całkowitego załamania psychicznego, a szczęśliwe małżeństwo jest przypadkiem niezwykle rzadkim i trudnym w osiągnięciu.