Australia - państwo

Spis treści:
1. Pochodzenie nazwy
2.Informacje ogólne
3. Położenie Australii na mapie
4. Ukształtowanie terenu
5. Klimat
6. Zasoby wodne
7. Roślinność
8. Zwierzęta
9. Gospodarka
10. Polityka
11. Flaga
12.Godło
13.Hymn

1.Pochodzenie nazwy:

Australia z łaciny terra australis incognita - "nieznany południowy raj". Dawni europejscy odkrywcy widząc, że masa lądowa Australii przekracza ich wyobrażenia, nadali taką opisową nazwę. Odkrywcy holenderscy nazywali kontynent Australisch lub "Hollandia Nova".

2. Podstawowe dane:

Stolica: Canberra
Powierzchnia: 7.682.300km2
Język urzędowy: angielski
Ustrój polityczny: Monarcha konstytucyjna
Jednostka monetarna: dolar australijski
Liczba mieszkańców: 20 090 437 (70% żyje w miastach)
Gęstość zaludnienia: 3 mieszk./km²
Struktura użytkowania gleby:
- grunty orne: 6%
- użytki zielone:54%
- lasy: 19%
- wody i pozostałe grunty 21%
Struktura zatrudnienie:
-rolnictwo 5%
- przemysł: 24%
- usługi: 71%
Główne miasta: Adelaide, Brisbane, Darwin, Melbourne, Perth, Sydney, Hobart.

3. Położenie Australii na mapie:

Australia to szósty pod względem wielkości kraj świata, położony na kontynencie australijskim będącym najmniejszym spośród wszystkich kontynentów. Australia leży na półkuli południowej i wschodniej. Jest też najbardziej płaskim ze wszystkich kontynentów ze średnią wysokością wynoszącą 292 m n.p.m. Na terenie środkowej Australii znajduje się Wielka Pustynia Piaszczysta.

4. Ukształtowanie terenu:

1)Ukształtowanie poziome. Australia odznacza się dużą zwartością i słabym rozczłonkowaniem. Jedynie 2 wielkie zatoki (Karpentaria na północy i Wielka Australijska na południu) wcinają się w głąb lądu. Długość linii brzegowej wynosi 33,5 tys. km (z Tasmanią - 36,7 tys. km). Łączna powierzchnia szelfu wokół Australii wynosi 2,45 mln km2 Wybrzeża trudno dostępne: nizinne i bagienne na północy, riasowe na północnym zachodzie i wschodzie, klifowe na południu. Wzdłuż północno - wschodniego wybrzeża ciągnie się na długości ponad 2000 km największa bariera koralowa Ziemi - Wielka Rafa Koralowa.
2)Ukształtowanie pionowe. Australia jest najbardziej równinnym kontynentem Ziemi. Średnia wysokość ok. 300 m. Około 87% powierzchni leży poniżej 500 m, zaledwie 0,5% wznosi się powyżej 1000 m. Najwyższym szczytem jest Góra Kościuszki (2228 m n.p.m.) a najniżej położone jest jezioro Eyre (16 m p.p.m.). 2/3 powierzchni Australii zajmuje Wyżyna Zachodnia (wysokość 300–600 m) z rozległymi pustyniami (Wielka Piaszczysta, Gibsona, Wielka Wiktorii). Między zatoką Karpentaria na północy a ujściem Murray na południu rozciąga się aluwialna Nizina Środkowoaustralijska pocięta gęstą siecią okresowo płynących cieków (creeks) z depresją jeziora Eyre w południowej części. Wzdłuż wybrzeża wschodniego (także na Tasmanii) ciągną się Wielkie Góry Wododziałowe, silnie rozczłonkowane, opadające stromo ku nadbrzeżnej nizinie (szerokość od kilku do ponad 100 km).

5.Klimat

Przeważająca część Australii ma klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy lub wybitnie (skrajnie) suchy, na wschodzie (poza barierą gór) - wilgotny (częsty napływ morskich mas powietrza). Północna część leży w strefie klimatów równikowych (klimat podrównikowy suchy, przechodzi w wilgotny na wschodzie, natomiast na krańcach Terytorium Północnego i w północnej części półwyspu Jork - odmiana monsunowa). Krańce południowo - zachodnie i południowo-wschodnie kontynentu oraz Tasmania mają klimat podzwrotnikowy morski (typ śródziemnomorski). 80% powierzchni otrzymuje średnio mniej niż 600 mm opadów rocznie, 50% - mniej niż 300 mm. Najniższe opady: ok. 100 mm w rejonie jeziora Eyre, 50 mm na nizinie Nullarbor. Na wschodnim wybrzeżu Australii, znajdującym się w zasięgu pasatu, i na Tasmanii, leżącej w strefie przeważającej cyrkulacji zachodniej, średnie roczne opady wynoszą 1000 - 2000 mm i więcej (na południu od morza Cairns przekraczają 4000 mm). Stosunkowo wysokie opady (ponad 1000 mm) na północnym wybrzeżu Terytorium Północnego i na półwyspie Jork są ograniczone do jednej pory deszczowej (grudzień–marzec). Średnia temperatura w najchłodniejszym miesiącu (lipcu) wynosi 20–25C, tylko w południowo-wschodniej części Australii i na Tasmanii spada poniżej 10C (w górach poniżej 5C). W północno-zachodniej części Australii średnia temperatura w najcieplejszym miesiącu (styczniu) dochodzi do 34C, a maksima absolutne przekraczają 50C. Roczne wahania temperatur są stosunkowo niewielkie (do 15C we wnętrzu Australii). W północno - zachodniej części Australii występują burze (do 100 dni w roku). Na pustyniach często powstają burze pyłowe. Do północnych wybrzeży docierają cyklony tropikalne, zwłaszcza willy-willy (średnio 2–4 w roku).

6.Zasoby wodne

Wody oblewające:
1) Oceany: Spokojny i Indyjski,
2) Morza: Tasmana, Fidżi, Koralowe, Arafura, Timor.
3) Zatoki: Australijska, Karpentaria, spencera, Bonaparte.
Australia jest najuboższym pod względem zasobów wodnych kontynentem Ziemi. Panujące tu często wyże baryczne są przyczyną zalegania suchych mas powietrza nad większą częścią kontynentu (tylko północna część oraz wąskie pasy pobrzeża są poddane wpływom wilgotnych mas powietrza przynoszącym wysokie opady atmosferyczne), co powoduje, że ponad połowa Australii cierpi na niedostatek wilgoci. Okresowo występują długotrwałe susze, jak np. w latach 1895–1903, 1958–1968, 1982–1983.
Obszary bezodpływowe stanowią ok. 60% powierzchni kontynentu. Liczne suche koryta lub łożyska wypełniają się wyłącznie w porze deszczowej. Po okresie wezbrań stopniowo tracą wodę w piaskach lub zwietrzelinie skalnej. Do zlewiska Oceanu Indyjskiego należy ok. 30% powierzchni, do zlewiska Oceanu Spokojnego - 9%. Najlepiej rozwinięty jest system rzeczny Murray-Darling, zasilany przez zanikające w okresie suszy dopływy. Ustrój rzek na ogół z jednym maksimum w ciągu roku. W rzekach na północnym - wschodzie w porze letniej, na południu i wschodzie - jesienią lub zimą. Największe jeziora: Eyre, Torrens i Gairdner w porze suchej pokrywają się grubą warstwą soli. Liczne jeziora na Wyżynie Zachodniej napełniają się wodą wyłącznie po deszczach. Na nizinie Nullarbor niewielkie jeziora krasowe. Duże znaczenie dla gospodarki Australii mają podziemne zbiorniki wodne (Wielki Basen Artezyjski). Wody artezyjskie lub subartezyjskie są silnie zmineralizowane, często mają podwyższoną temperaturę. W niektórych miejscach występują samoczynne wypływy.

7.Roślinność

Świat roślinny. Australia stanowi osobne państwo roślinne (Australis) o swoistej florze, z dużą liczbą endemitów (np. 750 gatunków eukaliptusów i 450 gatunków akacji). W zbiorowiskach roślinnych przeważają formacje charakterystyczne dla klimatów suchych i gorących. Wnętrze kontynentu zajmują pustynie piaszczyste (bez roślinności) oraz półpustynie ze słonoroślami i kolczastymi krzewinkami (karłowate akacje, eukaliptusy, kazuaryny, łobody i in.) tworzące tzw. skrub. Pustynie i półpustynie graniczą, zwłaszcza od północy, ze stepami twardolistnych traw. Na północy stepy przechodzą w sawanny, a te w lasy monsunowe. Wybrzeża południowo - wschodnie i południowo-zachodnie porastają lasy wawrzynolistne i zimozielone zarośla. Odrębna jest roślinność wschodniej części Australii: na obszarach o dużych opadach (głównie półwysep Jork) rosną wiecznie zielone lasy podrównikowe (figowce, palmy, pandanusy, liany i epifity), a na wybrzeżach północnych - namorzyny. Dalej na południe, w górach, występują wiecznie zielone lasy araukarii i notofagusów (buk południowy). Natomiast na najwyższych wzniesieniach Alp Australijskich - roślinność alpejska. Plagą gospodarczą Australii są zawleczone tu i mnożące się opuncje.

8. Zwierzęta:

Obszar Australii z Tasmanią i Nową Gwineą tworzy pod względem zoogeograficznym krainę australijską, o swoistej faunie, która wytworzyła się wskutek wczesnego (od początku trzeciorzędu) odizolowania Australii od innych kontynentów. Fauna kręgowców jest stosunkowo uboga, np. ssaki łożyskowe są reprezentowane przez nietoperze, psa dingo i nieliczne gryzonie (z endemicznym gatunkiem bobroszczura). Bardzo liczne natomiast są torbacze - silnie zróżnicowane, z reguły gatunki endemiczne (np. kangury, koala, kret workowaty, wilk workowaty, wombaty). 2 rodziny - kolczatki i dziobak - to stekowce, rzadki i najosobliwszy rząd wśród ssaków. Fauna ptaków bardzo bogata, najciekawsze są: emu, kazuary, lirogony, altanniki, papugi i ptaki rajskie. W ichtiofaunie osobliwością jest endemiczny rogoząb, jeden z 3 rodzajów ryb dwudysznych.

9. Gospodarka

Australia obfituje we wszelkiego rodzaju bogactwa naturalne. Obecnie kraj należy do największych eksporterów na świecie. Głównymi towarami eksportowymi są: węgiel kamienny, złoto, produkty przerobu ropy naftowej, tlenek glinu, rudy żelaza, skroplony gaz ziemny, uran, nikiel, srebro, cynk, miedź, szafiry i opale. Australia może się również poszczycić największym wydobyciem boksytu, ołowiu i diamentu, przeznaczonych do użytku przemysłowego. Kraj jest największym producentem i eksporterem wełny - od dziesięcioleci zajmuje pierwsze miejsce w świecie. Eksportuje się również mięso, produkty mleczarskie i zboża. Uprawia się trzcinę cukrową, drzewa owocowe, bawełnę i winorośl. Silnie zróżnicowany sektor przemysłowy, w którym pracuje 25% ludności czynnej zawodowo, wytwarza 28% produktu krajowego brutto. Produkuje się głównie przetwory spożywcze i tytoniowe, choć dobrze rozwinięty jest także przemysł maszynowy i wysokiej technologii. Produkowane są komputery, wyroby chemiczne czy samochody. W tej ostatniej branży dominują miejscowi producenci, jak rodzimy Holden (należący do General Motors) i Ford Australia. Swoje fabryki mają tu też Toyota i Mitsubishi. Największy wkład do produktu krajowego brutto (68%) wnosi sektor usługowy, zatrudniający 70% czynnych zawodowo Australijczyków. Zaledwie 6% powierzchni Australii zajmują grunty orne położone we wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części kraju. W strefie klimatu podrównikowego i zwrotnikowego uprawia się trzcinę cukrową, banany i ananasy; w strefie podzwrotnikowej - pszenicę (53% powierzchni zasiewów), jęczmień, owies, bawełnę, cytrusy i winorośl.

10. Polityka

Głową państwa jest gubernator generalny Australii Michael Jeffery reprezentujący królową Australii Elżbietę II. Premierem Australii jest John Howard. Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament, wyłaniany w wyborach powszechnych: Senat o kadencji 6-letniej, liczący 76 senatorów (po 12 przedstawicieli każdego stanu i po 2 przedstawicieli Terytorium Północnego i Australijskiego Terytorium Stołecznego) oraz Izba Reprezentantów o kadencji 3-letniej, licząca 148 deputowanych, wybieranych proporcjonalnie do liczby ludności.
Ustrój polityczny Australii - formalnie monarchia konstytucyjna, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów, zachowujący w aktach prawnych nazwę dominium. Konstytucja z 1900 (z późniejszymi zmianami); głową państwa jest Królowa Australii (obecnie Elżbieta II Windsor) reprezentowany przez gubernatora generalnego. Tytuł Królowej Australii został nadany panującemu monarsze brytyjskiemu w 1971 przez australijski parlament.
Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament, wyłaniany w wyborach powszechnych: Senat o kadencji 6-letniej, liczący 76 senatorów: po 12 przedstawicieli każdego stanu i po 2 przedstawicieli Terytorium Północnego i Stołecznego , (coata połowa składu jest odnawiana) oraz Izba Reprezentantów o kadencji 3-letniej, licząca 148 deputowanych, wybieranych proporcjonalnie do liczby ludności; system wyborczy do Senatu jest mieszany.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd formalnie pod przewodnictwem gubernatora generalnego, a faktycznie z premierem na czele, powołany przez gubernatora generalnego w imieniu królowej i odpowiedzialny przed Izbą Reprezentantów; do wyłącznej kompetencji władz federalnych należą sprawy: obrony, polityki zagranicznej, handlu zagranicznego i imigracji.
Prawa wyborcze (ograniczone cenzusami osiadłości) przysługują obywatelom, którzy ukończyli 18 lat. Wybory w Australii są obowiązkowe dla wszystkich obywateli, kara za nieoddanie głosu wynosi $50. Według przepisów wyborczych obywatel zobowiązany jest oddać ważny głos.
Wymiar sprawiedliwości sprawują: Federalny Sąd Najwyższy, Sąd Federalny (sprawy gosp. i bankructwa), Australijski Sąd Rodzinny oraz stanowe sądy najwyższe i sądy jednostek terytorialnych.
Każdy stan ma własną konstytucję, 2-izbowy organ ustawodawczy (z wyjątkiem Queenslandu, gdzie istnieje parlament 1-izbowy) i rząd stanowy; na czele stanów stoją gubernatorzy mianowani przez monarchę bryt. na wniosek rządu Australii; stany dzielą się na hrabstwa, okręgi i miasta (z organami samorządowymi radami municypalnymi).

Partie polityczne: Austral., Partia Pracy, Liberalna Partia Australii, Narodowa Partia Australii.

11. Flaga

Flaga Australii, to granatowy prostokąt, w którego lewym górnym rogu znajduje się Union Jack, symbol Wielkiej Brytanii, przypominający o związkach Australii z Koroną Brytyjską. Siedmioramienna gwiazda poniżej nosi nazwę Federation Star. Jej sześć ramion oznacza sześć stanów, siódme jest wspólne dla dwóch niezależnych terytoriów federalnych. Konstelacja gwiazd po prawej stronie sztandaru to Krzyż Południa, kojarzony często z Australią.
Historia
Flaga Australii została przyjęta 22 maja 1909 roku. Ostatnio w Australii toczą się dyskusje nad zastąpieniem Union Jacka symbolem bardziej osadzonym w tradycji kraju.

12.Godło
Godło narodowe nadał Australii w 1912 roku król Jerzy V. Tarczę ze znakami sześciu stanów podtrzymują kangur i emu. Nad nią, na niebiesko-złotych laurach, umieszczona jest siedmioramienna gwiazda. Tradycyjnym, niezatwierdzonym nigdy oficjalnie tłem godła są kwitnące gałęzie australijskiej akacji. Pod tarczą rozwinięty zwój z napisem nazwy państwa.
W niektórych restauracjach podawane jest danie nazywane "Coat of Arms”, (czyli po prostu "godło") zazwyczaj są to dwa kawałki mięsa: kangurze po lewej stronie talerza, emu po prawej stronie i sałatka lub warzywa pośrodku.

13. Hymn

Australia jest krajem, w którym obowiązują dwa hymny: królewski i narodowy. Narodowym hymnem jest Advance Australia Fair (ang.) - Naprzód, Piękna Australio. Słowa i muzykę napisał Peter Dodds McCormick. Po raz pierwszy pieśń tę wykonano w dniu św. Andrzeja w 1878 roku w Sydney. Po I wojnie światowej Australijczyków podzieliły dyskusje nad stosunkiem do Korony Brytyjskiej oraz wyborem hymnu. W wyniku powszechnego referendum największą ilość głosów zyskała pieśń Naprzód, Piękna Australio. Oficjalnie została zatwierdzona w 1984 roku.
Tekst hymnu:

Advance Australia Fair
Australians all let us rejoice,
For we are young and free;
We've golden soil and wealth for toil,
Our home is girt by sea;
Our land abounds in Nature's gifts
Of beauty rich and rare;
In history's page, let every stage
Advance Australia fair!
In joyful strains then let us sing,
"Advance Australia fair!"

Beneath our radiant southern Cross,
We'll toil with hearts and hands;
To make this Commonwealth of ours
Renowned of all the lands;
For those who've come across the seas
We've boundless plains to share;
With courage let us all combine
To advance Australia fair.
In joyful strains then let us sing
"Advance Australia fair!"



Naprzód, Piękna Australio
Australijczycy, cieszmy się
że jesteśmy młodzi i wolni.
Mamy cenną ziemię i bogactwo za pracę.
Nasz dom jest opasany przez morze,
Nasz kraj przepełniają dary natury
niezwykłej piękności i obfitości.
Na karcie historii, każdym jej etapie,
Naprzód, Piękna Australio.
Zaśpiewajmy zatem wesoło te słowa:
Naprzód, Piękna Australio.

Pod promieniejącym Krzyżem Południa
Będziemy pracować sercami i dłońmi
aby uczynić naszą Wspólnotę
sławną na wszystkich lądach.
Dla tych, którzy przybyli przez morze
mamy bezgraniczne równiny do podziału.
Odważnie połączmy się,
Naprzód, Piękna Australio.
Zaśpiewajmy zatem wesoło te słowa:
Naprzód, Piękna Australio.