Walka o granice zachodnią, północną i południową.

1. Powstanie wielkopolskie.
Klęska Niemiec na froncie zachodnim. Na ziemiach polskich zaboru pruskiego trwały akcje antypolskie. Ruch narodowy się rozwijał. Działały Polskie Rady Ludowe, z władzą zwierzchnią- Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Instytucja ta była związana z Narodową Demokracją i Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu (Wojciech Korfanty). Kapitulacja Niemiec w listopadzie 1918 r. Nowy rząd w Berlinie — wbrew Polakom — nie zrezygnował z Wielkopolski ,Pomorza Gdańskiego i Górnego Śląska. W grudniu 1918 r., z inicjatywy NRL, w Poznaniu zebrał się Sejm Dzielnicowy. Uczestnicy: zabór pruski (podjęli uchwałę włączenia ziem do Polski). Postanowili wstrzymali działania do ogłoszenia wyników konferencji pokojowej w Paryżu.
Działania Polaków, zmierzające do oderwania się od Niemiec, spowodowały wzrost antypolskich posunięć niemieckich. 26.12.1918 r. do Poznania przybył Ignacy Paderewski, entuzjastycznie witany przez rodaków. Żołnierze niemieccy zaczęli atakować Polaków. 27.12.1918 r., ataki na Polaków powtórzyły się i wychuchało powstanie (rozszerzyło się na teren Poznańskiego od rzeki Noteć do granicy z Górnym Śląskiem).
Zaskoczenie władz niemieckich, zamieszki w Berlinie i wyczerpanie wojsk niemieckich- siły powstańcze umocniły się. Dowództwo objął 16.01.1919 r. Józef Dowbor Muśnicki. Usuwano władze niemieckie pozostałych terenów gdzie przeważali Polacy, w pozostałych – zdobywano teren walcząc. Na wyzwolonym obszarze władzę objęła 8 stycznia 1919 r. NRL. Sukces Polaków wpłynął na stanowisko Ententy. Styczeń 1919 r.- Niemcy rozpoczęły starcia nad Notecią, Komisariat NRL podjął akcję dyplomatyczną za pośrednictwem KNP. Koalicja rozszerzyła rozejm z 11 listopada 1918 r. na front wielkopolski. Niemcy nie wznawiają wojny, i 16 lutego 1919 r. walki przerwano.
2. Agresja czechosłowacka na Śląsku Cieszyńskim.
Listopad 1918 r. polska Rada Narodowa i czeski Narodni Vybor podpisały układ o podziale obszaru, granicy etnicznej. 23 stycznia 1919 r. wojska czechosłowackie, łamiąc porozumienie, wkroczyły na Śląsk Cieszyński, za rzekę Olzę, dochodząc aż pod Skoczów. Zatrzymała je ludność. Siły czechosłowackie wycofały się umacniając się wzdłuż rzeki Olzy. 27.09.1919 r. Rada Najwyższa przeprowadza plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim.
Lipiec 1920 r. Polska zgodziła się na konferencji żeby zamiast plebiscytu zadecydowała Rada Ambasadorów. Minister spraw zagranicznych Benesz wymusił podział Śląska Cieszyńskiego, Spiszu i Orawy. 28.07.1920 r. Rada Ambasadorów dała Czechosłowacji Zaolzie, Spisz i Orawę.
3. Przyłączenie Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego.
Traktat wersalski przyznał Polsce Wielkopolskę. 11.07.1919 r. zniesiono granicę między Wielkopolską a Rzeczypospolitą. L.08.- Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę o tymczasowej administracji Prowincji Poznańskiej. Naczelna Rada Ludowa formalnie uznawała rząd w Warszawie. Rząd w Warszawie z NRL utrzymały odrębność Wielkopolski (różnice prawne i administracyjne). Powołano Ministerstwo Byłej Dzielnicy Pruskiej by wprowadzało stopniowo Wielkopolskę. Po podpisaniu traktatu wersalskiego zaczęto reformować administrację Pomorza Gdańskiego. Listopad 1919 r. -wycofali się Niemcy. Utworzono województwo pomorskie. Utrata przez Niemców Pomorza Gdańskiego dawała Polsce dostęp do morza.
4. Wolne Miasto Gdańsk.
Marzec 1917 r. Dmowski chciał przyznania Polsce Gdańska. Nadano mu status wolnego miasta pod ręką Ligi Narodów. Polsce ma przywileje ekonomiczne (Gdańsk włączony do obszaru celnego) i wojskowe (Polska miała garnizon na Westerplatte). Miastem rządził Senat z wyborów powszechnych, a nadzór sprawowała Liga Narodów (Wysoki Komisarz- stale był w Gdańsku).
5. Walka o Górny Śląsk.
Decyzje traktatu wersalskiego dotyczące Górnego Śląska, Polska i Niemcy przyjęli z niezadowoleniem. O przynależności miał decydować plebiscyt. Polska musiała się liczyć z przegraną, Niemcy bali się, że wyniki będą korzystne dla Polski. 17.08.1919 r. - I powstanie śląskiego. Klęska. Szukano schronienia w Polsce. Rząd nie mógł udzielić pomocy, bał się, że interwencja na Śląsku mogłaby szkodzić Polskiej sprawie w Paryżu. Luty 1920 r. Między-sojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, miała nadzorować przebieg plebiscytu. Na Górny Śląsk przybyły oddziały francuskie, angielskie i włoskie. Niemieckie wojska wycofano, ale były ich urzędy i policja. Utworzono narodowe komisariaty plebiscytowe: polski (Korfanty), niemiecki. Wiosną i latem 1920 r. nasiliły się terrorystyczne akcje Niemców na Polaków. Lipiec postanowili Sierpień- Niemcy nie chcą plebiscytu. 20.08.1920 r.- II powstanie śląskie- rząd polski odpierał bolszewików, nie był w stanie pomóc powstańcom. 28. 08- Przerwano walki. Podpisano umowę polsko-niemiecką o zakończeniu terroru i o utworzeniu polsko-niemieckiej policji. Wzrostu zainteresowania w Polsce plebiscytem na Śląsku. Sejm uchwalił autonomię dla Górnego Śląska, pracował nad konstytucją i traktatem z Rosją Radziecką. Z postanowieniami traktatu
Wersalskiego dopuszczono do głosowania osoby urodzone na Górnym Śląsku. Plebiscyt nie przyniósł Polsce zwycięstwa i strony były niepewne co do podziału Śląska. Alianci ogłosili projekt podziału Śląska, przyznający Polsce powiaty pszczyński i rybnicki, 03.05.1921- III powstanie śląskie. (Objęło większość Górnego Śląska) Walki trwały ponad miesiąc. Dzięki Aliantom 5.07.1921 r- zawieszenie broni. Rada Ligi Narodów 12.10.1921 r. dała Polsce powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, świętochłowicki i tarnogórski. Lipiec 1922 r., Polska przejęła swoją część Górnego Śląska.
6. Warmia i Mazury.
O Warmii i Mazurach miał zadecydować plebiscyt. W Kwidzynie i Olsztynie, Plebiscyt odbył się 1.07.1920 r.- przegrana Polaków. Na Warmii i Mazurach brakowało inteligencji polskiej, daleko zaszła germanizacja. Rząd zaniedbał propagandę na rzecz plebiscytu. 12.08.1920 r. Rada Ligi Narodów przyznała Polsce kilka wsi.