Organizacja i podstawowe zadania obrony cywilnej w systemie obronnym RP

Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturach i formach działania. Jest zespolona ze wszystkimi szczeblami administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi (niezależnie od osobowości prawnej), organizacjami społecznymi oraz z całym społeczeństwem. Siłą obrony cywilnej jest jej powszechność, oznacza to, że wszyscy obywatele naszego kraju uczestniczą w ochronie grup ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia.

Podstawy prawne funkcjonowania OC w Rzeczpospolitej Polskiej.

Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej określa międzynarodowe prawo wojenne, zwłaszcza Protokół dodatkowy I z 1977 r. do Konwencji Genewskich z 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, ratyfikowany przez Polskę dopiero 19 września 1991 r. jako 110 państwo, mimo że była jego współautorem i współinicjatorem.
Organizację oraz zasady przygotowania i realizację zadań obrony cywilnej regulują wewnętrzne przepisy każdego kraju. Normy międzynarodowego prawa wojennego mają zastosowanie przede wszystkim w okresie trwania konfliktu zbrojnego.
Wg. obowiązujących w Polsce unormowań prawnych, obrona cywilna jest elementem systemu obronnego kraju i stanowi kompleks przedsięwzięć:
· charakterze planistycznym,
· organizacyjnym, szkoleniowym,
· inwestycyjnym,
· materiałowo – technicznym
· zaopatrzeniowym.

Przedsięwzięcia te są realizowane przez organa administracji rządowej i samorządowej oraz jednostki organizacyjne.

Podstawowe cele i główne zadania OC w czasie pokoju i w okresie wojny.

Celem obrony cywilnej jest:
· ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury,
· ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny,
· współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych, zagrożeń środowiska i w usuwaniu ich skutków.
Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju.
· planowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony przed skutkami działań zbrojnych zarówno ludności, jak i zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury
· wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i alarmowania ludności
· przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie ich w gotowości do użycia
· gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności
· wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju zagrożeń,
· systematyczne szkolenie w zakresie OC:
a. kadr kierowniczych administracji rządowej i samorządowej,
b. formacji OC
c. ludności w ramach powszechnej samoobrony
· współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, oraz usuwanie ich skutków
Decyzję o włączeniu sił obrony cywilnej do działań podejmują terenowi szefowie OC.

Zadania obrony cywilnej w czasie wojny

· organizuje ewakuację ludności, zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia
· organizuje i prowadzi akcję ratunkową, udziela pomocy medycznej poszkodowanym
· organizuje pomieszczenia i zaopatrzenie dla poszkodowanej ludności
· zaopatruje ludność w sprzęt i środki ochrony indywidualnej
· prowadzi likwidację skażeń i zakażeń
· pomaga w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami
· pomaga w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej
· pomaga w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania
· udziela doraźnej pomocy w grzebaniu zmarłych
Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych.
Centralnym organem właściwym w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju, którego na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji powołuje prezes Rady Ministrów. Do zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju należy:
· przygotowanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej,
· ustalenie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej,
· koordynowanie przedsięwzięć i sprawowanie kontroli nad realizacją zadań obrony cywilnej przez naczelne organa administracji, terenowe organa administracji rządowej i organa samorządu terytorialnego, a także
· sprawowania nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby w obronie cywilnej.
Terenowymi organami obrony cywilnej w administracji rządowej i samorządowej są wojewodowie, starostowie, wójtowie oraz burmistrzowie i prezydenci miast jako szefowie obrony cywilnej województw, powiatów i gmin.
Do zakresu ich działania należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe i samorządowe, podmioty gospodarcze i inne jednostki organizacyjne działające na ich terenach. Szefowie Obrony Cywilnej województw i gmin wykonują zadania obrony cywilnej przy pomocy podległych im urzędów oraz powołanych w ich strukturach specjalistycznych komórek organizacyjnych:
· w województwach - przy pomocy Wojewódzkich Inspektorów Obrony Cywilnej i Wydziałów Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności itp,
· w miastach powyżej 40 tys. mieszkańców - Miejskich Inspektoratów Obrony Cywilnej, Wydziałów Zarządzania Kryzysowego itp.
· w pozostałych gminach - pracowników do spraw obrony cywilnej.
Za realizację zadań obrony cywilnej w zakładach pracy odpowiedzialni są ich właściciele lub kierownicy.
Ministrowie (kierownicy) urzędów centralnych mają obowiązek uwzględniania zadań obrony cywilnej w nadzorowanych przez nich dziedzinach. Organizacje społeczne wykonują zadania obrony cywilnej w zakresie wynikającym z ich statusów i programów działania. Zasady i sposoby realizacji są uzgadniane w porozumieniach zawieranych przez ich naczelne organy z szefem Obrony Cywilnej Kraju.
Formacje obrony cywilnej tworzy się w gminach i zakładach zatrudniających więcej niż 50 pracowników. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 50 pracowników, mogą być tworzone wspólne formacje dla kilku sąsiadujących ze sobą zakładów. Jeżeli jednak w zakładzie zatrudniającym poniżej 50 pracowników wytwarza się, magazynuje lub wykorzystuje do produkcji toksyczne środki przemysłowe, kierownicy, właściciele mają obowiązek powołać formacje, zdolne do samodzielnego działania ratowniczego w strefach bezpośredniego zagrożenia stwarzanego przez zakład pracy.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w gminach i zakładach pracy tworzy się:
- formacje obrony cywilnej ratownictwa ogólnego,
- formacje obrony cywilnej przeznaczone do wykonywania zadań specjalnych
W czasie pokoju formacje obrony cywilnej nie są w pełni rozwinięte. Gotowość do działania będą osiągały sukcesywnie, z chwilą ogłoszenia wyższych stanów gotowości obronnej (w czasie od kilku do kilkunastu godzin). Czynności, obowiązki, harmonogramy i sposoby przeprowadzania tych operacji określają zarządzenia i wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

Do ochrony ludności obrona cywilna wykorzystuje zbiorowe i indywidualne środki ochrony.
Zbiorowe to:
a) budowle ochronne
· schrony
· ukrycia
b) ewakuacja
· planowa
· doraźna
Do indywidualnych środków ochrony zaliczamy:

a) środki ochrony dróg oddechowych
· maski przeciwgazowe filtracyjne
· maska przeciwgazowa filtracyjna dla rannego w głowę
· środki ochrony przed skażeniami dla małych dzieci i niemowląt
· maski izolacyjne
· zastępcze środki ochrony dróg oddechowych
b) środki ochrony skóry
· płaszcze ochronne
· odzież ochronna lekka
· zastępcze środki ochrony skóry
I. fartuchy ochronne
II. płaszcze i peleryny przeciwdeszczowe
III. kombinezony skórzane
IV. ubiory z folii metalizowanej
V. buty gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych
VI. rękawice gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych
VII. okulary ochronne
VIII. nakrycia głowy gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych
· zagwarantowanie odpowiednich warunków przechowywania,
· przygotowanie odpowiednio wcześniej indywidualnych zapasów żywności nie skażonej,
· zastosowanie odpowiednich opakowań.

Zapasy te winny być przechowywane w odpowiednio urządzonych oraz uszczelnionych pomieszczeniach.
W ochronie wody pitnej przed skażeniem uwzględnia się przede wszystkim:
· przygotowanie indywidualnych zapasów wody nie skażonej,
· zabezpieczenie źródeł poboru i ujęć wody.


___CAŁA PRACA W ZAŁĄCZNIKU____