Integracja europejska

1.Co to jest integracja ? Rodzaje integracji. Czynniki integracji .

Rodzaje integracji
integracja ekonomiczna (gospodarcza), polegająca na usuwaniu ograniczeń w handlu między państwami i zapewnieniu swobody przepływu towarów, usług, osób oraz kapitału.
integracja polityczna polegająca na tworzeniu instytucjonalnych mechanizmów i procedur podejmowania decyzji.
Czynniki integracji
wola polityczna państw,
komplementarność gospodarek,
odpowiedni poziom rozwoju gospodarczego (tylko kraje wysoko rozwinięte ???)
równomierność poziomu gospodarczego
sprzyjające położenie geograficzne,
jednolity ustrój polityczny i gospodarczy,
prowadzenie liberalnej polityki handlowej.

2.Pięć etapów integracji gospodarczej .
Unia celna; - zniesienie wszelkich ograniczeń wewnątrz i wprowadzenie ujednoliconych ceł zewnętrznych
Strefa wolnego handlu – polega na zniesieniu ceł i ograniczeń w handlu między krajami. Bariery mogą być zniesione na wszystkie bądź wybrane grupy towarów. W stosunku do państw zewnętrznych utrzymane są autonomiczne taryfy celne.
Wspólny rynek- wprowadzenie swobodnego przepływu towarów, siły roboczej i usług i kapitału między członkami integracji.
Unia gospodarczo walutowa- wspólne ustalanie celów polityki gospodarczej, koordynowanie budżetów, unifikacja polityki pieniężnej i wspólna waluta.
Pełna integracja lub unia polityczna- wprowadzenie pełnej unifikacji systemów gospodarczych państw w zakresie polityki wewnętrznej jak i zewnętrznej włącznie z polityką zagraniczną , systemem bezpieczeństwa i obroną (stworzenie jednego państwa )

3.Idee i praktyka integracji w starożytności.
Starożytna Grecja
Za sposoby integracji można uznać: amfiktionie oraz symmachia.
Amfiktionie - związki państw miast wokół świątyń danego bóstwa nie na zasadzie podporządkowania się wspólnej władzy politycznej ale uznania wspólnego dobra i wspólnych interesów. Uznanie suwerenności członków.
Symmachia – sojusze wojskowe.
Grecy wyróżniali trzy poziomy integracji (modele integracji);
Ateński Związek Morski; Związek Spartański,
poziom Grecji właściwej
Związek obejmujący wielką Helladę (tj. Grecję właściwą, obszary osadnictwa greckiego nad Morzem Czarnym, Azji Mniejszej, Południowe Włochy oraz północna Afryka.
Rzym
Rzymianie przyjęli imperialny, scentralizowany model integracji. Narzucali własną kulturę, prawo, system administracyjny, pieniądz, techniczne rozwiązania w zakresie budownictwa oraz infrastruktury itp. Cywilizacja rzymska – przykładem bardzo trwałej integracji ( trwała 1000 lat ).

4.Idee zjednoczenia europejskiego do 1939 r.
Kościół Katolicki
Kościół dążył po rozpadzie imperium rzymskiego do integracji zgodnie z zasadą uniwersalizmu chrześcijańskiego. (dążenie do zbudowania w świecie jednego społeczeństwa i państwa bożego)
Uniwersalizm chrześcijański w zasadzie podobny do u. rzymskiego ale z uwzględnieniem woli i suwerenności państw oraz narodów.
W końcowej fazie średniowiecza odrzucano go wprowadzając model integracji na zasadzie federacji suwerennych państw chrześcijańskich.
Koncepcje Pierre Dubois – proponował utworzenie federacji europejskiej. Mieli ją stworzyć książęta i państwa europejskie jako przeciwwagę dla władzy papieża. Federacja byłaby strukturą, która tworzyłaby jedno państwo europejskie.
Abbe de St. Pierra - pierwszy przewidywał utworzenie unii europejskiej. Jej utworzenie miało nastąpić na podstawie terytorialnego status quo określonego na podstawie pokoju w Utrechcie (1713 r.).
Kant był zwolennikiem integracji, w swojej federalistycznej koncepcji Stanów Zjednoczonych Europy i prawa powszechnego. Głosi zasadę suwerenności państw i narodów.
Coudenhove – Kalerge - był zwolennikiem zjednoczenia Europy przez stworzenie ogólnoeuropejskiej federacji. Jej początkiem miała być unia celna.
Autor odrzucał ideę suwerenności państw i głosił teorię obumierania państwa na rzecz organów ponadnarodowych. Podstawową siła integrującą miała być gospodarka. to nie państwa miały się jednoczyć a narody. Państwa miały bowiem zanikać ( Koncepcja Europy narodów).

5.Przesłanki integracji po 1945 r.
przesłanki bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, (eliminacja konfliktów między członkami, wzmocnienie pozycji wobec otoczenia , połączenie zasobów),
przesłanki ekonomiczne, zauważono związek między dynamiką rozwoju a wielkością potencjału ekonomicznego. Uwarunkowania globalizacji gospodarczej. Nierównomierny rozwój krajów. Kończy się era państw europejskich w świecie. Wzrost znaczenia USA, Chin, Rosji. Integracja gosp. w Europie jest najbardziej widoczna w sferze gospodarczej.
przesłanki społeczne i kulturowe

6.Proces integracji europejskiej a globalizacja.
Przemiany w skali globalnej, które wystąpiły w latach 1850 – 1950 były niekorzystne dla krajów zachodnioeuropejskich i zepchnęły je w rezultacie na pozycje drugorzędne. Kraje te zostały zmuszone do obrony swych interesów poprzez integrowanie się. (łączenie sił i zasobów ).
Korzyści ekonomiczne integracji
– pozwala rozwiązywać te problemy ekonomiczne, które przekraczają możliwości poszczególnych krajów,
- ułatwia agregowanie interesów,
- pozwala wypracować wspólnie metody przezwyciężania ograniczeń rozwojowych
- eliminuje straty wynikające z wyniszczającej walki konkurencyjnej (np. niepotrzebne koszty transakcyjne, dumping, rywalizację.)
Integracja pozwala pokonywać granice rozwojowe do których należą:
- ograniczenia ekologiczne,
- surowcowo energetyczne (np. ropa),
- demograficzne,
- żywnościowe i – technologiczne;

7.Przedstaw krótko najważniejsze etapy procesu tworzenia UE.
1951: Sześć krajów założycielskich ustanawia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali
1957: Na mocy Traktatu Rzymskiego powstaje wspólny rynek ( Europejska Wspólnota Energii Atomowej - EURATOM oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza – EWG . EWG zmienia nazwę na Wspólnotę Europejską – WE .
1973: Grono Wspólnoty zostaje powiększone do dziewięciu państw członkowskich. Wspólnota zaczyna opracowywać zasady wspólnej polityki
1979: Odbywają się pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego
1981: Dołącza pierwszy kraj śródziemnomorski ( Grecja )
1986: Hiszpania i Portugalia stały się pełnoprawnymi członkami WE.
1990: po upadku Muru Berlińskiego, zjednoczone Niemcy dostosowują zasady swojego członkostwa do zwiększonej o wschodnie landy liczby mieszkańców.
1992: 7 lutego podpisany zostaje Traktat o Unii Europejskiej- Traktat z Maastricht (wszedł w życie dopiero 1 listopada 1993). Ustanowił UE na bazie trzech wspólnot (a nie zamiast nich).
1993: Zakończono pracę nad rynkiem wewnętrznym
1995: Unia liczy już 15 członków
2002: Do obiegu wchodzą banknoty i monety euro
2004: Do Unii dołącza dziesięć kolejnych krajów w tym Polska.
2007: Do Unii dołącza Rumunia i Bułgaria

8.EWWS – cele i jej rola w integracji europejskiej.
18 kwietnia 1951 r. powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali na mocy Traktatu Paryskiego, podpisanego na 50 lat. Była to wspólnota sektorowa.
Cele EWWS
1. utworzenie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu stalowego i węglowego
2. nieskrępowany przepływ siły roboczej zatrudnionej w tych działach gospodarki
3. ujednolicenie taryf transportowych nas te produkty

9.Traktaty rzymskie.
25 marca 1957 r. powstały: Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza, na mocy Traktatu Rzymskiego. Traktat został zawarty na czas nieograniczony. Głównym celem EURATOMU było pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. EWG poszerzyła wspólny rynek dla wszystkich towarów i usług. Pierwszego lipca 1968 r. całkowicie zniesiono opłaty celne pomiędzy sześcioma państwami EWG. Również w latach sześćdziesiątych XX wieku wprowadzono zasady wspólnej polityki, zwłaszcza w zakresie rolnictwa i handlu. EWG zmieniło nazwę na Wspólnotę Europejską.

10.Zadania struktura i działalność Euratomu.
Jedna z trzech Wspólnot Europejskich powstała na mocy traktatów rzymskich 1 stycznia 1958 r. Jej główne cele to:
- rozwijanie badań w zakresie atomistyki,
- stworzenie wspólnego rynku materiałów jądrowych
- swobodny przepływ kapitału i kadr w tym sektorze
- ustanowienie jednolitych norm bezpieczeństwa
Energia atomowa miała stanowić jedno z najważniejszych źródeł energii (!!!) obok ropy i gazu. (obecnie elektrownie jądrowe produkują ok. 16% energii.)

11.Zadania i rola EWG.
EWG- Europejska Wspólnota Gospodarcza rozpoczęła swą działalność z dniem 1 stycznia 1958, na podstawie Traktatów Rzymskich podpisanych 25 marca 1957. Podstawy prawne zostały modyfikowane m.in. w Traktacie fuzyjnym organów trzech wspólnot (1967), Jednolitym Akcie Europejskim (1987) oraz w Traktacie o Unii Europejskiej (Maastricht 1992). Od 1993 EWG zmieniła nazwę na Wspólnota Europejska.
Główne cele EWG to:
- stopniowe rozwijanie integracji poprzez stworzenie strefy wolnego handlu, unii celnej i wreszcie wspólnego rynku (swobodnego przepływu towarów, usług, osób i kapitału.
- wspólna polityka handlowa, rolna i transportowa,
- zapewnienie wolnej konkurencji,
- ujednolicenie ustawodawstwa
- utworzenie Europejskiego Funduszu Socjalnego
- utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego
- stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich

12.Biała księga i przyjecie JAE.
Biała Księga - W 1985 r. przewodniczący Komisji EWG Jacques Delors publikuje Białą Księgę, w której przedstawił 300 propozycji integracyjnych. Biała Księga to nazwa dokumentu Unii Europejskiej przygotowanego przez Komisję Europejską, zawierający bardzo istotne elementy strategii przed członkowskiej dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Dokument ten zawiera katalog propozycji i środków, których realizacja ma przyspieszyć urzeczywistnienie celów i zadań traktatowych. Dla przykładu
Biała Księga „W sprawie realizacji Rynku Wewnętrznego”,
Biała Księga „Wzrost, konkurencyjność, zatrudnienie, zmiany i drogi zbliżenia do XXI wieku”
W roku1986 w Luksemburgu na konferencji międzyrządowej zostaje podpisany Jednolity Akt Europejski (JAE), który modyfikuje treść traktatu rzymskiego.
Postanowienia JAE:
- zapisy o stworzeniu wspólnego rynku do końca 1992 r.
- ustanowienie zasad spójności polityk: gospodarczej i walutowej, społecznej, badań n-t i ochrony środowiska,
- określenie zasad współpracy w dziedzinie polityki zagranicznej w ramach Europejskiej Współpracy Politycznej,
- zmiany instytucjonalne ( powołanie Rady Europejskiej, Sądu Pierwszej Instancji, zwiększenie uprawnień Parlamentu Europejskiego.
- przyjęcie zasady kwalifikowanej większości głosów w miejsce zasady jednomyślności w sprawach związanych z rynkiem wewnętrznym

13.Rola i najważniejsze postanowienia traktatu z Maastricht.
Traktat o Unii Europejskiej. Podpisano 7 lutego 1992 r. w Maastricht powołujący Unię Europejską na bazie trzech Wspólnot Europejskich. Zmienił nazwę EWG na Wspólnotę Europejską (WE). Postanowienia Traktatu o UE:
- promowanie postępu ekonomiczno-społecznego poprzez stworzenie obszaru pozbawionego granic i posiadającego jedną walutę,
- ustanowienie wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i docelowo obronnej,
- ścisła współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych,
- utrzymanie prawnego dorobku wspólnot
Rozszerzenie współpracy o inne dziedziny życia:
- budowa infrastruktury europejskiej (transport, telekomunikacja, energetyka
- ochrona zdrowia publicznego
- kultura
- ochrona konsumentów
- ochrona praw obywatelskich (powołanie instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich)

14.Na czym polega zasada subsydiarności.
Oznacza, że Unia będzie realizować tylko takie zadania, z którymi nie mogą sobie poradzić władze krajowe za wyjątkiem tych , które należą do wyłączonych kompetencji Wspólnot np. polityka rolna.. Subsydiarność ma służyć odrębności i podmiotowości państw.

15.Trzy filary UE.
Są to najważniejsze instytucje w UE :
1.Rada Unii Europejskiej
2.Parlament Europejski
3.Komitet Europejski
Instytucje te realizują zadania wyznaczone przez UE, kierują procesem integracji europejskiej, uchwalają prawo wspólnotowe, stawiają nowe cele zmierzające ku pełnemu zjednoczeniu Europy.


16. Źródła prawa i dorobek prawny WE

Na dorobek prawny WE (acquis communautaire) składają się:
- prawo pierwotne (prawo traktatowe) traktaty założycielskie trzech wspólnot oraz wszystkie późniejsze traktaty modyfikujące np. JAE , Traktat o UE,
- prawo wtórne (pochodne) normy prawne ustanowione przez właściwe organy WE
- postanowienia umów międzynarodowych zawieranych przez Wspólnoty i państwa członkowskie
- umowy zawierane między państwami członkowskimi w sprawach w których WE nie ma kompetencji np.o wzajemnym uznawaniu. wykonywaniu wyroków itp.
- zasady prawa ogólnego określane przez Trybunał Sprawiedliwości,
- orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji.

18. Rodzaje aktów prawnych WE

Akty prawne WE mogą być kierowane do państw członkowskich, osób fizycznych lub prawnych. Są nimi:
- rozporządzenia
- dyrektywy
- decyzje
- zalecenia
- opinie

Rozporządzenia obowiązują w całości i powinny być wykorzystane na terytorium każdego z państw członkowskich. Mają one pierwszeństwo przed wewnętrznym prawem poszczególnych państw. Odegrały dużą rolę w tworzeniu wspólnego rynku rolnego.

Dyrektywa wiąże państwa członkowskie wspólnym celem, ale pozostawia swobodę wyboru form i środków realizacji. Nie może być ona skierowana do osób prawnych i fizycznych.

Decyzja obowiązuje automatycznie i może być skierowana do konkretnych odbiorców: zarówno do państw jak i osób prawnych oraz fizycznych.

Zalecenia i opinie. zalecenia zawierają sugestie podjęcia jakiegoś działania. Niezastosowanie się do nich może spowodować negatywną ocenę. Opinia zawiera jedynie stanowisko organu, który ją uchwalił.

19. Wymień i scharakteryzuj ogólnie podstawowe instytucje organy wspólnot europejskich
Organy Parlamentu Europejskiego
• Prezydium
• Kwestorzy
• Konferencja przewodniczących
• Konferencja przewodniczących komisji
• Konferencja przewodniczących delegacji
• Komisje i podkomisje
prezydium
W skład Prezydium wchodzi przewodniczący i czternastu wiceprzewodniczących. Pięciu kwestorów ma w Prezydium głos doradczy. Gdy w głosowaniach jest równa liczba głosów za i przeciw, decydujący jest głos Przewodniczącego.
Prezydium ma zasadniczy wpływ na to, jak na co dzień funkcjonuje Parlament Europejski.


Kompetencje prezydium
Prezydium PE wchodzą przewodniczący frakcji parlamentarnych w Parlamencie. Rozszerzone Prezydium ma za zadanie wykonywanie funkcji kierowniczych wiążących się z wewnętrzną organizacją PE: zmiana okresu przerw międzysesyjnych, przesuwanie najdalej o dwa tygodnie otwarcia sesji parlamentu, ustalanie projektu porządku dziennego obrad PE, podejmuje decycje dotyczące interpelacji (decyduje również o formie interpelacji kierowanych do Rady i Komisji), może żądać zmiany tekstu interpelacji, decyduje o umiejscowieniu rozpatrywania interpelacji w trakcie obrad, decyduje o potrzebie skonsultowania Rady z Komisją w sprawie odpowiedzi na interpelację, w jego imieniu Przewodniczący PE zwołuje posiedzenie nadzwyczajne Parlamentu
Kompetencje prezydium
- polityka budżetowa PE
- sprawy administracyjne
- sprawy organizacyjne
- polityka kadrowa

kwestorzy
Kwestorzy zajmują się, zgodnie z wytycznymi Prezydium, sprawami administracyjnymi i finansowymi odnoszącymi się do deputowanych i ich statutu (art. 25) Kwestorzy zasiadają w Prezydium z głosem doradczym
Wybierani są w następnej kolejności po wyborze wiceprzewodniczących. Reguły obsadzania stanowisk określa art. 14., kadencja wynosi dwa i pół roku.

Konferencja przewodniczących
Konferencja Przewodniczących ma zasadniczy wpływ na to, jak na co dzień funkcjonuje Parlament Europejski.
Konferencja Przewodniczących (art. 23) jest ciałem wykonawczym Parlamentu. W jej skład wchodzą przewodniczący Parlamentu oraz przewodniczący grup politycznych.
Posłowie niezrzeszeni delegują na posiedzenia Konferencji dwóch przedstawicieli bez prawa głosu. Konferencja Przewodniczących to między innymi forum pozwalające na uzyskanie porozumienia w przeróżnych spornych kwestiach. Do niej na przykład należy decyzja, czy należy ponownie przekazać pod obrady deputowanych i poddać ich decyzji projekty, których nie udało się sfinalizować przed wyborami do Parlamentu (art. 55).

KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH KOMISJI
W jej skład wchodzą przewodniczący wszystkich komisji parlamentarnych (stałych i czasowych). Pracami kieruje przewodniczący.
Kompetencje (art. 26): kierowanie do Konferencji Przewodniczących zaleceń w sprawie prac komisji i projektów porządku dziennego sesji miesięcznych. Prezydium PE i Konferencja Przewodniczących mogą zalecić Konferencji Przewodniczących Komisji wykonanie określonych zadań.

KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH DELEGACJI
Tworzą ją przewodniczący wszystkich stałych międzyparlamentarnych delegacji. Pracami kieruje przewodniczący. Prezydium i Konferencja Przewodniczących może zlecić Konferencji Przewodniczących Delegacji, wykonanie określonego zadania. Konferencja Przewodniczących Delegacji przedstawia Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczące prac międzyparlamentarnych delegacji.

Komisje i podkomisje
Poza wszystkimi wymienionymi organami (traktatowymi organami) istnieją jeszcze tzw. komitety - nazywane komisjami. Ich kompetencje odpowiadają zakresowi prac Wspólnot. Ich zadaniem jest przygotowywanie sprawozdań i projektów uchwał na posiedzenia plenarne PE oraz analizowanie trudniejszych zjawisk i zagadnień, których PE w trakcie jego krótkich posiedzeń nie jest w stanie rozpatrzyć. Parlament Europejski może poza tym tworzyć rozmaite podkomisje.

Komisje tymczasowe
Oprócz stałych komisji Parlament może także powoływać podkomisje, komisje tymczasowe i komisje śledcze, które zajmują się konkretnymi problemami. Wspólne komisje parlamentarne utrzymują stosunki z parlamentami krajowymi państw powiązanych z Unią Europejską układami stowarzyszeniowymi. Delegacje międzyparlamentarne spełniają podobną rolę w odniesieniu do parlamentów wielu pozostałych państw i organizacji międzynarodowych.

20.Rada UE jej skład i kompetencje

RADA EUROPEJSKA - zgodnie z Traktatem o UE, "Rada Europejska dostarcza Unii niezbędnych dla jej rozwoju impulsów i ustala ogólne cele polityczne tego rozwoju". Rada Europejska, w sensie prawnym, nie jest organem UE.

Zadania Instytucji UE

-Instytucje realizują zadania wyznaczone przez UE, kierują procesem integracji europejskiej, uchwalają prawo wspólnotowe, stawiają nowe cele zmierzające ku pełnemu zjednoczeniu Europy.
Rada Unii Europejskiej
-Rada Unii Europejskiej powszechnie określana jest jako Rada Ministrów lub Rada.
-Do końca 1967 r. każda Wspólnota Europejska miała odrębny organ naczelny.
Na mocy porozumienia z 8 kwietnia 1965 r. nastąpiła fuzja powyższych organów i powstał jeden wspólny organ - Rada UE.
Od 1 listopada 1993 r. Rada UE jest organem naczelnym Unii Europejskiej. Siedzibą Rady UE jest Bruksela.
Rada UE jest głównym organem prawodawczym Wspólnot Europejskich. Siedzibą Rady UE jest Bruksela.
Skład Rady UE
W skład Rady UE wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Rządy państw członkowskich delegują do niej jednego ze swych ministrów. Delegatami do Rady są ministrowie, kierujący w swych krajach resortami odpowiedzialnymi za problemy rozpatrywane na forum Rady.
Zdarza się, że jednocześnie odbywa się kilka posiedzeń Rady np. posiedzenia ministrów rolnictwa, posiedzenie ministrów finansów itp. Stąd też nie można mówić o stałych przedstawicielach tych państw w Radzie UE.
Zakres przedmiotowy obrad
21-22 czerwca 2002 r. na sesji Rady Europejskiej w Sewilli ustalono konfiguracje, w jakich może zbierać się Rada UE, oraz ustalono zakres przedmiotowy obrad. Są nimi Rady UE do Spraw:
1. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych,
2. Gospodarczych i Finansowych,
3. Współpracy w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,
4. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów,
5. Transportu, Telekomunikacji i Energii,
6. Rolnictwa i Rybołówstwa,
7. Ochrony Środowiska,
8. Konkurencji,
9. Edukacji, Młodzieży i Kultury.

Funkcje Rady UE
1.Stanowienie lub współudział w stanowieniu prawa unijnego jest podstawowym organem decyzyjnym i prawodawczym UE,
-ma prawo podejmowania wszystkich typów uchwał przewidzianych przez Traktaty WE i EUROATOMu: rozporządzeń, dyrektyw, decyzji, zaleceń, opinii;
-ma prawo zawierania w imieniu UE umów międzynarodowych które wiążą wszystkie państwa członkowskie.
2. Uchwalanie budżetu UE
 Upoważniona jest do uchwalania budżetu w oparciu o projekt przygotowany przez Komisję UE.
3. Zawieranie umów międzynarodowych
 Umowy zawarte przez Radę wiążą wszystkie państwa członkowskie (umowy handlowe, celne, w sprawie stowarzyszenia z UE, w sprawie przystąpienia do UE, współpracy państwa trzecich i organizacji międzynarodowych z UE).
4. Koordynowanie ogólnej polityki gospodarczej
 Rada sporządza projekt wytycznych polityki gospodarczej państwa członkowskich i WE,
 Nadzoruje zbieżność polityki gospodarczej poszczególnych państwa z przyjętymi przez nią zaleceniami i w razie poważnych rozbieżności między nimi uchwala stosowne zalecenia pod adresem konkretnego państwa.
 Przegląd strategii UE dotyczącej trwałego rozwoju (EU SDS) - Odnowiona strategia
5. Powoływanie członków niektórych organów UE (np. Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów, Trybunału Obrachunkowego).
 6. Koordynowanie działań Państw Członkowskich i przyjmowanie środków w zakresie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.

Prezydencja Rady UE
 Pracami Rady UE kieruje jej przewodniczący. Urząd przewodniczącego określany jest jako Prezydencja. Funkcję przewodniczącego Rady pełnią kolejno przedstawiciele poszczególnych państw członkowskich przez okres 6 miesięcy. Do czasu wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego przewodniczący Rady zobowiązany był współpracować z poprzednim i przyszłym jej przewodniczącym. Obecnie zobowiązany jest do współpracy z przedstawicielem państwa, który ma pełnić funkcję przewodniczącego Rady w następnej kadencji.
Najbliższe prezydencje
 2007styczeń–czerwiec Niemcy
 2007 lipiec–grudzień Portugalia
 2008 styczeń–czerwiec Słowenia
 2008 lipiec–grudzień Francja
 2009 styczeń–czerwiec Republika Czeska
 2009 Lipiec-grudzień Szwecja
 2010 styczeń–czerwiec Hiszpania
Proces podejmowania uchwał
 Kalendarz posiedzeń Rady UE i program prac ustalany jest przez przewodniczącego na cała jego kadencję, tj. na pół roku.
 Materiały na posiedzenia Rady przygotowuje Komitet Stałych Przedstawicieli (COPERER).
 Posiedzenia Rady odbywają się według ustalonego schematu. Agenda obejmuje dwie kategorie spraw: tzw. sprawy A, przygotowane przez COREPER i przyjmowane bez dyskusji, oraz sprawy B, wymagające podjęcia decyzji politycznej. Możliwe jest wycofanie jakiejś sprawy z kategorii A do B.
 W związku z tym Rada koncentruje się na sprawach znajdujących się w części B porządku dziennego, na zakończenie albo odbywa się głosowanie, albo odsyłane są one ponownie do COREPER, albo odkładane jest podjęcie uchwały na następne posiedzenie.
Głosowanie
 Głosowanie jest ważne, jeśli uczestniczy w nich bezwzględna większość członków (wyjątkiem sa sprawy, w przypadku których konieczna jest jednomyślność członków Rady).
 Każdy z członków Rady może reprezentować podczas głosowania - obok swego państwa - jeszcze jedno państwo.
 Wstrzymanie się od głosu nie stanowi przeszkody do podjęcia uchwały wymagającej jednomyślności.
 Na posiedzenia Rady mogą być zapraszani członkowie Komisji, Europejskiego Banku Centralnego (mogą im towarzyszyć doradcy i eksperci).
 Posiedzenia są protokołowane.
Posiedzenia
 Rada zbiera się przeciętnie 80-90 razy w rokuw Brukseli. Trzy razy w roku (kwietniu, czerwcu i październiku) zbiera się w Luksemburgu.
 Poszczególne posiedzenia Rady trwają przeciętnie jeden - dwa dni i mają charakter zamknięty (wyjątkiem są debaty mające charakter otwarty). Na każdym posiedzeniu rzecznicy poszczególnych państw członkowskich informują dziennikarzy w siedzibie Rady o przebiegu posiedzenia, wynikach głosowania.


21. Parlament Europejski, jego struktura i rola

 Początki istnienia Parlamentu Europejskiego sięgają lat 50. i traktatów założycielskich. Od 1979 roku deputowani wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Wybory parlamentarne odbywają się co pięć lat, a do głosowania uprawniony jest każdy obywatel Unii Europejskiej zarejestrowany jako wyborca. Zatem Parlament wyraża demokratyczną wolę kilkuset milionów obywateli UE, a także reprezentuje ich interesy podczas dyskusji z innymi instytucjami UE. Parlament Europejski ma 3 siedziby: Bruksela, Luksemburg i Strasburg.

Struktura Parlamentu Europejskiego
Struktura opiera się na europejskich ugrupowniach politycznych a nie na grupach krajowych. Co ma być wyrazem zintegrowania wspólnoty

Organy Parlamentu Europejskiego
 Prezydium
 Kwestorzy
 Konferencja przewodniczących
 Konferencja przewodniczących komisji
 Konferencja przewodniczących delegacji
 Komisje i podkomisje

prezydium
 W skład Prezydium wchodzi przewodniczący i czternastu wiceprzewodniczących. Pięciu kwestorów ma w Prezydium głos doradczy. Gdy w głosowaniach jest równa liczba głosów za i przeciw, decydujący jest głos Przewodniczącego.
 Prezydium ma zasadniczy wpływ na to, jak na co dzień funkcjonuje Parlament Europejski.


Kompetencje prezydium
 Prezydium PE wchodzą przewodniczący frakcji parlamentarnych w Parlamencie. Rozszerzone Prezydium ma za zadanie wykonywanie funkcji kierowniczych wiążących się z wewnętrzną organizacją PE: zmiana okresu przerw międzysesyjnych, przesuwanie najdalej o dwa tygodnie otwarcia sesji parlamentu, ustalanie projektu porządku dziennego obrad PE, podejmuje decycje dotyczące interpelacji (decyduje również o formie interpelacji kierowanych do Rady i Komisji), może żądać zmiany tekstu interpelacji, decyduje o umiejscowieniu rozpatrywania interpelacji w trakcie obrad, decyduje o potrzebie skonsultowania Rady z Komisją w sprawie odpowiedzi na interpelację, w jego imieniu Przewodniczący PE zwołuje posiedzenie nadzwyczajne Parlamentu
Kompetencje prezydium
 polityka budżetowa PE
 sprawy administracyjne
 sprawy organizacyjne
 polityka kadrowa

kwestorzy
 Kwestorzy zajmują się, zgodnie z wytycznymi Prezydium, sprawami administracyjnymi i finansowymi odnoszącymi się do deputowanych i ich statutu (art. 25). Kwestorzy zasiadają w Prezydium z głosem doradczym
 Wybierani są w następnej kolejności po wyborze wiceprzewodniczących. Reguły obsadzania stanowisk określa art. 14., kadencja wynosi dwa i pół roku.

Konferencja przewodniczących
 Konferencja Przewodniczących ma zasadniczy wpływ na to, jak na co dzień funkcjonuje Parlament Europejski.
 Konferencja Przewodniczących (art. 23) jest ciałem wykonawczym Parlamentu. W jej skład wchodzą przewodniczący Parlamentu oraz przewodniczący grup politycznych.
 Posłowie niezrzeszeni delegują na posiedzenia Konferencji dwóch przedstawicieli bez prawa głosu. Konferencja Przewodniczących to między innymi forum pozwalające na uzyskanie porozumienia w przeróżnych spornych kwestiach. Do niej na przykład należy decyzja, czy należy ponownie przekazać pod obrady deputowanych i poddać ich decyzji projekty, których nie udało się sfinalizować przed wyborami do Parlamentu (art. 55).

KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH KOMISJI
 W jej skład wchodzą przewodniczący wszystkich komisji parlamentarnych (stałych i czasowych). Pracami kieruje przewodniczący.
 Kompetencje (art. 26): kierowanie do Konferencji Przewodniczących zaleceń w sprawie prac komisji i projektów porządku dziennego sesji miesięcznych. Prezydium PE i Konferencja Przewodniczących mogą zalecić Konferencji Przewodniczących Komisji wykonanie określonych zadań.

KONFERENCJA PRZEWODNICZĄCYCH DELEGACJI
 Tworzą ją przewodniczący wszystkich stałych międzyparlamentarnych delegacji. Pracami kieruje przewodniczący. Prezydium i Konferencja Przewodniczących może zlecić Konferencji Przewodniczących Delegacji, wykonanie określonego zadania. Konferencja Przewodniczących Delegacji przedstawia Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczące prac międzyparlamentarnych delegacji.

Komisje i podkomisje
 Poza wszystkimi wymienionymi organami (traktatowymi organami) istnieją jeszcze tzw. komitety - nazywane komisjami. Ich kompetencje odpowiadają zakresowi prac Wspólnot. Ich zadaniem jest przygotowywanie sprawozdań i projektów uchwał na posiedzenia plenarne PE oraz analizowanie trudniejszych zjawisk i zagadnień, których PE w trakcie jego krótkich posiedzeń nie jest w stanie rozpatrzyć. Parlament Europejski może poza tym tworzyć rozmaite podkomisje.

Komisje tymczasowe
 Oprócz stałych komisji Parlament może także powoływać podkomisje, komisje tymczasowe i komisje śledcze, które zajmują się konkretnymi problemami. Wspólne komisje parlamentarne utrzymują stosunki z parlamentami krajowymi państw powiązanych z Unią Europejską układami stowarzyszeniowymi. Delegacje międzyparlamentarne spełniają podobną rolę w odniesieniu do parlamentów wielu pozostałych państw i organizacji międzynarodowych.

SEKRETARIAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

 Pracę PE organizuje Sekretariat. Jest kierowany przez Sekretarza Generalnego. W skład jego stałego personelu wchodzi niemal 3500 osób.

Podział miejsc w Parlamencie Europejskim

 Liczbę deputowanych z poszczególnych krajów członkowskich Unii Europejskiej regulują traktaty.
 W Traktacie Nicejskim ustalono, że liczba posłów do Parlamentu Europejskiego, po rozszerzeniu ma nie przekrazać 732 deputowanych.
 10-13 czerwca 2004 r. odbyły się wybory parlamentarne do PE 6 kadencji (2004-2009).

Ugrupowania w PE
 Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) i Europejskich Demokratów (PPE-DE) - 268 posłów
 Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Europejskim (PSE) - 198 posłów
 Grupa Przymierza Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE) - 88 posłów
 Grupa Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie (Verts/ALE) - 42 posłów
 Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej / Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL) - 41 posłów
 Grupa Niepodległość i Demokracja IND/DEM - 37 posłów
 Grupa Unii na rzecz Europy Narodów UEN - 27 posłów
 Niezrzeszeni NI - 29 posłów

Kompetencje Parlamentu Europejskiego

Parlament Europejski powstał jako zgromadzenie o charakterze czysto konsultacyjnym. Z czasem rozwinął swoje kompetencje kontrolne. Parlament Europejski nie posiada inicjatywy ustawodawczej (poza jednym przypadkiem: w zakresie opracowania projektu jednolitej ordynacji wyborczej i projektu uchwały w sprawie przeprowadzenia wyborów bezpośrednich
Komisja Europejska, jej skład i kompetencje

22. Komisja Europejska, jej skład i kompetencje
Komisja Europejska
 jest politycznie niezależną instytucją, która reprezentuje i dba o interesy całej UE. Jest ona siłą napędową systemu instytucjonalnego UE: zgłasza projekty aktów prawnych, proponuje kierunki polityki i programy działania, a także jest odpowiedzialna za wykonanie decyzji Parlamentu i Rady. Podobnie do Parlamentu i Rady, Komisja Europejska została powołana do życia w latach 50. na mocy traktatów założycielskich UE.

Członkowie Komisji
Członkowie Komisji znani są jako komisarze. Wszyscy z nich zajmowali stanowiska polityczne w krajach, z których pochodzą, a wielu piastowało urząd ministra w rządzie, lecz będąc Członkami Komisji są oni obowiązani działać w interesie całej Unii i nie mogą przyjmować instrukcji od rządów krajowych.

Procedura powoływania
 Co pięć lat powoływana jest Komisja w nowym składzie, przy czym następuje to w ciągu sześciu miesięcy od wyborów do Parlamentu Europejskiego. Procedura jest następująca:
 Rządy państw członkowskich wspólnie uzgadniają, kogo wyznaczyć na stanowisko nowego Przewodniczącego Komisji.
 Kandydat na Przewodniczącego Komisji w porozumieniu z rządami państw członkowskich dokonuje wyboru pozostałych Członków Komisji.

Odpowiedzialność przed Parlamentem
 Komisja jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem. Jest on uprawniony do odwołania jej w drodze złożenia wniosku o wotum nieufności. Komisja uczestniczy we wszystkich sesjach Parlamentu, podczas których ma obowiązek objaśniać i uzasadniać kierunki swojej polityki. Również odpowiada ona na pisemne i ustne interpelacje zgłaszane przez deputowanych.

Urzędnicy
 Bieżącymi zadaniami Komisji zajmują się jej urzędnicy administracyjni, eksperci, tłumacze pisemni i ustni oraz personel biurowy. Europejska służba cywilna liczy około 24 000 osób.
 Służba cywilna składa się ze zwykłych obywateli z każdego kraju UE, wybranych w drodze konkurencyjnych egzaminów. Funkcjonariusze Komisji – podobnie jak personel pozostałych instytucji UE – są rekrutowani przez Europejskie Biuro Doboru Kadr (EPSO).

Komisja Europejska spełnia cztery główne funkcje:

 przedstawia Parlamentowi i Radzie projekty aktów prawnych;
 zarządza i realizuje politykę i budżet UE;
 egzekwuje prawo wspólnotowe (razem z Trybunałem Sprawiedliwości);
reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład podczas negocjowania umów między UE a innymi krajami

23. Idea i praktyka wspólnego rynku
Utworzenie wspólnego rynku było jednym z celów EWG wymienionym w traktacie rzymskim, który przewidywał m. in.
- utworzenie unii celnej,
- harmonizację prawa gospodarczego
- utworzenie wspólnej polityki gospodarczej.

Etapy integracji (przypomnienie)
• Strefa wolnego handlu – polega na zniesieniu ceł i ograniczeń w handlu między krajami. Bariery mogą być zniesione na wszystkie bądź wybrane grupy towarów. W stosunku do państw zewnętrznych utrzymane są autonomiczne taryfy celne.
• Unia celna; - zniesienie wszelkich ograniczeń wewnątrz i wprowadzenie ujednoliconych ceł zewnętrznych
• Wspólny rynek- wprowadzenie swobodnego przepływu towarów, siły roboczej i usług i kapitału między członkami integracji.
• Unia gospodarczo walutowa; wspólne ustalanie celów polityki gospodarczej, koordynowanie budżetów, unifikacja polityki pieniężnej i wspólna waluta.
• Pełna integracja lub unia polityczna; wprowadzenie pełnej unifikacji systemów gospodarczych państw w zakresie polityki wewnętrznej jak i zewnętrznej włącznie z polityką zagraniczną , systemem bezpieczeństwa i obroną.

Sukcesy
W początkowym okresie odnotowano w procesie tworzenia wspólnego rynku znaczące sukcesy. Wprowadzono o niższe stawki wspólnej taryfy celnej niższe od przewidywanych przez GATT, ograniczono praktyki monopolistyczne, subsydia, rozbudowano infrastrukturę transportową, wprowadzono protekcyjną politykę rolną.


24.Podstawowe bariery na rynku wewnętrznym i sposoby ich usuwania

W białej księdze zidentyfikowano podstawowe przeszkody na drodze do zbudowania wspólnego rynku.
Wyróżniono:
- bariery fizyczne (postoje na granicach, dokumenty, procedury biurokratycane,
- bariery techniczne (istnienie odrębnych krajowych norm określających wymogi stawiane towarom,
-granice fiskalne wynikające z różnego sposobu pobierania podatków pośrednich(podatki obrotowe)
- restrykcje w dostępie do zamówień publicznych.

Likwidacja barier fizycznych.
Od 01.01.88 wprowadzono Jednolity Dokument Administracyjny (SAD) – obecnie stosowany tylko z krajami trzecimi - który zaoszczędził 60 mln. formularzy celnych rocznie.. Zreorganizowano zasady kontroli weterynaryjnych, fitosanitarnych, które odbywają się nie na granicy, lecz w miejscu przeznaczenia. Zlikwidowano sprawdzanie pochodzenia towarów handlu wewnętrznym Wspólnoty

Usuwanie barier technicznych.
Odbywa się za pomocą trzech metod:
• - harmonizacja norm technicznych według starego podejścia (szczegółowe określanie kryteriów, które powinien spełniać dany produkt),
• -harmonizacja wg. nowego podejścia ( spełnienie minimum wymagań odnośnie ochrony zdrowia, środowiska bezpieczeństwa).
• - wzajemnego uznawania przepisów narodowych (nie można zabronić importu towaru, który legalnie wyprodukowano w innym kraju członkowskim).


Usuwanie granic fiskalnych. Wprowadzono powszechnie podatek VAT, Przejściowo urzędy skarbowe rejestrują wielkość transakcji eksportowych zwolnionych z VAT- rozwiązanie kosztowne. Problem ujednolicenia stawek VAT.. Potrzeba harmonizacji podatków akcyzo

25.Rynek usług w UE
Swoboda przepływu usług ma ogromne znaczenie dla rynku wewnętrznego ze względu na ich udział w PKB. (Obecnie około 70%.) Integracja tego rynku jest problemem o wiele bardziej skomplikowanym i do tej pory nie do końca rozwiązanym.

Brak precyzyjnych ustaleń
W traktacie rzymskim nie określono ani etapów, ani czasu. w jakim rynek usług miałby być zliberalizowany. Jego postanowienia obejmują:
- zobowiązanie do usunięcia restrykcji dla swobodnego przepływu usług,
- zakaz wprowadzania nowych restrykcji,
- priorytet liberalizacji usług wpływających na koszty produkcji,
Dodatkowo:
- możliwość wprowadzania ograniczeń ze względu na porządek, bezpieczeństwo i zdrowie publiczne,
- wzajemne uznawanie dyplomów zawodowych na zasadzie harmonizacji programów szkolnych.


26. Rynek pracy w UE
Rynek pracy wiąże się z zasadą wolnego przepływu osób oraz zniesieniu przeszkód w zakresie wolności podróżowania, osiedlania się, podejmowania nauki i pracy. Wynika on m. in. z praw przysługujących z tytułu obywatelstwa Unii, które wprowadzono na mocy traktatu z Maastricht.

Prawa pracowników
Traktat rzymski oraz wydane na jego podstawie przepisy uznaje, że pracownik pochodzący z kraju członkowskiego ma prawo do:
• Przyjmowania ofert pracy na całym obszarze Wspólnoty
• Swobodnego przenoszenia się w celu podjęcia pracy
• Swobodnego pobytu w kraju miejsca pracy
• Pozostania w kraju miejsca pracy po ustaniu zatrudnienia.

27. Systemy uznawania kwalifikacji
Trzy systemy uznawania kwalifikacji
we wspólnocie.
Uznawania kwalifikacji na podstawie doświadcze4nia zawodowego wprowadzony w 1999 r (w pewnych profesjach do nabycia odpowiednich umiejętności wystarcza okres pracy w zawodzie 3 – 6 lat)
Automatycznego uznawania kwalifikacji zawodowych w wariantach: koordynacji wymagań dla systemów kształcenia (np. lekarzy farmakologów, stomatologów) oraz wspólnie ustalonych kryteriów wzajemnego uznawania np. architekci
Uznawania wykształcenia na zasadach ogólnych (dotyczy dyplomów uczelni pomaturalnych, w których nauka trwa co najmniej trzy lata)

28. Porozumienie z Schengen
Porozumienie z Schengen.
podpisane w 1985 r. przez Niemcy Francję i kraje Beneluksu znoszące kontrole na granicach Kolejne kraje przystąpiły w 1993 r z wyjątkiem Wlk. Brytanii, Irlandii i Danii. Od 1996 z porozumieniem tym stowarzyszone są Islandia i Norwegia.

29. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe polityki prowadzone przez UE

Wspólne polityki.
• Polityka handlowa,
• Polityka konkurencji,
• Polityka regionalna (strukturalna)
• Polityka rolna,
• Polityka transportowa,
• Polityka ochrony środowiska,
• Polityka społeczna zatrudnienia i kształcenia.
• Polityka handlowa
Podstawą prawną wspólnej polityki handlowej jest TWE. W obecnej wersji uwzględnia on poprawki wprowadzone przez Traktat o Unii Europejskiej i Traktat Amsterdamski.

Celem polityki handlowej jest: „przyczynienie się państw do harmonijnego rozwoju handlu światowego, do stopniowego znoszenia ograniczeń w handlu międzynarodowym i obniżania barier celnych. Główną inicjującą i wykonawczą rolę odgrywa Komisja działająca z upoważnienia Rady

Polityka konkurencji
Ekonomiczne – dążenie do ograniczenia nieefektywności, jaka może powstać w wyniku funkcjonowania monopolu sprzedającym towary po cenie monopolowej wyższej niż wolnorynkowa. (por rysunek – straty konsumenta)
• niesprawne zarządzanie
• Brak bodźców do wprowadzania innowacji
• Brak rozwoju dynamicznego firm, statyczne technologie
Celem wspólnej polityki
• konkurencji jest ochrona mechanizmu konkurencji przed zakłócającymi go działaniami zarówno podmiotów gospodarczych jak i podmiotów publicznych
Polityka regionalna
polega na oddziaływaniu państwa na przekształcenie struktury gospodarczej w układzie przestrzennym. Przedmiotem oddziaływania są odpowiednio wyodrębnione struktury (podsystemy gospodarki narodowej) nazywane regionami.

Celem polityki regionalnej
jest w zasadzie niwelowanie asymetrii w rozwoju regionalnym Różnice międzyregionalne we WE są szczególnie duże (kraje bogate i ubogie) Zróżnicowanie ma miejsce nawet w krajach bogatych.
Polityka rolna
Swoistym spoiwem rolnictwa wspólnoty jest jego rodzinny charakter.
Rodzinna własność rolnicza jest specyficzną formą własności prywatnej.
Przedsiębiorstwa rolne:
 prywatne przedsiębiorstwa zespołowe,
 rolnicze spółdzielnie produkcyjne
 przedsiębiorstwa państwowe (realizujące zadania z zakresu postępu biologicznego i agrotechnicznego.


30. Istota i cele polityki handlowej
Podstawą prawną wspólnej polityki handlowej jest TWE. W obecnej wersji uwzględnia on poprawki wprowadzone przez Traktat o Unii Europejskiej i Traktat Amsterdamski.

Celem polityki handlowej jest: „przyczynienie się państw do harmonijnego rozwoju handlu światowego, do stopniowego znoszenia ograniczeń w handlu międzynarodowym i obniżania barier celnych. Główną inicjującą i wykonawczą rolę odgrywa Komisja działająca z upoważnienia Rady

Zakres wspólnej polityki handlowej obejmuje:
• Stawki celne
• Zawieranie umów celnych i handlowych,
• Działania liberalizacyjne
• Środki ochronne w przypadku dumpingu i subwencji

Zakres przedmiotowy wspólnej polityki handlowej został poszerzony o handel usługami i prawami do własności intelektualnej. Związane jest to z faktem, iż sprawami liberalizacji handlu zajmuje się również WTO (GATT, GATS, TRIAS)

Swoboda przywozu
Ogólną zasadą systemu importowego Wspólnoty jest swoboda przywozu za wyjątkiem towarów tekstylnych i odzieżowych oraz produktów pochodzących z niektórych państw WNP, Albanii, Chin, Wietnamu, Korei Północnej i Mongolii. Towary te podlegają surowszym środkom nadzoru i kontroli; m. in. ograniczenia ilościowe i kwotowe.

31. Instrumenty polityki handlowej
Podstawowym instrumentem polityki handlowej jest wspólna zewnętrzna taryfa celna. Wspólnota działa na zasadzie unii celnej, która polega na zakazie stosowania wewnątrz ceł oraz wprowadzeniu wspólnej taryfy celnej w stosunkach z krajami trzecimi.

Jednakowe środki ochronne
Wspólnota może wprowadzić środki ochronne przed nadmiernym importem jeżeli import wzrasta bardzo szybko i powoduje poważną stratę producentom.

Środki ochronne
Komisja może wprowadzić środki ochronne w postaci:
o Zmiany ważności dokumentów wymaganych przy nadzorze importu,
o Licencjonowania importu a zwłaszcza zastosowanie ograniczeń ilościowych

Inne instrumenty ochrony rynku
Do instrumentów ochrony handlowej zaliczane są również postępowania antydumpingowe i antysubwencyjne.


32. Istota dumpingu i środki antydumpingowe
Antydumping
Najczęściej wykorzystywany jest antydumping. Można go zastosować, gdy wystąpi dumping, zostanie wyrządzona szkoda przemysłowi wspólnoty, nastąpi zgodność antydumpingu z interesem wspólnoty (interesem producentów, konsumentów, użytkowników)

Procedura antydumpingowa
Dochodzenie w sprawie dumpingu prowadzi Komisja, która może nałożyć cło tymczasowe a później ostateczne cło antydumpingowe.

Co to jest dumping?
Z dumpingiem mamy do czynienia, gdy towar jest eksportowany do WE po cenie niższej od ceny towaru podobnego na rynku eksportera. Kwota o jaką cena towaru na rynku eksportera przewyższa cenę eksportową nazywana jest marginesem dumpingu lub marżą dumpingową.

33. Polityka antysubwencyjna UE
Przed importem towarów subsydiowanych na rynek WE chronią tzw. cła wyrównawcze. Procedury antysubwencyjne są analogiczne jak w przypadku antydumpingu i biorą w niej udział Komisja i Rada.

Warunki
Cła wyrównawcze mogą być nałożona na towary, których produkcja, eksport lub transport są bezpośrednio bądź pośrednio subsydiowane przez rządy państw trzecich. Muszą być spełnione trzy warunki:
• Subsydium jest specyficzne (wsparcie publiczne jest ograniczone do określonej grupy podmiotów)
• Import wyrządza materialną szkodę przemysłowi Wspólnoty,
• Interwencja leży w interesie Wspólnoty.

Harmonizowanie systemów wspierania eksportu.
W kompetencji wspólnoty leża bezpośrednie subsydia eksportowe do produktów objętych wspólną polityką rolną: alkohol, mleko i jego przetwory, wołowina, wieprzowina, drób, cukier, wino zboża, ryż owoce i warzywa.. Stosuje się również subsydia produkcyjne i subsydiowanie kredytów eksportowych.

34. Przesłanki, cel i zakres polityki konkurencji Wspólnot europejskich
Przesłanki
• Ekonomiczne – dążenie do ograniczenia nieefektywności, jaka może powstać w wyniku funkcjonowania monopolu sprzedającym towary po cenie monopolowej wyższej niż wolnorynkowa. (por rysunek – straty konsumenta)
• niesprawne zarządzanie
• Brak bodźców do wprowadzania innowacji
• Brak rozwoju dynamicznego firm, statyczne technologie

Podstawy prawne
• Potrzeba ochrony konkurencji uznawana była od początku WE począwszy od traktatu o EWWiS. Swobodne konkurowanie firm w warunkach obowiązywania jednakowych dla wszystkich podmiotów reguł gry rynkowej jest racją bytu wspólnego rynku. Podstawą prawną są zapisy TWE.

Podstawowe zapisy
• Art. 3 TWE wymienia system zapewniający, że „konkurencja w ramach rynku wewnętrznego nie ulegnie zakłóceniu”
• Art. 4 mówi o „otwartej gospodarce rynkowej z wolną konkurencją”

Celem wspólnej polityki
• konkurencji jest ochrona mechanizmu konkurencji przed zakłócającymi go działaniami zarówno podmiotów gospodarczych jak i podmiotów publicznych

Zakres polityki konkurencji
Odnosi się do antykonkurencyjnych działań przedsiębiorstw oraz rządów i obejmuje:
• - zakaz porozumień monopolistycznych między przedsiębiorstwami (art. 81 TWE),
• - kontrolowanie przez Wspólnotę koncentracji przedsiębiorstw,
• - zakaz udzielania zakłócającej konkurencję pomocy publicznej przedsiębiorstwom (art. 87)
• - zakaz nadużywania pozycji dominującej (art. 81 TWE),
• - zakaz stosowania antykonkurencyjnej polityki państwa w stosunku do przedsiębiorstw o charakterze publicznym lub uprzywilejowanych przez państwo (art..86 TWE)


35. Pojęcie przesłanki i cele polityki regionalnej
Polityka regionalna
polega na oddziaływaniu państwa na przekształcenie struktury gospodarczej w układzie przestrzennym. Przedmiotem oddziaływania są odpowiednio wyodrębnione struktury (podsystemy gospodarki narodowej) nazywane regionami.

Celem polityki regionalnej
jest w zasadzie niwelowanie asymetrii w rozwoju regionalnym Różnice międzyregionalne we WE są szczególnie duże (kraje bogate i ubogie) Zróżnicowanie ma miejsce nawet w krajach bogatych.

Polityka regionalna
Wspólnoty Europejskiej przejawia się w dwu dziedzinach:
• - poprawianiu sytuacji w regionach tzw. problemowych (tradycyjnie zacofanych, peryferyjnych, z niedostateczną infrastrukturą, brakiem kwalifikowanej siły roboczej oraz tzw. regionów schyłkowych),
• - zapobiegania powstawaniu nowych przejawów zróżnicowania regionalnego argumenty

Argumenty
• Argument ekonomiczny
• Argument społeczny

36. Narzędzia polityki regionalnej
W roku 1972 na paryskim szczycie podjęto decyzję o rozszerzeniu działań Wspólnoty o politykę regionalną a także o politykę ochrony środowiska i politykę energetyczną. Pierwszym instrumentem tej polityki był powołany w 1975 r Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego zwany również Funduszem Regionalnym. Jego zadaniem było finansowanie inwestycji w europejskich regionach problemowych. Zasady tego funduszu uległy modyfikacjom w następnych latach, przede wszystkim zaś n w r. 85 w ramach tzw. reformy Funduszu Regionalnego
W Jednolitym Akcie Europejskim
(JAE – Traktat luksemburski 1986), który wszedł w życie w 1987 r. państwa skonkretyzowały zamiar utworzenia wspólnego rynku.. Głębokie zróżnicowanie regionów było jedną z przyczyn zagrażających spójności ekonomiczno – społecznej WE. DO TWE dodano tytuł (rozdział) Spójność ekonomiczna i społeczna.
• WE miała realizować zasadę spójności poprzez EBI, fundusze strukturalne oraz „inne instrumenty finansowe”.

Art. 159 TWE do funduszy strukturalnych zalicza:
• Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji dla Rolnictwa – Sekcję Orientacji,
• Europejski Fundusz Społeczny
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Cel Funduszu Regionalnego
w art. 160 TWE określono jako:
• „niesienie pomocy przy wyrównywaniu głównych dysproporcji rozwojowych Wspólnoty przez wspieranie rozwoju i dostosowań strukturalnych regionów słabiej rozwiniętych oraz przekształceń w regionach schyłkowego przemysłu.”

Reforma funduszy strukturalnych
miała miejsce w latach 1988 – 1989.
• W jej ramach podwojono budżety funduszy oraz na wprowadzeniu kompleksowego, skoordynowanego podejścia do problemu dostosowań strukturalnych. Zintegrowano polityki w wymiarze regionalnym (Fundusz Regionalny), społecznym (Fundusz Społeczny) i sektorowym (Fundusz Rolny).
Reforma wprowadziła cztery zasady polityki strukturalnej:
• koncentracji
• partnerstwa
• komplementarności
• programowania

Zasada koncentracji
• polega na skupieniu środków w sensie finansowym, funkcjonalnym i geograficznym

Zasada partnerstwa
• oznacza ścisłą współpracę między Komisją Europejska a władzami narodowymi Partnerstwo zgodne z zasadą subsydiarności

Zasada komplementarności
• oznacza że fundusze WE mają charakter uzupełniający a nie substytucyjny do środków narodowych

Zasada programowania
oznacza długotrwałe uporządkowane i zaplanowane podejście do polityki regionalnej. WIELOLETNIE PROGRAMY DOSTOSOW

37. Polityka strukturalna WE w wersji Agendy 2000
Agenda 2000
jest obszernym dokumentem zawierającym strategię wzmocnienia UE. Wszedł w życie decyzją Rady Europejskiej w 1999 r

Reforma polityki strukturalnej
Cele:
• - poprawa efektywności instrumentów strukturalnych przez większe ich skoncentrowanie (redukcja liczby celów polityki),
• - objęcie polityką strukturalną nowych państw członkowskich.

Redukcja priorytetowych celów
do trzech:
• wspieranie rozwoju i dostosowań strukturalnych regionów opóźnionych
• rekonwersji regionów, które przeżywają trudności strukturalne, lecz nie spełniają kryteriów 1),
• walka z bezrobociem

Własne programy
Komisji związane z inicjatywami wspólnotowymi. Nowymi inicjatywami są programy:
– Interreg III - aktywizowanie transeuropejskiej współpracy międzyregionalnej
– Leader+ - ułatwianie współpracy między OBSZARAMI WIEJSKIMI,
– Equal - promowanie zwalczania dyskryminacji i nierówności w dostępie do rynku pracy
- Urban II - regeneracja społeczno – ekonomiczna pogrążonych w kryzysie miast i przedmieść

38. Cechy ustroju rolnego i polityka rolna Wspólnoty Europejskiej
Cechy rolnictwa UE
Głębokie zróżnicowanie przyrodniczych warunków produkcji rolnej, uwarunkowań społeczno-ekonomicznych i kulturowych, struktury agrarnej, dochodów i produktywności czynników produkcji.

Rodzinny charakter rolnictwa UE
Swoistym spoiwem rolnictwa wspólnoty jest jego rodzinny charakter.
Rodzinna własność rolnicza jest specyficzną formą własności prywatnej.

Kryteria rodzinnego gospodarstwa rolnego.
dyrektywa nr 159RM EWG z 17 04 1972 r.
- musi być kierowane przez szefa dla którego praca na roli jest podstawowym zajęciem.
- szef musi mieć wystarczający zasób wiedzy zawodowej,
- wielkość powinna się kształtować w granicach 1,5 do 3 jednostek pracy ludzkiej
- górna granica 2300 godzin pracy rocznie

Przedsiębiorstwa rolne:
• prywatne przedsiębiorstwa zespołowe,
• rolnicze spółdzielnie produkcyjne
• przedsiębiorstwa państwowe (realizujące zadania z zakresu postępu biologicznego i agrotechnicznego

39. Istota i narzędzia interwencjonizmu rynkowego polityki rolnej
Finansowanie
Wspólna polityka rolna (WPR) finansowana jest z Sekcji Gwarancji (Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolniczej). Z sekcji orientacji finansowana jest polityka strukturalna.

Cele
Środki Sekcji Gwarancji służą przede wszystkim finansowaniu interwencjonizmu państwowego oraz programów rozwojowych
Celem interwencjonizmu jest zagwarantowanie pożądanego poziomu dochodów. Środki tej sekcji są obligatoryjne (pozostają w wyłącznej gestii Rady UE).

Kontrola
Środki Funduszu Gwarancji podlegają wieloszczeblowej, ścisłej kontroli (formalnej i rzeczowej analizy sprawozdań finansowych oraz audytu). Płatności dla rolników dokonywane są przez upoważnione instytucje krajowe (Agencja Modernizacji i Rozwoju Rolnictwa).
Rządy państw przedstawiają Komisji comiesięczne sprawozdania z wydatków i dopiero na tej podstawie Komisja Rolna zwraca poniesione wydatki.

Obowiązuje dwuetapowa procedura weryfikacji:
- kontrola finansowa i sprawdzenie formalnej prawidłowości rachunków. Po przyjęciu sprawozdań są one publikowane w Dz. Urzędowym WE. Sprawozdania mogą ulec zmianom po przeprowadzeniu audytu. Po stwierdzeniu niezgodności Komisja występuje o zwrot nienależnych kwot. Spory rozstrzyga powołany oraz Trybunał sprawiedliwości.
obejmuje działania na wspólnym rynku oraz jego granicach i ma na celu zapewnienie farmerom Wspólnoty właściwych dochodów.
Uregulowane są rynki zbóż, mięsa wieprzowego, warzyw, cukru, owoców, wina, drobiu i jaj, wołowiny i cielęciny, oliwy z oliwek i tytoniu. Wspólną organizacją nie są objęte takie produkty jak: ziemniaki, miód alkohol rolniczy, kawa i zioła.

Cztery rodzaje organizacji rynków:
• wewnętrznej interwencji i ochrony przed nadmiernym importem(m.in rynek zbóż)
• zewnętrznej ochrony i nieobligatoryjnej interwencji (interwencji podejmowanej na określony czas i określone produkty (np. rynek wołowiny)
• zewnętrznej ochrony – cła importowe
• dopłaty bezpośrednie ( np. rośliny oleiste i wysokobiałkowe).
Najważniejszymi instrumentami są: wspólne ceny, dopłaty bezpośrednie, kwoty produkcyjne, normy techniczne, skup nadwyżek produktów rolnych, cła, kontyngenty, kalendarze importowe, premie eksportowe, cła eksportowe.

Trzy rodzaje cen:
- cena rynkowa; wynika z relacji między popytem i podażą. Nie eliminuje się całkowicie mechanizmu rynkowego.
- - cena wskaźnikowa; cena pożądana uznana przez Komisję europejską za optymalną..
- cena interwencyjna (gwarantowana); po tej cenie skupowane są nadwyżki. Formalnie jest ona cena jednolitą, jednakże różnicowana jest ona w zależności od rodzaju i jakości zboża.
Warunki
Polityce tej musi towarzyszyć odpowiednia polityka zewnętrzna.
Na rynku rolnym UE oprócz opłacania cła importera obowiązuje np uzyskanie certyfikatu, opłaty gwarancyjne ( przepadają, jeśli np nie zostanie rozliczone cło w terminie)
Dopłaty bezpośrednie
Coraz większe znaczenie mają dopłaty bezpośrednie. Są one formą rekompensaty za obniżkę cen interwencyjnych. Płatności te przyznawane są producentom na ich wniosek. Podstawą ich obliczania jest są tzw. dane historyczne czyli uśrednione powierzchnia upraw i wysokość plonów za miniony okres kilku lat.
Technika obliczania
Na faktyczną kwotę otrzymywana przez producenta wpływają trzy czynniki:1) średnia wspólnotowa stawka dopłat, 2) regionalny wskaźnik wielkości plonów, 3) wyjściowy wskaźnik powierzchni upraw. Tak samo w przypadku odłogowania gruntów.

40.Charakterystyka polityki transportowej UE.
Podstawowym celem
polityki transportowej jest budowa efektywnego systemu transportowego zapewniającego przemieszczanie towarów po niskich kosztach. System ten powinien stymulować rozwój handlu, aktywizować regiony mniej rozwinięte i przyczyniać się do ochrony środowiska.
Drugim celem
tej polityki jest liberalizacja rynków transportowych. Polega ona na znoszeniu instytucjonalnych barier w dostępie do rynku, ujednolicaniu norm technicznych, socjalnych i podatkowych oraz eliminowaniu dyskryminacji.
Obejmuje:
transport drogowy, kolejowy, wodny śródlądowy, morski, lotniczy.
Zasady :
W polityce transportowej obowiązuje pięć następujących zasad:
1) jednakowego traktowania środków transportu i przewoźników. (nie można preferować określonych gałęzi transportu.
2) swobody konkurencji (nie można klienta zmuszać do wyboru określonego transportu
3) swobody konkurencji (uczciwa konkurencja i eliminacja monopolistów)
4) samodzielności finansowej przedsiębiorstw (usługi transportowe nie powinny przynosić strat)
5) koordynacja inwestycji w infrastrukturę transportową o znaczeniu międzynarodowym. (wspólne planowanie infrastruktury)

41.Polityka Ochrony Środowiska
Zgodnie z JAE podstawowymi celami tej polityki są:
- zachowanie i poprawa jakości środowiska naturalnego,
- przyczynianie się do ochrony zdrowia człowieka, racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.
Zasady:
- wszelkie zanieczyszczenia i szkody należy likwidować u źródeł
- koszty związane z likwidacją szkód powinien ponosić ich sprawca.
Kierunki działalności:
- zwalczanie zanieczyszczeń wód m. in. poprzez opracowywanie odpowiednich dyrektyw. (kryteria jakości wody pitnej, ochrona wód Morza Północnego i Śródziemnego)
- ochrona atmosfery (normy jakości powietrza atmosferycznego, dyrektywy w sprawie zwalczania zanieczyszczeń przemysłowych i komunikacyjnych
- walka z hałasem
- ochrona dziedzictwa przyrody,
- ochrona niektórych gatunków zwierząt i ptaków.

42.Polityka społeczna WE
Pierwsze deklaracje znalazły się w traktacie rzymskim. W 1960 powstaje Europejski Fundusz Socjalny, Jego zadaniem była działalność na rzecz powstawania nowych miejsc pracy, podnoszenia poziomu życia, kształcenia zawodowego i przekwalifikowania. Po 1972 r. zwrócono szczególną uwagę na środowisko pracy i BHP.
karta socjalna
W 1989 ar w Strasburgu podpisano Wspólnotową kartę Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników – tzw. kartę socjalną. Zawarto tam m. in.: prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia. prawo do ochrony socjalnej, równomiernego traktowania mężczyzn i kobiet, prawo do podjęcia pracy w każdym Państwie Wspólnoty, określono minimalny wiek pracowników.
Mimo, że zapisy karty po Traktacie Amsterdamskim nabrały mocy prawnej wiele państw niechętnie podchodzi do ujednolicenia polityki społecznej, szczególnie kwestii dotyczących ubezpieczeń społecznych, praw po ustaniu stosunku pracy.

43.Budżet UE.
Budżet na każdy rok jest częścią długoterminowego planu wydatków znanego pod nazwą „ram finansowych” Ramy finansowe obejmują okres siedmioletni. W chwili obecnej realizowany jest plan na lata 2007 - 2013. Dzięki ramom finansowym Unia może skutecznie zaplanować programy wydatków z wyprzedzeniem na kilka lat.
Budżet UE jest finansowany przede wszystkim z trzech źródeł :
1. trzy czwarte, zależy od możliwości finansowych państw członkowskich, które z kolei są mierzone według poziomu ich zamożności wyrażanej jako produkt krajowy brutto. Podstawowa zasada, na podstawie której wyliczany jest wkład do budżetu dla każdego państwa członkowskiego, to zasada solidarności i możliwości finansowych. Jednakże jeżeli składka zdaje się być zbyt dużym obciążeniem dla danego państwa członkowskiego, istnieje możliwość dokonania odpowiedniej korekty;
2. z opłat celnych;
3. z opłat rolniczych;
Państwa członkowskie pobierają również stałą część środków w postaci podatku od towarów i usług (VAT).
Komisja Europejska, która zarządza budżetem, odpowiada przed Parlamentem z jego realizacji w danym roku.
Środki z budżetu UE są wykorzystywane w celu poprawy sytuacji, zwłaszcza w zakresie:
1. rozwoju i zwiększenia zatrudnienia;
2. poprawy ochrony zasobów naturalnych i zarządzania nimi;
3. poprawy jakości życia wszystkich obywateli UE;
4. wsparcia pozycji UE jako partnera na arenie międzynarodowej, który ma określone obowiązki z tym związane.





44.System walutowy UE
Traktat rzymski nie przewidywał stworzenia unii gospodarczo walutowej, Zakładał jedynie, iż celem jest wspólny rynek. W ar. 104 jest tylko mowa o współpracy walutowej.
W 1969 r na szczycie w Hadze
Postanowiono zbudować unię gospodarczo walutową. Opracowanie planu realizacji tego celu powierzono premierowi i ministrowi finansów Luxemburga - Wernerowi. Stwierdzono w nim, że państwa członkowskie powinny przed stworzeniem unii walutowej wprowadzić pełną i nieodwracalną wymienialność swoich walut, sztywne kursy walut, pełną liberalizację rynku kapitałowego.
Plan Wernera został przyjęty
w 1971 r. Jednakże później miał miejsce kryzys naftowy.
?