Integracja Europejska
„Integracja europejska”
Plan:
-Co to jest integracja?
-Studia integracji państw.
-Fuzje.
-Przebieg integracji europejskiej.
-Powołanie wspólnej waluty.
-Organy Unii Europejskiej.
-Członkowie Unii.
-Motywy integracji europejskiej.
-Kandydaci do Unii.
-Problemy UE.
-Podstawowe korzyści integracji dla Polski.
-Swoboda przemieszczania się kapitału.
-Zmiany kulturowe.
Wraz z rozwojem gospodarczym, nowe warunki ekonomiczne powodują, że podmiotom coraz jest trudniej działać samodzielnie. Przedsiębiorstwa integrują się na różne sposoby, choć najpopularniejsze są fuzje. Jednak nie tylko poszczególne firmy współpracują ze sobą, również państwa podejmują decyzję o zacieśnieniu współpracy. Międzynarodowa integracja polega na znoszeniu ograniczeń w handlu i zapewnianiu swobody w przepływie kapitału i siły roboczej. Dzięki temu możliwe jest bardziej efektywne wykorzystanie czynników produkcji.
Integracja może przebiegać na różne sposoby i zazwyczaj nie odbywa się jednoetapowo, lecz przebiega dłużej w czasie:
· strefa wolnego handlu i unia celna - zniesienie barier celnych wewnątrz organizacji i wdrożenie wspólnej polityki gospodarczej wobec podmiotów zewnętrznych,
· wspólny rynek - zgoda członków na swobodny przepływ czynników produkcji,
· unia ekonomiczna, walutowa i polityczna - powstanie ponadpaństwowych instytucji o dużych uprawnieniach na jednolitym obszarze ekonomicznym i walutowym.
Integracja gospodarcza wymaga od państw składowych wyrzeczenia się części uprawnień na rzecz wspólnych instytucji, co czasami jest trudne dla zaakceptowania dla niektórych rządów (Wielka Brytania) lub społeczeństw (Szwajcaria, Norwegia). Jednak spodziewane korzyści, w wielu częściach świata skłania poszczególne państwa do podjęcia decyzji o integracji. Jednym z najbardziej zaawansowanych procesów współpracy są działania podejmowane przez państwa Europy Zachodniej.
Fuzje
Patrząc na globalizację z punktu widzenia aspektu ekonomicznego, nie możemy zapominać o jeszcze jednej nowej sytuacji. Są nimi wielkie procesy konsolidacji firm, a zwłaszcza fuzje. Rozmiary tych operacji przewyższają znacznie podobne procesy z przeszłości (zarówno pod względem wartości pojedynczych transakcji jak i globalnie sumując wartość wszystkich fuzji). Konsolidacja ta nie dotyczy tylko spółek z jednego państwa, lecz łączą się firmy z różnych krajów tworząc międzynarodowe korporacje. Jest to swego rodzaju nowa jakość, są to firmy świetnie przystosowane do wdrażania nowych technologii i obniżki kosztów. Nie należy się jednak obawiać upadku mniejszych firm, one zawsze znajdą swoją niszę rynkową i to one w przyszłości przerosną te większe. Jest to sytuacja normalna w kapitalizmie, a najbardziej zawsze korzysta klient. Wracając do wielkich korporacji to znakiem globalizacji jest również zacieranie się granic narodowego kapitału. Rządzi w nich kapitał międzynarodowy, pochodzący z różnych stron świata, więc coraz trudniej jest powiedzieć o firmie noszącej niemiecką nazwę:”To jest niemiecka firma".
NAJWIĘKSZE BANKI I FUZJE BANKÓW
BANK KRAJ WIELKOŚC AKTYWÓW
W mld USD
DKB, Fuji, IBJ Japonia 1300
Sanwa, Asahi, Tokai Japonia 1010
Sumitomo, Sakura Japonia 943
BNP, Paribas Francja 721
UBS Szwajcaria 686
Citigroup USA 667
Bank of Tokyo-Mitsubishi Japonia 648
Bank of America USA 619
Przebieg integracji europejskiej
Historia integracji europejskiej:
· utworzenie w 1951r. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przez Francję, Niemcy (RFN), Holandię, Belgię, Luksemburg i Włochy,
· podpisanie tzw. Traktatu Rzymskiego i zawiązanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) wraz z Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (EUROATOM).
Główne cele powyższych organizacji to:
· -wspólne zarządzanie przemysłem węglowym i stalowym
-współpracy przy pokojowym wykorzystaniu energii atomem,
-wspólna polityka celna wewnątrz i na zewnątrz wspólnoty,
-swoboda przepływu czynników produkcji,.
- wspólna polityka ekonomiczna i jednolite (podobne) ustawodawstwo,
- wspólna polityka rolna.
· podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986r. - dalsze pogłębienie integracji w celu zapewnienia swobodnego przepływu kapitału, towarów, usług i siły roboczej poprzez ujednolicenie przepisów i likwidację stanowisk celnych,
· 07.02.1992r. - Traktat z Maastricht o powołaniu Unii Europejskiej obejmującej unię ekonomiczną, walutową i polityczną.
Powołanie wspólnej waluty
Najważniejszym osiągnięciem tego traktatu jest powołanie wspólnej waluty. Wspólna waluta przynosi wiele korzyści, ułatwia wymianę handlową, zmniejsza koszty i umacnia pozycję Europy na globalnym rynku. Jednak pomimo wielu lat integracji różnice gospodarcze między państwami wspólnoty pozostały dosyć duże i uniemożliwiały rezygnację z walut narodowych i powołanie wspólnej waluty (później nazwanej euro). Dlatego ustalono kilka najważniejszych czynników, od których uzależniono włączenie poszczególnych państw do Unii Walutowej (EMU). Warunki przystąpienia do EMU:
- deficyt budżetowy (wg norm europejskich całych finansów publicznych) nie większy niż 3%PKB,
-niska inflacja,najlepiej poniżej 1,5%...................................................................
- niskie stopy procentowe, 2% tolerancja,…………………………………………………………………………….
- dług publiczny nie większy niż 60% PKB,…………………………………………………………………………
- stabilny kurs walutowy.
Organy Unii Europejskiej
W toku rozwoju procesów integracji europejskiej powstały trzy instytucje centralne wspólne dla wszystkich członków Unii:
· Parlament Europejski - składa się 626 przedstawicieli wybieranych we wszystkich krajach wspólnoty, proporcjonalnie do ilości ludności. Jego uprawnienia nie są duże, ale w ostatnim okresie znacznie wzrosły: - sprawuje kontrolę nad pozostałymi organami Unii,
- współdziała z Radą Europejską w zakresie konstrukcji budżetu, przedkłada tzw. "stanowisko" wobec innych spraw,
· Rada Unii Europejskiej (to nie to samo, co Rada Europy) - organ przedstawicielski, każde państwo posiada swoich przedstawicieli pod przewodnictwem państwa, które przewodzi Unii rotacyjnie, co 6 miesięcy. Rada ocenia i ewentualnie przyjmuje przedłożenia Komisji Europejskiej, w wielu kwestiach musi to być· decyzja jednogłośna. W niektórych kwestiach zwraca się o ocenę do Parlamentu, którego stanowisko nie jest dla niej wiążące,
· Komisja Europejska - organ wykonawczy składający się z przedstawicieli państw, którzy nie decydują w imieniu tego państwa, lecz jako komisarze wykonują konkretne zadania w ramach przydzielonego im obszaru działań (forma ministerstwa). Komisję Europejską można nazwać· formą rządu europejskiego, którego zadaniami są:·- wykonywanie postanowień traktatowych - realizacja budżetu, podejmowanie decyzji administracyjnych,
-reprezentowanie Unii Europejskiej w sprawach zewnętrznych,
-wykonywanie prac integracyjnych, zarówno prowadzenie negocjacji z nowymi kandydatami, jak i działania na rzecz pogłębiania integracji wewnętrznej.
Członkowie Unii
Do Unii Europejskiej obecnie należą:
· Belgia (1951r.)
· Holandia (1951r.)
· Luksemburg (1951r.)
· Francja (1951r.)
· Niemcy (1951r.)
· Włochy (1951r)
· Wielka Brytania (1973r)
· Irlandia (1973r.)
· Dania (1973r.)
· Grecja (1981r.)
· Hiszpania (1986r)
· Portugalia (1986r.)
· Austria (1995r.)
· Finlandia (1995r)
· Szwecja (1995r.)
Do Unii nie należy Szwajcaria, (choć blisko z nią współpracuje), Islandia i Norwegia, (której obywatele nie zgodzili się na przystąpienie do wspólnoty w referendum w 1994r). Z obszaru UE wyłączona jest również Grenlandia, zamorskie terytorium Danii.
Utworzona w 1999r. Unia Walutowa objęła większość państw unijnych, jedynie Grecja nie spełniła kryteriów "z Maastricht" (obecnie już je spełnia), a Wielka Brytania, Dania i Szwecja postanowiły zaczekać z członkostwem w EMU. Jednak dopiero w 2003r. zostaną wycofane z obiegu dotychczasowe narodowe waluty a na obszarze EMU zastąpi je "papierowe" euro. Wydarzenie te znacząco ułatwi prowadzenie działalności gospodarczej w Unii, a dla zwykłych obywateli też stanowi doniosłe, historyczne wydarzenie.
Motywy integracji europejskiej
Przesłanki integracji europejskiej:
· chęć· stworzenia silnego rynku gospodarczego, ze wszystkimi korzyściami jego utworzenia,
· dążenie do stworzenia przeciwwagi wobec potencjału USA,
· podjęcie wyzwania rzuconego przez kraje "Pacyfiku" i ich chęć· stworzenia drugiego gospodarczego centrum świata,
· uczynienie euro najważniejszą walutą świata.
Kandydaci do Unii
Unia Europejska dla wielu państw stała się celem polityki zagranicznej. Zwłaszcza po upadku socjalizmu wiele państw skierowało swoją aktywność w kierunku integracji z UE. Obecnie do wspólnoty kandydują:
· państwa-I.gr
-Polska,
-Czechy,
-Węgry,
-Estonia,
-Słowenia,
-Cypr,
· państwa-II.grupy:
-Słowacja,
-Litwa,
-Łotwa,
-Rumunia,
-Bułgaria,
- Malta.
Stopień przystosowania do wymogów traktatu z Maastricht
Państwo Stopień przystosowania w %
Bułgaria 36
Czechy 62
Estonia 72
Litwa 56
POLSKA 58
Rumunia 19
Słowacja 45
Słowenia 60
Węgry 70
Problemy UE
Integracja europejska przyniosła państwom członkowskim wiele korzyści, większy rynek poprawił konkurencyjność i wielkość produkcji. Brak granic i ceł znacznie ułatwił handel i rozwój gospodarczy regionów słabiej rozwiniętych. Wspólna waluta i pogłębiająca się integracja polityczna to odpowiedź Unii na wyzwania globalizacji. Niemniej jednak UE boryka się z dużymi problemami takimi jak:·- duże bezrobocie i wysokie koszty pracy,
- słaby wzrost gospodarczy,
- technologiczne zacofanie np. słabszy rozwój Internetu,
- interwencjonizm gospodarczy w wielu dziedzinach, a zwłaszcza w rolnictwie,
- trudności z przeprowadzeniem reformy instytucjonalnej (np. sprawa głosowania większością).
Problemy te są spowodowane tradycyjną "kontynentalną" mentalnością gospodarczą (w odróżnieniu od liberalnej anglosaskiej). Członkowie Unii mają przesocjalizowane gospodarki i wysokie obciążenia podatkowe, które nie sprzyjają rozwojowi. Koncepcja państwa opiekuńczego zbankrutowała, a ingerencja państwa w gospodarkę przynosi więcej szkód niż korzyści. Duży udział przedsiębiorstw państwowych, ratowanie tych prywatnych przed bankructwem, biurokracja i olbrzymie środki przeznaczane na nieefektywne rolnictwo to także jej słabości.
Korzyści integracji dla Polski
Pomimo tych negatywów trzeba stwierdzić, że integracja Polski z Unią jest dla obu stron opłacalna. Unia powoli dostrzega swoje wady i stara się reformować w stronę amerykańskiego modelu. Może to jeszcze długo potrwać, ale kierunek zmian jest pozytywny. Dla Polski wstąpienie do UE może przynieś następujące korzyści:
· swobodny dostęp do kilkusetmilionowego rynku,
· możliwość· prowadzenia działalności i pracowania na całym terenie Unii,
· powiększenie prestiżu Polski i jej wiarygodności inwestycyjnej,
· napływ niezbędnych inwestycji zagranicznych poprawiających konkurencyjność· gospodarki i powiększających zamożność· społeczeństwa,
· dostęp do najnowocześniejszych technologii,
· duże środki pomocowe na restrukturyzację gospodarki, budowę dróg, wspieranie słabszych regionów (de facto wszystkich w Polsce) itd. ,
· wspieranie polskiego rolnictwa, dopłaty do produkcji,
· uczestnictwo w jednym z największych centrów gospodarczych na świecie, potencjalnie ze wspólną walutą europejską,
· swoboda przekraczania granic, honorowanie polskich dyplomów itd.
Wypadałoby tylko przekonać do tych korzyści i „reform” naszych polityków i całe społeczeństwo.
Swoboda przemieszczania się kapitału
Z globalizacją i integracją wiąże się również wielka nadzieja dla biednej gospodarki Polski z powodu wolności przemieszczania się kapitału. Inwestor z Ameryki może swobodnie rozpocząć działalność w Europie lub w Azji, tak samo może postąpić inwestor z innych części świata. Zainwestuje on tam gdzie znajdzie najkorzystniejsze warunki dla siebie np. niskie podatki, wykwalifikowaną siłę roboczą. Jego inwestycja nie przyniesie tylko jemu korzyści, lecz da pracę miejscowym pracownikom i przyniesie nowoczesne technologie, co podniesie poziom cywilizacyjny państwa gdzie dokonano inwestycji. Oczywiście przeciwnicy globalizacji powiedzą, że niszczy on narodowe przedsiębiorstwa. Czy jednak rzeczywiście większa konkurencja przynosi straty? Wiemy przecież, że jej brak powoduje pojawienie się na rynku towarów drogich i o niskiej jakości, a w warunkach konkurencji krajowe firmy po pewnym czasie nauczą się innowacyjności i zaczną skutecznie konkurować z inwestorem mającym początkowo przewagę technologiczną i organizacyjną. Widzimy, więc, że sukces na globalnym rynku osiągają przedsiębiorstwa innowacyjne, w krajach nieprzeszkadzającym inwestorom. Najlepiej pokazuje to przykład USA i Irlandii. W Stanach liberalna gospodarka i brak ingerencji państwa przyniosła długookresowy, zdrowy wzrost gospodarczy przy niskiej inflacji oraz ekspansję gospodarczą na inne kontynenty. Z kolei Irlandia, która jeszcze kilkanaście lat temu była biednym krajem rolniczym, przez ten czas przeszła epokową metamorfozę. Zdecydowała się ona za zgodą wszystkich sił politycznych i związków zawodowych na obniżkę podatków i na stworzenie zachęt dla inwestorów. Przez kilkanaście lat napłynęły wielomiliardowe inwestycje zagraniczne, głównie z sektorów high-tech, które przyniosły olbrzymi skok cywilizacyjny. Obecnie Irlandczycy są wykształconym i bogatym społeczeństwem, gdzie PKB na mieszkańca przewyższa wskaźnik Wielkiej Brytanii. Jednocześnie irlandzkie firmy nauczyły się nowoczesnego zarządzania i same zaczęły inwestować za granicą, nie spełniły się, więc przewidywania sceptyków, którzy twierdzili, że zagraniczne inwestycje niszczą krajową przedsiębiorczość, w rzeczywistości dzieje się wprost przeciwnie.
Sukces gospodarczy Irlandii
Pozycja Wartość
Inflacja 1,6%
Eksport/PKB 92%
PKB na osobę w USD 22.500
Bezrobocie 5%
Podatek dochodowy od firm 10%
Zmiany kulturowe
Nie możemy również zapominać o kulturowych zmianach, które przyniosła globalizacja. Coraz częściej, wiele dziedzin takich jak muzyka, film, teatr, sztuka stają się do siebie podobne we wszystkich częściach świata. Poruszają one problemów całego świata i są dla coraz większej publiczności zrozumiałe, bez względu na początkowe różnice kulturowe. Również nasze życie staje się coraz bardziej zunifikowane. Żyjemy tak samo jak ludzie w Europie Zachodniej, Ameryce, Azji czy Australii. Mówi się, że wiele rzeczy staje się coraz bardziej jednolitych. To prawda, ale wydaję się, że nieuzasadnione są głosy, że globalizacja niszczy kulturę. Po pewnym czasie przyjdzie czas na pokojowe podkreślanie swojej odrębności, a procesy globalizacyjne uczą nas otwartości i tolerancji.
Niemniej jednak jesteśmy świadkami procesu, który mocno zmienia nasze życie w wielu dziedzinach. Zmiany te szczególnie dotyczą sposobu i zasięgu prowadzenia działalności gospodarczej, o czym warto wiedzieć, a może i warto wykorzystać?