Gimnastyka korekcyjna-płaskostopie

Referat pt. : ”Co warto wiedzieć na temat płaskostopia.”

Referat opracowała i wygłosiła mgr Ewa Dyla
Termin:29.11.2004r. , 01.12.2004r.
Miejsce: PSP nr 1 w Krapkowicach
Czas :jedna godzina
Cele referatu:
1.Przybliżenie rodzicom pojęcia płaskostopia.
2Przedstawienie głównych problemów związanych z płaskostopiem.
3.Rady i propozycje przeciwdziałania płaskostopiu.
4.Uświadomienie ważnej roli rodziców w przeciwdziałaniu występowania płaskostopia u dzieci.

Podczas stania i chodzenia prawidłowo zbudowana stopa nie przylega w całości do podłoża. Jej wewnętrzna krawędź tworzy rodzaj sklepienia, resorującego i amortyzującego wstrząsy podczas chodzenia. Dzięki temu chód jest elastyczny i sprężysty, nie powoduje przeciążeń stawów położonych wyżej. Prawidłowe wysklepienie stopy możliwe jest dzięki pracy jej mięśni i więzadeł. Opiera się ona o podłoże trzema punktami: piętą, głową pierwszej i piątej kości śródstopia. Między tymi punktami przebiegają trzy główne łuki stopy: podłużny przyśrodkowy, podłużny boczny i poprzeczny przedni. Ich obniżenie, przy niewydolności mięśni i więzadeł, prowadzi do płaskostopia. Taka stopa nie amortyzuje dobrze wstrząsów, chód staje się ciężki, zmęczone nogi bolą, a z czasem może dojść do zmian zwyrodnieniowych kości stóp i do zmian naczyniowych. Płaskostopie często towarzyszy innym wadom postawy: skrzywieniom kręgosłupa, koślawości kolan .
Wysklepienie stopy badamy za pomocą plantokonturogramu. W tym celu robimy odbitki stóp. Przy płaskostopiu odbitka stopy nie wykazuje charakterystycznego dla stopy prawidłowej, wgłębienia po stronie przyśrodkowej. Znamienny jest również sposób zdzierania obuwia. Dziecko ze stopami płaskimi zdziera obcasy po stronie wewnętrznej i wykoślawia buty.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu płaskostopie występowało bardzo rzadko. Dzieci więcej czasu spędzały na wolnym powietrzu, zażywając ruchu. Teraz dużą część czasu spędzają w pozycji siedzącej w szkole, w domu pracując przy biurku, przy komputerze lub oglądając telewizję. To wszystko przyczynia się do tego, że dzieci mają zdecydowanie zbyt mało ruchu. Owocuje to nie tylko brakiem kondycji fizycznej, ale także wadami postawy.
Prawie wszystkie małe dzieci mają płaskostopie. Do 4 roku życia płaskostopie uważa się za cechę fizjologiczną - coś z czego się z wiekiem wyrasta. W miarę upływu lat, jeśli dziecko nie jest otyłe, dużo się rusza i nosi właściwie dobrane obuwie, sklepienie stopy wykształca się, a sama stopa staję się prawidłowa.
Płaskostopie występujące u dzieci pięcioletnich i starszych wymaga już korekcji. Niebezpiecznym momentem, kiedy zaniedbanie leczenia może się okazać brzemienne w skutki, jest okres nagłego, szybkiego wzrostu dziecka ( zazwyczaj około 12-13 roku życia). Najskuteczniejszą metodą leczenia płaskostopia są ćwiczenia wysklepiające stopę, wzmacniające aparat mięśniowo- więzadłowy. Zalecane przez wielu lekarzy wkładki korekcyjne powodują, że obute stopy utrzymywane są w prawidłowej pozycji. Noszenie wkładek ( o czym powinien decydować tylko lekarz) niewątpliwie pomaga w leczeniu płaskostopia, lecz – o czym rodzice często nie wiedzą- nie zastępuje ćwiczeń. Przeciwnie, u dzieci, które noszą wkładki, lecz nie ćwiczą regularnie, może wręcz dochodzić do „ rozleniwienia” układu mięśni i więzadeł stopy.
Ważne jest również, by dzieci z płaskostopiem nosiły odpowiednie obuwie. Powinno być wygodne o odpowiedniej wielkości, uwzględniający tzw. naddatek funkcjonalny, z szerokimi noskami pozwalającymi swobodnie poruszać palcami stóp, z mocną, ale elastyczną podeszwą, sztywnym napiętkiem zapewniającym stabilizację pięty, wygodnym, szerokim i niezbyt wysokim obcasem, nie uciskającym stopy wierzchem, dostosowane do pory roku, pogody, charakteru pracy. Dbając o nieprzeciążanie stóp należy unikać: długotrwałego stania, biegów i skoków, zwłaszcza na twardym podłożu, długotrwałych wysiłków doprowadzających do przemęczenia mięśni wysklepiających stopę. Wskazane jest natomiast chodzenie boso po miękkim podłożu (piasek, trawa) i zapewnienie stopom możliwości obszernych, nieskrępowanych ruchów. Wyrabianie odruchu prawidłowego stawiania stóp powinno być realizowane w każdej sytuacji. Odrabiając lekcje czy oglądając TV można i należy pamiętać o prawidłowym ustawieniu stóp. W marszu, na spacerze, na wycieczce należy zwracać uwagę na prawidłowość chodu, przenoszenie ciężaru z pięty na palce, właściwe stawianie stóp itp. Wzmocnienie mięśni uzyskuje się wyłącznie po prawidłowym ustawieniu stóp. Znacznie łatwiej to uzyskać w odciążeniu. Dlatego ćwiczenia przeciwko płaskostopiu, zwłaszcza w początkowym okresie, powinno się wykonywać w siadzie lub w leżeniu, a nie w staniu .Dobór ćwiczeń zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania wady.

Jak zapobiegać płaskostopiu u dzieci !

-Nie pozwalajmy dzieciom siadać na podłodze z nogami podwiniętymi pod pupę lub na zewnątrz. Pozycja taka sprzyja wykoślawianiu kolan. Bawiąc się, dzieci mogą siadać np. po turecku.
-Jak najczęściej pozwalajmy dzieciom chodzić i biegać na bosaka po trawie lub piasku.
-Dzieciom, które umieją już jeździć na rowerze, można ustawiać siodełko odrobinę za wysoko: konieczność sięgania do pedałów czubkami palców zmusza mięśnie stóp do treningu.
-Nie pozwalajmy dzieciom skakać przez skakankę lub gumę na betonie czy chodniku. Również długotrwałe stanie nie służy stopom.
-Zapobiegajmy otyłości u dzieci. Im większy ciężar, tym większą pracę muszą wykonywać mięśnie stop.
-Pływanie jest świetnym ćwiczeniem, dostarczającym oprócz tego dzieciom dużo radości.
-Pamiętajmy, że skuteczne są tylko takie ćwiczenia przeciw płaskostopiu, które są systematycznie powtarzane.

mgr EWA DYLA

Treści referatu opracowano w oparciu o literaturę:

1. Owczarek S. , Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WSiP, Warszawa 2002
2. Kutzner- Kozińska M., Wlaźnik K. : Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10 letnich. WSiP , Warszawa 1995
3. Kutner- Konińska M.: Korekcja wad postawy, WSiP. Warszawa 1986