Jacy jesteśmy Polacy?

JACY JESTEŚMY POLACY?

I Wstęp:
Panuje powszechne przekonanie, że każdy naród wyposażony jest w szczególne i trwałe cechy charakteru, czego odzwierciedleniem są stereotypowe sądy o różnych nacjach, utrwalone chociażby w przysłowiach czy w dowcipach. Wiemy, że Szkoci są skąpi, Niemcy zdyscyplinowani, Anglicy zarozumiali, a Węgrzy to nasi (Polaków) bratankowie do szabli i do kieliszka. A jacy jesteśmy My Polacy? Czy mamy jeszcze zalety i wady odziedziczone po naszych przodkach? Aby to sprawdzić proponował bym wgłębić się w nasza bogatą literaturę, w której żaden z pisarzy na przestrzeni wieków nie oszczędzał słów aby skrytykować: pijaństwo, prywatę czy też podział społeczne, ale też i nie szczędził pochwał dla Polaka jako dobrego gospodarza, szlachetnego rycerza lub Polaków wspólnie jednoczących się w obliczu klęski.

II Rozwinięcie:
1. WADY POLAKÓW:

Polacy jako społeczeństwo podzielone

„Dziady część III”
- utwór napisany przez Adama Mickiewicza, wieszcza narodowego, tworzącego w epoce renesansu, pisał całe życie dla swojego ukochanego kraju dla Polski
- poeta ukazuje w niektórych scenach podział narodu polskiego. Zgromadzenie w Salonie Warszawskim dzieli się na 2 grupy: patriotów i zdrajców.
- Jedni rozmawiają o prześladowaniu narodu polskiego, natomiast drudzy o balach, organizowanych przez Nowosilcowa
- W scenie u Senatora, poeta skontrastował postacie zdrajców ojczyzny, którzy ze strachu o własne życie, żądni zaszczytów i kierujący się chciwością służą carowi, z cierpieniem pani Rollinson oraz jej więzionego i torturowanego syna.

„Wesele”
- utwór napisany przez Stanisława Wyspiańskiego, jest to dzieło traktowane jako jedno z najistotniejszych wypowiedzi poetyckich na temat polskiego społeczeństwa
- podkrakowskie wesele, na którym spotkali się przedstawiciele chłopów i inteligencji z miasta, posłużyło pisarzowi za punkt wyjścia
- Chłopi i inteligencja tylko pozornie tworzą wspólnotę, nie rozumieją się, świadczy o tym min. rozmowa Radczyni i Kliminy. Radczyni próbuje rozmawiać o pracach na roli ale kompletnie ich nie zna więc popełnia zabawne błędy, usiłuje też mówić językiem, najwyraźniej sądząc, że inaczej nie zostanie zrozumiana. Inne przykłady SUGESTIA Młodego dotycząca ciasnych butów żony, niechęć Dziennikarza do rozmowy z Czepcem o polityce
- Społeczeństwo polskie ukazane w dramacie, jest niezdolne do czynu powstańczego, zawiodła zarówno inteligencja – nieodpowiedzialna, bojaźliwa, jak i chłopi – niedojrzali politycznie, niesamodzielni. Nie doszło do sojuszu stanów.



Wnioski
- Pisarze, świadomy tragicznego podziału narodu polskiego, wskazuje na tkwiące w nim siły które zjednoczone mogły by doprowadzić Polskę do wolności.
- Zadawnione urazy i odwieczne konflikty, przyczyniły się do nieufności i niezrozumienia między warstwami społecznymi
- Podział klasowy sprzyjał ustrojowi feudalnemu, który dzielił Polaków

Polacy i Pijaństwo

„O doktorze Hiszpanie”
- jest to fraszka napisana przez Jana Kochanowskiego, sam Jan z Czarnolasu odkrył ten gatunek na nowo z antyku
- Jest to typowa fraszka biesiadna. Należy do grupy fraszek poświęconych tematyce dworskiej. Jej bohatera można utożsamić z przyjacielem poety, doktorem Royzyuszem, nadwornym lekarzem króla Zygmunta Augusta.
- Doktor udaje się do swojej komnaty aby uniknąć upicia się, ale wówczas biesiadnicy decydują się udać za nim biorąc ze sobą dzban wina. Zamknięte drzwi nie są dla nich żadną przeszkodą, wyważają je i zmuszają lekarza by przyłączył się do libacji.
- Fraszkę tą zakańcza doskonała płęta wypowiedziana przez lekarza „ Trudny –powiada- mój rząd z tymi pany Szedłem spać trzeźwo a wstanę pijany”.

„Pijaństwo”
- napisał ten utwór Ignacy Krasicki w epoce oświecenia, dzieło napisane w formie dialog pomiędzy dwoma osobami, aby podkreślić kontrast miedzy nimi
- Pierwsza, to tępawy XVIII–wieczny szlachcic, nie stroniący od alkoholu, zabaw, bijatyk, rozumiejący szkodliwość pijaństwa, ale postępujący wbrew rozumowi. Dobrze wie, że człowiek pijany traci pamięć, zdolność logicznego myślenia, nadweręża zdrowie i skraca sobie życie.
- Druga postać to człowiek oświecony, który na pierwszym miejscu stawia rozum, cnotę i umiarkowanie. Poddając się woli rozumu, człowiek zachowuje zdrowie, energię, jasną myśl, zyskuje majątek, zdobywa zaszczyt, sławę i szacunek ludzi.
- Krasicki w tej satyrze nie tylko ukazuje i piętnuje prześladującą Polaków plagę pijaństwa, ale również potępia źle pojętą przez rodaków gościnność, rozumianą jako wspólne pijaństwo.

Wnioski:
- Polacy uwielbiają się bawić, a co za tym idzie pić. Bez trunku nie można było mówić o dobre zabawie.
- Przy różnego rodzajach libacjach często tracono umiar i rozum, często potem doprowadza to do niepotrzebnych konfliktów

Polacy a kierowanie się prywatą

„Odprawa posłów greckich”
- utwór pochodzi z epoki renesansu, autorem jest jeden z pierwszych pisarzy którzy zaczęli pisać w języku polskim – Jan Kochanowski
- został tu wykorzystany motyw przybycia greckich posłów do Troi; żądali oni wydania wprowadzonej przez Parysa Heleny, grożąc wojną w wypadku odmowy
- mit stał się tłem, na którym autor uwidocznił ścieranie się przeciwstawnych postaw obywatelskich: egoizmu i prywaty
- W utworze skłóceni, nietrzeźwi uczestnicy narady przypominają sejmikującą szlachtę polską, pojawiają się też w utworze postacie marszałków stukających laskami o ziemię, by uciszyć zebranych.
- Do zwierzchników państwa zwraca się poeta słowami: „Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie”. Muszą zatem pamiętać, że sprawowana władza nakłada a nich wielką odpowiedzialność. Ich obowiązek to troska o dobro podwładnych nie o własne
- Kochanowski wierzy w skuteczność powyższych przestróg, choć zarazem ubolewa nad upadkiem moralności rodaków i ich brakiem troski o przyszłość ojczyzny.

„Zbytki Polskie”
- jest to wiersz postępowy, autorstwa sarmaty Wacława Potockiego, napisany w epoce baroku, należy do zbioru o nazwie „Ogród fraszek”.
- Polska szlachta myśli o zbytecznych rzeczach, niepotrzebnych, nietrwałych i materialnych. (bogactwo, bogate szaty, wyposażenie domu, suto zastawiony stół, biżuteria)
- Szlachta żyje ponad stan, na pokaz zwraca uwagę na pozory
- Szlachta kieruje się egoizmem i myśli tylko o swoich dobrach, nie troszcząc się o to, że sąsiednie państwa zagarniają coraz to nowe ziemie polskie, których nie ma kto bronić (nie ma pieniędzy na żołd dla żołnierzy)
- Szlachta nie zdaje sobie sprawy, że upadek kraju zniszczy także jej dobrobyt

Wnioski
- Częste kierowanie się własnym interesem a nie interesem ogółu doprowadzało nasz kraj do rozłamu,
- Szlachta na sejmach wciąż nie mogła dojść do porozumienia między sobą, wystarczyło, że komuś na rękę nie była jakaś ustawa lub zarządzenie to zgłaszano veto lub rozwiązywano sejm nic nie ustalając

2. ZALETY POLAKÓW

Polacy jednoczący się w obliczu klęski narodowej

„Potop”
- jest to powieść historyczna napisana przez Henryka Sienkiewicza w epoce pozytywizmu, wchodzi w skład trylogii, oprócz „Potopu” mam jeszcze „Pana Wołodyjowskiego” i „Ogniem i mieczem” utwory te zostały napisane ku pokrzepieniu serc, aby podnieść na duchu naród znajdujący się pod zaborami. Ukazane są tu dzieje Polaków podczas najazdu Szwedzkiego na Polskę.
- Polacy w sytuacji zagrożenia potrafią się zjednoczyć i walczyć o niepodległość. W wojnie zaangażowane są wszystkie warstwy społeczne: król Jan Kazimierz, magnateria, średnio zamożna szlachta, mieszczanie i chłopi
- Przykładem wspólnej walki może być obrona Jasnej Góry. Do obrony stanęli obok Kmicica wraz z żołnierzami, także bracia zakonni i ludność miasta. Razem przygotowali obronę klasztoru obrońcą udaję się odeprzeć atak szwedzki. Panuje wśród ludności wielki zapał i wiara w zwycięstwo oraz religijność. W tym samym czasie , w którym trwa obrona Częstochowy również w innych częściach kraju szlachta razem chwyta za broń.


„Nad Niemnem”
- Powieść ta została napisana przez Elizę Orzeszkową w epoce pozytywizmu. Można ją zaliczyć do eposu ziemiańskiego. Opowiada o losach dwóch rodzin: szlacheckiej - Korczyńskich i zaściankowej – Bohatyrowiczów. Porusza problematykę pracy u podstaw, różnic społecznych oraz stosunków pokoleniowych
- W tej opowieści jednym z poruszanych wątków jest wątek narodowy i patriotyczny
- Autorka nawiązała do takich wydarzeń historycznych jak wojna napoleońska, powstanie listopadowe i styczniowe. Pamięć o niech pielęgnuje zwłaszcza rodzina Bohatyrowiczów oraz pani Andrzejowa
- Wątek kultu mogiły powstańców z 1863 r w której wśród prostych żołnierzy pochowany jest Andrzej Korczyński. Symbolizuje to zjednoczenie wszystkich stanów w walce o niepodległość Polski oraz siłę i patriotyzm narodu

Wnioski
- Polacy to waleczny naród, który w chwili zagrożenia potrafi zdobyć się na odwagę i bohaterstwo
- Jesteśmy narodem wiernym swojej ojczyźnie i jeśli cos jej zagraża, to potrafimy nawet zapomnieć o własnych przekonaniach i stanąć ze znienadzwidzonym sąsiadem razem do walki
- Historia zaborów nauczyła nas pokory, ale też poczucia patriotyzmu

Polak jako dobry gospodarz

„Żywot człowieka poczciwego”
- utwór epicki Mikołaja Reja z epoki odrodzenia. Ma charakter moralistyczny. Utwór ten opisuje całe życie szlachcica gospodarza
- żyje on w zgodzie z natura, uczciwie. Praca na łonie przyrody przynosi mu spokój. Jest dobrym gospodarzem. Posiada ogładę towarzyską, umie zabawić towarzystwo, tańczyć, zna zabawy rycerskie. Ma praktyczny stosunek do życia i dobrze opanowane umiejętności zawodowe
- zwraca uwagę jakie wartości powinien posiadać każdy człowiek. Są to: sprawiedliwość, skromność, pracowitość i umiłowanie ojczyzny
- jest to zbiór cech jakie Rej dostrzega wśród społeczeństwa i na bazie swoich przemyśleń połączył w jedną idealną postać

„Pan Tadeusz”
- epopeja narodowa napisana przez Adama Mickiewicza w epoce romantyzmu. Nawiązuje do takich wydarzeń historycznych jak kampania napoleońska. Przedstawia obraz wsi jako arkadii
- przykładem gospodarza idealnego jest sędzia Soplica. Jest sprawiedliwy i dobry dla chłopów, interesuje się polskimi sprawami, przywiązany do tradycji oraz jest gościny
- dobrymi gospodarzami okazują się tez Zosia i Tadeusz, którzy uwłaszczają chłopów na swoim weselu

Wnioski
- Polacy posiadają też takie dobre cechy jak gospodarność. Potrafią żyć w zgodzie z naturą, która daje im tak dużo w zamian
- C.K Norwid pisał o Polskiej ziemi: „gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba, gdzie winą jest dużą popsować gniazdo na gruszy bocianie, gdzie ludzie mają tak za tak – nie za nie”
- Idą do przodu nie zapominając o tradycji, która jest bardzo ważna w ich życiu.
- Ich domy są zawsze otwarte dla gości wedle przysłowia „Gość w dom, Bóg w dom”



Polak jako szlachetny rycerz

„Kroniki Gala Anonima”
- Dzieło to powstało w XII wieku, należy do literatury historiograficznej. Gall pisał swą kronikę na dworze księcia Bolesława Krzywoustego
- Kronika przedstawia rządy polskich królów, które obfitowały w sukcesy wojskowe i doskonałe decyzje polityczne
- Kreuje on w swym dziele wzorzec idealnego władcy, rycerza kochającego swój lud, niezmiernie odważnego, zaprawionego w bojach z wrogiem, religijnego i sprawiedliwego

„Pan Wolodyjowski”
- dzieło należące do trylogii Henryka Sienkiewicza, napisane w epoce pozytywizmu, ku pokrzepieniu serc
- tytułowy bohater i jego kompani odznaczają się wielką odwagą, są patriotami dzielnymi rycerzami,
- "pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej" czyli Wolodyjowski, mistrz w pojedynkach i na polu bitwy, szczególnie w prowadzeniu walk podjazdowych, niezrównany szermierz i dowódca.
- "gospodarka, wojna i miłość" są trzema porządkami "jego żywota"
- Broniąc Kamieńca woli wysadzić się wraz z przyjacielem w powietrze, by nie oddać zamku Turkom. Czyni to zgodnie ze złożonym ślubem. Indywidualne szczęście składa na ołtarzu ojczyzny;

Wnioski
- Możemy być dumni ze nasi przodkowie tak dzielnie walczyli o nasza ziemie, byli oddani swojej ojczyźnie, poświęcić mogli dla niej wszystko miłość, rodzinne
- Prawie wszyscy polscy rycerze przestrzegali kodeksu rycerskiego, najważniejsze dla nich był „Bóg, honor ojczyzna”

III Zakończenie
Obrazy Polaków przedstawione w powyższych krytykujących utworach są w pełni prawdziwe. Co do zalet mam wątpliwości czy więcej w tych utworach nie było ubarwień niż prawdy. Pisarze pisali o idealnych rycerzach, o gospodarzach i o jednoczeniu się, aby dać jakiś wzór dla społeczeństwa. Czytając tą praca można dostrzec mnóstwo sprzeczności miedzy zaletami i wadami. Można wywnioskować ze Polacy mieli tylko wady, ale moim zdaniem nie należy wszystkiego tak generalizować i uogólniać. Może i my Polacy mamy jakieś przywary narodowe, tak jak Anglicy, Niemcy itp. ale musimy pamiętać o tym, że każdy człowiek jest inny i inaczej patrzy na świat. Nasz naród może być różnie postrzegany i my Polacy również, ale chciałbym tu zacytować słowa Jana Pawła II:
„Dzieje Narodu zasługują na właściwą ocenę wedle tego, co wniósł on w rozwój człowieka i człowieczeństwa, w jego świadomość, serce, sumienie”
Uważam, że nasz naród wiele wniósł do naszego rozwoju i myślę ze możemy być dumni z tego, że jesteśmy POLAKAMI. ( a może te słowa to jedna z wad, zawsze my Polacy lubimy się przechwalać??)