Wskaźniki z analizy ekonomiczno-finansowej - omówienie

1. Analiza pionowa bilansu.

Analiza pionowa bilansu polega na ocenie struktury majątku firmy (analiza aktywów) oraz na ocenie struktury kapitałowej firmy (analiza pasywów). Zmiana sumy bilansowej nie musi powodować zmiany struktury aktywów i pasywów. Brak zmiany struktury bilansu przy wzroście sumy bilansowej jest sytuacją korzystną dla firmy. Stabilna struktura jest atutem firmy. Wzrost udziału majątku trwałego może świadczyć o kłopotach z płynnością lub, że zainwestowano w środki trwałe.

2. Analiza pozioma bilansu.

Analiza pozioma bilansu polega na ocenie struktury majątkowo-kapitałowej, tzn. analizujemy relacje pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku firmy a finansującymi je kapitałami. Standardowo sprawdza się dwie zasady:
„złotą regułę bilansową” – kapitał własny firmy powinien wystarczyć do sfinansowania całości jej majątku trwałego;
„srebrną regułę bilansową” – kapitał stały firmy powinien wystarczyć do sfinansowania całości jej majątku trwałego i przynajmniej 1/3 majątku obrotowego.

3. Kapitał stały firmy.


Przy prawidłowo prowadzonej polityce finansowej w przedsiębiorstwie, kwota kapitałów stałych powinna przekraczać wartość – uwidocznionego w aktywach bilansu – majątku trwałego o bardzo niskim stopniu płynności finansowej, zapewniając także pewne pokrycie tymi kapitałami środków obrotowych. W przeciwnym wypadku przedsiębiorstwo może bardzo łatwo stanąć w obliczu niemożności bieżącego regulowania zobowiązań płatniczych.

4. Kapitał obrotowy firmy.


Kapitał obrotowy jest to ta część kapitału stałego, która finansuje środki obrotowe. Zadaniem kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie jest zmniejszenie ryzyka wynikającego z unieruchomienia części środków obrotowych (zapasów, należności) lub też wynikającego ze strat związanych z tymi środkami, np. z trudnością sprzedaży wytworzonych wyrobów. Stanowi on pewnego rodzaju element bezpieczeństwa ułatwiający zachowanie płynności finansowej firmy.

Kapitał obrotowy to inaczej aktywa bieżące netto, kapitał pracujący lub zaangażowany. Jest on nadwyżką aktywów bieżących nad zobowiązaniami bieżącymi. Dla firm niehandlowych wymaga się by był on dodatni. Ujemny oznacza deficyt kapitału obrotowego i kłopoty z zachowaniem płynności.

5. Wskaźnik płynności bieżącej.


Wskaźnik płynności bieżącej informuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania. Zadowalający poziom wskaźnika płynności bieżącej mieści się w granicach 1,2 - 2,0 co oznacza, że zachowanie równowagi finansowej firmy wymaga, aby wielkość aktywów bieżących była około dwa razy większa niż kwota zobowiązań bieżących, przy czym minimum bezpieczeństwa finansowego określa poziom wskaźnika równy 1,2. Niski poziom wskaźnika oznacza, że firma działa z dnia na dzień i nie posiada wystarczających aktywów bieżących by pokryć zobowiązania bieżące. Wysoki wskaźnik oznacza, że firma posiada nadpłynność finansową i zamrożone środki pieniężne.
WPB=0,1
oznacza, że na 10 zł zobowiązań przypada tylko 1 zł aktywów bieżących, czyli aktywa bieżące tylko w 1/10 pokrywają bieżące zobowiązania. Niskim poziomem wskaźnika jest zainteresowany inwestor kapitału.
WPB=7,0
oznacza, że na 10 zł zobowiązań bieżących przypada aż 70 zł aktywów bieżących. Aktywa bieżące 7-krotnie pokrywają bieżące zobowiązania. Jak najwyższym wskaźnikiem zainteresowany jest bank.

6. Wskaźnik płynności wysokiej.

Wskaźnik płynności wysokiej informuje jaką część bieżących zobowiązań firma może spłacić najbardziej płynnymi składnikami aktywów bieżących. Wskaźnik nie powinien być niższy od 1,0. Wskaźnik wynoszący 1,0 uważany jest za satysfakcjonujący i pokazuje, że przedsiębiorstwo może szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom. Jednak w sytuacji wysokiej inflacji czasami może być uzasadniony niższy niż 1,0 poziom tego wskaźnika. Niski wskaźnik (przy wysokim wskaźniku płynności bieżącej) oznacza, że firma utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów.
WPW=0,1
jest zdecydowanie za niski, gdyż oznacza, że tylko 1/10 zobowiązań bieżących firma może spłacić najbardziej płynnymi składnikami aktywów bieżących.
WPW=7,0
oznacza, że na 10 zł zobowiązań bieżących przypada aż 70 zł płynnych składników aktywów bieżących. Jest to wskaźnik za wysoki, oznacza on nieproduktywne gromadzenie środków pieniężnych oraz występowanie wysokiego stanu należności. Może oznaczać nadpłynność finansową, która niekorzystnie wpływa na rentowność firmy.

Im większa rozpiętość między wskaźnikiem płynności wysokiej a wskaźnikiem płynności bieżącej tym bardziej struktura aktywów bieżących jest zdominowana przez zapasy i tym gorsza ocena płynności firmy.

Oceniając sytuację finansową firmy należy sprawdzić tendencje zmian obu wskaźników w czasie. Niskie wskaźniki płynności są sygnałem o zagrożeniu zdolności płatniczej przedsiębiorstwa, zaś płynność większa niż potrzeby firmy może mieć niekorzystny wpływ na jej rentowność.

7. Wskaźnik płynności gotówkowej.


Wskaźnik płynności gotówkowej informuje o tym jaką część bieżących zobowiązań firma może spłacić natychmiast posiadaną gotówką.
Obliczanie wskaźnika jest celowe wyłącznie wówczas, gdy środki pieniężne i papiery wartościowe do obrotu są istotną strukturalnie częścią aktywów bieżących.
Jeżeli firma w dłuższym okresie czasu utrzymuje wysoki i nieuzasadniony ekonomicznie poziom środków pieniężnych to jej stan określa się jako nadpłynność finansowa. Nadmierna płynność wpływa niekorzystnie na rentowność firmy – oznacza niewykorzystanie możliwości wynikających ze stanu struktury bieżących aktywów. Wskaźnik ten nie powinien przekraczać kilku procent.
WPG=90%
oznacza, że firma może spłacić natychmiast 90% zobowiązań bieżących posiadaną gotówką. Może oznaczać także nadpłynność finansową.
WPG=2%
oznacza, że tylko 2% zobowiązań bieżących firma może spłacić natychmiast posiadaną gotówką. Jest to wskaźnik prawidłowy.

8. Cykl rotacji kapitału obrotowego.


Cykl rotacji kapitału obrotowego określa na jaki okres czasu firmie wystarczy posiadanego kapitału obrotowego. Przez taki okres firma zachowa płynność nawet jeśli nie będzie osiągała przychodów. Na ogół za bezpieczny uznaje się cykl nie krótszy niż 30 dni.
CRKO=180
dni oznacza, że na 180 dni firmie wystarczy kapitału obrotowego i przez taki czas firma zachowa płynność finansową, nawet jeżeli nie będzie miała przychodów.
CRKO=60
dni oznacza, że firma posiada kapitał obrotowy na 60 dni i przez ten czas nie straci płynności finansowej, nawet gdy nie będzie miała przychodów.
CRKO=10
dni oznacza, że firmie wystarczy kapitału obrotowego tylko na 10 dni i tylko w ciągu tych 10 dni firma nie uzyskując przychodów zachowa płynność finansową. Jest to cykl za krótki – okres bezpieczny wynosi minimum 30 dni.

9. Stopa zwrotu sprzedaży /marża zysku netto/ – ROS.


Rentowność sprzedaży niewiele mówi o rentowności firmy w ogóle. Firma z wysoką rentownością sprzedaży nie musi być firmą rentowną.
Najlepsza diagnoza wskaźników rentowności powinna uwzględniać ich porównanie z:
 wartościami przeciętnymi w danej branży,
 wynikami firm konkurujących,
 wynikami bezpośredniego konkurenta,
 wynikami firm podobnych pod względem zatrudnienia, majątku kapitału itp.
Poziom stóp rentowności sprzedaży nie jest wykładnią rentowności firmy – wysokie marże podwyższają rentowność, ale obniżają konkurencyjność firmy.
ROS=0,5%
charakteryzuje firmę będącą prawdopodobnie liderem cenowym na rynku, a więc firmę bardzo konkurencyjną z bardzo niską marżą. Firma ta ze 100% sprzedaży osiąga tylko 0,5% zysku. Jednakże niskie marże obniżają rentowność firmy.
ROS=50%
wskazuje na firmę z bardzo wysoką marżą (50% zysku ze 100% sprzedaży), która podnosi rentowność firmy, ale obniża jej konkurencyjność. Może powodować niski obrót i sprzedaż.

10. Stopa zwrotu aktywów – ROA.


Stopa zwrotu aktywów jest jedynym wskaźnikiem rentowności, dla którego można wyznaczyć minimalny, konieczny do osiągnięcia poziom. Jeżeli badana firma korzysta z oprocentowanego kapitału obcego to musi osiągnąć przynajmniej taki zysk operacyjny, który umożliwi spłatę odsetek. W praktyce ocena wskaźnika uwzględnia porównanie z oprocentowaniem kredytów.
ROA=0,5%
oznacza, że firma osiąga tylko 0,5% zysku operacyjnego ze 100% aktywów. Jeżeli firma korzysta z oprocentowanego kapitału obcego to musi osiągnąć taki zysk operacyjny aby pokryć odsetki. Jest to firma nierentowna.

11. Stopa zwrotu inwestycji – ROI.


Stopa zwrotu inwestycji informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. Wyznacza ogólną zdolność aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku, czyli pokazuje jak efektywnie firma zarządza swoimi aktywami. Im wartość wskaźnika wyższa tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy.
co można zapisać:

(?!...)

12. Stopa zwrotu kapitału własnego – ROE.


Bardzo wysoki poziom stopy zwrotu kapitału może oznaczać niewielki udział kapitału własnego w pasywach. Jeżeli wskaźnik przekracza 50% – często oznacza duże zadłużenie firmy. Stopę wygodnie jest porównać do możliwej do uzyskania rentowności kapitału po zainwestowaniu go w alternatywne instrumenty. Stopa ta może być zniekształcona inflacją.
ROE=80%
wskazuje na mały udział kapitałów własnych w pasywach co oznacza zdominowanie pasywów przez kapitały obce i zadłużenie firmy.

13. Stopa zwrotu sprzedaży a stopa zwrotu inwestycji.



ROS=35% i ROI=5%
wskazuje na dosyć wysoką marżę i małą rentowność. Firma jest mało konkurencyjna, posiada niewielką sprzedaż i mały obrót. Należy sprawdzić możliwość obniżenia marży.
ROS=0,1% i ROI=30%
wskazują na bardzo konkurencyjną firmę. Posiada ona bardzo niskie marże, które oznaczają duży obrót. Jest to firma rentowna.


14. Stopa zwrotu inwestycji a stopa zwrotu kapitału własnego.



ROI=2% i ROE=50%
Aktywa firmy są 25 razy większe niż kapitał własny. Wskazuje na firmę zadłużoną i nierentowną /bardzo mały zysk przypadający na jednostkę aktywów/.
ROI=30% i ROE=35%
Firmę cechuje średnie zadłużenie i średnia rentowność. Firma osiąga 30% zwrotu z aktywów i 35% zwrotu z kapitału własnego. Jest to sytuacja dobra dla firmy.
ROI=15% i ROE=5%
Sytuacja niemożliwa, gdyż kapitał własny nie może być większy od sumy bilansowej. Wyjątek – gdy kapitał własny jest liczbą ujemną.

15. Wskaźnik ogólnego zadłużenia.


Wskaźnik ogólnego zadłużenia informuje jaka część zobowiązań przypada na jednostkę aktywów. W zależności od metodyki oceny wskaźnik bywa bardzo różnie oceniany.Za bezpieczny poziom długu różne metody przyjmują wartości z przedziału od 40% do 80%. Oprócz wartości wskaźnika ocenia się jego tendencję w czasie. Wzrost poziomu długu może (ale nie musi) wpływać pozytywnie na rentowność firmy. Im wyższy poziom długu, tym większe wymagania stawiane firmie co do płynności finansowej oraz rentowności. W praktyce akceptowany jest dług nie większy niż 2/3 sumy bilansowej.
WOZ=10%
informuje, że na 100 zł aktywów przypada 10 zł zobowiązań. Firma jest zadłużona w bardzo małym stopniu, znacznie poniżej bezpiecznego poziomu długu.
WOZ=90%
oznacza firmę bardzo zadłużoną, gdzie na 100 zł aktywów przypada 85 zł zobowiązań. Poziom długu przekracza poziom bezpieczny. Oznacza to również, że majątek firmy tylko w niewielkim stopniu jest finansowany przez kapitały własne.

16. Relacja długu do kapitału /wsk. zadłużenia długoterm./ – DER.



Wskaźnik zadłużenia długoterminowego pokazuje jaką część aktywów firma finansuje długoterminowym kapitałem obcym. Długoterminowy kapitał obcy nie powinien przekraczać wartości kapitału własnego. W przeciwnym wypadku firmę uznaje się za strukturalnie zadłużoną. Bardzo duże obniżenie udziału kapitału obcego w finansowaniu majątku firmy, wyraźny spadek relacji długu do kapitału do bardzo niskiego poziomu, oznacza zdominowanie struktury kapitału firmy przez środki własne. Bezpieczny przedział dla tego wskaźnika wynosi 0,5 - 1,0 (50% - 100%).

DER=100%
Zobowiązania długoterminowe są równe kapitałowi własnemu. Jest to górna granica przedziału uznawanego za bezpieczny dla tego wskaźnika.
DER=10%
Wskaźnik oznacza, że struktura kapitału firmy jest zdominowana przez kapitały własne.
DER=250%
Wskaźnik znacznie przewyższa poziom bezpieczny i wskazuje na firmę strukturalnie zadłużoną.
Diagnoza poziomu długu nie służy do wyciągania poważniejszych wniosków na temat sytuacji finansowej badanej firmy. Wnioski wykorzystuje się w zestawieniu z innymi przekrojami oceny.

17. Zdolność firmy do obsługi długu.


Jeżeli firma posiada zadowalającą płynność to wstępnie można uznać ją za zdolną do obsługi zobowiązań. Zdolność do obsługi długu oznacza również odpowiednio wysoką rentowność firmy. Wskaźnik nie może być niższy od 1. Im jest on wyższy tym większa jest zdolność firmy do pokrywania zobowiązań odsetkowych.
Wskaźniki ilustrujące zdolność firmy do obsługi długu zestawiają z jednej strony rentowność firmy mierzoną danym rodzajem zysku a z drugiej przypadające do spłaty raty długu i odsetki (lub same odsetki). W praktyce wskaźniki te wahają się w bardzo szerokich przedziałach (od 0 wzwyż) i nie ma możliwości zdefiniowania wartości wzorcowych. Ocenie podlega przede wszystkim ich tendencja w czasie.

18. Wskaźnik ogólnego zadłużenia a wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem.



WOZ – wysoki
WPOZ – niski
Wzrost WOZ może wpływać korzystnie na rentowność firmy. Oznacza on dużą kwotę zobowiązań przypadających na jednostkę aktywów. Niski poziom WPOZ oznacza mniejszą zdolność firmy do pokrycia zobowiązań odsetkowych. Jeżeli WOZ nie przekracza 2/3 sumy bilansowej a WPOZ nie jest niższy od 1 wszystko jest w porządku. Firma pomimo dużego zadłużenia może pokryć zobowiązania odsetkowe zyskiem.
WOZ – niski
WPOZ – niski
Mały udział kapitału obcego w finansowaniu majątku firmy i niska zdolność firmy do pokrycia zobowiązań odsetkowych. Firma zachowuje zdolność do obsługi długu jeżeli WPOZ nie spadnie poniżej 1,0. Sytuacja ta może oznaczać, że firma osiąga niskie zyski i jest rentowna.
WOZ –wysoki
WPOZ – wysoki
Wysoki udział kapitału obcego w finansowaniu majątku firmy i wysoka zdolność firmy do regulowania zobowiązań odsetkowych. WOZ nie powinien jednak przekraczać 80% - górnej granicy bezpiecznego poziomu długu. Przy zbyt wysokim WOZ może to doprowadzić firmę do utraty zdolności do obsługi długu, a w rezultacie do spadku rentowności.

WOZ – niski
WPOZ – wysoki
Niski WOZ oznacza, że firma jest mało zadłużona. Jeżeli poziom tego wskaźnika ma tendencję spadkową oznacza to, że firma spłaca swoje zobowiązania i coraz mniej przypada ich na jednostkę aktywów. Wysoki WPOZ oznacza, że firma posiada dużą zdolność regulowania zobowiązań odsetkowych. Prawdopodobnie osiąga duże zyski i jest firmą rentowną.

19. Cykl rotacji zapasów.


Cykl rotacji zapasów oznacza długość przeciętnego okresu, w którym firma odnawia stan swoich zapasów. Im okres ten jest krótszy tym korzystniejszy, przy czym cykl nadmiernie skrócony może zagrozić brakiem zachowania ciągłości działalności operacyjnej firmy. Najczęściej przyjmuje on wartości z przedziału od 1 do 3-4 miesięcy, a za bardzo dobry uznaje się cykl krótszy niż 30 dni. Dla każdej firmy da się wyznaczyć optymalną długość cyklu wynikającą z optymalnego stanu zapasów.
CRZ=20 dni
Oznacza, że firma odnawia swoje zapasy w ciągu 20 dni. Jest to dobry cykl, ale krótki i jego spadek może zagrozić zachowaniu ciągłości działalności operacyjnej.

20. Cykl rotacji należności.


Cykl rotacji należności oznacza przeciętny okres oczekiwania przez firmę na spłacenie należności przez dłużników. Im okres ten jest krótszy tym lepszy, przy czym zbyt skrócony może stać się barierą dla sprzedaży. Przeważnie mieści się w przedziale od 1 do 4-5 miesięcy. Jego długość uzależniona jest od specyfiki rozrachunków w danej branży oraz od skuteczności danej firmy w egzekwowaniu należności.
CRN=180 dni
jest za długi – może oznaczać kłopoty firmy w egzekwowaniu należności.

21. Cykl operacyjny firmy.

, gdzie:


Cykl operacyjny oznacza hipoteczny okres upływający pomiędzy wydatkowaniem środków pieniężnych na zakup zapasów a ich odzyskaniem z tytułu spłaconych należności.

22. Cykl spłaty zobowiązań.


Cykl spłaty zobowiązań oznacza przeciętną liczbę dni, w ciągu których firma spłaca swoje zobowiązania krótkoterminowe. Im okres ten jest dłuższy tym lepszy, przy czym zbyt wydłużony prowadzi na ogół do szybkiego i nieuzasadnionego ekonomicznie wzrostu kosztów. Optymalna długość cyklu spłaty zobowiązań powinna być ściśle skorelowana z cyklem operacyjnym.
CSZ=60 dni
Oznacza, że firma w ciągu 60 dni reguluje swoje zobowiązania.

23. Cykl konwersji gotówkowej.







Cykl konwersji gotówki zestawia dwa okresy:
 okres oczekiwania przez firmę na odzyskanie środków pieniężnych;
 okres, w którym firma dysponuje gotówką na spłacenie własnych długów.
Optymalny cykl konwersji powinien oscylować wokół zera. Na ogół za bezpieczny cykl konwersji przyjmuje się okres do 1 miesiąca w wahaniach ± 30.
Cykl dodatni i długi sugeruje kłopoty z zachowaniem płynności. Cykl ujemny i bardzo krótki może oznaczać nadpłynność finansową.
Jeżeli cykl operacyjny podlega niekorzystnemu wydłużaniu się to utracie płynności finansowej pozwala zapobiec adekwatne wydłużenie okresu spłaty zobowiązań.

24. Cykl operacyjny a cykl spłaty zobowiązań.
Cykl operacyjny jest sumą cyklu rotacji zapasów i cyklu rotacji należności. Jeżeli od cyklu operacyjnego odejmiemy cykl spłaty zobowiązań otrzymujemy cykl konwersji gotówki.
spadek długości cyklu operacyjnego
stały cykl spłaty zobowiązań
Spadek długości tego cyklu oznacza, że skrócił się hipoteczny okres upływający pomiędzy wydatkowaniem środków pieniężnych na zakup zapasów a ich odzyskaniem z tytułu spłaconych należności. Spadek długości cyklu operacyjnego przy stałym poziomie cyklu spłaty zobowiązań oznacza, że cykl konwersji gotówki także maleje, przy czym jeżeli cykl ten będzie ujemny i bardzo krótki może on oznaczać nadpłynność finansową.
wzrost długości cyklu operacyjnego
stały cykl spłaty zobowiązań.
Wzrost długości tego cyklu oznacza, że wydłużył się hipoteczny okres upływający pomiędzy wydatkowaniem środków pieniężnych na zakup zapasów a ich odzyskaniem z tytułu spłaconych należności. Wzrost długości cyklu operacyjnego przy stałym poziomie cyklu spłaty zobowiązań oznacza, że cykl konwersji gotówki także wzrasta, przy czym jeżeli cykl ten będzie dodatni i długi może on sugerować kłopoty z zachowaniem płynności. Aby temu zapobiec można wydłużyć cykl spłaty zobowiązań.
spadek długości cyklu spłaty zobowiązań
stały cykl operacyjny
Spadek długości cyklu spłaty zobowiązań przy stałym poziomie cyklu operacyjnego oznacza, że cykl konwersji gotówki wzrasta, przy czym jeżeli cykl ten będzie dodatni i długi może on sugerować kłopoty z zachowaniem płynności. Sytuacja ta oznacza, że firma szybciej reguluje swoje zobowiązania niż odzyskuje należności. Żeby nie utracić płynności można wydłużyć cykl spłaty zobowiązań.
wzrost długości cyklu spłaty zobowiązań
stały cykl operacyjny
Wzrost długości cyklu spłaty zobowiązań przy stałym poziomie cyklu operacyjnego oznacza, że cykl konwersji gotówki maleje, przy czym jeżeli cykl ten będzie ujemny i bardzo krótki może on oznaczać nadpłynność finansową. Firma szybciej odzyskuje gotówkę niż spłaca zobowiązania.

25. Wskaźnik rotacji aktywów.


Wskaźnik rotacji aktywów informuje o kwocie sprzedaży osiągniętej z jednostki aktywów (ze złotówki zainwestowanej w aktywa).
Ze względu na brak wartości modelowej ocenie podlega nie wartość wskaźnika, lecz jedynie tendencja w czasie.Korzystny jest wzrost lub przynajmniej utrzymanie wskaźnika na względnie stałym poziomie. Im bardziej nakładochłonna branża tym poziom wskaźnika jest niższy.
WRA=0,8
Informuje, że firma z każdej złotówki zainwestowanej w aktywa osiąga sprzedaż wartości 0,8 zł. Aby prawidłowo ocenić firmę należy analizować tendencję tego wskaźnika w czasie. Wysokość wskaźnika może świadczyć o bardzo nakładochłonnej branży – nie jest to wskaźnik wysoki.
WRA w kolejnych latach = 1,0 1,5 2,0
WRA rosnący oznacza, że firma zwiększa sprzedaż z jednostki aktywów. Jest to sytuacja korzystna dla firmy, gdyż poprzez zwiększanie sprzedaży firma zwiększa swoje zyski.

26. Co można powiedzieć o firmie osiągającej wskaźnik poziomu kosztów 50%. Co można powiedzieć o firmie osiągającej w trzech kolejnych latach wskaźnik poziomu kosztów 90%, 80%, 70%.


WPK=50%
Oznacza, że firma 50% sprzedaży przeznacza na pokrycie kosztów własnych – świadczy to o wysokiej zyskowności (zwrot poniesionych nakładów)
WPK malejący
Sytuacja się polepsza, coraz mniejsza część sprzedaży przeznaczona jest na pokrycie kosztów własnych. WPK obrazuje efektywność zagospodarowania w firmie oraz zdolność jej kierowania do kontroli i obniżki kosztów. Zależy on od rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Wskaźnik powinien zawierać się miedzy 50% a 90%.