Rozwój komunikacji na przełomie XIX/XX wieku

Rozwój komunikacji miał duże znaczenie dla cywilizacji. Coraz szybsze i wygodniejsze poruszanie było darzeniem wielu konstruktorów. Począwszy od prostych, wolnych i mało wygodnych pojazdów kończąc na szybkich i wygodnych pojazdach. W tej pracy opisuję tylko wycinek tej nie kończącej się dziedziny nauki.

Samochód:

1875- Pierwszy pojazd z silnikiem spalinowym zbudował w 1875 roku w Wiedniu Niemiec S. Marcus. Pojazd ten miał wszystkie podstawowe zespoły konstrukcyjne samochodu, mimo umieszczenia silnika na zwykłym wozie o drewnianych kołach z obręczami stalowymi, i obecnie uznawany jest za prototyp samochodu. Pojazd Marcusa miał jednocylindrowy silnik o mocy 0,75 KM przy 500 Obr/min i poruszał się z prędkością zaledwie 4 km/h.

1877- SELDEN Pierwszy opatentowany samochód. "Wyrób bezpiecznej, prostej i taniej lokomotywy drogowej o małym ciężarze, łatwej do kierowania, dość silnej do pokonywania zwyczajnych pochyłości". Prototyp zbudowano jednak dopiero w 1906 r.

1885- Niemiecki konstruktor i przemysłowiec Carl Friedrich Benz zbudował pierwszy (trzykołowy) samochód z silnikiem benzynowym.

1908- Ford –T pojazd, który zmodernizował USA, był prosty w konstrukcji i prosty naprawie, dzięki wprowadzeniu części zamiennych i materiałów wysokiej jakości. Silnik benzynowy o pojemności 2,9 l osiągał moc 22,5 km . Pierwszy samochód produkowany wielo seryjnie, dzięki przesuwającej się przed robotnikami taśmie. Do 1927 r. Wyprodukowano 15,007,003 egzemplarze.

1924 – Opel Laubfrosch - We wczesnych latach dwudziestych Opel stał się pierwszym niemieckim producentem samochodów, który wprowadził produkcję masową z wykorzystaniem taśmy montażowej. Pojazdem montowanym w ten sposób był nowy, mały model ,,Laubfrosch'' (,,Rzekotka'') 4/12 KM, którego seryjna produkcja rozpoczęła się w 1924 roku. Ten kompaktowy, dwuosobowy samochód z otwartym dachem otrzymał taką nazwę, gdyż był dostępny jedynie w kolorze zielonym i wyposażony w koła na resorach o niekonwencjonalnym wyglądzie. Początkowo automobiliści musieli za ten nowy model płacić ponad 4,5 tysiąca marek, jednak dzięki dużemu popytowi i stosowaniu nowoczesnych metod produkcyjnych, producent mógł obniżyć cenę poniżej magicznej granicy 2 tysięcy marek.

W roku 1930 spadła ona nawet do 1 990 marek. Po raz pierwszy w historii firmy ogólna liczba wyprodukowanych sztuk jednego modelu samochodu przekroczyła 100 tysięcy. Łącznie w okresie od roku 1924 do 1931 wyprodukowano 119 484 egzemplarzy modelu ,,Laubfrosch'' w różnych wersjach nadwozia.

Najważniejsze wynalazki, które w dużym stopniu przyczyniły się do powstania nowoczesnego samochodu to:

1860 - silnik gazowy z zapłonem elektrycznym - J.E. Lenoir (Francja),
1864 - spalinowy silnik benzynowy - S. Marcus (Wiedeń),
1875 - pierwszy pojazd z silnikiem spalinowym, prototyp nowoczesnego samochodu - S. Marcus (Wiedeń),
1875 - czterosuwowy silnik spalinowy ze sprężaniem paliwa - N.A. Otto i E. Langen (Niemcy),
1885 - pierwszy samochód z wysokoobrotowym silnikiem benzynowym (800 obr/min) - K. Benz i G. Daimler (Niemcy),
1888 - zastosowanie w samochodzie przekładni biegowej - K. Benz (Niemcy),
1888 - pierwsza opona pneumatyczna - J. Dunlop (W. Brytania),
1891 - pierwsze zastosowanie napędu na przednie koła i silnika w przedniej części samochodu - E. Levassor,
1895 - nowoczesne ogumienie pneumatyczne, opona z dętką - E. i A. Michelin (Francja),
1895 - pierwszy silnik wysokoprężny - R. Diesel (Niemcy),
1896 - szybkobieżny silnik spalinowy (3000 obr/min) - A. De Dion i G. Bouton (Francja),
1907 - hamulce na cztery koła - H. Ledvinka (Austria),
1912 - pierwszy hamulec ręczny,
1913 - początek taśmowej produkcji samochodu - H. Ford (USA),
1913 - samochód z tylnym mostem o niezależnie zawieszonych kołach - De Dion i Bouton,
1919 - pierwszy elektryczny rozrusznik silnika,
1924 - pierwsze hamulce pneumatyczne w produkcji seryjnej,
1925 - hamulce hydrauliczne,
1925 - centralne smarowanie samochodu (Niemcy),
1932 - automatyczna skrzynia biegów - F. Kreis (Niemcy),
1933 - niezależne zawieszenie wszystkich kół - W. Gutbord,
1950 - seryjna produkcja silników turbospalinowych,
1957 - opony bezdętkowe - (USA),
1960 - silnik z wirującym tłokiem - F. Wankel (RFN)


Kolej:

1829 - Parowóz Rocket (Rakieta) panów Stephensonów i pana Bootha. Najpierw na trasie długości około 56 km uciągnął trzykrotność swojej własnej masy z prędkością 16 km/h. Następnie wykonał to zadanie powtórnie pokazał, że może uciągnąć trzy razy więcej albo może osiągnąć prędkość większą niż 40 km/h.

1935 – W Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Niemczech , pojawiały się dążenia do wprowadzenia nadzwyczaj szybkich pociągów. Po powrocie z Niemiec Grasley skonstruował nowy parowóz pośpieszny w aerodynamicznej obudowie do prowadzenia pociągu Silver Jubilee kursującego między Londynem a Newcastle. Konstrukcja parowozy w dużym stopniu przypominała maszyny poprzedniej serii A3. Klasyczny kocią miał szerokie palenisko z komorą spalania. Ze względu na aerodynamiczny kształt pociągu sklepienie dymnicy musiało być z góry ukośnie spłaszczone. Przedni wózek toczny miał sprężynowe nastawiacze powrotne , z tyłu natomiast zastosowano oś Adamsa.

Do 1938 roku wyprodukowano i nadano nazwy 35 tym parowozom, które prowadziły pociągi pośpieszne o masie od 250 do 320 t z przeciętną prędkością 120 km/h. Na trasie często osiągały maksymalną prędkość 160 km/h. Dnia 3 czerwca 1938 roku parowóz Mallard osiągnął największą prędkość w europie – 202 km/h Chociaż na torze o łagodnym spadku.

Samolot:

9 października 1890 roku samolot "Eole" Francuza Clementa Adera wykonał skok długości 50 m.

Jednak pamiętna data w lotnictwie i zarazem data pierwszego prawidłowego lotu samolotem to 17 grudnia 1903 roku, kiedy to dwaj Amerykanie, bracia Wright wykonali serię udanych lotów pierwszym na świecie poprawnie łatającym samolotem ,,Flyer”, własnej konstrukcji.
W sylwestra 1903 roku Wilbur Wright przeleciał we Francji 125 km. na swym samolocie.

Ważne daty w lotnictwie:

- 14 czerwca 1919 roku Anglicy John Alcock i Artur Whitten Brown dokonali pierwszego przelotu samolotem nad Atlantykiem Północnym.
- 9 maja 1926 roku to pierwszy lot w bardzo niesprzyjających warunkach atmosferycznych, a mianowicie w okolicach Bieguna Północnego.
- 20 maja 1927 roku to pamiętny samotny przelot nad Atlantykiem Amerykanina Charles Lindbergha, który przeleciał tym samym pierwszy raz trasę z Nowego Yorku do Paryża.
- 23 czerwca 1931 roku to rozpoczęcie 8 dniowego lotu Amerykanina Wileya Posta dookola świata.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej, 2 sierpnia 1939 roku w Niemczech oblatano pierwszy samolot odrzutowy Heinkel He-178. Znów kolejna wojna światowa i znów rozwój techniki lotniczej okupionej wieloma tysiącami istnień


Motocykl:

Pierwszy motocykl; W 1885 roku, a więc w rok przed zbudowaniem pierwszego praktycznego samochodu, G. Daimler zbudował tzw. Reitwagen mit Petrolemotor (wózek do jeżdżenia okrakiem jak na koniu, napędzany silnikiem na ropę naftową). Pierwszy motocykl napędzany był silnikiem spalinowym, zbudowanym przez Daimlera specjalnie do tego celu. Był to jednocylindrowy silnik chłodzony powietrzem, o pojemności skokowej 264cm sześciennych i mocy 0,5KM.

Rama i koła były drewniane, przy czym koła opasane żelaznymi obręczami bez amortyzacji zawieszenia. Napęd z silnika przenoszony był na tylne koło przekładnią pasową dwubiegową. Jako kierownicę zastosowano pojedynczy drążek, tzw. rumpel, którym kierowało się podobnie jak np. we współczesnych łodziach żaglowych. Oryginalną cechą tego pojazdu były dwa boczne kółka podpierające, zabezpieczające przed wywróceniem. Jego drewniany dwukołowiec był powolny i niezgrabny, jednak konstruktor sądził, że może być "użyteczny dla wiejskich listonoszy".

- 1892 – Millet - Pojazd, który można uznać za prototyp współczesnego motocykla, zbudował w 1892 roku również Francuz - Millet. Jego pojazd miał ramę wykonaną z rur stalowych, koła podobne do współczesnych, składały się ze stalowych szprych i stalowych obręczy z nałożonymi oponami pneumatycznymi (wynalazek Anglika J. Dunlopa z 1888 roku), a napędzany był silnikiem spalinowym o pięciu cylindrach .

- 1894 - Hildebrand & Wolfmuller Motocykl Hildebrand & Wolfmuller prawie nie przypominał pierwszych rowerów, miał bowiem podwójną ramę rurową specjalnie przystosowaną do zamocowania silnika. Poziomy, dwu cylindrowy, czterosuwowy silnik o pojemności skokowej 1488 cm3 nie miał skrzyni korbowej i kół zamachowych, zaś napęd na wykorbioną oś tylniego koła był przenoszony bezpośrednio, za pomocą długich korbowodów.

- 1914- Rudge Whitworth Multi - Prekursor nowatorskich rozwiązań technicznych (multi skrzynia biegów, umożliwiająca wybór jednego z dwudziestu przełożeń od 3,5 – 1 do 7 : 1, trapezowe zawieszenie przednie, nożny rozrusznik, czterozaworowa głowica z radialnym ustawieniem zaworów) - również samochodowych (mocowanie koła do piasty centralną nakrętką samo kontrującą).

Kalendarium motoryzacji :

1847 Joseph Whitwort, szkocki mechanik, opracowuje jednolity system gwintów
1845 Robert William Thomson, edynburski kupiec, dokonuje wynalazku ogumienia pneumatycznego i otrzymuje na nie patent
1859 G. R. Plante, francuski fizyk, patentuje wynalazek akumulatora ołowianego
1860 Jean Joseph Etienne Lenoir, francuski kelner, buduje silnik gazowy z elektrycznym zapłonem
1866 Werner Siemens, niemiecki elektrotechnik, konstruuje prądnicę
1875 Siegfried Marcus, wiedeński konstruktor, buduje samochód z silnikiem benzynowym i iskrownkowym zapłonem
1876 Nicolaus August Otto, praktykant kupiecki z Kolonii, uzyskuje patent na pierwszy gazowy sinik 4-suwowy
1885 Carl Benz buduje pierwszy samochód trzykołowy
Gottlieb Daimler buduje pierwszy na świecie motocykl Petroleum Reitwagen
1886 G. Daimler demonstruje swój pierwszy samochód czterokołowy
1887 C. Benz wynajduje pierwszy zapłon elektryczny dla silników niskoobrotowych
1888 John Boyd Dunlop, irlandzki weterynarz, uzyskuje patent na opony rowerowe
1898 Wilhelm Maybach, niemiecki konstruktor i Donat Banki, węgierski wynalazca, dokonują niezależnie od siebie, wynalazku gaŸnika z wytryskiem paliwa
1895 Pierwsze wyścigi samochodowe :
w Europie - (Paryż - Bordeaux - Paryż)
w Ameryce - (Chicago - Vaukegan - Chicago)
1896 F. W. Lanchester buduje pierwszy angielski samochód
Francuz, Eduard Michelin, wynajduje ogumienie pneumatyczne na wymiennej obręczy koła
1898 Pierwsza wystawa samochodowa w Tuilleriach, w Paryżu
1899 Belg, Camille Jenatzy, przekracza szybkość 100 km/h na elektrycznym samochodzie Jamais Contente
1900 Ukazuje się pierwszy Mercedes mający już wszystkie cechy współczesnego samochodu
1901 G.Honold konstruuje iskrownik wysokiego napięcia do silników szybkobieżnych
1902 Louis Renault uzyskuje patent na doładowanie silnika sprężarką promieniową
1905 Koniec ery pojazdów należących do kategorti Antique
1907 Rajd Pekin - Paryż (maraton transkontynentalny)
1908 Założenie największego koncernu samochodowego General Motors Company
1910 Pierwsze samochody seryjne z hamulcami na cztery koła
1911 Pierwsze seryjne samochody Cadillac z elektrycznym rozrusznikiem
1918 Koniec ery pojazdów należących do kategorii Weteran
1919 Początek ery samochodów kategorii Vintage
1921 Wprowadzenie hamulców hydraulicznych w amerykańskich samochodach
1922 Wprowadzenie ogumienia balonowego
1923 Do powszechnego użytku wchodzą hamulce na cztery koła
1924 Wysunięcie kandydatury Henry Forda na urząd prezydenta USA
1926 Połączenie się firm Daimler i Benz w spółkę Daimler-Benz AG
1927 Wprowadzenie pojęcia liczby oktanowej paliwa.
Pojawienie się w USA pierwszych samochodowych odbiorników radiowych
1930 Początek ery samochodów kategorii Classic Cars
1931 Pierwszy samochód dwusuwowy (DKW) z napędem przednim
1932 Opony balonowe zostają wyparte przez opony niskociśnieniowe

Literatura :
Stare Parowozy Zdenĕk Bauer przekład na polski Marek Moczulski
Stare Motocykle Juraj Porzik przekład na polski Jan Tarczuński
Katalog Prego Samochody Świata 2000
Informacje z witryny http://wiem.onet.pl/
Kalendarium Nauki i Techniki Georgea Ochoa i Melindy Corey przekład na polski Jacek Serwański