Wpływ wynalazków na ludzi na przełomie XIX i XX w.
Wpływ wynalazków na ludzi na przełomie XIX i XX w.
Kalendarium
1850 – pierwsza fotografia Księżyca (C. Bond - USA), palnik gazowy (W. Bunsen - Niemcy), udowodnienie obrotu Ziemi (L. Foucault).
1851 – podmorska linia telegraficzna (Dover – Calais), pierwszy induktor na wysokie napięcie (Ruhmkorff - Niemcy), pierwszy prom kolejowy w Glasgow, teleobiektyw (J. Porro - Włochy).
1852 – prototyp sterowca (Giffard - Francja).
1853 – lampa naftowa (Ignacy Łukasiewicz - Polska), skala temperatur bezwzględnych (Kelvin - Anglia).
1854 – wydobycie i przetwarzanie ropy naftowej (Łukasiewicz - Polska), pierwsza żarówka elektryczna (Goebel - Niemcy), pierwsza droga asfaltowa (Merion - Francja), kamizelka ratunkowa (R. Ward - Anglia), jarzeniówka (J. Plcker - Niemcy).
1855 – zapałki (Lundstrm - Szwecja), świeżenie stali w konwertorze (Bessemer - Anglia), telegraf drukujący (Hughes - Anglia), pierwsza maszyna do pisania z taśmą (Ravizza - Włochy).
1856 – masowa produkcja stali (Bessemer - Anglia), barwniki syntetyczne (Anglia, Polska).
1857 – winda osobowa (Otis - USA), uzyskanie stali narzędziowej (Musket - Szkocja).
1858 – światło elektryczne w latarni morskiej (Foreland - Anglia), pierwszy telegram kablowy z Anglii do USA.
1859 – akumulator ołowiowy (Plante - Francja), walec drogowy (Francja), pierwsze głębokie wiercenia szybów naftowych (G. L. Drake - USA).
1860 – silnik spalinowy, gazowy (Lenoir - Francja), prądnica prądu stałego (Pacinotti - Włochy), kombajn żniwny (USA), torpeda z własnym napędem (R. Whitchead - Anglia), obiektyw szerokokątny (Harrison - Anglia), pojawiła się ręczna wiertarka z wiertłem krętym, patent na dojarkę mechaniczną (L.O. Colvin - USA).
1861 – wielostrzałowe karabiny (Winchester - USA), początki fotografii barwnej (J. C. Maxwell - Anglia).
1862 – fabryka papierosów (Niemcy), frezarka uniwersalna (Brown - USA), pierwsze tworzywo sztuczne (A. Parks - Anglia), pierwsza chłodziarka z obwodem zamkniętym (A.C. Kirk), uzyskanie acetylenu (F. Whler).
1863 – metro (Londyn), wagon pulmanowski (Pullman - USA), wrębiarka węglowa (Harrison - Anglia), most stalowy na Wiśle (Kierbedź - Polska), żelbet (Monier - Francja), drukarska maszyna rotacyjna (W. A. Bullock - USA), odkrycie trotylu (J. Wilbrand - Niemcy).
1864 – karabin maszynowy (Gatling - USA), proces martenowski w hutnictwie (Martin - Francja), dziewiarka mechaniczna (Cotton - Anglia), spalinowy silnik benzynowy (Markus - Wiedeń), obiektyw fotograficzny – aplanat (A. Steinheil - Niemcy).
1865 – działko szybkostrzelne (B.B. Hotchkiss), wynalezienie pasteryzacji (L. Pasteur - Francja), magnezowa lampa błyskowa (T. Taylor - Anglia), maszyna dziewiarska (A. Voigt).
1866 – łączność atlantycka za pomocą kabla (Irlandia – Szwecja), prądnica samowzbudna (E.W. Siemens - Niemcy), metoda wytwarzania celulozy (B. Ch. Tilghman - USA).
1867 – żelbet; pierwszy patent (Monier - Francja), dynamit (Nobel - Szwecja), ukończono budowę kanału Sueskiego, 4–taktowy gazowy silnik spalinowy (N. A. Otto, E. Langen - Niemcy), zastosowanie rozpuszczających się nici do szwów tkanek (J. Lister - Anglia), odkrycie zasady dynama (W. Siemens), elektryczne spawanie oporowe (E. Thomson - USA), pierwszy użyteczny model maszyny do pisania (C. L. Sholes - USA), drut kolczasty (Lucien B. Smith - USA).
1868 – margaryna (Francja), konserwy mięsne (USA), stal wolframowo – manganowa (Anglia), odkrycie w widmie słonecznym helu (P.J.C. Janssen - Francja).
1869 – otwarcie kanału Sueskiego, pierwsza transkontynentalna linia kolejowa (USA), celuloid (Hyatt - USA), prawo o okresowym powtarzaniu się cech pierwiastków (Mendelejew - Rosja), patent na motocykl (E. i P. Michaux - Francja), rower z napędem na tylne koło (J. Fitrefz).
1870 – kombajn wiercąco – ładujący do wiercenia w tunelu (Chanell - Anglia), naciągane szprychy druciane do kół rowerowych (A. Cowper), wiertarka dentystyczna (Morrison - Anglia), ceramiczne miski klozetowe (T.W. Twyford - Anglia), otwieracz do konserw (William Lyman - USA)
1871 – tunel alpejski (pod Mt. Cenis), sucha płyta fotograficzna (Maddox - Anglia), dzieło “O pochodzeniu człowieka” (Darwin - Anglia).
1872 – hamulec kolejowy (USA).
1874 – drut kolczasty - maszyna do produkcji (J. Glidden - USA).
1875 – pojazd z silnikiem benzynowym (Austria), bezpiecznik elektryczny (Edison USA).
1876 – telefon (Bell - USA), transandyjska linia kolejowa (Polak: Malinowski - Peru), udoskonalony silnik spalinowy (Niemcy), spychacz - 1876 - R. i C. Bowyer Smith (USA),
1877 – wirówka do mleka (Szwecja), statek chłodnia, fonograf (Edison - USA), zgrzewarka elektryczna (Thomson - USA), mikrofon (Edison - USA).
1878 – mikrofon stykowy (USA), silnik dwusuwowy (D. Clerk - Szkocja).
1879 – lokomotywa elektryczna (Niemcy), żarówka elektryczna (Edison - USA), tankowiec (M. Kaspijskie), elektryczny garnek do gotowania (G. Lane–Fox).
1880 – pierwszy wytop stali w piecu łukowym elektrycznym (Siemens - Niemcy), sacharyna (Fahlberg - Niemcy), turbina akcyjna (L.A. Pelton - USA), pierwsza ciepłownia parowa ogrzewająca budynki (Holly).
1880 – pierwszy wytop stali w piecu łukowym elektrycznym (Siemens - Niemcy), sacharyna (Fahlberg - Niemcy), turbina akcyjna (L.A. Pelton - USA), pierwsza ciepłownia parowa ogrzewająca budynki (Holly).
1881 – tramwaj elektryczny (Siemens - Niemcy), cysterny kolejowe (Rosja), kongres w Paryżu wprowadza jednostki podstawowe: centymetr, gram i sekundę.
1882 – pierwsza elektrownia miejska (Edison - USA), siatkowa klisza drukarska: autotypia (Meisenbach, Niemcy), transformator elektryczny (K. Peri i C. Zipernowsky), elektryczne żelazko (H. Seely), wentylator (Wheeler - USA),
1883 – zarazek cholery (Koch - Niemcy), skraplanie powietrza (Wróblewski, Olszewski - Polska), silnik na prąd stały (W. Lahmeyer), drapacz chmur w Chicago (W. Root - USA).
1884 – karabin maszynowy (Maxim - Anglia), reakcyjna turbina parowa (Persons - Anglia), mechaniczna analiza i synteza obrazu (Nipkow - Niemcy), wieczne pióro (E. Watermann), patent na film rolkowy (G. Eastman - USA), ustalono południk zerowy przechodzący przez Greenwich, koło Londynu).
1885 – samochód z silnikiem benzynowym (Benz - Niemcy), tankowiec oceaniczny (Batumi – Londyn), sztuczny jedwab (Francja), szczepionka przeciw wściekliźnie (Pasteur - Francja), elektryczne spawanie łukowe (N. Bernardos).
1886 – produkcja aluminium na skalę przemysłową (Francja), pierwsze użycie linotypu (USA), motocykl (Daimler - Niemcy), maszyna do dmuchania szkła (Ashley i Arnell).
1887 – gramofon i produkcja płyt (Berliner - USA), międzynarodowy język Esperanto (Zamenhof - Polska), wielofazowy silnik indukcyjny (N. Tesla - USA), luksusowe wagony kolejowe (G.M. Pullman - USA), zgłoszenie do opatentowania gramofonu (E. Berliner).
1888 – opona pneumatyczna (Dunlop - Anglia), silnik elektryczny trójfazowy (Tesla - USA), ręczne aparaty fotograficzne (Kodak - USA), fale elektromagnetyczne (Hertz - Niemcy).
1889 – tarcza obrotowa telefonu (Strowger - USA), krzesło elektryczne – pierwszy wyrok śmierci (USA), ukończenie budowy wieży Eiffla (Paryż).
1890 – teleautograf do przekazywania obrazów na odległość (E. Gray - USA), krosno automatyczne (James H. Northrop - USA).
1891 – użycie torpedy w bitwie morskiej (Chile), loty ślizgowe (O. Lilienthal), patent na projektor i kamerę filmową (A. Edison - USA), czajnik elektryczny (Crompton & Company - Anglia).
1892 – gaźnik z dyszą i pływakiem (W. Maybach - Niemcy), automatyczna centrala telefoniczna (USA).
1893 – fotokomórka (Geitel - Niemcy), wysokonapięciowe prądy wielkiej częstotliwości (Tesla - USA), włókno szklane (D. Libbey), zamek błyskawiczny (W.L. Judson - USA).
1894 – pierwszy wyścig samochodowy (Paryż – Rouen).
1895 – pierwsza zelektryfikowana linia kolejowa (USA), kinematograf (Lumiere - Francja), użyteczna elektrownia wodna (USA), pierwsze kino (Lumiere - Francja), promienie Roentgena (Niemcy), antena radiowa (Popow - Rosja), pierwsze automaty do gry (Ch. Fey - USA).
1896 – radio (Popow - Rosja, Marconi - Włochy), auto z elektrycznym rozrusznikiem (Anglia), wykonanie termosu (J. Dewar i R. Burger).
1897 – wysokoprężny silnik spalinowy (Diesel - Niemcy), turbinowy napęd statków (Persons - Anglia), telegrafia bez drutu (Marconi), monotyp (Lanston), odkrycie elektronu (J.J. Thomson - Anglia).
1898 – magnetyczny zapis dźwięku (Poulsen - Dania), odkrycie pierwszych pierwiastków promieniotwórczych (M. Curie–Skłodowska - Polska), konstrukcja głośnika (O. Lodge - Anglia), nadajnik radiowy (K.F. Braun), gra w tenisa stołowego piłeczkami z celuloidu (J. Gibb - Anglia).
1899 – wolframowa stal narzędziowa szybkotnąca (F. W. Taylor, M. White - USA), “ponieważ wszystko co było do wynalezienia, zostało już wynalezione”, urząd patentowy w Nowym Jorku poprosił o swoje zamknięcie.
1900 – sterowiec o sztywnej konstrukcji (Zeppelin - Niemcy), torpedo rowerowe z piastą wolnobiegową (E. Sachs), wyprodukowanie silikonu (S. Kipping), pierwsze na świecie schody ruchome (USA).
1901 – nawiązanie łączności radiowej poprzez Atlantyk (Marconi - Włochy), wyróżnienie grupy krwi (Landsteiner - Austria), detektor kryształowy (Braun - Niemcy), aparat do golenia z wymiennym ostrzem (K. Camp - USA), odkurzacz z workiem filtracyjnym (C. Booth - Anglia).
1902 – samochód pancerny (Francja - Anglia), świeca zapłonowa (Bosh - Niemcy), otrzymanie radu (M. i P. Curie - Francja).
1903 – samolot: pierwsze udane loty (Wright, Hawk - USA), traktor gąsienicowy (Hotl - USA), otrzymywanie kwasu azotowego z powietrza (Birkeland, Eyde - Norwegia), podstawy teoretyczne lotu rakietowego (Ciołkowski - Rosja), metoda pomiaru twardości ciał stałych (A. Brinell), odkrycie chromatografii (M. Cwiet).
1904 – wynalezienie diody próżniowej (A. Fleming - Anglia), przesyłanie obrazów i fototelegrafia (Korn - Niemcy).
1905 – produkcja pralek elektrycznych (USA), teoria względności (Einstein - Niemcy), turbina gazowa (H. Holzwarth - Niemcy), żarówka o kształcie gruszki (firma: Osram: z żarnikiem z osmu i wolframu - Niemcy).
1906 – trioda (Forest - USA), duraluminium (Wilm - Niemcy).
1907 - bakelit (Baekeland - Belgia).
1908 – prototyp użytecznej turbiny gazowej (Holzwarth - Niemcy), wytworzenie celofanu (E. Brandenberger).
1909 – licznik promieniowania (Geiger - Niemcy), przelot samolotem nad kanałem La Manche (Bleriot - Francja), pierwszy konkurs lotniczy (Reims - Francja), kauczuk syntetyczny (F. Hofmann - Niemcy).
1910 – świetlówka neonowa (Clande - Francja), wodnopłatowiec (Fabre - Francja), pierwsze większe statki spalinowe (Włochy, Holandia, Anglia), pierwsza ręczna kamera filmowa (K. Prószyński), start samolotu z pokładu statku (B. Ely - USA), samochód osiąga prędkość 228 km/godz. (B. Burman).
1911 – przekazanie obrazu telewizyjnego za pomocą elektryczności (W. Kosma), odkrycie promieni kosmicznych (F. Hess).
1912 – pierwszy statek oceaniczny z silnikiem Diesla (Dania), lokomotywa dieslowska (Niemcy), komora Wilsona (Anglia), pojęcie witaminy (Funk - Polska).
1913 – taśmowa produkcja samochodów (Ford - USA), benzyna syntetyczna (Bergins - Niemcy), modele atomów (Bohr - Dania), lampa rentgenowska (D. Coolidge - USA), pierwsza krzyżówka (Winn - USA), pierwszy film rysunkowy.
1914 – kanał Panamski (Panama), stały, świetlny sygnalizator drogowy w Cleveland (USA).
1915 – pierwszy całkowicie metalowy samolot (Junkers J1 - Niemcy), wyposażenie samolotów w karabiny maszynowe (Fokker E1 - Niemcy), miotacze ognia jako broń (Niemcy).
1916 – pierwszy lotniskowiec (Anglia), pierwsze użycie bojowe czołgów (Francja), nierdzewna stal chromowa (H. Brarley - Anglia), wprowadzenie w samochodach świateł hamowania (USA).
1917 – masowa produkcja traktorów (Ford - USA), produkcja lodówek elektrycznych na skalę handlową (USA), wyjaśnienie zjawiska dyfrakcji światła (W. Rubinowicz).
1918 – seryjna produkcja lamp elektronowych (Francja).
1919 – transatlantycki przelot samolotu (Alcock, Brown, N. Funlandia – Irlandia), pierwsze regularne pasażerskie linie lotnicze (Paryż – Londyn, Berlin – Weimar), brytyjski sterowiec przebył Atlantyk w obu kierunkach, toster (Charles Strite - USA).
1920 – pierwsza rozgłośnia radiowa nadająca stały program (USA).
1921 – produkcja sztucznego jedwabiu (Anglia, USA).
1922 – parowóz turbinowy (Ljungstrm, Szwecja), film dźwiękowy: pierwszy pokaz (Berlin, Niemcy), insulina (Banting, Macleod).
1923 – początki automatycznej kontroli pracy maszyn i przebiegu procesów technologicznych (USA), elektryczne wycieraczki do samochodów (USA), elektroniczna lampa odtwarzająca obrazy (W. K. Zworykin).
1924 – pierwsza autostrada (Mediolan – Varese), pierwsze udane próby telewizji (Baird - Anglia), głośnik elektrodynamiczny (H. Riegger).
1925 – pierwsza kamera małoobrazkowa Leica, mikrofon elektryczny (J. Maxfield - USA).
1926 – praktyczna telewizja, pierwszy pokaz (Baird - Anglia), antena typu dipol (H. Yagi i S. Uda - Japonia), noktowizor (Baird - Anglia).
1927 – samotny przelot transatlantycki (Lindbergh, N. Jork – Paryż), syntetyczny kauczuk (Niemcy), aerozol (Erik Rotheim - Norwegia).
1928 – elementy strunobetonowe w budownictwie (Francja), licznik GeigeraMllera (H. Geiger i W. Mller), modulacja częstotliwości w odbiorniku radiowym (H. Armstrong), zgłoszenie do opatentowania taśmy magnetofonowej (F. Pfleumer), powstają telewizory domowe (Wielka Brytania).
1929 – początki telewizji elektronicznej: kineskop (Zworykin - USA), penicylina (Fleming - Anglia), elektroencefalograf (H. Berger), zegar kwarcowy (A. Marrison).
1930 – batysfera (USA), ikonoskop (Zworykin - USA), nylon (USA), zastosowanie pierwszej analogowej maszyny liczącej (USA).
1931 – cyklotron (USA), początki radioastronomii (USA), zbudowano w 15 miesięcy Empire State Building (381 m z wieżą telewizyjną 450 m) w Nowym Jorku, odkryto ciężki wodór (H.C. Urey). 1932 – podstawy cybernetyki (H. Nyquist).
1932 - klocki Lego (Ole Kirk Christiansen - Dania),
1933 – mikroskop elektronowy (Niemcy), polietylen (W. Brytania), walcarka do ciągłego walcowania (T. Sędzimir).
1934 – sztuczna promieniotwórczość (Curie - Francja).
1935 – organy elektryczne (L. Hammond - USA), pierwszy w pełni udany film barwny: Technicolor (USA), cyklotron (Lawrence - USA).
1936 – BBC nadaje stały program telewizyjny (Anglia), pierwszy lot helikoptera o podwójnym rotorze (Niemcy).
1937 – perlon (Niemcy), silnik odrzutowy (Whittle - Anglia), radioteleskop (G. Reber - USA), sprawnie funkcjonujący helikopter (H. Focke).
1938 – pierwszy funkcjonujący magnetofon (Niemcy, długopis kulkowy (L. i G. Biro).
1939 – nowoczesny śmigłowiec (USA), samolot odrzutowy Heinkel 178 (Niemcy), radar (Watson Watt - Anglia), telewizja barwna (J. L. Baird - Anglia), maszyna do składu fotograficznego (W.C. Huebner), automatyczna skrzynia biegów (USA).
1941 – pierwsza lokomotywa turbospalinowa (Szwajcaria), środki owadobójcze w pojemniku aerozolowym.
1942 – pierwszy reaktor jądrowy (Fermi, Chicago), sztuczna nerka aparat do dializy (W.J. Kolff - Holandia), skonstruowano katapultę dla pilotów (Niemcy).
1944 – pierwsza użyteczna przekaźnikowa maszyna cyfrowa Mark 1 (Aiken - USA), mikroskop protonowy (600 000 razy) (Francja), zdalnie kierowane rakiety (W. von Braun i zespół - Niemcy).
1945 – bomba atomowa (Oppenheimer - USA), zapalniczka z płynnym gazem.
1946 – elektroniczna maszyna licząca Eniac (USA), zasada zegara atomowego, firma Dupont rozpoczęła produkcję teflonu, nowoczesny skuter (E. Piaggio - Włochy).
1947 – samolot osiąga prędkość naddźwiękową, Bell X1 (USA), polaroid, aparat fotograficzny (E. Herbert - USA), rozpoznanie wieku szczątków organicznych przy pomocy C 14 (F. Libby - USA), karta kredytowa (USA), pierwszy landrower z napędem na cztery koła.
1948 – batyskaf (Piccard - Szwajcaria), tranzystor (USA), frezarka sterowana elektronicznie (zespół, USA), holografia (D. Gabor), wprowadzenie pojęcia bit (W. Tukey).
1949 – pierwszy lot non-stop dookoła świata Lucky Lady II (Gallagher - USA), obwody drukowane, tranzystor warstwowy (W. Shockley - USA).
1950 – pierwsze programy telewizji barwnej (USA), początki produkcji włókien poliakrylonitrylowych (orlon) (USA), 10 mln zdjęć na sekundę w kinematografii szybkoklatkowej, dyskietka.
1951 – odtwarzacz video (Ch. Ginsburg).
Jak widać przełom XIX i XX w. przyniósł ludzkości wiele nowych wynalazków postarajmy się jednak odpowiedzieć na pytanie: jaki były tego skutki?
Przemiany Cywilizacyjne na Przełomie XIX i XX wieku
1. Przemiany naukowo-techniczne
Przełom XIX i XX wieku można by nazwać najobfitszym okresem wielkich odkryć naukowych. Wielu wybitnych uczonych zaprezentowało swoje teorie przyczyniając się do postępu w badaniach przeróżnych dziedzin nauki.
Na początku XX stulecia naukowcy zakwestionowali dotychczasowe badania wszechświata i materii. Pierwsze odkrycie zaprezentował angielski astronom William Huggins, który stwierdził, że gwiazdy oddalają się od ziemi. Jednak dopiero po za nim amerykański astronom Edwin Hubbe udowodnił, że gwiazdy tym szybciej się oddalają od ziemi im są dalej. Według niego wszechświat rozszerza się i powstał w określonym momencie.
Najbardziej doniosłym odkryciem dokonanym w fizyce i chemii było zaobserwowanie zjawiska promieniotwórczości. Przyczyniło się do tego wielu wybitnych uczonych m.in. Antoine Becquerel, Pierre Curie, Ernest Rutheford i Polka Maria Skłodowska-Curie. Głównie prace naszej rodaczki oraz jej męża pozwoliły pogłębić wiedze o tym zjawisku.
Innym wielkim naukowcem był Albert Einstein, twórca teorii względności. Udowodnił, że światło przemierza przestrzeń w postaci fotonów i że prędkość w próżni jest niezmienna. Aby ugruntować teorie Einsteina Francuz Jean Perrin sprawdził ją.
Wszystkie, te jak i inne odkrycia naukowe nie dotykały bezpośrednio życia codziennego ale wyznaczały nowe horyzonty nauki. Udało się określić budowę atomu oraz związek między materią i energią. Zaczęto nazywać te odkrycia rewolucją naukowo-techniczną na przełomie XIX i XX wieku.
2. Nagrody Nobla
W wieku XX powoli zaczęto odchodzić od samodzielnego trybu pracy. Coraz więcej powstawało laboratoriów w których pracowano zespołowo i tematycznie. Pierwsze laboratorium na świecie założył Amerykanin Thomas Edison, znany konstruktor i wynalazca. Prowadził badania nad elektrycznością.
Innym wybitnym chemikiem i przemysłowcem, który wynalazł metodę otrzymywania dynamitu był Alfred Nobel. Jego osoba większości kojarzy się z coroczną nagrodą przyznawaną w pięciu kategoriach nauki. Od 1900 roku nagrodę Nobla przyznaje się w dziedzinach: Fizyce, Chemii, fizjologii lub medycynie, literaturze i działalności na rzecz pokoju. Nagrody te są ukoronowaniem ciężkiej pracy i rewolucyjnych wyników myśli ludzkiej, głównie w naukach przyrodniczych.
3. Rozwój Medycyny
Rozwój biologii i medycyny zawdzięczamy m.in. udoskonaleniu mikroskopu. Francuski biolog i chemik Louis Pasteur dowiódł , że infekcje u ludzi i zwierząt wywołują drobnoustroje. Pasteur wyodrębnił wąglika i wściekliznę, Niemiec Karol Eberth zarazki tyfusu a inny Niemiec Robert Koch bakterie gruźlicy i cholery. Dodać można jeszcze, że Pasteur dowiódł, że po przez szczepienia można zapobiec zarażeniu bakteriami a także opracował metodę ochronny żywności.
Kolejnym ważnym okryciem w dziedzinie medycyny były promienie X. Dzięki Willhelmowi Roentynowi powstała możliwość obejrzenia układu kostnego co przyczyniło się do trafniejszego stawiania diagnoz. Jednak najważniejszym osiągnięciem bakteriologii było zapobieganie epidemiom chorób zakaźnych.
4. Zastosowanie Elektryczności
Prąd elektryczny kompletnie zmienił życie ludzi na przełomie XIX iXX wieku. Znalazł zastosowanie w prawie wszystkich dziedzinach: transporcie, przepływie informacji, urządzeniach domowych, oświetleniu pomieszczeń. Dla rozwoju przemysłu ważne były osiągnięcia francuza Marcela Dopeza, któremu udało się opracować metody przekazywania prądu za pomocą przewodów wysokiego napięcia co umożliwiło dostarczanie go na duże odległości.
5.Koleje wynalazki techniczne
Gottlieb Daimbr i Carl Benz byli pierwszymi konstruktorami samochodów, którzy zastosowali silniki benzynowe(1885). Silnik ten znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle metalurgicznym i zbrojeniowym. Zaczęły powstawać rafinerie gdzie obrabiano ropę, z której później otrzymywano benzynę, naftę oraz smar i asfalt.
Pierwszymi latającymi środkami transportu były balony, jednak później zaczęto budować sterowce a następnie samoloty. Pierwszym samolotem który można by nazwać maszyną latającą był skonstruowany pojazd przez Orivilla i Wilbura Wrightów, który unosił się w powietrzu dłużej niż przez 1 minutę. Lot odbył się w 1903 roku. Zapoczątkowało to nieoczekiwany rozwój przemysłu lotniczego który umożliwił spełnienie odwiecznych marzeń człowieka.
6. Rozwój Komunikacji
Główną linią komunikacyjną na przełomie XIX i XX wieku była kolej. W 1910 roku linie kolejowe wynosiły 1027 tys. Km na całym świecie.
Oddanie do użytku Kanału Sueskiego i Panamskiego w dużym stopniu skróciło żeglugę oceaniczną. Parowce zaczęto stopniowo zastępować statkami napędzanymi ropą oraz, motorowcami. Najlepszym przykładem był słynny Titanic.
Jeśli chodzi o metropolie to one tez musiały usprawnić komunikację miejską. W 1863 roku powstało pierwsze metro w Londynie. W następnych latach największe miasta świata rozpoczęły budowę własnych lii kolejki podziemnej.
Społeczne Skutki Przemian
1. Społeczeństwo Masowe
Wraz z rewolucją naukowo-przemysłową nastąpił postęp cywilizacyjny. Poziom życia ludzi uległ poprawie. Głownie status robotników. Ceny towarów spadły a płace wzrosły. Wraz z tymi zmianami granice klasowe także poruszyły się. Podwyższył się standard bytu średniozamożnych. Rozpowszechniła się moda masowego życia. Wszystko robiono na ogromną skale. Nawet rozrywka i zabawy były masowe.
2. Rozwój Konsumpcji
Wraz ze wzrostem dobrobytu nasiliła się konsumpcja. Aby zaspokoić ją produkowano coraz większe ilości towaru codziennego użytku. Przeróżne pomoce w domu i w pracy, komunikacja miejska, powstawanie sieci sklepów czy domów towarowych. Wszystko aby żyć wygodniej
3. Przepływ Informacji
Na przełomie XIX i XX wieku wzrosło zainteresowanie światem. Dzięki nowoczesnym wynalazkom gazety i czasopisma mogły być wydawane w dużych ilościach i regularnie. Telegraf czy telefon dawały możliwość porozumiewania się na duże odległości. Ważnym środkiem komunikacji między ludźmi stało się radio. Pierwsze urządzenie elektryczne które zyskało tak ogromne uwielbienie.
4. Turystyka i Sport
W czasie rewolucji przemysłowej nastąpił rozwój turystyki i sportu. Wraz z produkcją samochodów rozpoczęto organizować rajdy samochodowe.
Odległości przestały być przeszkodą. Organizowano wycieczki do przeróżnych miejsc. Jednakże w początkowej fazie rozwoju taka zabawa była zarezerwowana tylko dla bogaczy.
Wraz z rozwoje sportu zaczęły powstawać pierwsze kluby sportowe oraz ligi piłkarskie. Francuski pedagog i filozof Pierre de Coubertin utworzył w 1894 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski a w 1896 odbyły się igrzyska Olimpijskie.
Kultura Masowa
1. Cechy kultury masowej
W czasie rozwoju nauki i techniki, kultura także nie pozostała w tyle. Wraz z społeczeństwem masowym powstała kultura masowa. W znacznej mierze pojawił się dostęp do książek i prasy. Zmniejszała się liczba analfabetów. W krajach bogatych osoby umiejące czytać stanowiły ¾ społeczeństwa natomiast w biedniejszych nie przekraczały połowy.
Masową formą rozrywki stało się kino. Na początku było tylko popularyzacją wydarzeń w świecie później zaś rozszerzało horyzonty umysłowe odbiorców. Pierwsze filmy były tzw. Nieme, bez dźwięku. Znanymi aktorami takiego kina byli Charles Chaplin oraz Polka Pola Negri
2.Nowa Sztuka
Na przełomie XIX i XX wieku ludzie domagali się nowych form architektury. Na początku lat XX wieku poszukiwano sposobów wyrażania inwencji twórczej. Przyczyniło się to do powstania nowego kierunku „Nowej Sztuki” inaczej „secesji”. Secesje cechowały dekoracyjność i harmonia linii. Głównie zastosowanie znalazła w dekoracji wnętrz, grafice książkowej oraz tkactwie i meblarstwie
3. Literatura i Sztuka
Na początku lat XX wieku powstawało wiele kierunków artystycznych. W literaturze rozpoczął się symbolizm. Ukazywał pośrednio, po przez symbole inną rzeczywistość, inny świat. Przedstawiciele to m.in. Fiodora Dostojewska, Stanisław Wyspiański.
We Francji ukształtował się dekadentyzm. Negował on wartości moralne i społeczne. Na tym gruncie rozwinęło się wiele kierunków artystycznych.
W sztukach plastycznych i muzyce zapanował impresjonizm. Wyrażano go w postaci światła i kolorów rozrzuconych po dziele. Dla jego twórców był zbiorem impresji.
Innym znanym malarzem był Hiszpan Pablo Picasso. Zapoczątkował Kubizm. Rysował wszystko w postaci sześcianów.
Kolejnym kierunkiem jaki się rozwinął w Paryżu był futuryzm. Futuryści chwalili postęp cywilizacyjny a potępiali wojny.
Wpływ wynalazków na I wojnę światową
Samolot skonstruowany, co prawda już w XX wieku, w 1903 roku przez braci Wright, pozwalał na przeprowadzenie rozpoznania za liniami nieprzyjaciela i na toczenie powietrznych pojedynków.
Pierwszego nalotu w historii wojen dokonały niemieckie sterowce, bombardując Antwerpię, na początku I Wojny Światowej, w czasie zajmowania Belgii. Rok później niemiecki zeppelin z wysokości 150m zbombardował Paryż pozostając poza zasięgiem ognia obrońców.
Pierwszego masowego nalotu samolotowego również dokonali Niemcy. Miał on miejsce 25 maja 1917 roku, a celem było portowe miasto brytyjskie Folkestone, leżące nieopodal Londynu. W ataku uczestniczyły niemieckie dwupłatowce Gotha. Nie zbombardowały one tego dnia Londynu, bo nad miastem zalegała gruba warstwa chmur. Udało im się to natomiast 13 czerwca 1917 roku. Było kilka tysięcy rannych i zabitych.
Iperyty – bojowe środki trujące o działaniu parzącym; w postaci par, kropel lub aerozolu, wywołują na skórze pęcherze i trudno gojące się rany, szczególnie wrażliwe są oczy. Do iperytów należą: iperyt siarkowy, zwany gazem musztardowym, używany w I Wojnie Światowej – na ogólną liczbę porażeń żołnierzy bojowymi środkami trującymi 80% stanowiło porażenie iperytem siarkowym; iperyt azotowy oraz iperyt o małym znaczeniu militarnym – i. tlenowy.
Pierwszy raz użyli Niemcy gazów bojowych na polu walki w bitwie pod Ypres 25 kwietnia 1915 roku. Gazem, niesionym z wiatrem na okopy nieprzyjaciela, był zwykły chlor. W czasie jednego ataku zginęło 5tys żołnierzy a dwa razy tyle uległo zatruciu. W czasie wojny chemicy poszukiwali, zainspirowani odkryciami XIX wieku, bardziej śmiercionośnych od chloru gazów. Najstraszliwszy okazał się gaz musztardowy, który użyty został przez Niemców w drugiej bitwie pod Ypres 17 lipca 1917 roku. I tym razem zabił tysiące żołnierzy, po obu stronach. Na różne sposoby starano się osłabić zapach iperytu, tak, aby zaatakowani nie mogli wszcząć alarmu. Jeden ze sposobów polegał na wymieszaniu go z gazem łzawiącym o zapachu bzu. Jeszcze wiele lat po wojnie mieszkańcy francuskich terenów uciekali w popłochu, gdy wiatr przynosił zapach kwitnącego bzu.
Budowa użytecznej łodzi podwodnej stała się realna w drugiej połowie XIX wieku. Próbę taką podjął w 1850 roku Niemiec, Wilhelm Bauer. W lutym 1864 roku, podczas wojny secesyjnej w USA, łódź podwodna skonstruowana przez Horace'a L. Hunleya zatopiła za pomocą miny wytykowej korwetę konfederatów "Housatonic" o wyporności 1400 ton, ale w trakcie akcji zatonęła również sama, wraz z konstruktorem. Nie była to jednostka specjalnie imponująca: nie zabierała żadnego zapasu powietrza, miała szerokość 1,2 metra, wysokość 1,5 metra , napęd ręczny (za pomocą korby).
W Rosji budowali łodzie podwodne Iwan F. Aleksandrowski w 1866 roku oraz Polak, Stefan Drzewiecki od 1877 roku; wkładem tego ostatniego były obracalne wyrzutnie torpedowe napędzane sprężonym powietrzem.
Pierwsze nowoczesne łodzie podwodne powstały pod koniec XIX wieku. Łodzie podwodne odegrały wielką rolę podczas I wojny światowej; niemieckie łodzie podwodne zatopiły wówczas ponad 13 milionów BRT.
21 stycznia 1954 roku w Nowym Londynie na Tamizie w stanie Connecticut zwodowano pierwszy okręt podwodny z napędem atomowym "Nautilus". Okręt miał 97 metrów długości, ważył 3180 ton, rozwijał prędkość ponad 20 węzłów. Matką chrzestną okrętu była Mamie Eisenhower - żona prezydenta USA. Natomiast w sierpniu 1958 roku zwodowany został "Triton", atomowy okręt podwodny, który jako pierwszy okrążył nasz glob bez wynurzenia.
Wynalazki XIX wieku wyparły z fabryk robotników, którzy jako bezrobotny, sfrustrowany tłum mógł zagrozić niejednemu rządowi. Do najsłynniejszego i najbardziej brzemiennego w skutki zrywu robotniczego w czasie I Wojny Światowej dokonali rosyjscy robotnicy i chłopi.
Podsumowanie
W drugiej połowie XIX w. nastąpiło ogromne przyspieszenie rewolucji przemysłowej – jednego z najważniejszych procesów w dziejach ludzkości. Proces ten rozpoczął się w XVIII w. na Wyspach Brytyjskich, a następnie zaczął obejmować coraz większe obszary, choć w niejednakowym tempie i zakresie. Na przełomie XIX i XX w. dokonano odkryć i wynalazków, które wytworzyły ramy cywilizacyjne, w jakich żyjemy obecnie.
Oblicza się, że w latach 1870-1914 światowa produkcja przemysłowa wzrosła trzy- lub czterokrotnie, ale 80% tej produkcji wytwarzano w pięciu państwach. Były to: Wielka Brytania-ojczyzna rewolucji przemysłowej, Francja oraz Stany Zjednoczone Ameryki, Niemcy i Japonia-trzy nowe potęgi gospodarcze, które na przełomie wieków znacznie wyprzedziły pod względem dynamiki rozwoju Francję i Anglię. Świat końca XIX i XX w. to świat to świat ogromnych dysproporcji-zarówno pod względem poziomu gospodarki, jak i warunków cywilizacyjnych. Na kontynencie europejskim były widoczne różnice w stopniu zaawansowania rewolucji przemysłowej i jej konsekwencji społecznych i cywilizacyjnych między państwami Europy Zachodniej a Europy Środkowo-Wschodniej. O wiele większe dysproporcje istniały między Europą i Stanami Zjednoczonymi a reszta świata (wyłączając rozwijającą się dynamicznie Japonię, a także domina brytyjskie: Australię, Kanadę, Nową Zelandię i Związek Południowej Afryki).
Rewolucji przemysłowej towarzyszyła rewolucja agrarna. Coraz powszechniej stosowano nawozy sztuczne, znacznie podnoszące wydajność, zaczęła się mechanizacja rolnictwa. Na przykład silnik skonstruowany przez Rudolfa Diesla znalazł zastosowanie w ciężkich maszynach rolniczych.
Bibliografia :
"100 największych wynalazków" - wyd. Podsiedlik - Raniowski - 1998,
"Co. gdzie, kiedy po raz pierwszy" - leksykon Shella - 1996,
"Niezwykłe perypetie odkryć i wynalazków" - J. Herlinger - Nasza Księgarnia,
"Historia 1871-1945" – A.Radziwił, W.Roszkowski – PWN1995,
Ogólnoświatowa Sieć - Internet.