Ruch obrotowy (wirowy) i obiegowy.
Ruch obrotowy - jest to pozorny ruch ciał niebieskich po sklepieniu niebieskim.
1. Dowody na ruch obrotowy Ziemi.
Dowodem jest odchylanie się ciał od pionu spadających z pewnych wysokości.
2. Cechy ruchu obrotowego.
- ziemia obraca się z zachodu na wschód
- pokonuje drogę 360 (stopni) w ciągu ok. 24h
3. Następstwa bezpośrednie i pośrednie ruchu obrotowego:
Bezpośrednie:
- spłaszczenie ziemi przy biegunach
- występowanie dnia i nocy
- ziemia ma kształt geoidy
- widoczna wędrówka słońca i innych ciał niebieskich po sklepieniu niebieskim
- różnica czasu w różnych miejscach na ziemi
- zmiana temperatury w ciągu doby
- zmiana rytmu życia zwierząt, roślin i ludzi
- siła Coriolisa - powoduje skręcanie ciał poruszających się wzdłuż południka na półkuli północnej w prawo, a na południowej w lewo
Pośrednie:
Następstwem pośrednim są ciepłe zimy w Wielkiej Brytanii spowodowane ciepłym prądem zatokowym.
360(stopni) : 24h = 15(stopni)
15(stopni) -- 1h
60(minut) : 15 = 4(minuty)
1(stopień) = 4(minuty)
Każdy południk pokonuje drogę 15(stopni) długości geograficznej w ciągu 1godz.
Każdy południk pokonuje drogę 1(stopnia) długości geograficznej w ciągu 4 minut.
Różnica czasu słonecznego w Polsce wynosi 40 minut.
Ruch obiegowy.
Ziemia jest trzecią według oddalenia od słońca planetą układu słonecznego.Ruch jaki wykonuje wokół słońca nazywamy ruchem obiegowym ziemi.
Cechy ruchu obiegowego:
- orbita ma kształt wydłużonej elipsy
- pełny obieg ziemi dookoła słońca wynosi 365 dni
Następstwa ruchu obiegowego:
- zmiany pór roku
- zmiana oświetlenia ziemi
- zróżnicowanie długości dnia i nocy w ciągu roku (dłuższy dzień w lecie, krótszy w zimie)
- zjawiska dnia i nocy polarnej w obszarach okołobiegunowych
- różna wysokość słońca nad horyzontem w zależności od szerokości geograficznej
- zróżnicowanie temperatur powietrza
- różne formy życia na planecie
- kalendarz
Oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu kalendarzowego lata.
22 czerwca - przesilenie letnie
Jest to moment maksymalnego wychylenia osi obrotu Ziemi w kierunku Słońca, gdy biegun północny jest bliżej słońca niż południowy.Jest to najdłuższy dzień w roku.Najkrótszą nocą w roku jest noc z 21 czerwca.
Oświetlenie ziemi w pierwszym dniu kalendarzowej zimy.
22 grudnia - przesilenie zimowe
Jest to dzień, w którym słońce góruje w zenicie w najdalej wysuniętej na południe szerokości geograficznej, na której może górować w zenicie - na zwrotniku Koziorożca. Na półkuli północnej jest to najkrótszy dzień w roku, a na półkuli południowej najdłuższy.
21 marca - równonoc wiosenna
Jest to moment, w którym ziemia przekracza punkt na swojej orbicie i od tej chwili przez pół roku biegun północny będzie bliżej słońca niż biegun południowy. Równonoc wiosenna
wyznacza na półkuli północnej początek wiosny, a na półkuli południowej jesieni.
23 września - równonoc jesienna
Jest to moment przecięcia przez słońce równika w trakcie jego pozornej wędrówki z półkuli północnej na półkulę południową. Wyznacza na półkuli północnej początek jesieni, a na półkuli południowej wiosny.