Ruch obrotowy ziemi
Ruch obrotowy (wirowy) ziemi –jednostajny ruch ziemi dookoła własnej osi z zachodu na wschód. Jeden pełny obrót trwa 24 h. (doba słoneczna) lub okres czasu zwany dobą gwiazdową, która trwa 23h 56min. i 4s. w tym czasie każdy punkt zakreśla kąt 360* Następstwa ruchu obrotowego: ~następowanie po sobie dnia i nocy. ~spłaszczenie ziemi na biegunach. ~powstawanie siły Coriolisa, która odchyla wiatry i prądy morskie w prawo na płk. Północnej i w lewo na południowej. ~widomy dobowy ruch gwiazd po sferze niebieskiej w kierunku ze wschodu na wschód. ~widoma dobowa wędrówka słońca po sklepieniu nieba. ~zróżnicowanie czasu na ziemi. Największą prędkość liniową posiadają pkt. położone na równiku ok. 1666,7 km/h. najmniejszą na biegunie = 0 km/h. Prędkość kątowa jest dla wszystkich pkt.
Na podstawie położenia słońca na danym południku (danej miejscowości) z każdym stopniem czas różni się o 4 min. ze względu na uciążliwość w używaniu czasu słonecznego miejscowego wprowadzono czas strefowy. Ziemię podzielono na 24 strefy czasowe. Każda strefa obejmuje 15* i obowiązuje w danej strefie. -W Polsce w lato obowiązuje czas wschodnioeuropejski (30* E ) – w ostatnią noc z soboty na niedziele marca przesuwamy zegary o 1h do przodu.
-w zimę obowiązuje czas środkowoeuropejski. W ostatnią noc z soboty na niedzielę października przesuwamy o 1h do tyłu. Ruch obiegowy (roczny, postępowy)- to niejednostajny ruch ziemi dookoła słońca w kierunku z zachodu na wschód po orbicie zbliżonej kształtem do elipsy. Jednak pełny obieg dookoła słońca trwa 365 dni 5h. 49min. 9s. (rok gwiazdowy) W czasie tego ruchu oś ziemska nachylona jest do płaszczyzny orbity jak również do płaszczyzny ekliptyki pod stałym kątem 66* 33’ i zawsze zachowuje położenie równoległe do poprzedniego.
Aphelium- najdalsze położenie ziemi od słońca. 22 VI. = 152mln km odległości od osi.
Peryhelium- 22 XII- ziemia przyspiesza. Najbliższe położenie ziemi do osi.
Następstwa ruchu obiegowego- ~następowanie po sobie pór roku ~widoma, roczna wędrówka słońca po niebie ~zmiana miejsca wschodu i zachodu słońca na widnokręgu w ciągu roku. ~zróżnicowanie długości dnia i nocy w ciągu roku ~występowanie dnia i nocy polarnej ~zaćmienia słońca i księżyca ~rachuba czasu ~zróżnicowanie oświetlenia i ogrzewania ziemi w ciągu roku ~podział ziemi na strefy oświetlenia ~strefy klimatyczne.
Zmiana miejsca wschodu i zachodu słońca w ciągu roku: **pierwszy dzień wiosny 21 III i pierwszy dzień jesieni 23 IX – wschodzi na wschodzie zachodzi na zachodzie **pierwszy dzień lata 22 VI wschodzi na północnym wschodzie, zachodzi na południowym zachodzie **pierwszy dzień zimy 22 XII wschodzi na południowym wschodzie, zachodzi na północnym zachodzie.