Jan Kasprowicz - biografia, życie i twórczość...
Biografia Jana Kasprowicza stanowi jeden z najoczywistszych dowodow faktycznego awansu kulturalnego warstwy chlopskiej w okresie Mlodej Polski. Az do drugiej polowy wieku XIX autorzy wywodzacej sie z tej warstwy pozostawali zazwyczaj w kregu yworczosci ludowej, pisali gwara i rzadko wspinali sie na wyzyny literatury ogolnonarodowej. Droga zyciowa i artystyczna Jana Kasprowicza jest natomiast przykladem kariery chlopskiego syna, ktory wyszedl ze spolecznych nizin i siegnal po miano najwiekszego (po spadku popularnosci Kazimierza Tetmajera) poety Mlodej Polski.
Kasprowicz urodzil sie w 1860 roku w Szymborzu pod Inowroclawiem w rodzinie chlopa analfabety. Droga wielu wyrzeczen zdobyl mature w gimnazjum pruskim i debiutowal jako poeta jeszcze w czasach chlopskich.. Podja takze studia na uniweryteciue w Lipsku, ale trwaly one zaledwie kilka miesiecy i ostatecznie wyzsze wyksztalcenie zdobyl na uniwersytecie wroclawskim. W czasie studiow wielce sie angazowal w dzialanosc socjalizujacych organizacji studenckich, co pociagnelo za soba dwukrotne aresztowanie, a nawet polroczny pobyt w wiezieniu. Po studiach zamieszkal we Lwowie, wspolpracowal z lwowska prasa i dal sie poznac jako poeta, dramatopisarz i krytyk literacki.
Pierwszy tom wierszy zatytuowany "Poezje" wydal w roku 1889 we Lwowie i odtad regularnie publikowal kolejne dziela: poemat "Chrystus" (1890) dramat "Swiat sie konczy" (1891), "Z chlopskiego zagonu. Opowiadania wierszem" (1891), "Anima lachrymans " (1894), "Krzak dzikiej rozy" (1908). Solidne wyksztalcenie filologiczne pozwolilo mu zdobyc doktorat (w1904 roku na podstawie pracy o liryce Lenartowicza), ktory otwieral droge do kariery uniwersyteckiej,
W 1909 roku Kasprowicz obja katedre literatury porownawczej na uniwersytecie lwowskim, a na poczatku lat dwudziestych, byl nawet przez dwa lata rektorem tego uniwersytetu. Droga zyciowa Kasprowicza - z chlopskiej chaty na Kujawach po sl,awe poetycka i gronostaje rektora uniwersytetu odzwierciedla charakterystyczny rys epoki, w ktorej ambitni przedstawiciele nizin spolecznych awansowali do rangi wspoltworcow kultury narodowej (dotyczy to takze Reymonta).
Ostatnie lata zycia Kasprowicz spedzil w Poroninie kolo Zakopanego, w domu na Harendzie. W swoim umilowaniu Tatr i Podhala nie roznil sie bowiem od innych poetow Mlodej Polski: w gorskim krajobrazie szukal zarowno ucieczki od meczacej cywilizacji wielkomiejskiej, jak i poczucia wolnosci i potegi.
Zmarl takze na Harendzie w roku 1926. W jego poroninskiej chacie miesci sie dzisiaj muzeum poety.