Prezentacja: o miłości w literaturze renesansu.

Miłość to temat poruszany w literaturze każdego okresu, gdyż od zawsze był bardzo bliski wszystkim ludziom. W średniowieczu, gdy na piedestale był Bóg, ludzie w swych dziełach Jego wsławiali i miłość do Niego udowadniali. Nie było to jednak częste, ponieważ jak wiadomo był wtedy propagowany ascetyzm, który zabraniał przykładanie zbyt wielkiej wagi ziemskim sprawom, w tym także ludzkim uczuciom, z którymi zbytnie afiszowanie się mogłoby zostać uznane za oznakę pychy,.

W renesansie, gdy w centrum zainteresowania znalazł się człowiek i jego życiowe rozterki miały swoje odbicie w ówczesnej sztuce: zarówno w architekturze czy malarstwie jak i w literaturze.

Miłość jako jedno z najpiękniejszych i najwznioślejszych uczuć stało się głównym tematem wielu dzieł literackich. Nie były one oczywiście jednolitej tematyki. Miłość została bowiem podzielona na kilka jakby gatunków, były to:
-miłość rodzicielska;
-miłość kochanków szczęśliwa bądź niespełniona z różnych względów takich jak np. nieodwzajemnienie uczucia, śmierć ukochanej osoby lub niesprzyjające warunki tj. np. pochodzenie oblubienicy z innej grupy społecznej lub zakaz rodziny na bycie kochanków razem z jeszcze innych powódek;
-miłość do ojczyzny
-miłość do Boga.

To wielkie uczucie było opiewane w różnych gatunkach literackich. Były mu poświęcone miedzy innymi:
-dramaty
-wiersze
-fraszki
-sonety
-pieśni
Z kolei wybitnymi reprezentantami literatury miłosnej w renesansie można nazwać np.:
-Wiliam Szekspira
-Jan Kochanowskiego
-Francesco Petrarkę
Każdy z nich w inny sposób podjął tematykę miłości.

Jan Kochanowski jak na człowieka renesansu przystało zgłębiał wiedzę na jej temat, a co za tym idzie w swych dziełach ukazał wiele jej obliczy. We fraszkach takich jak "Raki"
"Na starą"
Teraz by ze mną zygrywać się chciała,
Kiedyś, niebogo, sobie podstarzała.
Daj pokój, prze Bóg! Sama baczysz snadnie,
Że nic po cierniu, kiedy róża spadnie.

"Na nabożną"
Jesli nie grzeszysz, jako mi powiadasz,
Czego się, miła, tak często spowiadasz?

poeta opisuje miłość żartobliwie, a z kobiety, która przecież jest jego oblubienicą delikatnie się naśmiewa, ukazując jej wady w komiczny lecz bardzo subtelny sposób. Z kolei w serii pieśni Kochanowski pisze o miłości do ojczyzny.




"pieśń XII, O cnocie"
Prawdziwa cnota miłości ojczyzny odznacza się bezinteresownością, nie boi się ludzkiej zawiści i tylko taka jest przez Boga nagradzana, bowiem droga do nieba stoi otworem dla tych, co służą ojczyźnie.

"pieśń XIX, O dobrej sławie"
Miłość ojczyzny nie sprowadza się tylko do gotowości do walki w jej obronie. Ku pożytku dobra spólnego można służyć, wykorzystując inne talenty, w które Bóg wyposażył człowieka, np. inteligencję, dowcip, dar pięknej wymowy, siłę mięśni, nieugiętość charakteru.

Kochanowski porusza też temat miłości rodzicielskiej opisując w "Trenach" swoją córkę Urszulkę- zmarłą we wczesnym dzieciństwie. Przedstawia w nich wielką rozpacz ojca po stracie ukochanego dziecka.
Kochanowski napisał też pieśni poświęcone Bogu, w których daje wyraz swojej wielkiej miłości i podziwu do Niego opiewając wszystkie dobrodziejstwa, których od niego dostąpił. Humanizm nakazywał bowiem przyjmować od losu wszystko z pokorą, przedstawiał zasadę koła fortuny i Kochanowski stosując się do tego mimo wielu nieszczęść jakie go w życiu spotkały, wciąż był wdzięczny Bogu i pisał:

"Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?"


Francesco Petrarka podchodzi do zagadnienia miłości nieco inaczej. W swych sonetach do Laury idealizuje postać ukochanej, czyli pomija wady, które przecież ma każdy człowiek, a zdecydowanie skupia się na opiewaniu zalet swej oblubienicy. To podejście jest oczywiście mniej realistyczne od podejścia Kochanowskiego, jednak jako dzieło literackie jest wynioślejsze i bogatsze w różnego rodzaju ozdobniki takie jak porównywanie miłości do "pożaru w piersiach" czy określanie ukochanej jako "blask niebiański" i "słońce zwycięskie". Pisał również w swych wierszach miłosnych:

Miłość na cel mnie wystawiła strzałom,
Jak wosk ogniowi na żer lub śnieg - słońcu,
Jak mgłą - wiatrowi [...]

co oznacza, że to wielkie uczucie potrafi być również okrutne, a człowiek nim owładnięty jest zupełnie bezwolny i zależny od miłości.

Wiliam Szekspir motyw miłości zamieszczał praktycznie we wszystkich swych dziełach. Była ona zwykle nieszczęśliwa, niespełniona i tragiczna. Najbardziej dosadnym przykładem na to może być znany wszystkim dramat "Romeo i Julia" w którym opisana jest wielka piękna miłość. Samym bohaterom Szekspir włożył w usta opinie na jej temat takie jak:

"Jak cudowna jest miłość, skoro cień miłości
tyle bogactwa niesie;
i tyle radości."

Jest to jednak nieszczęśliwa miłość, gdyż kochankowie nie mogą być ze sobą ze względu na waśnie swych rodzin i nie mogą napawać się swym uczuciem, lecz jak mówi zakochany Romeo:

"Lecz żaden smutek nie przeważy radości,
którą niesie krótka chwila
spędzona przy niej."

I choć kochankowie są zmuszeni popełnić samobójstwo w imię swego wiecznego uczucia to Szekspir doskonale zobrazował tym swoją wizję miłości:

"Miłość, na oko łagodna,
w istocie bywa jak pantera głodna !
I chociaż ślepa, drogi przyjacielu,
najkrótszą drogą podąża do celu."


I właśnie smutny koniec młodych ludzi obrazuje poglądy Szekspira na temat prawdziwej miłości. W swych sonetach pisarz podkreśla bowiem, że jest to uczucie wieczne, nie mijające mimo przeciwności mimo przemijającej urody i dające zakochanym siłę na ponoszenie wielkich poświęceń w jej imię.

Miłość przedstawiano w renesansowej literaturze na wiele sposobów i zawsze ten motyw budził wielkie emocje. Choć czasem przysparzała wiele cierpienia pisarze wywyższyli ją nad wszystkie inne uczucia.