Analiza obrazu pt. "Ostatnia chudoba"
Autorem "Ostatniej chudoby" jest Aleksander Kotsis, który urodził się w roku 1836 w Ludwinowie koło Krakowa, zmarł w 1877 roku w Podgórzu. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem w. K. Stattlera, W. Łuszczkiewicza i A. Płończyńskiego oraz w Akademii Wiedeńskiej. Po powrocie do kraju zamieszkał w Krakowie, skąd podróżował do Paryża, Brukseli, Wiednia i Monachium. Wyjeżdżał także na Podhale i w Tatry. Malował pejzaże i portrety, a przede wszystkim sceny rodzajowe z życia wsi. Obrazy Kotsisa znajdują się dziś przeważnie w zbiorach muzealnych. Na rynku antykwarskim stanowią prawdziwą rzadkość. Dzieło pt. : "Ostatnia chudoba" obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Realizm krytyczny w malarstwie przejawiał się w opisywaniu najskrajniejszych przypadków ludzkiej niedoli, wynikłych z niesprawiedliwych układów społecznych. Powstawały obrazy oskarżające, nawiązujące do społecznej reakcji. Skrajna nędza galicyjskich chłopów była częstym przedmiotem obserwacji Aleksandra Kotsisa, czołowego przedstawiciela realistycznego nurtu w polskim malarstwie 2 połowy XlX wieku. Mroczne, kurne izby, wygaszone paleniska, beznadziejna wegetacja pozbawionych najniezbędniejszych środków do życia ludzkich istot.
Na pierwszym planie obrazu znajduje się mężczyzna, który chce poświęcić ostatnie zwierzę - kozę, która ma stać się pożywieniem dla swoich bliskich. Widzimy również pozostałą część rodziny, która ma w oczach smutek i zmartwienie o dalszy swój los. Artysta potrafi niewiarygodnie operować światło - cieniem, dzięki czemu jesteśmy w stanie dojrzeć w tle uboga izbę, jak również wyraz twarzy postaci. Owe światło pochodzi prawdopodobnie z paleniska.
W dziele zdecydowanie przeważają ciepłe kolory, które oddają tragzm sytuacji.
Tytuł odnosi się do ubogiego mienia, jakie posiadali kiedyś chłopi. Słowo "chudoba" oznacza bowiem nędzę, ubóstwo.
Obraz "Ostatnia chudoba" Aleksandra Kotsisa ukazujący zajęcie przez lichwiarza ostatniej kozy - żywicielki rodziny jest dziełem wstrząsającym, jednym z najwybitniejszych, jakie powstały w Polsce w zakresie tego gatunku.