Sposoby wprowadzania leków do organizmu
szybkość działania leku zależy od drogi wprowadzenia go do organizmu
leki mogą działać miejscowo lub ogólnie
Leki o działaniu miejscowym:
- nie wchłaniają się z powierzchni skóry i błon śluzowych do krwi
- działają tylko w tym miejscu, w którym zostały zastosowane
Leki wywołujące działanie ogólne:
- przenikają przez skórę, błony śluzowe
- wchłaniają się z tkanki mięśniowej, podskórnej
- działanie to następuje po dostaniu się do krwioobiegu
Drogi podania leków:
1) drogi enteralne przez przewód pokarmowy
a) drogą doustną – Per Os (p.o.)
najczęstsza droga wprowadzania leku do organizmu
leki podane tą drogą wykazują wolniejsze i słabsze działanie niż podane drogą pozajelitową
szybkość wchłaniania zależy od:
- postaci leku
- ukrwienia błony śluzowej żołądka i jelit
- pH treści żołądkowej
- wypełnienia żołądka treścią pokarmową
- motoryki jelit
czas pojawienia się działania leku = 20-40 min.
b) doodbytniczo – Per Rectum (p.r.)
wchłaniają się bezpośrednio do żyły głównej dolnej z pominięciem wątroby
nie ulegają zmianom pod wpływem enzymów przewodu pokarmowego
nie są metabolizowane w wątrobie, a więc działają silniej i szybciej niż p.o.
czas pojawienia się działania leczniczego = 15-30 min.
c) podjęzykowo – Sublingulae
2) drogą parenteralną – pozajelitową
a) wstrzyknięcia podskórne (s.c.)
leki dostają się do krwioobiegu w ciągu 15-20 min.
podajemy roztwory wodne, jałowe, izotoniczne o odczynie obojętnym
szybkość przenikania do krwi zależy od:
- stopnia ukrwienia tkanek
- rodzaju użytego rozpuszczalnika
- wielkości cząsteczki leku stężenia roztworu w jakim dany lek rozpuszczono
b) wstrzyknięcia dożylne (i.v.)
po podaniu lek natychmiast miesza się z krwią
działanie farmakologiczne występuje prawie natychmiast
podajemy leki o roztworach jałowych, izotonicznych, o pH = lub zbliżonym do pH płynów ustrojowych
c) wstrzyknięcia domięśniowe (i.n.)
właściwości jak przy podaniu podskórnym
podajemy roztwory olejowe i zawiesiny, które charakteryzują się wolniejszym wchłanianiem niż roztwory wodne – otrzymujemy formę leku o PRZEDŁUŻONYM DZIAŁANIU
d) przez drogi oddechowe – Per Inhalationem
podajemy np.środki p/astmatyczne
stosujemy bezpośrednio na błony śluzowe jamy ustnej (np.nitrogliceryna) lub nosa
podajemy najczęściej leki w aerozolach
szybkość wchłaniania zależy od:
- wielkości cząsteczki rozproszonego leku (im mniejsze cząsteczki tym szybciej docierają one do płuc)
czas pojawienia się działania leku jest liczony w sekundach
3) peletki - leki o możliwości wszczepiania pod skórę
zaletą jest ich wolne wchłanianie z miejsca podania i długie działanie