Kwas mrówkowy i octowy - właściwości, zastosowanie i otrzymywanie
Kwas mrówkowy - HCOOH; zwany tez kwasem metanowym;
Właściwości
- pierwszy człon szeregu chomologicznego;
- występuje w jadzie mrówek i pszczół i innych owadów,oraz w lisciach pokrzywy;
- silna trucizna;
- jest cieczą bezbarwną o ostrym duszącym zapachu, ma właściwości parzące;
- dobrze rozpuszcza się w wodzie;
- jest palny:
2HCOOH+O2=2CO2+2H2O
Zastosowanie:
- do garbowania skór;
- do produkcji barwników;
- w przemysle włókienniczym;
- stosuje się jako substancja bakteriobójcza;
Otrzymywanie:
- w laboratorium(przepuszczając pary metanolu i powietrza w obecności katalizatora CH3OH+O2-p.T->HCOOH+H2O)
D.j:->HCOO-+H+opis-kwas mrówkowy dysocjuje na 1 anion mrówczanu i 1 kation wodoru.
Reaguje z:
- metalami np.: 2HCOOH+Mg=(HCOO)2Mg [sól mrówczan magnezu]+H2;
- z tlenkami metali: 2HCOOH+CuO=(HCOO)2Cu [sól mrówczan miedzi (II)]+H2O;
- z zasadami: HCOOH+NaOH=HCOONa[sól mrówczan sodu]+H2O
- mrówczany-sole kwasu mrówkowego.
Kwas octowy (etynowy) - CH3COOH
Właściwości
- ciecz;
- bezbarwna;
- charakterystyczny zapach;
- bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie;
- wykazuje odczyn kwaśny (ulega w wodzie dysocjacji jonowej);
- reaguje z metalami (aktywnymi), tlenkami metali i zasadami, tworząc sole;
- ulega reakcji spalania
Zastosowanie:
- w przemyśle spożywczym;
- w medycynie;
- barwniki i farby;
- tworzywa sztuczne
D.j:
kwas octowy dysocjuje na 1 anion octanowy i 1 kation wodoru.
Reaguje z:
- metalami 2CH3COOH+Mg=(CH3COO)2Mg [sól octan magnezu]+H2;
- z tlenkami metali 2CH3COOH+MgO=(CH3COO)2Mg [sól octan magnezu]+H2O;
z zasadami CH3COOH+KOH=CH3COOK [sól octan potasu]+H2
Octany-sole kwasu octowego.
Propioniany-sole kwasu propioniowego.
Maślany-sole kwasu masłowego.
Wyższe kwasy karboksylowe-kwasy karboksylowe, których Zastosowanie mają długie łańcuchy węglowe;
kwas palmitynowy (palmityniany): C15H31COOH r.s C17H35COOH+26O2=18 CO2+18 H2O;
kwas sterynowy (steoryniany): C17H35COOH r.s. C17H35COOH+26 O2=18 CO2+18 H2O
reakcja k.st. z zasadą sodową: NaOH+C17H35COOH-->C17H35COONa+H2O(odbarwienie mieszaniny,intensywnie pieni się);
kwas oleinowy (oleiniany): C17H33COOH r.s. 2 C17H33COOH+51 O2= 36CO2+34 H2O wiązanie podwójne- CH3—(CH2)7—CH==CH—(CH2)7—COOH.
Właściwości
Kwasy:
- stearynowy i palmitynowy sa białymi ciałami stałymi, a kwas oleinowy jasno żółta, oleista ciecz;
- wszystkie nierozpuszczalne w wodzie;
- uniwersalny papierek wskaźnikowy nie zmienia zabarwienia, co oznacza,że nie ulegają dysocjacji jonowej;
- kwasy: steraynowy i palmitynowy topią się w niskiej temperaturze,wszystkie spalają się żółtym płomieniem.
Zastosowanie:
Stearyny - służą do produkcji świec.
Oleinowy - jest głównym składnikiem olejów jadalnych, oliwy i tranu.
Mydła sole wyższych kwasów karboksylowych.
Użytkowe:
- mydła potasowe- szare maziste;
- mydła sodowe- białe twarde;
- mydła toaletowe - to wysokogatunkowe mydła sodowe z dodatkiem olejków zapachowych i barwników.