Społeczeństwo w "Chłopach" St. Reymonta i w "Weselu" S. Wyspiańskiego.

Pokaż różnice w przedstawieniu społeczności chłopskiej w „Chłopach” St. Reymonta i w „Weselu” S. Wyspiańskiego.

„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego i „Chłopi” Władysława Reymonta to dwie ikony polskiego modernizmu traktujące o życiu chłopskiej społeczności.

Akcja dramatu Wyspiańskiego obejmuje czas trwania wesela krakowskiego artysty, Lucjana Rydla z gospodarską córką, Jadwigą Mikołajczykówną.

„Chłopi” to epopeja, gdyż przynoszą wszechstronny i niezwykle bogaty wizerunek życia chłopów: ich pracy, rozrywek, obyczajów, mentalności, zamknięty w czasie trwania jednego roku kalendarzowego.

Chłopi w „Weselu” ukazani są przez pryzmat ludomanii..

Było to zjawisko powszechnie obserwowane wśród polskiej inteligencji, która chcąc uciec od postaw dekadenckich i cywilizacji, szukała szczęścia w chłopskiej prostocie. Sposobem na znalezienie spokoju miały być małżeństwa między inteligentami a wiejskimi kobietami. Inteligenci traktowali chłopów tak, jakby żyli w innym świecie. Ich fascynacja wsią była powierzchowna i zamykała im oczy na wartości, jakie mogłyby się zrodzić wśród chłopów.

Była fascynacją śmieszną i naiwną – mieszkańcy miasta doceniali tylko folklor, a nie postawę chłopów. Mimo zachwytu nad obyczajami wsi, nie rozumieli ich, lub rozumieli je opatrznie.

Obraz chłopów jest wobec tego bardzo subiektywny.

Najbardziej zafascynowany kulturą chłopów jest Pan Młody. Dla niego wieś jest oazą spokoju, ciszy. Jednak jego małżeństwo wynika tylko z owej fascynacji. W swojej żonie zauważa jedynie piękno jej ludowego stroju, obyczajów w jakich wyrosła i prostotę. Nie kryją się za tym żadne głębsze uczucia.

Wyspiański w swoim dramacie opisuje chłopów w zupełnie inny sposób niż Reymont. Nie chciał ukazać całej panoramy chłopskiego życia, uroków i wad wsi, stosunków między chłopami. Jego celem było postawienie diagnozy społeczeństwa polskiego i przepaści jaka istniała między mieszkańcami wsi a inteligencją. Wyspiański ukazuje dobre cechy chłopów jak: pracowitość, chęć do walki, siła, waleczność, ale nie gloryfikuje ich. Pokazuje mieszkańców Bronowic jako lud przywiązany do ojczyzny i chcący walczyć za jej wolność. Domagają się swojego udziału w walce przypominając postawę chłopów-kościuszkowców. Nie potrafią jednak sami przystąpić do działania. Tu właśnie miała zaznaczyć się rola inteligencji, która miała poprowadzić chłopów do walki. Jednak niemożność porozumienia między klasami i bierność mieszkańców miasta sprawiają, że piękna narodowowyzwoleńcza idea nie zostaje wprowadzona w czyn. Chłopi nie rezygnują z jej realizacji, ale odkładają ją na później. Wynika to z ich nieświadomości narodowej i przywiązania do dóbr materialnych (pawich piór), gdyż te były im bliższe niż marzenia o wolności.

Autor zarzuca chłopom prymitywizm zachować i ambicji oraz skłonność do pijaństwa i awantur.

Czekające na samoczynne rozwiązanie narodowych problemów społeczeństwo polskie zostało tu skrytykowane i przedstawione w ironicznym świetle jako niezdolne do samostanowienia, bierne, politycznie niedojrzałe.

Władysław Reymont chciał pokazać realistyczny obraz wsi, zmagające się ze sobą natury ludzkie zdominowane przez biologiczne i religijne rytmy życia. Z wielką dokładnością opisuje różne aspekty życia chłopów: ich pracę, rozrywki, obyczaje, mentalność.

Do ukazania życia chłopa Reymont posłużył się zarówno realizmem jak i naturalizmem.

Realizm przejawia się w dokładnej obserwacji dnia powszedniego chłopów i realiów polskiej wsi. Zwraca uwagę na społeczną hierarchię gromady wiejskiej, pracę, obrzędy i obyczaje.

Naturalizm ukazuje związek ludności wiejskiej z naturą, jej uzależnienie od przyrody, popędy i instynkty kierujące człowiekiem.

Celem Reymonta było poddanie wsi pewnej mitologizacji. Chłopa nobilituje jego ciężka praca i życie zgodne z naturą. Czas pracy i odpoczynku jest ściśle wyznaczany przez nadchodzące po sobie pory roku. Przedstawia to również pewną cykliczność – życie zamknięte w wielkim kręgu życia – rozwoju – śmierci. Człowiek w „Chłopach” jest też uzależniony od wydarzeń w kalendarzu świąt kościelnych. Wyznacza on pewien mityczny porządek, trwałość tradycji i obyczajów kultywowanych od wieków. Święta to wielkie wydarzenia w życiu chłopów.

Przygotowywane są one z namaszczeniem i wielkim oddaniem, a same wydarzenia – celebrowane z wielką dokładnością.

Autor „Chłopów” zauważa również cechy mieszkańców wsi, które są godne potępienia. Chłopi nawet podczas Bożego Narodzenia nie potrafią się zjednoczyć – cały czas myślą o swojej ziemi i o dawnych urazach. Postawa autora jest też poniekąd wyrażona przez postać księdza, który wytyka chłopom ich wady – pijaństwo, bójki, sprzeczki, kłótnie, niezgody i ową walkę o ziemię.

Chłopi są ukazani przez pryzmat swojej ciężkiej pracy. Wiedzieli, że to od pracy ich rąk zależeć będzie przyszłość ich rodzin. Ziemię traktują jako matkę, która wydaje na świat plony pozwalające im żyć, dlatego traktują ją z wielką pieczołowitością.

Następuje tutaj porównanie lipieckiego chłopa do Piasta – pierwszego chłopa, będącego wzorcem dla wszystkim innych, celebrującego czynność zasiewania ziemi.

Reymont pokazuje też biologiczną walkę o przetrwanie – walka ojców z dziećmi o ziemię, walka chłopów z dworem. Życiem chłopów kieruje prawo bytu – wszyscy muszą troszczyć się o swoją przyszłość. Jest to ciągła walka, która nie daje chłopom wytchnienia.

Z biologiczną sferą chłopów wiążą się też ich instynkty, których nie potrafią powstrzymać i stłumić. To te pierwotne uczucia mają destrukcyjny wpływ na mieszkańców wsi. Jednym z takich uczuć jest miłość, która ukazana jest głównie jako upust ślepych rządz.

Stanisław Wyspiański w swoim dramacie porusza sprawy polityczne, przedstawia i ocenia warstwy polskiego społeczeństwa w aspekcie ich świadomości narodowej. Ukazuje zarówno chęć chłopów do walki o ojczyznę, a jednocześnie niemożność podjęcia przez nich działań.

Władysław St. Reymont ukazuje panoramę wiejskiego życia. - nierówności społeczne na wsi, konflikty między mieszkańcami i dworem, głód ziemi. Skupia się głównie na realistycznym odtworzeniu uroków polskiej wsi końca XIX wieku i niezwykłego związku chłopa z ziemią.