Pedagogika opiekuńczo wychowawcza

PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZA

Literatura: podręcznik J. Pyżak; Dąbrowski.

1. Geneza ped. opiekuńczo – wychowawczej.
2. Czym się zajmuje, – (co to jest opieka itd.)
3. Koncepcje opieki nad dzieckiem i rodziną w Polsce + regulacje prawne.
4. Formy opieki całkowitej nad dzieckiem.
5. Kierunki reform instytucji opieki.
6. Stan potrzeb w zakresie opieki.
7. Tendencje w zakresie opieki w świecie.
8. Metody pracy opiekuńczo wychowawczej.
Geneza – ped. opiekuńczo - wychowawcza jest nową subdyscypliną, powstałą w II połowie XIX w. To, że nauka tak późno powstała miało związek z kapitalizmem. Przemiany z epoki uprzemysłowienia spowodowały ze grupy, jednostki, instytucje musiały się podporządkować przemianom. Tutaj trzeba zastanowić się nad rodziną i grupą sąsiedzka. Rodzina coraz częściej nie potrafi zaspokoić potrzeb opiekuńczych dzieci (i innych członków rodziny). Z racji na uprzemysłowienie, nie miał, kto zająć się dziećmi, wówczas powołano instytucje opiekuńcze.
Wchodzi pojęcie „społeczeństwo ryzyka”. Kapitalizm jest typem ustroju, który masowo tworzy sytuacje, w których ludzie nie potrafią zaspakajać potrzeb wynikających z życia rodzinnego (potrz. opiekuńcze), pojawia się utrata sensu życia. Rodzina traci zdolność do opieki, stąd jest potrzeba zapewnienia opieki nad jednostkami, które nie są w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb(starsi, chorzy, niepełnosprawni) społeczeństwa przedprzemysłowe miały własne sposoby na rozwiązywanie tych kwestii – wzory były względnie stałe. Opieka nad osobami z „marginesu” musi być zinstytucjonalizowana i tu powstała pedagogika opiekuńcza. Dokonujący się postęp techniczny od fazy kapitalizmu do dziś, nie zmniejszył potrzeb opiekuńczych.
Pedagogika opiekuńcza – zajmuje się opieką nad dzieckiem. Def. Opieka, to – działania podejmowane przez osoby lub instytucje wobec osób, przede wszystkim dzieci, w związku z faktyczną bądź potencjalną sytuacja zagrożenia przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyciężenia tej sytuacji przez samo dziecko, w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju i wychowania.
Dorosłych potrzebujących opieki jest stosunkowo dużo stąd rozszerzenie zakresu ped. opiek. Chodzi o zapewnienie prawidłowych warunków rozwoju jednostce, która nie jest w stanie ich sobie zapewnić.
Warunki – sytuacje zagrożenia
Ped. opiekuńcza, nie jest wolna od aksjologii – chodzi o to, aby zapewnić takie funkcjonowanie jednostki, która odnajdzie się w życiu zgodnie z oczekiwaniem społeczeństwa.
(w Polsce ok. 10 tys. Dzieci nie chodzi do szkoły!) Jest oczekiwanie społeczne, żeby chodziły, ponieważ pojawia się obawa, że wyrosną na „typa”, który będzie zagrożeniem dla społeczeństwa. Problem interwencji – wobec osób niepełnosprawnych – stymulujemy je do tego, by stały się samodzielne, ponieważ ideałem społeczeństwa jest ROZWÓJ OSOBY JAKO CZŁOWIEKA. Opieka jest przeciwdziałaniem zagrożeniom. –zależy od rodzaju zagrożenia, - od wieku i właściwości osoby korzystającej z opieki.
Opieka nad: - sierotami (półsierotami)
- starszymi osobami, którymi nie zajmują się dzieci
- osobami zaniedbanymi społecznie
- biednymi
- upośledzonymi
- chorymi
- niedostosowanymi społecznie
Jakie są czynniki powodujące zagrożenia + sfery potrzeb niezaspokojonych?
Ze wzgl. Na poziom nasilenia problemu.
1. Opieka profilaktyczna.
Ukierunkowanie na zapobieganie zagrożeniom potencjalnym
(świetlica szkolna, środowiskowa itp.)
2. Opieka interwencyjna.
Ukierunkowana na sytuacje zagrożenia i jej przezwyciężenie, gdy sytuacja pojawi się (trzeba zabrać dziecko z domu rodzinnego itd.)
3 rodzaje działań:
• Wsparcie
• Obrona
• Ratownictwo, (gdy osoba sama dla siebie stanowi zagrożenie)

3. Opieka kompensacyjna.
Usuwanie skutków syt. Zagrożenia – jest to ratownictwo pogłębione, długofalowe
Długotrwałe przebywanie w syt. Zagrożenia powoduje negatywne skutki, dlatego:
• KOREKTA
• REEDUKACJA
• RESOCJALIZACJA
• REWALIDACJA
Podział środków pedagogiczno – opiekuńczych ze wzgl. na:
1. Rodzaj stosowania środków
• Opieka materialna
• ~~//~~ zdrowotna
• ~~//~~ moralna
• ~~//~~ prawna
• ~~//~~ wychowawcza
2. Rodzaj środowiska
• Opieka w rodzinie
• ~~//~~ w szkole
• ~~//~~ w placówkach opiekuńczo – wychowawczych
• ~~//~~ w środowisku, ( czyli miejscu zamieszkania)
Opieką w rodzinie i środowisku zajmuje się ped. Społeczna.
Opieka podejmowana w placówkach op- wych jest sprawowana bezpośrednio, w środowisku pośrednio, przez różne działania animacyjne.
3. Zakres i formę organizacyjną
• Opieka częściowa (wspomagana)
• Op. Całkowita (przejmuje się od środowiska zadania opiekuńcze)
(Warsztaty Terapii Zajęciowej, Domy Pomocy Społecznej, Domy Dziecka)
4. Czas trwania opieki
• Opieka doraźna – głównie interwencyjna (pogotowie opiekuńcze dla dzieci)
• Op. Okresowa np.; w szpitalu
- całkowita (szpital)
- niecałkowita (świetlica szkolna)
• Opieka stała - do uzyskania przez dzieci pełnoletności
(Domy Dziecka, Rodziny zastępcze)
Koncepcję /~~ opieki nad dzieckiem i rodziną w Polsce wraz z prawnymi ramami w 2000 roku przejął Resort Pomocy Społecznej (również instytucje Opiek – wych.)
Argumenty przemawiające za tym, ze jest to pozytywne rozwiązanie – wcześniej nie udało się wypracować mechanizmów współpracy z rodzinami powód: brak zasobów rodzinnych, gdyby rodzina była wydolna, byłoby to możliwe. POTRZEBA NOWYCH FORM PRACY Z RODZINĄ!!! Dobro dziecka objętego opieką (+opieka zastępcza) wymaga intensywnych oddziaływań wobec rodziców, by doprowadzić do ODBUDOWANIA relacji między rodzicami, a dziećmi. Resorty pozaoświatowe, Resort Pomocy Społecznej przejmuje funkcje opiekuńcze – TZN. PRZEZ WSPÓŁPRACĘ Z RODZICAMI.
Wcześniej w placówkach opiekuńczych górował kolektywizm (grupy wychowawcze itd.)
(wychowawca musiał mieć program pracy z grupą, a nie musiał mieć programu dla indywidualnego wychowanka). W placówkach nie współpracowano z rodzicami, jeszcze w latach 90 – tych było tak, że nie posiadano nawet elementarnej wiedzy nt. rodziny. W takiej sytuacji trudno jest przygotować rodzinę do zaadoptowania w nowych warunkach. Wówczas trudno organizować prace z takim dzieckiem, bo to właśnie rodzina jest pierwszym środowiskiem wychowawczym, nie przygotowywano nauczycieli do pracy w środowisku, z rodzinami. Wychowawcy korzystali z karty nauczyciela, było to błędnym rozwiązaniem, ponieważ dawała dużą ochronę i zaprzestano intensywnych działań. (Kiedy nauczycielowi „nic się nie chce”, to pół biedy, ale kiedy „nic się nie chce” wychowawcy, pojawia się problem).
• Resort Oświaty dla wszystkich placówek określał statuty ramowe, ograniczały one możliwość indywidualizowania działań (ostatni w 1994 r)
• Zbyt mało personelu szczególnie psychologów, co uniemożliwiało diagnozowanie, monitoring poziomu rozwoju, uniemożliwiało nawiązanie kontaktu z wychowawca
• Nie posiadano środków do nadzoru rodziny zastępczej (w 5% zaawansowanych rodzin zastępczych panowała patologia)
• Kandydaci nie musieli podlegać szkoleniom. Teraz występuje profesjonalizacja rodzin zastępczych.
Żeby można było zrekonstruować opiekę nad dzieckiem, trzeba ją przeanalizować i ocenić.
Po 2000 roku opieka rozszerza się na rodzinę. Ustawa o Pomocy Społecznej rozdział IV.
Opieka – to ogół przedsięwzięć o charakterze wychowawczym, socjalnym i organizacyjno – prawnym, mających na celu przywrócenie funkcji rodzinom, które z różnych względów nie sprawują opieki nad dzieckiem wraz z działaniami o charakterze profilaktycznym wobec rodzin zagrożonych niewydolnością w realizacji funkcji opiekuńczej, a także, gdy to konieczne, zapewnienie dziecku trwałej opieki rodziny zastępczej lub rodziny adopcyjnej.
Dziś pedagogika koncentruje się na PRZYWRACANIU RODZINIE ZDOLNOŚCI OPIEKUŃCZEJ. Występuje tu idea Zasady Pomocniczości tzn. wszystkie środki pomocowe powinny być wzajemnie spójne. Prymat osoby z pomocy korzystającej a nie instytucji, czy osoby, która tej pomocy udziela.
1. Działania te powinny umożliwiać rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych, które nie są w stanie same pokonać trudności, udzielić uprawnień, środków, możliwości, by je wykorzystały. Zakłada się, ze udzielenie im wsparcia jest działaniem pomocowym.
2. Działania te powinny doprowadzić osoby, wobec, których pomoc jest świadczona, do ich usamodzielnienia się życiowego oraz integracji ze środowiskiem. Założenia pomoc jest świadczeniem okresowym, ma także służyć prawidłowej integracji ze środowiskiem.
3. Te działania pomocowe maja służyć umacnianiu rodzin, tych, które w danym momencie źle funkcjonują. Pomocniczość w art.4.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania, do poprawy i rozwiązania trudnej sytuacji. Art. 6 definiuje TRAKTAT SOCJALNY.
Jest to umowa o wspólnym podejmowaniu działań. Kontrakt jest umową zawierającą
• Cele, jakie chcemy osiągnąć,
• Plany działań,
• Wzajemne zobowiązanie, – do czego zobowiązuje się instytucja, a do czego rodzina.
Nie jest jednak tak. I nawet, jeśli rodzina nie wywiązuje się z kontraktu, to i tak trzeba dać im jeść. Pracownicy socjalni także nie respektują kontraktu, bo łatwiej dać coś niż sprawdzać środowisko. ALE NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE ROSZCZENIA ROSNĄ.
DYREKTYWY – z zasady Pomocniczości żeby wprowadzać strategię działań wobec rodzin, które nie wypełniają obowiązków wobec swoich dzieci.
1. Bez koniecznej potrzeby nie należy ingerować w życie rodziny, (ochrona rodziny)
,(kiedy mamy do czynienia z sytuacją koniecznej potrzeby?)
2. Jeśli interwencja w życie rodziny jest konieczna, należy ją rozpocząć od próby ochrony dobra dziecka przez udzielenie wsparcia całej rodzinie, z uszanowaniem prymatu do wychowania przez rodziców.
(rodzicielstwo traktowane jako rodzicielstwo biologiczne)
T: Koncepcja wychowania w Polsce
Koncepcja opieki nad dzieckiem. Założenie – wykorzystana w sytuacji, w której dziecko musi być odizolowane od rodziny, ale nie po to, by je odebrać, ale przywrócić rodzinie. Dzieci poza rodziną muszą być umieszczone czasowo.
• Opieka czasowa – Rodzina Zastępcza; Dom Dziecka. Te 2 instytucje mają obowiązek zapewnić kontakt z rodzina naturalną.
• Opieka zastępcza trwała – ADOPCJA, tylko wówczas, gdy są powody, ze postawa rodziców uniemożliwia dziecku powrotu do rodziny.
INSTRUMENTY UMOŻLIWIAJĄCE POWRÓT DZIECKA DO RODZINY:
1. Nałożenie na ośrodki adopcyjno – opiekuńcze obowiązku prowadzenia terapii rodzin (trzeba zbadać, czy dziecko będzie miało dobre warunki)
2. Nałożenie na Rodziny zastępcze i pl. Op. – wych. obowiązku utrzymania
- kontaktu z rodziną naturalną
- współpracy z ta rodziną
3. Nałożenie na PCPR obowiązku weryfikowania zasadności pobytu dziecka w rodzinie zastępczej (ma sprawdzać, czy w rodzinie naturalnej poprawiły się warunki żeby dziecko mogło wrócić). Weryfikacja polega na tym, że PCPR musi opracować działania, które pozwolą na zmianę tej sytuacji. (Nic się samo z siebie nie zmieni, to zadanie, PCPR.
4. Powołanie w pl. Op – wych i Domach Dziecka zespołów do oceny zasadności pobytu dzieci w placówce i tworzenie indywidualnych planów pracy.
Powinny opierać się na aktualnych informacjach sytuacji rodziny (placówka planując zadania wychowawcze musi brać pod uwagę funkcjonowanie rodziny.
(musi się interesować, ponieważ dzieciaki maja do tej rodziny wrócić)
5. Dziecko ma wrócić do rodziny, dlatego trzeba podejmować działania w kierunku zmiany sytuacji tej rodziny, by rzeczywiście wróciło.
6. Zagwarantowanie rodzinie udziału w pracach zespołu odnośnie zasadności pobytu dziecka w placówce oraz jego planu usamodzielnienia się.
Istnieje ogromny rozdźwięk miedzy tymi, którzy maja dzieci, a którzy tych dzieci nie maja. (Trzeba dzieci, które są sierotami, „ofiarować” rodzinom, które dzieci mieć nie mogą.) Dlaczego tak trudno połączyć dziecko i rodzinę? Koszt wysoki – efekt niski. Patrz akcja „Dzieciaki do domu”, ponieważ jest wiele rodzin jest przygotowanych do posiadania dzieci, a nie mogą ich mieć. Niska efektywność opieki zastępczej w Polsce spowodowana jest tym, że dzieci są drogie w utrzymaniu. Koncepcja opieki, a realia są rozbieżne.

WZROST POTRZEB OPIEKUŃCZYCH WOBEC DZIECI
 180 tys. Dzieci – pod opieką ośrodków opiek – wych.
 20 tys. Dzieci - w ośrodkach z powodu zagrożeniach dobra
 Ok. 2 tys. Dzieci – z powodu pozbawienia władzy rodzicielskiej
Rośnie liczba dzieci wychowanych w rodzinie zastępczej ok. 40-50 tys. Dzieci. 75% rodzin zastępczych, to rodziny spokrewnione – dziadkowie, wujostwo.
70% rodzin w Polsce, to rodziny wielopokoleniowe, 30% to młode małżeństwa usamodzielnione.
!Coraz więcej dzieci jest kierowanych przez sąd do placówek, coraz mniej wraca do domu! Coraz więcej rodzin jest niezdolnych do opieki, pogłębia się kryzys.
• Ponad 50% dzieci trafia do Domu Dziecka po 10 r.ż, co z ich przeszłością z niewydolnych rodzin?
• Ponad 15% dzieci, trafia do Domu Dziecka po raz kolejny
• Większość dzieci w Domach dziecka pochodzi z rodzin wielodzietnych, tylko 40% jest razem
• Ok. 70% grup wychowawczych liczy od10 – 15 wychowanków
• Ponad 40% wymaga pomocy specjalistycznej
• Ponad połowa wychowanków, nie jest wychowana prawidłowo, Z TEGO POWODU NIKT NIE CHCE ICH ADOPTOWAĆ
• Tylko 1/3 ma warunki pozwalające na adopcję
• Ok. 2,5 tys. adopcji w Polsce rocznie,
tylko ok. 800 za zgoda rodziców, reszta z postanowienia Sądu
INSTYTUCJE:
I. Formy rodzinne - rodziny adopcyjne
- rodziny zastępcze
II. Placówki opiekuńczo – wychowawcze.
Podstawowym celem przysposobienia jest zapewnienie opieki nad dzieckiem.
Prawa, kwalifikacje majątkowe (zarobkowe), odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym.
Adopcja jest stosunkiem rodzinno – prawnym
• Dziecko może adoptować osoba niepozostająca w związku małżeńskim
• Jeśli małżeństwo, to oboje małżonków

3 formy adopcji
1. Przysposobienie niepełne, które nie prowadzi do więzi (dziecko zyskuje rodziców, ale nie dziadków – chodzi tu głównie o dziedziczenie, że nie dostanie spadku po dziadkach)
2. Adopcja pełna rozwiązywalna (najczęstsza) ustają prawa i obowiązki względem rodziny naturalne, a obowiązują względem przysposabiającej.
3. Przysposobienie pełne nierozwiązywalne, gdy rodzice naturalni wyrażają zgodę na przysposobienie „In blanco”, bez wyznaczenia osoby przysposabiającej, do 6 tygodnia życia dziecka (+nowy akt urodzenia)
Zgoda nie jest potrzebna, jeśli rodzice nie posiadają praw rodzicielskich lub są ubezwłasnowolnieni. Bez zgody rodziców można adoptować, gdy rodzice działają sprzecznie z dobrem dziecka.
OŚRODKI ADOPCYJNO – OPIEKUŃCZE + terapia rodzin naturalnych
Zadania ośrodków
• Pozyskiwanie chętnych do przysposobienia
• Pozyskiwanie chętnych do pełnienia roli Rodzin zastępczych
• Pozyskiwanie chętnych do prowadzenia Rodzinnych Domów Dziecka
• Wydawanie opinii o kandydatach na podstawie badań diagnostycznych
(także oceny psychospołeczne)
• Prowadzenie szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka…
Ośrodki zbierają informacje o dzieciach, które mogą podlegać adopcji i przygotowywać dzieci do tego faktu.(Pomoc psychologiczna itd.) Pomoc ta nie musi ustawać po dokonaniu adopcji.
RODZINY ZASTĘPCZE – podstawowa forma opieki w Polsce.
- Funkcjonowanie – Rady ministrów 2000 r.
- Za organizowanie Rodzin Zastępczych jest odpowiedzialne CPR
- Umieszczenie w Rodz. Zast. Następuje na postanowienie sądu
- W nagłych przypadkach za zgodą rodziców naturalnych lub na ich wniosek
 Umowa cywilno – prawna (Starosta i PCPR)
Dzieci oczekujące na adopcję – WYMAGANIA
• Obywatelstwo polskie
• Zamieszkanie na stałe w kraju
• Korzystanie z praw cywilnych
• Pełnia praw rodzicielskich opiekuńczych
• Stan zdrowia, który umożliwia sprawowanie opieki
• Odpowiednie warunki mieszkaniowe i stałe źródło utrzymania
• Uzyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Pomocy Społecznej
• Konieczność zachowania więzi emocjonalnych z rodzina naturalną
• Przeszkolenie, (jeśli dzieci mają specjalne potrzeby, niepełnosprawność itp.)
W Pogotowiu opiekuńczym rodziny otrzymują wynagrodzenie za pracę, Rodziny zastępcze pomoc. NADZÓR nad tymi rodzinami sprawują:
• Sądy
• Ośrodki adopcyjne
• PCPR – y
3 typy Rodzin Zastępczych:
1. Spokrewnione z dzieckiem, zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych
2. Spokrewnione, niezobowiązane do świadczeń alimentacyjnych
3. Rodziny Obce
PLACÓWKI OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZE
(bezpośrednio w gestii Starostów)
1. Placówki wsparcia dziennego
(dzieci i młodzież, świetlice środowiskowe, socjoterapeutyczne
– WAŻNY ELEMENT SYSTEMU POMOCY RODZINIE!
2. Placówki interwencyjne
3. Pl. Rodzinne (Rodzinne Domy Dziecka, Pogotowie Opiekuńcze…)
4. Pl. Socjalizacyjne
5. Pl. Resocjalizacyjne
ZADANIA:
• Wspomaganie działalności op – wych rodzin (współpraca z rodziną)
PORADNICTWO DLA RODZICÓW JAK WYCHOWYWAĆ DZIECI
• Pomoc kryzysowa dzieciom
• Pomoc psychologiczna (zajęcia socjoterapeutyczne + zabawy społeczne)
• Pomoc socjalna i dożywianie
• Pomoc w nauce szkolnej
• Organizacja czasu wolnego
• PEDAGOGIZACJA RODZICÓW
PLACÓWKI INTERWENCYJNE
ZADANIA:
Mają za zadanie zapewnić całodobową opiekę dzieciom w sytuacji kryzysu.
W Polsce to pogotowie Opiekuńcze, pozarejonowe, ma obowiązek przyjąć bez wzgl. na miejsce zamieszkania, pobyt 3 – m-ce.
• Zapewnienie opieki
• Wyrównanie
• Diagnoza
• Zapewnienie opiekę materialna
• Zapewnienie nauki, wyrównanie braków szkolnych
POGOTOWIE OPIEKUŃCZE składa się z 4 działów
1. Izba sanitarno – epidemiologiczna
(dziecko bada się pod wzgl. medycznym, odkażanie itd.)
2. Izba rotacyjna (dzieci przebywają w niej, gdy zostały zatrzymane
do dyspozycji sądu, prokuratury, policji lub z powodu ucieczki z zakładu – 1 doba)
3. Internat (normalne grupy wychowawcze pod opieka wychowawców liczące do 16 osób. Wychowawcy organizują ćwiczenia korekcyjne, terapeutyczne)
4. Szkoła, lepiej żeby była na terenie pogotowia
PLACÓWKI RODZINNE
Rodzinne Domy Dziecka, Wioski Dziecięce w warunkach zbliżonych do naturalnych
Są to placówki koedukacyjne. Zakłada się, że są to placówki małe do 6 wychowanków. Umieszcza się dzieci w taki sposób, by uzyskały samodzielność przed przejściem rodziców na emeryturę. Do 18 r.ż, w przypadku nauki do 25 r.ż Odchodząc wychowanek otrzymuje wyprawkę. Najczęściej wraca do domu na melinę, dworzec lub do aresztu.
Do Rodzinnego Domu Dziecka kieruje starosta, wychowanie powierza się małżeństwu (tylko jedno z małżonków na etacie, drugie pracuje gdzie indziej), Gdy dzieci jest ponad 6 jest etat na wychowawcę, gdy ponad 12 – 2 etaty wychowawców
Wymagane:
• Dojrzałość społeczna i emocjonalna
• Pełnia praw cywilnych obywatelskich
• Stałe zameldowanie w kraju
• Dobry stan zdrowia
• Minimum średnie wykształcenie (ok. 2000 dzieci w RDD)
WIOSKI DZIECIECE
(Biłgoraj, Kraśnik, Siedlce, Brańsk)
Kompleks domów jednorodzinnych zlokalizowanych w jednym miejscu.
Forma opieki pedagogicznej bardzo skuteczna (droga)
W 1949 r Gmeiner, lekarz austriacki powołał Stowarzyszenie Wiosek Dziecięcych, były to miejsca dla sierot powojennych. W Polsce analogiczną formę stworzył na początku XX w Kazimierz Jeżewski –Gniazda Sieroce. Z zasady lokalizowane poza dużymi ośrodkami miejskimi. Pierwsze wioski kościuszkowskie w Rogoźnie w 1929 roku. W 1948 zostały zlikwidowane. Powróciły po r 80, ale ze Stowarzyszenia Wiosek. Dzieci pod opieką „mam”.
Wychowawcy między 20 a 45 rokiem życia, niepracujące zawodowo. Ich praca jest tylko WYCHOWANIE DZIECI. Pracownikami na etacie są „wujkowie i ciocie”, pomagający w wychowaniu + nacisk na wartości itd.
• Doradzają „mamom”
• Rozwiązywanie sytuacji trudnych
• Treningi interpersonalne itp.
ŹRÓDŁEM SUKCESU JEST TO, ŻE JEST DUŻO PERSONELU, KTÓRY ZAJMUJE SIĘ DZIEĆMI, JEST TO SPOŁECZNOŚĆ.
Dzieci maja środowisko rówieśnicze naturalne, na terenie wioski, ale chodzą do normalnej szkoły. Jest tu także świetlica, są pod stałą kontrola dorosłych.
DOMY DZIECKA
Instytucje totalne
Dom Dziecka zaspakaja potrzeby”
1. Bytowe
2. Bezpieczeństwa
3. Kulturalne – dostęp do rekreacji
4. Emocjonalne (więzi, kogoś bliskiego, przynależności, miłości)
KAZDA INSTYTUCJA TOTALNA MA TENDENCJE DO DOSTOSOWANIA POTRZEB INSTYTUCJI A NIE POTRZEB PODOPIECZNYCH. Dlatego dzieci z Domów Dziecka na siłę chcą się wyróżnić, być NIESTANDARDOWE. Chcą zdobyć wszystko, co pozwala być INDYWIDUALNYM. (Stąd te wyzywające stroje itp.)
Trudnością jest mieszkanie wspólnotowe np.; oglądanie telewizji, duże ograniczenia w używaniu rzeczy osobistych. Trzeba przybliżyć warunki Domu Dziecka do naturalnego.


REFORMA SYSTEM RODZINKOWY
• Zbieranie dzieci w grupy w różnym wieku, ponieważ rodzinie są grupy mieszane.
• Pomoc w nauce – szkoła grupy 3 rocznikowe, rotacja- przejście z grupy do grupy, a nie z klasy do klasy
• W latach 80 wprowadzono wychowawców obu płci (2 kobiety + 1 mężczyzna)
• Likwidacja nomenklaturowych napisów np.: na pokojach (żeby nie podkreślać instytucjonalnego charakteru placówki)
Reformy zmierzające do usamodzielnienia we Wrocławiu np. Dom Dziecka im. W. Rutkowskiej – wprowadził program „ Jestem Samodzielny”, adresowany do nastolatków, zmierzający do ich usamodzielnienia się.
• Zrobić zakupy
• Przygotować posiłek
• Odnaleźć się w instytucjach
• Dokumenty pocztowe itp.
JAK TO ZROBIONO? Przebudowano fragment Domu Dziecka na samodzielne mieszkanie

Tworzono grupy autonomiczne dla młodzieży pełnoletniej poza placówką,
pod nadzorem wychowawców

Grupy te działają na zasadzie społeczności, regulamin jest stworzony przez członków grupy
,(kto może być do domu zaproszony, kiedy, czy może nocować itd.).
System sankcji za nie wywiązanie się z regulaminu.

Dom utrzymywał się z dotacji docelowej i stypendiów, zarobków młodzieży.

Przyjmowanie nowych członków następuje za zgoda Rady Domu

Nieprzestrzeganie regulaminu powodowało usunięcie i powrót do Domu Dziecka

Realizacja Indywidualnego Planu Rozwoju
(sporządzony we współpracy z wychowawcami, jak wychowankowie mają się usamodzielnić)
Plan zawierał: rozejrzeć się za pracą, nawiązać kontakt z rodziną, pl. wykorzystania wyprawki
Trzeba w te plany wpisać kompetencje, które mogą osiągnąć.
Przewidziana jest pomoc materialna do 24 r.ż , gdy nauka.
- zagospodarowanie materialne
- uzyskanie warunków mieszkaniowych (możliwość wynajęcia mieszkania na dłuższy czas)
POMOC TA POWINA BYĆ ELEMENTEM INDYWIDUALNEGO PLANU.
Jednym z zadań jest też nauczyć dzieci zarabiać na siebie, ponieważ w placówce mają wszystko, co jest potrzebne. (Np. robienie kart świątecznych i sprzedawanie ich).
LUDZIE STARCI I OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE
Rozwiązanie: zapewnienie opieki
1. Ze strony rodziny
2. Domy Pomocy Społecznej
3. Małe Domy
4. Mieszkania Chronione (DPS→ MD → MCh)
Jakościowo opieka jest najlepsza w Mieszkaniach chronionych. Jakość opieki ↔ jakość życia

Średnia jakość opieki w MCh jest maksymalna dla MD, a max dla DPS jest średnią MD.
Jakość placówek zależy od nakładów finansowych. Było memorandum, apel, by nie otwierać nowych DPS – ów.
Duże Domy ponad 50 pensjonariuszy, Małe Domy poniżej 50 pensjonariuszy.
MIESZKALNICTWO CHRONIONE
Mieszkalnictwo chronione dla ludzi, którzy mogą sobie samodzielnie poradzić. U nas jest problem z zasiedleniem tych mieszkań. Najczęściej rozwiązanie to wykorzystują instytucje pozarządowe, lokuje się tam grupy np. osób niepełnosprawnych (7-9 osób). W każdym mieszkaniu pokoje są zajmowane przez 2-3 osoby. Tworzy się grupy mieszane pod względem płci, stopnia niepełnosprawności i samodzielności. Różne podmioty stosują różne warianty.
(Ci, którzy mają mniejszy stopień niepełnosprawności, pomagają tym z większym lub dobiera się osoby o podobnym stopniu, ponieważ łatwiej jest rozliczyć budżet z dotacji)
2 opiekunów na etat w tym jeden dyżurny NA TELEFON, gdyby coś się w mieszkaniu działo. Przychodzą rano 5.00 – 6.00, 8.00 – 9.00, 17.00 – 21.00, w ciągu dnia mieszkańcy pracują. W soboty i niedziele jest inna organizacja dnia.

Funkcje opiekunów:
• Pomoc w prowadzeniu budżetu
• Kasa wspólna, żywieniowa
• Naprawy sprzętu
• Indywidualnie pieniędzy jest tyle, ile zostanie po odliczeniu składek (renty, zarobki, dofinansowanie przez rodziców)
• Plan zagospodarowania wspólnie z opiekunem, z remontami tak samo ( np. malowanie planuje się, czy starczy, ile odkładać żeby starczyło na materiały i robociznę)
Wydatki indywidualne też trzeba planować. Zakłada się, że osoba ma kompetencje decydowania o sobie, ale potrzebna jest pomoc w podejmowaniu decyzji.
 Pomoc w robieniu zakupów
 Pomoc w przygotowaniu posiłków
 Pomoc w utrzymaniu porządku w mieszkaniu, wokół domu (ogrody)
 W utrzymaniu higieny osobistej
 Pomoc w leczeniu (prowadzenie na wizyty lekarskie, przypomina o wizytach kontrolnych
 Pomoc w dbaniu o estetykę
 W organizacji czasu wolnego (soboty, niedziele) Znaczna część czasu wolnego spędzana jest poza mieszkaniem
MIESZKALNICTWO CHRONIONE JEST ORGANIZOWANE NA TERENIE „RODZINNYM”, ABY BYŁO BLISKO DO DOMU RODZINNEGO.


EGZAMIN: zakres
1. Opieka
2. Zakres opieki
3. Charakterystyka stanu opieki nad dzieckiem w Polsce
4. Gdzie zajmują się dziećmi i skuteczność tych działań – Ustawa o Pomocy Społecznej?
5. Koncepcja polityki opiekuńczej
6. Zasady opieki
7. Charakterystyka instytucji opieki (wybranych)
8. Reformy tych instytucji