Psychologia w pigułce

1879 – powstała psychologia. Psychologia rozwinęła się na gruncie filozofii. „Psyche” dusza, „logos” nauka – nauka o duszy. Przez wieki przechodziła przeobrażenia. Około 100 lat temu oderwała się od filozofii.DEFINICJA PSYCHOLOGI: jest to nauka o człowieku w aspekcie jego zachowania. Podmiotem zachowania jest człowiek. Nauka o stanach psychicznych człowieka.PSYCHOLOGIA zajmuje się opisem człowieka i procesów, które w nim zachodzą.PSYCHOLOGIA W SENSIE POTOCZNYM: to wszystko co nas otacza: film muzyka, teatr.PSYCHOLOGIA W SENSIE NAUKOWYM: musi mieć przedmiot badań: człowiek; aspekt psychiczny: zachowania; tj. co człowiek robi; cel: nauka ta chce opisać i wyjaśnić zachowania człowieka; metody: opisywanie, badanie, wyjaśnianie; PSYCHOLOGIA zachodzi zakresowo z innymi naukami: biologią, socjologią, filozofią. Te nauki są jednak odrębne! W naukach psychologicznych opieramy się o prawdopodobieństwo. Psychologia stawia diagnozy.CEL PSYCHOLOGII nie jest jednoznaczny; wyróżniamy kilka koncepcji: - koncepcja psychoanalityczna pochodzi od Freuda – stany emocjonalne, popędy – TANATOS i EROS, problemy seksualne. Psychoanaliza zajmuje się podświadomością. Freud sądził. Że człowiek jest jak jajko: super ego – nakazy, zakazy, powinności, marzenia; ego – kim jesteśmy; id – potrzeby; niemoc dokonania wyboru. Ciągle żyjemy w rozdarciu. – BEHAWIORYZM – nie ma życia nieświadomego są tylko zachowania. Człowiek jest reaktywny. Celem behawioryzmu było badanie reakcji. Ważny jest konkret – manipulacja człowieka(prezentami, karą). Stosowanie wzmocnień pozytywnych i negatywnych w celu odepchnięcia lub zachęcenia człowieka. Behawioryzm zajmuje się reakcjami na bodźce. – PSYCHOLOGIA POZNAWCZA: mówi, że człowiek jest istotą przetwarzającą informacje, tworzy nowe wnioski. Zdolność wybierania informacji. – PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA: wychowanie bez stresowe- założenie, że człowiek z góry jest dobry, wywyższanie człowieka; - PSYCHOLOGIA EGZYSTENCJALAN: człowiek poszukuje sensu życia, dąży do czegoś; wiara jest prawdą, sens jest tu myślą przewodnią.PSYCHOLOGIA zajmuje się zachowaniami. PSYCHOLOG zajmuje się zachowaniem człowieka w aspekcie wykonywania zawodu, kobiecości, męskości.DZIAŁY PSYCHOLOGII: PSYCHOLOGIA OGÓLNA: podstawowe elementy życia codziennego – psychicznego; psychologia fizjologiczna – biologiczne mechanizmy Zachowania; wrażenia, spostrzeżenia, myślenie, wola, uwaga, pamięć. PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA: bada czynniki, etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego od niemowlęctwa do starości, dziś od poczęcia do starości. Np.: przyczynę skłonności homoseksualnych możemy odnaleźć w 2-3 miesiącu płodu – przez zaburzenia w trakcie ciąży- choroby zakaźne. PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI: zajmuje się strukturami psychicznymi człowieka, które tworzą się w trakcie rozwoju pod wpływem działania środowiska – sposób myślenia, motywacja, postrzeganie siebie i środowiska, charakter, temperament – zagadnienia: temp. Wypadkowa – ma się go; charakter: postawy nadbudowane; osobowość: subtelność myśli. PSYCHOLOGIA KLINICZNA: zajmuje się psychicznym zachowaniem człowieka w aspekcie zaburzeń: psychoza, depresja – zaburzenia psychiczne – stresy, lęki, traumy: zdrada, śmierć, wypadek – nagle; niepokoje. PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA: zajmuje się wpływem jaki wywierają ludzie na poglądy i zachowania innych ludzi. PSYCHOLOGIA PRACY: analizuje przebieg działalności zawodowej człowieka, jego relacji do maszyn, innych pracowników, środków produkcji. PSYCH> REHABILITACJI – REWALITACYJNEJ: defektologicznej. PSYCHOLOGIA RELIGII: bada zjawiska psychiczne występujące w życiu religijnym człowieka, nie bada przedmiotu religii, zajmuje się przedmiotem np.: dorosłości religijnej. PSYCH. SĄDOWA: zajmuje się procesami psychicznymi osób odosobnionych, podczas rozpraw sądowych, stara się wyjaśnić mechanizmy powstawania czynów karalnych.Oprócz tych działów psych. Istnieją: parapsychologia: telepatia, telekineza, hipnoza; psych. Sportu, psych. Marketingu, lotnictwa, fizjoterapii.WSZTSTKIE PSYCHOLOGIE SĄ POWIĄZANE!!!POSTAWA: to trwały układ pozytywnych lub negatywnych ocen, uczuć i tendencji do działania wobec jakiegoś przedmiotu społecznego – czyli pozytywnych lub negatywnych zachowań.KOMPONENTY POSTAWY: POZNAWCZA: procesy, przemyślenia, wnioskowania; ZACHOWAWCZA: coś robię, gest, zachowanie; EMOCJONALNA: reakcje, sposób zachowania.KOMPONENTA EMOCJONALNA: zawiera pozytywne lub negatywne ustosunkowanie się do przedmiotu społecznego np.: auto, osoba, telewizor, kosmetyk, można ją zmienić;KOMPONENTA ZACHOWAWCZA: to dyspozycja do określonego działania człowieka i idące za Nią odpowiednie zachowania (najpierw wiem a potem działam)KOMPONENTA POZNAWCZA: obejmuje wiedzę, która ułożona jest w pewną zorganizowaną całość, która ułożona jest w większym lub mniejszym stopniu pewności.CECHY POSTAW: 1.przedmiot postawy jest najważniejszą charakterystyką postawy. Treść przedmiotowa oznacza to do czego kierujemy myślenie, działanie człowieka. Przedmiotem postawy może być wszystko co istnieje dla ludzi i ma lub miało jakieś znaczenie za względu na zaspokojenie ich potrzeb – wartość pozytywną bądź negatywną, aspekt historyczny.2.ZAKRES: określa ilość idei, rzeczy, osób do których odnosi się dana postawa. Zakres to ilość przedmiotów, spraw.3.ZŁOŻONOŚĆ dotyczy poszczególnych komponentów postaw, różnią się one bowiem między sobą ze względu na treściowe bogactwo poszczególnych składników komponentów.4.TRWAŁOŚĆ: określa stopień podatności na pewne zmiany. Postawy się zmieniają. Dojrzała postawa ma pewną trwałość.5.KIERUNEK postaw oznacza pozytywny lub negatywny rodzaj ustosunkowania się do przedmiotu postawy.6.INTENSYWNOŚĆ: częstotliwość występujących charakterystycznych dla danej postawy zachowań lub tendencji do tych zachowań.7.WSPÓŁZALEŻNOŚĆ: czyli występowanie w wielorakich powiązaniach postaw. Co kształtuje nasze postawy? –środowisko na którym się znajdziemy.TYLER:1.Przyswajanie od otoczenia różnych zachowań, uczenie się od drugich.2. Przyswajanie własnych emocjonalnych doświadczeń pozytywnych i negatywnych.3. Intelektualizacja – wiedza i informacja pozyskana od innych wzbogacona o własną refleksję. Intelektualizacja rozkłada się na dwie drogi: przyswajanie nowych treści od innych osób; uzasadnienie sobie, że te treści są ważne i przyjęcie je za swoje. Może jej dokonać tylko człowiek. Te trzy drogi wiążą się z komponentami. W trakcie kształtowania się postawy. Po 25 roku życia ciężko zmienić swoją postawę. Dzieje się to bardzo opornie. Czasem nam się wydaje, ze uporaliśmy się z jakimś problemem psychicznym, początkowo nam się wydaje że już jest dobrze jednak to powraca. Należy robić a nie mówić. Trzeba po trochu wymusić pewne zachowania u drugiej osoby. Należy powoli stopniowo oswajać osobę. Trzeba uświadomić, że to co kiedyś bolało tera nie musi wcale boleć.PROCESY POZNAWCZE: zmiana w przekonaniach, myśleniu o bólu; Jak zmienić przekonania? – podawać argumentację dwustronną np.: trzeba wszystko wypośrodkować tylko dwie osoby muszą coś wnieść od siebie, każdy coś od siebie, muszą współpracować.Postawę trzeba rozpatrywać od strony wewnętrznej struktury, unikać sprzeczności, integrować postawy drugiej osoby – synchronizować zachowania, uczucia, postawy, trzeba stworzyć układ nowych jakości tych postaw.TEMPERAMENT: wrodzone cechy somatyczne i związane z nimi cechy psychiczne. Określamy przez szybkość reagowania i natężenie – głębię tego reagowania.CHARAKTER: (znakowanie, zaznaczanie); jest czymś co znakujemy pozytywnie lub negatywnie odnośnie do temperamentu; ma jakąś wartość. Najpierw był temperament, potem kształtował się charakter. Są to cechy psychofizyczne wypracowane na drodze doświadczeń na bazie temperamentu.CHARAKTER definicja: to zespół pozytywnych, trwałych, zdobytych dyspozycji psychicznych. OSOBOWOŚĆ: w sensie szerokim to całokształt dyspozycji i cech psychicznych człowieka, organizujących jego życie.Definicja osobowości w sensie ścisłym: to zorganizowana struktura cech indywidualnych, sposobów zachowania, która decyduje o specyficznym przystosowaniu jednostki do jej środowiska.OSOBOWOŚĆ: jako cechy psychiczne; dynamiczne; cechy osobowości zbiór określonych zachowań;5 zasadniczych cech osobowości:I.intrawersja, ekstrawersja:Intawertyk: zamknięty w sobie, unikający ludzi, milczący, samotnik; Ekstrawertyk: osoba otwarta, szukająca kontaktu, szczera, entuzjastyczna.NORMA to cechy pośrednie.II.Kontakt z innymi ludźmi; kontakt współżycie: -zazdrość, negatywność, porywczość; + dobroduszność, łagodność, delikatność, współpraca.III.SUMIENNOŚĆ: - brak odpowiedzialności, sumienności, skrupulatności; + schludność, drobiazgowość, stałość, wierność.IV.RÓWNOWAGA EMOCJONALNA: - brak zrównoważenia, nerwowość, panika, rozpacz; + zrównoważenie, spokój, opanowanie.V.KULTURA: - brak wrażliwości estetycznej, brak przezywania wyobraźni; + wrażliwość estetyczna, refleksyjność, wyobraźnia.Przy pomocy tych cech można opisać każdego człowieka!!!KIM JESTEŚMY??? ZALEŻY OD:I.CZYNNIK WRODZONY: uwarunkowania genetyczne.II.CZYNNIK-ŚRODOWISKA: środowisko znaleźliśmy się tam bez naszej woli, nie mamy na to wpływu lecz to ma wpływ na nas. Środowisko wpływa na nas przekazuje nam pewne cechy.Jest kilka kręgów środowiska:1.Srodowisko szkoły, domu, Pracy, rodziny.2. środowisko społeczności lokalnej.3. środowiskowe granice regionu, narodu, danej kultury.III.WYCHOWANIE: świadome oddziaływanie i formowanie postaw i zachowań człowieka.Wychowujemy się kilkoma drogami: nieświadomie, świadomie, wychowanie- samowychowanie – trening; dostrzegamy złe cechy pewnych rzeczy i ćwiczę swój charakter w dobrą stronę.IV.AKTYWNOŚĆ WŁASNA.CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ OSOBOWOŚCI: aktywność jednostki wchodzącej w relacje społeczne (aktywność od momentu poczęcia); przyjmowanie i pełnienie ról społecznych; wpływ osób znaczących na nasze życie; identyfikacja i naśladowanie (przyjmowanie pewnych wzorów zachowań); świadome naśladowanie; kultura w której jestem i którą tworzę.CECHY DOJRZAŁEJ OSOBOWOŚCI:FREUD: człowiek który umie radośnie pracować i miłować.CABOT: radośnie pracować, kochać, bawić się i modlić.ALLPORT: wyznaczył cechy: adekwatna ocena rzeczywistości i siebie, jednocząca filozofia życia (światopogląd), nastawienie przyszłościowe i celowe, równowaga emocjonalna, poczucie sensu życia, zdolność do głębokiego emocjonalnego przywiązania do drugiego człowieka.PROFESOR MARIA RYŚ: realizm w spostrzeganiu rzeczywistości, akceptacja siebie, postawa miłości, wewnętrzna integracja, hierarchia wartości, szerokość zainteresowań, pozytywna postawa wobec życia, twórczość w określonej dziedzinie życia, gotowość do poświęceń.KONCEPCJE ROZUMIENIA CZŁOWIEKA: I.KONCEPCJA psychodynamiczna, bihewioralna, egzystencjalna.KONCEPCJA FRANKLA: jej elementy:I.ZASADA ANTROPOLOGII PRZESTRZENNEJ: jedna i ta sama rzecz rzutowana z innego wymiaru na inny niższy, odbija się w ten sposób że te odbicia wzajemnie sobie przeczą ( nie można człowieka sprowadzać do wymiarów niższych niż on sam).II.ZASADA AUTR. PRZESTRZENI: człowiek ma trzy wymiary: biologiczny, psychologiczno – społeczny, neotyczno duchowy. Nie jedna i ta sama rzecz lecz różne rzeczy rzutowane ze swoich wymiarów na jeden i ten sam wymiar niższy niż ich własny odbija się w taki sposób że ich obrazy nie są ze sobą sprzeczne lecz są wieloznaczne (to co biologiczno – fizjologiczne to najprostsze, można tak opisać wszystko: siebie, psa, rybkę). Człowiek ma wolę i dąży do sensu życia na drodze realizacji wartości. STRES:I.Zmiana charakteru i struktury chorób, zmiana przyczyn zgonów. Choroby epidemiczne: tyfus, gruźlica – do końca XX wieku, obecnie: przewlekłe choroby układu krążenia, udary mózgu, wypadki, choroby nowotworowe.II.Wzrost naukowych dowodów wskazujących na znaczenie czynników psychologicznych dla stanu zdrowia. 1. znaczenie wzoru zachowania typu „A” – czynnik zaburzeń układów: jak najwięcej celów w jak najkrótszym czasie. 2. konstelacja aktywności zachowania zdrowia mimo niekorzystnych okoliczności: odporność psychiczna, poczucie koherencji (panowania nad sobą), prozdrowotny styl życia.III.Współczesna medycyna jako źródło stresów pacjenta.IV.Rosnące koszty opieki zdrowotnej.V.Wzrost wymagań etycznych stawianych badaniom psychologicznym.VI.Wzrost aspiracji ludzi do osobowego udziału do rozwiązywania własnych problemów zdrowotnych: samodzielny i aktywne decydowanie o własnych problemach zdrowotnych, partnerskie układy lekarz – pacjent.VII.Tworzenie grup wsparcia i grup samopomocowych pacjentów broniących własnych interesów.VIII.Wybór alternatywnych form leczenia.STRES: pojęcie wieloznaczne: reakcja wewnętrzna człowieka, sytuacje trudne na zewn. Człowieka, relacje pomiędzy czynnikami zwen. I wewn.DYSTRES: stan nieprzyjemny, sprawiający ból, powodujący trudne przeżycia jest patologiczny.H. Selye sformułował pierwszą definicję stresu biologicznego – naspecyficzna reakcja organizmu na działanie bodźca szkodliwego lub grupę bodźców. Ma swoją dynamikę, dzieje się w czasie. Stres jako reakcje.Trzy stadia sytuacji stresowej:I.STADIUM ALARMOWE: mobilizacje sił obronnych, organizm dąży do pokonania tego stresora.II.STADIUM ODPORNOŚCI: następuje walka ze stresem.III.STADIUM WYCZERPANIA: wyczerpanie sposobów odpornościowych.Według Grochnala:+stresory psycho - emocjonalne (działają na uczucie) emocje, stany emocjonalne.+stresory psycho – społeczne (system moralny człowieka, zasady życia społecznego).+stresory biologiczno – fizjologiczne (wirusy, bakterie, toksyny).Są one zależne od siebie lub występują niezależnie.Nieraz występują bardzo silne zależności między stresami. W fazie alarmowej atakujemy takimi stanami, w których siły odpornościowe są najwyżej wyspecjalizowane.

Faza wyczerpania zachodzi gdy nasze siły odpornościowe już nie działają. W stresorach biologiczno – fizjologicznych jest zespół chorobowy, somatyczny. W przypadku psychiczno – emocjonalnym, rozwijają się zespoły zaburzeń psychologicznych i psychicznych (różnego rodzaju nerwia: lęk, niepokój, fobie, stany maniakalne). W przypadku psychiczno – społecznych pojawiają się zaburzenia o charakterze psychologicznym.STRES PSYCHOLOGICZNY: analizowanie bodźca lub sytuacji zewnętrznej, opisywanie stresora; reakcja wewnętrzna człowieka zwłaszcza emocjonalnej na wydarzenie zewnętrzne; relacje (transakcje) pomiędzy czynnikami zewnętrznymi a zachodzącymi wewnątrz człowieka.LAZARUS I FOLKMAN:Stres to określona reakcja pomiędzy osobą a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obniżająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi.OCENY SYTUACJI STRESOWE JAKO:Krzywdy i straty: po zaistnieniu sytuacji stresowej, dominujące emocje to żal, smutek, złość; zagrożenie: przed zaistnieniem sytuacji, przewidujemy je, emocje i strach, niepewność, lęk; wyzwanie: przewiduję stratę, szkodę, zagrożenie, jak również korzyść, sukces, emocje: podekscytowanie.Wtórna ocena sytuacji stresowej dotyczy możliwości podjęcia działania usuwającego przyczyny stresu lub przynajmniej łagodzącego jego skutki, a w konsekwencji przewidywanie korzyści. Dokonuje się to poprzez analizę źródeł stresu własnych zasobów. Bezpośredni skutek podjęcia działania to określony efekt. JAK RADZIMY SOBIE ZE STRESAMI?;I.proces – obejmuje zmieniające się, poznawcze, bichewioralne wysiłki, mające na celu opanowanie, określonych zewnętrznych wymagań, ocenionych przez osobę jako obciążające i przekraczające jej zasoby.II.STYL – zawiera się w procesie, odnosi się do względnie stałej, specyficznej dla jednostki dyspozycji wyznaczającej przebieg radzenia sobie ze stresem. Styl radzenia to charakterystyczny dla danej jednostki repertuar strategii.IIISTRATEGIA – odnosząca się do określonych zdarzeń, zakresowo węższy. To system zachowań, reakcji, powstałych na skutek zaistniałego stresu.WEDŁUG LAZARUSA:I.KONFRONTACJA: zmierzenie się z daną sytuacją.II.DYSTANSOWANIE SIĘ: w sytuacji stresu robię pewne odejście od stresu, unik.III.SAMOKONTROLA : umiejętność oceny własnych emocji, uczuć.IV.POSZUKIWANIE WSPARCIA SPOŁECZNEGO: przyjmowanie współczuć, szukanie wsparcia. V.PRZYJMOWANIE ODPOWIEDZIALNOŚCI.VI.UCIECZKA I UNIKANIE: ucieczka przed odpowiedzialnością.VII.PLANOWANIE ROZWIĄZANIA PROBLEMU.VIII.POZYTYWNE PRZEWARTOŚCIOWANIE.PROPOZYCJE SZEWCZYKA JAK RADZIĆ SOBIE ZE STRESEM: unikanie stresu niepotrzebnego, nabywanie odporności poprzez pozytywną dyscyplinę siebie, wyrabianie w sobie poprzez autosugestię i trening, postawę pozytywnego myślenia wobec sytuacjo stresowej, uniezależnienie się od uczuć i opinii innych ludzi, budowanie postawy otwartości w relacjach interpersonalnych, klarowna hierarchia wartości.ZWIĄZEK POMIĘDZY STRESEM A CHOROBĄ: obciążenie układu nerwowego, objawem działania stresu jest lęk.LEWICKI tw.:Aby relacje stresowe miały wpływ na organizm ludzki, musi to przeżycie emocjonalne mieć charakter intensywny.LAZARUS – choroba psychosomatyczna: pierwszym składnikiem, który przyczynił się do ujawnienia reakcji to stereotypia reakcji. Po drugie musi nastąpić częsta aktywacja psychofizjologiczna w narządzie objętym stereotypią w kierunku negatywnym. Musi mieć miejsce nieefektywność mech. W kierunku homeostatycznym. Zaburzenie mechanizmu homeostazy, to wyłącznie możliwości kontroli. Najnowsze koncepcje wyjaśniające zjawisko pomiędzy stresem a chorobą.Objawem przeciążenia emocjonalnego jest lęk, który stanowi podstawową siłę motywacyjną i napędową. Rozkładanie lęku przybiera formę agresji lub stłumienia, to z kolei wywołuje w nas poczucie winy albo krzywdy, a to znowu wywołuje stan lęku. Prowadzi to do osłabienia układu odpornościowego i zaburzeń psychicznych.W klasyfikacji międzynarodowej ICD – 10 wyróżniona jest kategoria chorobowa – reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne – odnosi się bezpośrednio do związku ze stresem . kategoria ta obejmuje zaburzenia rozpoznawane, nie tylko na podstawie krytyki zewnętrznej i przebiegu, ale również.........Wyjątkowość stresującego wydarzenia życiowego, powodującego ostrą reakcję na stres. Istotna zmiana w życiu, prowadząca do pojawienia się stałych, nieprzyjemnych okoliczności, które są przyczyną zaburzeń adaptacyjnych. F 43.F 43. 0 – ostra reakcja na stres, przemijające zaburzenie o znacznym nasileniu, które wystąpiło u osoby nie przejawiającej uprzednio żadnego zaburzenia psychicznego i ustępują zazwyczaj w ciągu godziny lub kilku dni.


F 43.1 – zaburzenie stresowe pourazowe, to zaburzenie, które się pojawiło po jakimś czasie, powtarzające się przeżywanie urazu, natrętne wspomnienia, sny, drętwienie, otępienie, izolacja od ludzi, unikanie okoliczności, które mogą przywołać to traumatyczne zdarzenie, napadowe wybuchy strachu, paniki, agresji, nadmierne pobudzenie układu autonomicznego, bezsenność, stany depresyjne, częste sięganie po leki uspokajające. F 43.2- zaburzenie adaptacyjne, powstałe w wyniku wcześniejszego, traumatycznego zdarzenia stresowego. Jest to stan subiektywny – wew. Przeżycie nieumiejętności poradzenia sobie w sytuacji społecznej. Osoba taka ma trudności działania i funkcjonowania w społeczeństwie, zwłaszcza w okresie adaptacji do istotnych zmian życiowych – ujawnia się w sytuacji, gdy trzeba sprostać sytuacjom, a osoba nie jest do tego gotowa.T 8 – PSYCHOLOGICZNE UWARUNKOWANIA POWSTAWANIA CHORÓB SOMATYCZNYCH.TRZY GRUPY LEŻĄCE U PODSTAW CHORÓB: uwarunkowania sytuacyjne, uwarunkowania osobowościowe, wzór zachowania typu A.Uwarunkowanie sytuacyjne – związane ze stresem, czynniki socjodemograficzne (zaludnienie, urbanizacja, poziom cywilizacyjny).Uwarunkowanie osobowościowe – tłumienie emocji (gniewu), wysoka potrzeba osiągnięć, poczucie odpowiedzialności, konpulsje ( reakcje natrętne, przymusowe), reakcje depresyjne (reagowanie smutkiem, niepokojem).Wzór zachowania typu A – silna potrzeba osiągnięć (ambitne cele), tendencja do dominacji, agresywność, charakteryzuje się wysoką dynamiką, wysoka energia przejawiająca się w działaniu (niecierpliwość, pośpiech).Zachowanie typu ! WZA (wzór zachowania A) – polega na zaangażowaniu jednostki w ciągłą walkę o zdobycie jak największej liczby celów, często niejasno sprecyzowanych w jak najkrótszym czasie. PSYCHONEUROLOIMMUNOLOGIA – powiązanie nauk psychologicznych, neurologicznych i immunologicznych. W okolicy podwzgórza znajdują się centra zawaidujące układem nerwowym, immunologicznym, hormonalnym.Psychosomatyka – nauka zajmująca się powiązaniami między psychiką a układem somatycznym.PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY CHORYCH SOMATYCZNIE. Osoba chora: zaprzecza istnieniu choroby, bądź jej skutkom. Polega to na tym, że chory nie przyjmuje do wiadomości fakty zachorowania, Konsekwencji, mimo dostępnych informacji i i intelektualnych możliwości ich wykorzystania.Adaptacja do zagrażającego wydarzenia (oswojenie się). Poszukiwanie znaczenia jakie ma tak choroba, dla jej życia, przyszłości; pacjent stara się zdobyć jak największą kontrolę nad tym wydarzeniem; obejmuje wysiłki odzyskania poczucia własnej wartości.Sposoby radzenia sobie z emocjami związanymi z chorobą.PSYCHOLOGIA KLINICZNA: problem normy i patologii. Kryteria norm psychicznych: powszechność, masowość, lub częstość występowania w danej populacji; zgodność z oczekiwaniami, konwencją, wzorami zachowań zgodnymi dla danej populacji; zgodność z normami obowiązującymi w danej populacji.KRYTERIA PATOLOGII: wskaźniki statystyczne określające normy statystyczne, odbywa się to poprzez pomiar danej reakcji w populacji i wykreślanie wskaźnika ludzkiego; wskaźniki zachowań nietypowych są to zachowania odbiegające od normy, odmiennych od typowych reakcji na daną sytuację; naruszanie norm w kontaktach interpersonalnych, higienę osobistą, zachorowania, reakcjach emocjonalnych; poczucie subiektywnego dyskomfortu – stany, które wywołują duże poczucie cierpienia u osoby chorej; niesprawność – stany, które uniemożliwiają podjęcie czynności życia codziennego. Może odnosić się do aktywnej psychoseksualnej, aktywności zawodowej, zdolności kierowania swoimi emocjami, poruszania się środkami komunikacji.POCZUCIE KOHERENCJI: orientacja życiowa, polegająca na postrzeganiu świata, jako zrozumiałego, sterowanego oraz mającego sens i wobec tego wartego podejmowania wysiłku i inwestowania emocji w życie.Wysokie poczucie koherencji jest pozytywne dla zdrowia!PSYCHOLOGICZNA DIAGNOZA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH < KLASYFIKACJA MIĘDZYNARODOWA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH.Zaburzenia zachowania lub uczuć – psychoterapia.Diagnoza psychologiczna dotyczy: określania rodzajów objawów występowania w danym zaburzeniu; poszukuje się psychologicznych czynników, którą będą pomocne w leczeniu zaburzenia; wyjaśnienie psychologiczne skutków i przyczyn zaburzeń psychicznych poszukuje się psychologicznych czynników, które będą pomocne w rozpoznaniu choroby.Etiologia przyczyn zaburzeń psychicznych: zaburzenia psychiczne mogą być wynikiem patologicznych struktur osobowościowych; konflikt pomiędzy id – ego – superego – wywołuje lęk i reakcje nerwowe.GRUPY:Wadliwe nawyki wzorce przezywania, w Nieprawidłowych przekonaniach, które nabył na drodze różnych doświadczeń ......................................................A.KONFLIKT pomiędzy id, ego, superego, które wywołuje stany lękowe i jest podłożem wielu zaburzeń i wywołuje reakcje nerwicowe.B.W WADLIWYCH nawykach, wzorcach przeżywania, w nieprawidłowych przekonaniach, które zdobył na drodze uczenia się różnych doświadczeń życiowych.II GRUPA: dotyczy radzenia sobie w nierozwiązywalnych problemach życiowych.A.BRAK umiejętności komunikowania się; B.BRAK umiejętności nawiązywania i utrzymywania relacji międzyosobowych.Deficyty, które utrudniają realizację potrzeb życiowych. A.ZABURZENIA intelektualne, choroby przewlekłe, kalectwo.III. GRUPA: związana z systemem patologicznym, w którym wyrasta osoba chora. Wyróżniamy w niej: A.PATOLOGIA RODZINNA, środowisko rówieśnicze, grupy subkulturowe; B.BRAK oparcia społecznego.PSYCHOLOGIA DIAGNOSTYCZNA: zajmuje się diagnozowaniem dla potrzeb psychoterapii (lecz. Polegające na zmianie nawyków myślenia itp.). wybór psychoterapii zależy od: rodzaju zaburzenia, czynników powstania tego zaburzenia, wybrać odpowiednie metody dzięki którym doprowadzą do zmiany zachowania zgodnie ze swoimi pragnieniami np.: metody radzenia sobie ze stresem.PODSTAWOWE ZABURZENIA PSYCHICZNE: zaburzenia nerwicowe, osobowościowe, nastroju.ZABURZENIA NERWICOWE: ilościowe zaburzenia zachowań; istnieje przyczyna, która wywołała nieprawidłowe zmiany; nie zmienia się struktura i jakość naszego zachowania. W grupie zaburzeń nerwicowych wyróżniają się: zaburzenia lękowe w postaci fobii (lęk, który nas paraliżuje ale nie może być on źródłem zaangażowania np. widok myszy lub pająka). Boję się czegoś co obiektywnie nie może mi zagrażać; inne zaburzenia lękowe – występują pojedynczo – napad lęku; stan depresyjny bądź stan mieszany (smutek, przygnębienie, lęk); reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (oszołomienie – podejmujemy zadania nieprodukcyjne, zaburzenia pola świadomości, zab. Pola uwagi, zab. Orientacji oraz rozumienia bodźców reakcje depresyjne, złość, rozpacz, pobudzenie lub zachamowanie aktywności); zaburzenie depresyjne – konpulsywne – (kompulsje – przymusowe, stereotypowe zachowania).dysocjacyjne – częściowa lub całkowita utrata prawidłowej integracji między wspomnieniami przeszłości, poczuciem własnej tożsamości i kontrolą dowolnych ruchów ciała.ZABURZENAI OSOBOWOŚCI: specyficzne zaburzenia osobowości: Dotyczy zaburzeń odmiennego spostrzegania; myślenia, przeżywania emocji, zaburzenia w relacjach interpersonalnych.Wyróżniamy kilka typów osobowości:I.OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA (nadwrażliwość postawa wrogości, walki wyczulenia na opinie innych ludzi o niej). II.OS. SCHIZOIDALNA: (ograniczenie kontaktu z innymi osobami, empatia, chłód, wyizolowanie). III. OS. DYSOCJALNA: (antyspołeczna): nieczułość osobowościowa, zaniżona, upośledzona uczuciowość wyższa. IV. CHWIEJNA EMOCJONALNIE: os. Niestabilna emocjonalnie, pograniczna. V. OS. HISTRINICZNA (dawniej historyczna) – manifestacyjne zachowania, reakcje np. udaje zawał serca. VI. OS. ANANKASTYCZNA: obsesyjno – kompulsywna, natrętne myśli, poczucie przymusu. VII. OS. LĘKLIWA – słania do reagowania lękiem, poczucie napięcia, niskości. VIII. OS. ZALEŻNA „BLUSZCZ” musi się wić koło kogoś, sama nie potrafi funkcjonować.ZABURZENIA NWYKÓW I POPĘDÓW np. hazard, patologiczne podpalanie (piromania), kleptomania.ZABURZEŃ IDENTYFIKACJI PŁCIWEJ I PREFERENCJI SEKSUALNYCH. Transseksualizm – sprzeczność pomiędzy płcią somatyczną a psychologiczną. Transwestycyzm . fetyszyzm – konieczność posiadania przedmiotów, bielizny, która powoduje osiągnięcie orgazmu. Ekskibicjonizm – silna potrzeba do obnażania i pokazywania genitaliów. Pedofilia. Sadomasochizm. ZABURZENIA NASTROJU (zaburzenia afektywne), stany emocjonalne o dużym nasileniu:A.EPIZOD MANIAKALNY : (podwyższenie nastroju, wzbudzenie emocjonalne trwa ok. 1 dnia)Hipomania: stałe i łagodne wzmożenie nastroju, gadatliwość, wzmożona potrzeba snu i seksu. Mania bez objawów psychotycznych (trudność z koncentracją, trwałość uwagi, zawyżony obraz siebie). Mania z objawami psychotycznymi (urojenia).B.ZABURZENIA AFEKTYWNE DWUBIEGUNOWE (na przemian przejawia objawy maniakalne a później depresyjne).C.EPIZODY DEPRESYJNE.D.UTRWALONE ZABURZENIA NASTROJU: wyróżniają się przewlekłymi zmianami nastroju, mogą się rozciągnąć na cały okres wieku dorosłego. Cyklotynia: stałe wahania nastroju. Dystynia: przewlekłe obniżenie nastroju.Jakie są grupy psychoterapii : poznawcza – stosowana w grupach depresyjnych, behawioralna – znana w nerwicach o objawach obsesyjnych, rodzin – rodziny patologiczne.